نگرانی دیپلمات ترکیه از چالش‌ها در سیاست خارجی آنکارا

در بسیاری از کشورها تصور و تصویری منفی از ترکیه پدید آمده و چرخش‌های تند جایگزین انعطاف دیپلماسی شده است. نقش و مشارکت وزارت امور خارجه و کارشناسان دیپلماسی در سیاست خارجی به شدت محدود شده است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها، علاوه بر اقتصاد، دیپلماسی و سیاست خارجی ترکیه نیز حال و روز خوشی ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چندی پیش رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به شکل ناگهانی تصمیم گرفت 10 سفیر غربی را از آنکارا اخراج کند. اما بعداً تبعات تصمیم خود را دریافت و عقب نشینی کرد. روزنامه قرار، برای درک پیامدهای واکنش های آنی اردوغان و لطمات و آسیب های سیاست خارجی ترکیه، سراغ دیپلمات با تجربه ای رفته که آخرین سفیر ترکیه در سوریه بوده است.

عمر اُنهُن که در حساس ترین دوران فراز و و فرودهای سیاست خارجی اردوغان و داود اوغلو در دمشق خدمت می کرد، از وضعیت دیپلماسی کنونی کشورش به شدت نگران است و عمده ترین آسیب ها و مشکلات موجود را در مصاحبه با طاها آک یول، تبیین کرده است.

چندی پیش رئیس جمهور ترکیه به شکل ناگهانی، تصمیم گرفت 10 سفیر غربی را از آنکارا اخراج کند. این تصمیم در رسانه ها به عنوان «بحران سفرا» نام گرفت. شما همان زمان نوشتید چیزی که بزرگتر از بحران سفرا است، وضعیت کلی سیاست خارجی ترکیه و تنش با بسیاری از کشورهاست. چرا چنین می اندیشید؟

واقعیت این است که در سال های اخیر، ما با بسیاری از کشورها، از ایالات متحده آمریکا گرفته تا مصر، از بنگلادش تا بحرین، از هند تا هلند، چه در مناطق همسایه و چه در مناطق دورتر، مشکلاتی داشته و داریم.

من تصور می کنم در کنار مشکلاتی که درک و رویه های جدید در سیاست داخلی داریم، مشکلات ناشی از رویکرد و روش نیز منجر به منفی شدن روند و عملکرد سیاست خارجی ما شده است. در نتیجه همه چیز به هم ربط دارد و بحران سفرا نیز یک موضوع مستقل نیست.

در واقع، در شرایط فعلی، این تنش تنها به عنوان بخشی از کل پدیدار شده است. ما مشکلات مهم دیگری نیز داریم. مثلاً عملکرد و سازوکار عدالت در کشورمان و میزان پایبندی ما به اجرای تعهدات ناشی از توافقات بین المللی به طور جدی مشکل دارد. تصویری که ما از کشورمان به نمایش می گذاریم و بسیاری از ابعاد روابط سیاسی دوجانبه ما، نیاز به بررسی و تجدیدنظر جدی دارد.

شما در یکی از تحلیل هایتان، چنین نوشتید که یونان با توافقات سیاسی جدید، عملاً ترکیه را محاصره کرده است. آیا می توانید این موضوع را برایمان باز کنید؟

یونان از دیرباز به طور طبیعی و در تمام مدت شب و روز، با ترکیه سر و کار دارد. حسادت، ترس و هراس از  ترکیه، زخم لاعلاج یونان است.

اخیراً یونان با یک استراتژی خوب، برنامه ریزی شده و آگاهانه، سیاستی را بر اساس پر کردن شکاف ها و تنش هایی که ترکیه با بسیاری از کشورها تجربه کرده، شکل داده است. یونانی هایی که تا دیروز حواس پرت و نامنظم بودند، حالا این بار یک کار برنامه ریزی شده و هدفمند انجام می دهند.

یونان با نزدیک شدن به اسرائیل، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و مصر که روابط ما با آنها تیره است، مکانیسم های همکاری را ایجاد کرد. آنها قراردادهایی را در زمینه های نظامی، انرژی و سایر زمینه ها امضا کردند.

