چگونه می‌توان مفاهیم مدرن شهرنشینی را در یک شهر مذهبی پیاده کرد؟
تاریخ انتشار: ۱۹ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۶۵۰۳۲۸
ایسنا/خراسان رضوی عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با توجه به اینکه مفهوم شهروند یک مفهوم بسیار گسترده و فراگیر است و همواره فراتر از سه‌گانه زائر، مجاور و خادم قرار می‌گیرد، این سوال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان این سه‌گانه را در مقام عمل با مفهوم شهروند پیوند داد.
علی یوسفی امروز، ۱۹ آبان ماه، در اولین نشست گفت‌وگومحور همایش ملی الهیات شهر با موضوع بررسی سه‌گانه زائر، مجاور و خادم و نسبت آن با مفهوم شهروندی در شهر مشهد که به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: من معتقدم در تعریف شهر، شهر مشهد به عنوان نمونه فعلی و مورد بحث، باید میان گفتمان علمی و مذهبی تفکیک قائل شویم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: در حال حاضر تا اندازه‌ای در مورد هر یک از این مضامین دانش تولید شده است. امروز رشته‌های متعددی با محوریت شهر مانند جامعه‌شناسی شهری، مطالعات شهری، برنامه‌ریزی شهری، شهرسازی، اقتصاد شهری، سیاست شهری و بسیار از رشته‌های تخصصی مربوط در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاهی در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های سراسر دنیا تدریس می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: بنابراین به نظر من در مقام نظر لازم است این تفکیک گفتمانی را قائل شویم و بین رویکرد خود در تعریف شهر را با گفتمان علمی شهروندان شهر مشهد تفکیک قائل شویم؛ با این حال در مقام عمل و در مواجه با شهر و شهرنشینان باید عناصر سه‌گانه زائر، مجاور و خادم را هم‌گرا بدانیم چون هر سه عنصر به شهروند مربوط است.
یوسفی تصریح کرد: زمانی که صحبت از شهروند می‌کنیم، باید بدانیم شهروند یک تعریف جهان‌شمول دارد. در این تعریف شهروند به معنای عضو جامعه ملی بودن صرف نظر از هویت قومی، مذهبی، جنسیتی و... فرد و فارغ از هرگونه دسته‌بندی، گروه‌بندی و تعلق اجتماعی فرهنگی است. این عضویت حقوقی را برای فرد ایجاد می‌کند که این حقوق رابطه او با دولت ملی و یا دولت ملت را مشخص خواهد کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: زمانی که در مشهد بین گفتمان علمی با گفتمان مذهبی تفکیک قائل شویم، محورهای جدیدی برای طرح بحث ایجاد می‌شود. بر این اساس یکی از سوالات مهم این است که چگونه می‌توان نسبت زیارت با گردشگری، شهرنشینی با شهروندی و زائر با شهر را بازتعریف کرد.
مذهب عاملی اساسی در شکل‌گیری شهر مشهد
یوسفی با بیان اینکه برای گره‌گشودن از این تعارض ظاهری باید نسبت شهر مشهد با مذهب مشخص شود، خاطرنشان کرد: بدون شک مذهب یک عامل اساسی در شکل‌گیری شهر مشهد به شمار می‌آید چرا که پس از دفن امام رضا(ع) در این شهر به نوعی سازمان و زندگی اجتماعی حول محور این آرامگاه شکل گرفت و همین امر باعث شد که مشهد چهره مذهبی به خود بگیرد.
وی تصریح کرد: البته درست است که مشهد یک شهر مذهبی است اما منحصر به مذهبی بودن نیست بلکه ویژگی تجاری بودن را نیز با خود همراه دارد و ابنیه، امکانات و زیرساخت‌هایی که به مرور زمان در آن شکل گرفته همواره کارکردهای این شهر را تغییر داده است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: به عبارتی اگر واقع‌بینانه‌تر به شهر نگاهی بیاندازیم، می‌توانیم جریان زندگی روزمره این شهر را بررسی و سازمان اجتماعی و اقتصادی آن را شناسایی کرده و در عین حال سازمان مذهبی مشهد را نیز مورد توجه قرار دهیم. با چنین دیدگاهی متوجه خواهیم شد که نمی‌توان تنها صفت مذهبی را برای شهر مشهد در نظر گرفت زیرا بخش قابل توجهی از حیات جاری شهر مشهد در ساحت مذهب به معنای دقیق کلمه قرار نمی‌گیرد.
یوسفی تصریح کرد: در مجموع شهر مشهد علاوه بر اینکه شهری مذهبی بوده یک شهر تجاری نیز به شمار می‌آید و از امکانات تفریحی بسیار گسترده‌ای نیز برخوردار است؛ به گونه‌ای که ۵۰ درصد از مراکز اقامتی و بیش از ۵۰ درصد از مراکز پذیرایی و رستوران‌های کشور در این شهر قرار دارد. وجود همین مراکز برای این شهر جاذبه خلق می‌کند.
اولویت برخی مردم در سفر به مشهد زیارت نیست
وی یادآور شد: ممکن است برخی بر این باور باشند که هر کس به شهر مشهد سفر می‌کند، لزوما بابت جنبه مذهبی این شهر است؛ در حالی که اینگونه نیست و بسیاری هستند که اولویت آن‌ها در سفر به مشهد زیارت نیست و با این هدف به این شهر سفر نمی‌کنند. اینان بنا دارند این شهر را با تمام ویژگی‌ها و امتیازاتی که دارد، ببینند و در کنار آن زیارتی هم دارند.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: در مجموع و به نظر من شاید این تعریف کلی قابل دفاع‌تر باشد که زائر، مجاور و خادم همگی شهروند بوده و از حقوق و تکالیف شهروندی نیز مستثنی نیستند.
یوسفی تأکید کرد: با چنین دیدگاهی نوبت به بررسی جایگاه مباحثی مانند عدالت در شهر، حق بر شهر، حق و تکالیف شهرنشینی و چارچوب تعریفی شهر مذهبی پرداخت.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: با توجه به وضع موجود کنونی و با بررسی سابقه چند دهه اخیر شهر مشهد متوجه خواهیم شد در تجربه تاریخی این شهر ولو در مقیاسی کوچک چنین مباحثی جریان پیدا کرده است.
یوسفی تأکید کرد: اینکه گفته می‌شود شهر مشهد را به نقطه صفر بازگردانیم و مجددا آن را بسازیم، ایده قابل اجرایی نیست چون در هیچ نقطه‌ای از دنیا، چه در جهان اسلام، چه در جهان تشیع و حتی جهان غیرمسلمانان چنین نمونه‌ای وجود ندارد.
وی ادامه داد: به همین جهت لازم است بین آنچه که از آن به عنوان دین در متون با دین در جریان زندگی افراد یاد می‌شود، تفاوت قائل شد. در واقع بهتر است به دین آنگونه که جریان دارد، نگاه کنیم تا به درکی از واقعیت برسیم.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: برای ملموس‌تر شدن این موضوع می‌توان به این مساله اشاره کرد که بسیاری از آموزش‌ها و آموزه‌های مذهبی وارد جریان زندگی اجتماعی نشده است. به عنوان نمونه بسیاری از ائمه معصوم(ع) فرمایشات و تأکیدات فراوانی در خصوص زندگی انسان‌ها داشته اما تنها بخشی از آن وارد جریان زندگی شیعیان شده است. علاوه بر این همان بخشی که وارد زندگی مسلمانان شده، با یکسری مطالب و عناصر اجتماعی و فرهنگی نیز آمیخته شده که گاهی از آن به عنوان خرافه یاد می‌شود.
یوسفی گفت: مشهد بیش از سایر کلان‌شهرهای کشور با برخی چالش‌ها، آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی مواجه است. البته دلایل متعددی وجود دارد که این شهر با اینگونه چالش‌ها مواجه شده است. در حقیقت این چالش‌ها حاصل یک اراده و تصمیم درست یا غلط و یک سیاست‌گذاری است.
وی تاکید کرد: باید دید که چگونه می‌توان وضع نابهنجاری که حداقل در بخش‌هایی از این شهر جریان دارد، به سمت بهبود هدایت کرد. البته می‌توان با استفاده از یک برنامه کاملا سنجیده و متناسب با ظرفیت‌های علمی و تخصصی موجود در جهان و کشور به سمت ساخت شهر از نو حرکت کرد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: مشهد زائر زيارت حرم مطهر رضوي گردشگری مذهبی دین و مذهب سفر اقتصاد حقوق شهروندی استانی اجتماعی عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد چگونه می توان جریان زندگی گفتمان علمی قائل شویم شهر مشهد سه گانه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۵۰۳۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزادی ۶ زندانی جرایم غیرعمد توسط هیئات کاشان
رئیس شورای هیئات مذهبی کاشان از آزادی شش زندانی جرائم غیرعمد در کاشان توسط هیئات مذهبی این شهرستان خبر داد. - اخبار استانها -
سیدعلی اکبر جلال‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کاشان، ضمن اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوی هیئات مذهبی شهرستان کاشان، اظهار داشت: یکی از اقدامات خداپسندانه هیئات مذهبی شهرستان کاشان آزادی زندانیان جرایم غیرعمد است.
وی با بیان اینکه هیئات مذهبی شهرستان کاشان در آزادی زندانیان جرایم غیرعمد حضور فعالی دارند، افزود: هیئات مذهبی شهرستان کاشان از ابتدای سال تاکنون شش زندانی جرایم غیرعمد را به آغوش گرم خانواده بازگرداندند.
رئیس شورای هیئات مذهبی شهرستان کاشان با بیان اینکه آزادی زندانیان جرائم غیرعمد توسط هیئات مذهبی این شهرستان به صورت مستمر در طول سال انجام می‌شود، ابراز داشت: هیئات مذهبی شهرستان کاشان علاوه بر برگزاری مراسم‌های مختلف مذهبی در امورات فرهنگی نیز فعالیت بسیار خوبی دارند.
وی با بیان اینکه در ماه‌های پیش رو و با آغاز ماه محرم و صفر فعالیت هیئات مذهبی شهرستان کاشان دوچندان می‌شود، گفت: کاشان بیش از یک هزار هیئت رسمی و غیررسمی دارد که در زمان‌هایی مختلف اقدامات فرهنگی مذهبی انجام می‌دهند.
جلال‌زاده با بیان اینکه هیئات مذهبی شهرستان کاشان در سایر اقدامات نظیر بسته‌های حمایتی، امدادرسانی در ایام کرونا و کمک به بخش درمان تمام تلاش خود را به کار گرفته بودند، تصریح کرد: هیئات مذهبی شهرستان کاشان همواره در کنار مردم بوده و در حمایت از نیازمندان تمام تلاش خود را به کار گرفتند.
انتهای پیام/801/
ام فهد، زن مشهور عراقی کیست و چرا کشته شد؟