تعطیلی کتابخانه‌ها در دوران کرونا و کاهش سرانه مطالعه/ اعضای کتابخانه‌های خراسان‌رضوی کاهش یافته است
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۶۸۱۷۸۷
گروه استانها- تعطیلی کتابخانه‌ها در دوران کرونا و کاهش سرانه مطالعه سبب شده اعضای کتابخانه‌ها در سطح استان خراسان‌رضوی با کاهش روبه‌رو شود. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گناباد، توسعه و ترویج کتابخوانی در چند سال اخیر مورد توجه یونسکو قرار گرفته و اکنون از دغدغه‌های بزرگ کشورهای در حال توسعه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این حلقه‌ها شامل تألیف، نشر، برپایی و تجهیز کتابخانه‌های عمومی است. یک سوی این حلقه، دسترسی به کتاب‌های مناسب و ارزان و سوی دیگر آن، ایجاد انگیزه برای کتابخوانی است. اگر از سطح خرد به کلان حرکت کنیم، باید کتابخوانی را از خانواده شروع کرد، زیرا بنیان مطالعه در خردسالی و نخست در خانواده شکل می‌گیرد و کتاب انسان‌ساز است.
زهرا طلایی، یکی از فعالان عرصه کتاب در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: کتاب در رشد و شکوفایی انسان نقش بسزایی دارد و دین اسلام را که بررسی می‌کنید شاهد نویسندگان و کتاب‌های بزرگی هستید که نشان از پویایی آن دارد.
وی ادامه داد: مطالعه کتاب در نخستین قدم دامنه واژگان انسان را افزایش می‌دهد که در نتیجه آن انسان ارتباط مناسب‌تری را می‌تواند با اطراف خود برقرار کند. مطالعه توانایی و مهارت‌های زندگی را افزایش می‌دهد و می‌تواند رضایت‌مندی در زندگی را به همراه داشته باشد و مغز را سالم و فعال نگه می‌دارد.
این فعال عرصه کتاب افزود: عدم آگاهی از اهمیت مطالعه در پیشرفت روحی و اجتماعی افراد، ضعف فرهنگ اطلاع‌رسانی و عدم توجه به کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی، نارسایی‌های سیستم آموزش در مهم جلوه‌دادن کتاب‌های درسی و جلوگیری از مطالعه متون غیردرسی و آزاد، عدم حمایت از فرهنگیان و نویسندگان، انتشار کتاب‌های غریبه ازجمله موضوعاتی است که سبب کاهش فرهنگ کتابخوانی در کشور ما شده است. در حقیقت شمار زیادی از نویسندگان ما برای مخاطب عام کتاب نمی‌نویسند و عمده توجه‌شان این است که کتاب‌شان مورد توجه اهل فضل و اهل قلم واقع شود.
مسابقه کتابخوانی «خط مقدم» به‌مناسبت سالگرد "شهید طهرانی مقدم" برگزار می‌شودوعده وزیر ارشاد در نماز جمعه درباره خودکفایی در تولید کاغذ/ معرفی پایتخت جدید کتاب در آستانه هفته کتابخوانیتلاش رسانه‌ها و مسئولان تحقق نهادینه‌سازی ترویج وقف کتاب در میان مردم باشدصولت حیدری یکی دیگر از افرادی که میزان مطالعه زیادی دارد در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: یکی از بزرگترین دلایل کتاب خواندن، کسب دانش است چراکه کتاب‌ها منبع غنی از اطلاعات هستند. خواندن کتاب با موضوعات متنوع اطلاعات و دانش را افزایش می‌دهد.
وی افزود: وقتی زندگی بسیاری از افراد موفق بررسی می‌شود می‌توان دید که آن‌ها بیشتر از دیگران اهل کتاب و مطالعه بودند و شاید هم یکی از دلایل برتری آن‌ها نسبت به بقیه همین بوده باشد. در یک چیز نباید شک کرد و آن اینکه اگر اهل مطالعه نباشید یا به موفقیت نخواهید رسید و یا سرعت رشد به طور وحشتناک پایین خواهد آمد که این حالت دوم هم بعد از مدتی ناامیدی و بعد هم شکست شخص را به دنبال خواهد آورد.
کتاب در روستاها جا باز می‌کند
احمد مظلوم، رئیس نهاد کتابخانه‌های شهرستان گناباد نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: در شهرستان گناباد 15 باب کتابخانه داریم که 11 کتابخانه نهادی و 4 کتابخانه مشارکتی است و از این لحاظ در جایگاه دوم خراسان‌رضوی قرار داریم.