آنها در حوزه انرژی نیز کار کردند و مجمع گاز مدیترانه شرقی را تشکیل دادند. یونانی ها همچنین قراردادهای دفاعی را با فرانسه و ایالات متحده امضا کردند. دیدید که روز گذشته 8 کشور رزمایش مشترکی را در شرق مدیترانه برگزار کردند. وجه مشترک اغلب این ابتکارات، فعالیت ها و سازماندهی ها و جبهه گیری ها، تلاش برای مهار و اعمال فشار بر ترکیه است. همانطور که قبلاً در مناسبت‌های دیگر گفته‌ام، ترکیه به معنای منفی تبدیل به یک «قدرت وحدت‌بخش» شده و همه آنها را با هم متحد کرده است!

از سوی دیگر، یونان و بخش روم نشین قبرس موفق شدند مسائل و مشکلات دوجانبه خود با ترکیه را به مسائل اتحادیه اروپا و ترکیه تبدیل کنند و کل اتحادیه را پشت سر خودشان بیاورند. اگر به متن گزارش 2021 کمیسیون اتحادیه اروپا نگاه کنید، دیدگاه یونان و بخش روم نشین قبرس را در مورد مسائل مدیترانه شرقی، دریای اژه و قبرس خواهید دید. آنها با این اقدام، کاری کرده اند که مذاکرات ترکیه و اروپا گره بخورد و حالا مساله قبرس و اختلافات شرق مدیترانه، عملاً به پیش نیاز و پیش شرط برای سامان دادن به روابط ترکیه و اتحادیه اروپا بوده است.

طبیعتاً هدفشان این است که کشورمان را منزوی کنند و ما را تحت فشار بگذارند. البته مقیاس، امکانات و قابلیت های یونان مشخص است. هر چقدر هم که منزوی شویم، امکانات و قدرت ترکیه نیز مشخص است. بنابراین، یونان نمی تواند به زور چیزی از ترکیه بگیرد. اما ترکیه را خسته می کند و در چند حوزه به ما ضرر می زند.

همانطور که شما هم در یادداشت اخیر خود نوشتید، ترکیه در غرب مخالفان قسم خورده دارد. اما واقعیت این است که حداقل تا چندی پیش، ترکیه در همان حوزه دوستانی هم داشت. دوستان ترکیه در آمریکا و اروپا کجا هستند؟ چرا آنها حمایت را از دست دادیم؟

گروه‌های ضدترکیه، به‌ ویژه لابی‌های یونانی و ارمنی، در سرتاسر جهان و در آمریکا، علیه ما فعالیت می کنند. اما در مقابل آنها همواره نهادها، گروه ها، شخصیت ها، نویسندگان و کارشناسانی وجود داشتند که از اهمیت استراتژیک، قدرت و پتانسیل ترکیه آگاه بودند و اهمیت دوستی و اتحاد را درک می کردند و همواره در کنار کشور ما می ایستادند.

اما از آنجایی که اخیراً تنش هایی بین ترکیه و کشورهای مختلف به وجود آمده و تصویر بدی از کشورمان ارائه داده ایم،  بر این گروه ها نیز بازتاب منفی داشته است. آنها اکنون یا تغییر جبهه داده اند یا سکوت اختیار کرده اند.

چرا روابط دولت محافظه کار ما با جهان اسلام نیز متشنج است. از نظر شما، آیا عامل اخوان تأثیر دارد؟

اخوان المسلمین همواره در 100 سال گذشته بر بخش مهمی از سیاست خاورمیانه، جهان عرب و جهان اسلام به هر شکلی تاثیرگذار بوده است. دیدید که در جریان بهار عربی که در سال 2011 آغاز شد، فضا برای اخوان باز شد.

آنها یا قدرت را به دست گرفتند یا در کشورهای مختلف منطقه به ویژه تونس و مصر عملاً در ساختار قدرت شریک شدند. البته می دانید که کشورهای مختلف عربی به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس اخوان را یک سازمان تروریستی می دانند و آن را یک تهدید وجودی ارزیابی می کنند.

به قدرت رسیدن اخوان در مصر در سال 2011 باعث نگرانی شدید و بسیج مخالفان اخوان شد. در سال 2013، حکومت مرسی در مصر با کودتای نظامی پایان یافت. در دوره بعد، تحولات مختلفی در قطر، سودان و تونس رخ داد که به نوعی با اخوان در ارتباط بودند.

کشورهای مخالف اخوان، ترکیه را به عنوان طرف اخوان می‌دانستند و چنین ارزیابی می‌کردند که دولت ترکیه به دنبال ایجاد منطقه نفوذ و سلطه در خاورمیانه از طریق به کارگیری کارت  اخوان‌المسلمین است. آنها همچنین مدعی شدند که ترکیه در امور داخلی اعراب دخالت می کند. من فکر می کنم این عوامل یکی از دلایل اصلی مشکلاتی است که ما در جهان عرب با آن مواجه هستیم.

برخی از کارشناسان معتقدند که خرید سامانه موشکی اس 400 از سوی ترکیه، مشکلاتی به وجود آورده است. آیا واقعاً به اس 400 نیاز داشتیم؟ اس 400  در برابر چه تهدیداتی از ما محافظت می کند؟

ما به یک سامانه دفاعی هوایی خوب نیاز داشتیم. سال ها بود که می گفتیم ایران و سوریه سامانه دارند و ما هم باید داشته باشیم. به ویژه در شرایطی که دیدیدم ناتو هم تمایلی برای دفاع از ما ندارد، خود را ملزم دیدیم که سامانه دفاعی مناسبی بخریم.

ابتدا به معامله با چین روی آوردیم، اما بعد، آن را لغو کردیم. پس از آن، تلاش کردیم سیستم پاتریوت را از آمریکا بخریم و نتیجه ای هم نداشت. ظاهراً هم ما مشکلاتی داشتیم و هم کنگره مخالف بود. اما در هر حال، آمریکایی ها معتقدند که این خود ترکیه بوده که پا پس کشیده است. واقعیت هر چه که باشد، در نهایت ترکیه در مورد خرید سامانه اس 400 روسیه تصمیم گرفت. البته کسانی هم هستند که معتقدند این خرید، بخشی از بسته آشتی پس از سرنگونی هواپیمای روسی بوده است.

معمولاً قبل از چنین تصمیم حساسی، کارشناسان دولتی پیشنهادها و ارزیابی‌هایی را ارائه  می‌کنند. مقامات هم، موضوع را با مضرات، فواید و همه پیامدهای احتمالی آن به تفصیل بررسی می‌کنند. این روند تا چه حد در مورد خرید اس 400 مورد توجه قرار گرفت؟

ببینید در هر حال، با خرید اس 400 روابط ما با آمریکا تیره و تار شد و ترکیه در شمول تحریم های CAATSA قرار گرفت. علاوه بر این، ، از برنامه F-35 حذف شدیم، مشکلات دیگری هم در نوسازی F-16 به وجود آمد.

پول ما را بردند و هواپیمایی هم ندادند. از من می پرسند: آیا ارزش داشت؟ می ارزید به خاطر این موشک ها، چنین هزینه ای بدهیم؟ پاسخ من این است: از منظر دفاعی و نظامی، باید متخصصین نظر دهند. اما از لحاظ سیاسی، آن چه من می بینم این است که خرید اس 400 پیامد و هزینه های جدی برای ترکیه به تمام معنا دارد و ما بیش از آن چیزی که به دست آورده ایم، ضرر کرده ایم.

شما در کتاب خود نوشته اید که حمله داعش به کوبانی در سال 2014 میلادی، یک نقطه عطف بود. به نظر شما، چرا آمریکا برای مقابله با داعش همکاری با PYD را بر همراهی با ترکیه ترجیح داد؟

دلایل مختلفی به ذهن من می رسد، از عدم اعتماد بین ترکیه و آمریکا در سال های اخیر گرفته تا این ایده که آمریکا می تواند به راحتی ی.پ.گ (نهاد اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه) را رهبری کند. از ارزیابی‌های مقامات آمریکایی که در دوره ‌های مختلف در مطبوعات منعکس شده، متوجه می ‌شویم که آمریکا این نگرانی را دارد که ترکیه بیش از حد با گروه‌های  اسلامی از سراسر طیف ها ارتباط نزدیک دارد و به همین خاطر، با سوء ظن به ترکیه برخورد می‌کنند. 

با وجود اعلام ناراحتی ها و هشدارهای ترکیه، آمریکا از سیاست خود در حمایت از این ساختار دست بر نمی دارد. برای آمریکا آسان نیست که حمایت خود از ی.پ.گ را خاتمه دهد. به خصوص پس از رسوایی در افغانستان.

چگونه می توان راهکاری یافت که نگرانی های امنیتی ترکیه در سوریه را کاهش دهد؟

ما با سوریه 911 کیلومتر مرز مشترک داریم، در نتیجه امنیت برای ترکیه مهم است و باید ثبات در سوریه حکمفرما شود. ی.پ.گ و داعش تهدید مستقیم برای کشور ما هستند.

نفوذ روسیه و ایران در این کشور نیز برای ترکیه خوب نیست. راه حلی که نگرانی های ما را کاهش می دهد، حفظ تمامیت ارضی و ثبات سوریه است. برای این کار، باید رهبری در دمشق وجود داشته باشد که وحدت کشور را تضمین کند و همه سوری ها، از جمله مخالفان، صرف نظر از اینکه کدام طرف، فرقه یا پیشینه قومی باشد، در قدرت سهیم شوند. نحوه انجام این مراحل در قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل به روشنی بیان شده است.

شما گفتید که سیاست خارجی ترکیه نیاز به بازسازی و تجدیدنظر دارد. آیا می توانید این موضوع را برای ما باز کنید؟

طبیعتاً منافع ملی، اساس سیاست خارجی هر کشوری است. وظیفه ما این است که از منافع به گونه ای دفاع کنیم که به آنها آسیبی نرسد. ترکیه در گذشته نیز با مشکلاتی روبرو بوده و با آن دست و پنجه نرم کرده است. آیا در آن زمان منافع و حقوق ملی ما حفظ نمی شد؟ چرا. به خوبی محافظت شده بود. از روش های مختلف دیپلماسی و روابط، به درستی استفاده می شد.

در دوره کنونی، سیاست خارجی ما، از نظر روابط و هم از نظر ساختاری و نهادی با مشکلاتی روبرو شده است. پوپولیسم، رویکرد ایدئولوژیک و واکنش آنی، به سیاست خارجی لطمه می زند.

در بسیاری از کشورها تصور و تصویری منفی از کشور ما پدید آمده و چرخش های تند جایگزین انعطاف دیپلماسی شده است. نقش و مشارکت وزارت امور خارجه و کارکنان حرفه ای دیپلماسی در سیاست خارجی به شدت محدود شده است.

ترکیه و گرانی سرسام آور گاز و انرژیترکیه در لیست رکوردهای جهانی پسرفت

 

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: ترکیه ترکیه سیاست خارجی ترکیه بسیاری از کشورها گروه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۲۴۰۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بررسی ابعاد سفر گروسی به ایران/ حل چالش موضوع بازرسان/ خنثی‌سازی سیاست هدفمند تبلیغاتی

به گزارش خبرآنلاین به نقل از ایرنا برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای در شهر اصفهان همزمان با سفر «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران در روزهای ۱۸ و ۱۷ اردیبهشت ماه و همچنین دیدار وی با مقامات کشورمان در تهران از جمله تحولات مهم در روند فعالیت‌های هسته‌ای کشور است که محل بروز دیپلماسی هدفند دولت سیزدهم قرار گرفته است؛ امری که نشان می‌دهد ایران توانسته دیپلماسی هسته‌ای خود با آژانس را همپای سیاست خارجی منطقه ای پیش براند.

قضاوتی که شاید به میزان قابل توجهی حاصل این اتفاق باشد که در طول ماه‌های پس از آغاز نبرد «طوفان الاقصی»، اخبار حوزه دیپلماسی هسته‌ای زیر سایه خبرهای مربوط به اوج گیری تنش سیاسی و نظامی تهران و تل آویو قرار داشته و برای بازتاب در رسانه‌های جهان، کمتر فرصت یافته است. این امر امکانی را برای شماری از محافل غربی-صهیونیستی فراهم کرد تا در ادعایی واهی از کوتاه شدن زمان گریز هسته‌ای ایران سخن بگویند و مدیر کل آژانس را برای پیگیری این اتهام بدون سند، تحت فشار مضاعف قرار دهند. چنانکه آخرین نشست شورای حکام آژانس در اسفندماه سال گذشته به محملی برای تکرار ادعاهای پرشمار علیه ایران تبدیل شد و «گروسی» انتقاداتی را پیرامون چندین مساله اختلافی از حل و فصل نشدن موضوع ۲ مکان ادعایی گرفته تا مجوز بازرسان و ممنوعیت های دوربین های آژانس متوجه تهران کرد.

همکاری بر اساس بیانیه سال ۱۴۰۱

با این وجود، نگاهی به رویکرد مقام‌های ایرانی پیش و پس از تندتر شدن مواضع آژانس، قضاوت درباره سیاست مسالمت‌آمیز تهران در تعامل با مقام‌های این نهاد بین المللی را در بوته آزمون می‌گذارد. این مهم را محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی چند روز پیش مورد توجه قرار داد و سفر قریب‌الوقوع مدیر کل آژانس به ایران را فرصتی برای ابهام زدایی از موارد مطروحه پیرامون مسائل اختلافی ایران و آژانس خواند و در عین حال مبنای همکاری جاری دو طرف را همچنان از بیانیه سال ۱۴۰۱ متاثر دانست.

این بیانیه که «گروسی» چندی پیش، اجرای مفاد آن را مورد تردید قرار داد، در پی سفر او در اسفندماه سال ۱۴۰۱ به تهران منتشر شد که بر مبنای آن، ایران و آژانس ذیل موافقتنامه‌ جامع پادمانی، روند حل‌وفصل مسائل اختلافی مربوط به ۴مکان ادعایی شامل سایت «جابرابن حیان کرج»، «مریوان»، ورامین (تورقوزآباد) و سایت «شیان» و همچنین نحوه راستی‌آزمایی آژانس بر اساس ملاحظات جاری را در قالب یک نقشه راه ترسیم کردند.

این در حالی بود که کمی پیش از صدور این بیانیه، پرونده اختلاف بر سر سایت «جابرابن حیان کرج» در ایستگاه آخر قرار گرفته بود و کمتر از ۳ ماه بعد از این بیانیه یعنی در خرداد ماه سال ۱۴۰۲ نیز پرونده سایت «مریوان» بسته شد تا شمار موضوعات بر سر مکان‌های مورد ادعا از ۴پرونده به ۲پرونده ادعایی مرتبط با کشف ذرات اورانیوم غنی‌شده در «تورقوزآباد» و «ورامین» کاهش پیدا کند.

حل چالش موضوع بازرسان

حضور «گروسی» در ایران همچنین فرصتی را برای این مهم فراهم می کند تا دو طرف دغدغه‌های خود پیرامون موضوع بازرسان آژانس را با یکدیگر در میان بگذارند. مدیر کل در حالی روی خود را از تصمیم سال گذشته ایران مبنی بر عدم صدور مجوز به چند بازرس اروپایی آژانس برگردانده و آن را منافی روند راستی آزمای آژانس می خواند که از مجموع ۴۰۰ بازرس آژانس، حدود ۱۲۰ بازرس در چارچوب موافقت نامه جامع پادمانی برای بازرسی و راستی‌آزمایی فعالیت های هسته‌ای به کار گرفته شده‌اند و با کمترین ممانعتی از سوی سازمان انرژی اتمی جهت فعالیت های راستی آزمایی خود مواجه نیستند. از این رو فعالیت حدود یک سوم کل تعداد بازرس‌های آژانس در ایران نمی‌تواند مغایرتی با کارکرد این نهاد نظارتی در بررسی فعالیت‌های صنعت هسته‌ای کشور داشته باشد.

خنثی سازی سیاست هدفمند تبلیغاتی

بنابراین در چنین شرایطی که محافل غربی- اسرائیلی سیاست تبلیغاتی هدفمندی را برای تدارک یک جنگ دیپلماتیک فرسایشی میان تهران و وین در پیش گرفته اند، گفت‌وگوی چهره به چهره مقام‌های ایران و آژانس و برگزاری کنفرانس بین المللی اصفهان می تواند، به یکی از مجموعه فاکتورهای موثر در پیشبرد تعامل سازنده تهران و آژانس و پذیرش خواست‌ها و خط قرمزهای ایران در جریان این همکاری تبدیل شود و حتی مذاکرات رفع تحریم‌ها را نیز متاثر از خود سازد؛ امری که در ادامه نشان از این واقعیت دارد که جمهوری اسلامی ایران اجرای راهبرد صلح آمیز هسته‌ای خود را صرفا با هدف تحقق نیازهای ملی و با تکیه بر قوانین و استانداردهای آژانس ذیل سرفصل مفهوم پادمان هسته‌ای و موافقتنامه «ان پی تی» پیش می‌راند.

311311

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903001