وی ادامه داد: کتابخانه شهید مطهری گناباد که در سال 1347 احداث شده یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های خراسان‌رضوی است و امسال نیز کتابخانه روشناوند به‌عنوان جدیدترین کتابخانه به مجموعه ما اضافه شده است و ضمن اینکه در 6 ماه ابتدای سال جاری،50 درصد افزایش اعتبارات از محل ماده 6 شهرداری‌ها داشته‌ایم.
رئیس نهاد کتابخانه‌های گناباد عنوان کرد: حدود 17 ماه کتابخانه‌ها تعطیل بود و این موضوع روی سرانه مطالعه و تعداد اعضاء اثر جدی داشته که به‌عنوان مثال قبل از کرونا 4800 عضو فعال داشته‌ایم که در حال حاضر 3000 نفر کاهش یافته است.
مظلوم خاطرنشان کرد: سعی کرده‌ایم در این ایام که کتابخانه‌ها تعطیل بود برنامه‌های فرهنگی زیادی انجام دادیم که در سطح استان جز شهرستان‌های برتر شده‌ایم و در جشنواره کتابخوان رضوی نیز 6500 نفر ثبت‌نام کرده‌اند. احداث کتابخانه در روستاها یکی از اولویت‌های کاری نهاده کتابخانه‌ها می‌باشد که در همین راستا تلاش داریم در روستاهای مند و گیسور تا پایان سال اقدام به ساخت کتابخانه کنیم.
رئیس نهاد کتابخانه‌های گناباد بیان داشت: کرونا سرانه مطالعه را بالا نبرده است و دلیل آن هم بسته‌بودن کتابخانه‌های عمومی در ایام کرونا بوده است. در شهرستان گناباد در این ایام پیک موتوری کتاب را راه اندازی کردیم و افراد می‌توانستند از کتابخانه به امانت کتاب دریافت کنند.
مظلوم درباره اولویت موضوعات برای سنین در این شهرستان عنوان کرد: دانش آموزان به کتاب‌های کمک درسی، مادران به دنبال کتاب‌های رمان، بزرگسالان و بازنشسته‌ها کتاب‌های تاریخی علاقه دارند ، البته در گناباد رتبه اول امانت کتاب مربوط به کتب ادبیات و مذهبی است.
تبدیل کتابخانه‌ها به فرهنگ‌سراها
علی‌اکبر سبزیان، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهارداشت: جامعه کتاب محور جامعه‌ای رو به رشد است و با توجه به دغدغه مقام معظم رهبری در رابطه با افزایش فرهنگ مطالعه در کشور، تمام سعی و تلاش تمام دستگاه‌های اجرایی در کنار مجموعه کتابخانه‌های عمومی به عنوان متولیان اصلی کتاب و کتابخوانی، باید ترویج و تبلیغ این مهم باشد.
وی افزود: به طور قطع نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در بین اقشار مختلف سبب دانایی بیشتر و رشد فرهنگ عمومی می‌شود که به تبع آن کاهش آسیب‌های اجتماعی، بزه‌کاری را داریم. درکنار تمام این دستاوردها با رشد مطالعه، توانایی‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. چه استعدادها و ظرفیت‌هایی که با مطالعه و افزایش دانایی در افراد رشد کرده است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی تصریح کرد: امروز کتابخانه‌های عمومی بر خلاف تصور گذشته عموم مردم از حالت صرف امانت کتاب و سالن مطالعه تبدیل به فرهنگسراهای اجتماعی و دانشگاه‌های غیررسمی در راستای پاسخگویی به نیازهای دانشی و اطلاعاتی مردم در حال فعالیت هستند.
سبزیان عنوان کرد: یکی از اهداف اصلی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان ارائه خدمات کتابخانه‌ای به همه مناطق و همه اقشار جامعه در راستای اجرای عدالت فرهنگی است، از همین رو سعی داشته ایم با راه اندازی کتابخانه‌های عمومی مشارکتی و سیار گام موثری در تحقق این هدف برداریم. امروز دشمن با توجه به رشد بی رویه استفاده از فضای مجازی با تولید محتوای ناهنجار و غرب زده نسل جوان و آینده‌ساز نظام جمهوری اسلامی ایران را هدف گرفته است.
انتهای پیام/281/ ز
منبع: تسنیم
کلیدواژه: کتابخانه های عمومی گفت وگو با تسنیم سرانه مطالعه کتابخانه ها خراسان رضوی کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۸۱۷۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده
وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آن‌ها فهرست‌هایی از منابع موجود در آن‌ها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرستهای گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.
کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)
ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است. بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرستهای متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرستهای به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرستهای کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرستهای کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرستهای موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.
قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی
براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آن‌ها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».
فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون
فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آن‌ها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرستهای موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرستهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.
خدمتی به گذشته، امروز و آینده
فهرستهای فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.
آزاده خلیلی
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند