تاثیر نفت کشورهای عربی در تولید گروه‌های مثل داعش چیست؟
تاریخ انتشار: ۱ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۷۴۳۶۷۶
اقتصاد سیاسی نفت در کشورهای عربی بسیار پررونق بوده و از آن طرف به رشد نیروهای تکفیری هم کمک کرده است.
گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، منطقه خاورمیانه یک منطقه منحصر بفرد از منظر ذخایر طبیعی انرژی میباشد همین امر سبب شده است تا شاهد این موضوع مهم باشیم که ساخت‌های سیاسی در این پهنه‌ی جغرافیایی دولت‌های متفاوتی را تجریه می‌کنند، بعضی به دنبال دولت‌های رانتیر، بعضی به دنبال دولت‌های شبه رانتیر و بعضی دیگر هم به دنبال اندیشه‌های نو در شیوه‌های حکمرانی هستند، همین امر سبب شده است که در این منطقه مطالعه‌ی نفت به عنوان انرژی و اقتصاد سیاسی و تاثیر آنها بر یکدیگر و وقایع سیاسی، فرهنگی، اقتصادی این کشور‌ها از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این رویکرد که در اندیشه‌های سیاسی مفهوم دولت و دولت مدرن چگونه برآورد میشود به یک مسئله و چالش روز در این کشورهای عربی تبدیل شده است و اهمیت این موضوع تا حدی است که دیگر نمی‌توان از اندیشه‌های سنتی عربی در این منطقه صحبت کرد و اقتصاد سیاسی توانسته است بخشی از گفتمان‌های هویت محور عربی را تا حدی کاهش دهد که این مسئله در کنار حضور دولت‌های فرا منطقه‌ای، در منطقه‌ی خاورمیانه سبب میشود تا نوعی بی هویتی در این ساخت‌ها صورت گیرد، که با توجه به نوع حکومت‌ها شاهد یک دگرگونی عظیم می‌توانیم باشیم.
در این گزارش به دنبال تبینی برای پاسخ به این پرسش خواهم بود که اساسا رابطه‌ی اقتصاد سیاسی در کشورهای خاورمیانه که دارای ذخایر بزرگ و مهم نفت می‌باشند چگونه تنظیم میشود و یا می‌توان از رانت و دولت‌های رانتیر در این منطقه سخن گفت و اینکه اگر می‌توان چنین لحاظ کرد، راهکار‌های تعدیل این ارتباط دو سویه را چگونه می‌توان مشهود ساخت. با مطالعه‌ی نوع ساخت اقتصاد سیاسی این کشور‌ها به یک موضوع مهم پی خواهیم برد و آن این است که اساسا در این کشور‌ها نگاه به اقتصاد سیاسی یک رویکرد جداگانه‌ی نظری نسبت به نظریه‌های مطرح در این حوزه دارد و همین امر سبب شده است تا شاهد یک، راهبرد متفاوت نسبت به این کشور‌ها در جامعه‌ی بین الملل باشیم.
در اینجای گزارش در ابتدا به رانت و دولت‌های رانتیر خواهم پرداخت:در یک تعریف که بر مبنای کلیت و جامعیت مطرح شود می‌توان لحاظ کرد که رانت در آمد یا پاداشی است که بالاتر از حداقل در آمد یا پاداش یک فرد یا یک بنگاه در شرایط معمول و رقابتی بازار به دست می‌آید. از نوع نگاه این رویکرد مفهومی بوجود می‌آید به نام دولت‌های رانتیر، که از این رو دولتی را می‌توانیم رانتیر لحاظ کنیم که ویژگی‌های زیر را داشته باشد، اولا تنها درصد بسیار کمی از نیروی کار درگیر تولید، رانت هستند پس می‌توان نتیجه گرفت که اکثر افراد جامعه دریافت کننده و توزیع کننده رانت هستند، ثانیا این دولت‌ها به طور عمده دریافت کننده اصلی رانت خارجی هستند و در این زمینه نقش بسزایی را ایفاء می‌کنند و درنهایت در سومین ویژگی نیز می‌توان لحاظ کرد که رانت هیچ گونه ارتباطی با فرایند‌های تولید در اقتصاد ملی کشور‌ها ندارد.
در ابطه با شکل گیری ارتباط اقتصاد سیاسی و مقوله‌ی آن یعنی نفت و سیاست و مقوله آن یعنی دولت‌های رانتیر مطالعاتی در جهان صورت گرفته است که اکثر دانشمندان معتقدند که آنها را می‌توان در سه طیف دسته بندی کرد:
مطالعات نسل اول بر این امر گواه است که در رابطه با دولت و جامعه یک توضیح یا نظم مشخص وجود دارد، دولت بیشتر درآمد خود را از رانت خارجی به دست می‌آورد، دولت بیشتر توزیع گرا است و نهاد‌های مالیاتی درست شکل نگرفته است، دولت به هرشکل که تمایل دارد رانت را در جامعه هزینه می‌کند، توسعه‌ی اقتصادی بنیان نظری قوی نداردو درنهایت می‌توان مطرح کرد.
نخبگان روابط خود را با نئو پاتریمونالیسیم تنظیم می‌کنند، اما مطالعات نسل دوم کمی پیچیده‌تر و دقیق‌تر است و از این رو نسخه‌های منسجم تری را نسبت به دولت‌های رانتیر می‌توان درک کرد بدین معنا که این طیف نیز دولت‌ها را توزیع کننده می‌دانند، اما دریافت کننده‌ی مالیات نیز لحاظ می‌کنند و برای دولت نیز نقش‌های متفاوتی در عرصه‌های خرد و کلان لحاظ می‌کنند در نهایت در نسل سوم مطالعات به این نتیجه می‌رسند که رانتیریسم در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس می‌تواند نوعی خاص از دولت را ایجاد کند که مسئولیت پذیری بیشتری دارد، جهانی‌تر شده است و اهداف و راهبری را مد نظر قرار می‌دهد.
یکی از واقعیت‌های مهمی که در بررسی این دیدگاه درباره‌ی آثار مثبت و منفی نفت بر توسعه اقتصادی و سیاسی جوامع نباید از نظر دور داشت این است که الگو‌های تئوریک مطرح شده با وجود تکیه بر شواهد قابل اتکا در نهایت در رابطه با نفت سازوکاری احتمالی مطرح می‌کنند.
یکی از مسائلی که در عصر جهانی شده کنونی از اهمیت و تاثیر بسزایی برخوردار است این است که رویکرد نسبت به نفت چگونه باشد آیا نفت را باید هنوز یک عنصر دانست که در معادلات جهانی نقش بسیار پر رنگی دارد یا نسل جدید انرژی‌ها توانسته است در معادلات جهانی قدرت را برهم بزند پاسخ به این پرسش رویکرد دولت‌های مختلف مخصوصا عربی را مشهود و نمایان می‌سازد و سبب میشود تبیین بهتری نسبت به این موضوع پیدا کنیم.
در پایان این گزارش باید مطرح کرد که بحران‌های اخیری که در منطقه‌ی خاورمیانه رخ داده است از جمله حضور نیروهای تکفیری در این منطقه سبب ساز این مسئله شده است که نقش انرژی در این تحولات و همچنین ساخت سیاسی کشور‌ها مورد مطالعه قرار گیرد و با توجه به اطلاعات امروزه می‌توان مطرح کرد که دو عنصر مهم یعنی نفت و دولت‌های رانتیر در رخداد بحران‌های داخلی در کشور‌هایی همچون مصر، تونس وبحرین و ... نقش بسزایی داشته است که در صورت عدم تغییر در این پارامتر‌ها در این کشور‌ها شاهد بحران‌ها سنگین‌تر نیز خواهیم بود.
پرهام پوررمضان
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: کشورهای عربی خاورمیانه نفت دولت های رانتیر اقتصاد سیاسی کشور ها دولت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۷۴۳۶۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طرح توهمی نتانیاهو برای غزه بعد از قتل عام فلسطینی‌ها
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روسیا الیوم، دفتر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی طرحی توهمی در خصوص نوار غزه ارائه داده که متشکل از سه مرحله است. رسانه‌های صهیونیستی با انتشار این طرح مدعی شدند که هدف از آن شکوفایی نوار غزه به عنوان بخشی از زیر ساخت‌های منطقه‌ای توافقنامه‌های عادی سازی روابط و رهایی یافتن از خطر به اصطلاح «حضور ایران در این منطقه» است.
در این طرح بر موقعیت مرکزی و تاریخی نوار غزه به عنوان نقطه اتصال ۲ مسیر تجاری قدیمی میان شرق و غرب یعنی مسیر دریایی مصر-غزه-بابل و مسیر هند-یمن-عربستان-اروپا تاکید شده است.
رسانه‌های عبری زبان گزارش دادند: قرار است مرحله نخست به عنوان مرحله ارائه کمک‌های بشردوستانه به مدت ۱۲ ماه ادامه یابد به طوری که تل آویو منطقه‌های امنی را به دور از حکمرانی حماس از شمال نوار غزه تا جنوب آن ایجاد می کند. یک ائتلاف متشکل از کشورهای عربی شامل عربستان، امارات، مصر، بحرین، اردن و مراکش اقدام به توزیع کمک‌های بشردوستانه در منطقه‌های امن می‌کنند و فلسطینی‌های ساکن این منطقه‌ها کنترل آنها را زیر نظر کشورهای مذکور به دست خواهند گرفت.
در ادامه این گزارش آمده است: مرحله دوم بین پنج الی ۱۰ سال به طول می‌انجامد. تل آویو مسئولیت کامل امنیت نوار غزه را به دست می‌گیرد. کشورهای عربی مذکور نیز یک هیأت چندجانبه برای نظارت بر بازسازی نوار غزه و حمایت مالی از آن تشکیل می‌دهند. فلسطینی‌های ساکن این باریکه نیز به هیأت مذکور کمک خواهند کرد.
مرحله سوم نیز با نام مرحله خودمختاری آغاز میشود و تل آویو حق مقابله با تهدیدات امنیتی در غزه را برای خود قائل خواهد بود. قدرت نیز به تدریج به یک دولت محلی در غزه یا دولت یکپارچه فلسطین که کرانه باختری را نیز شامل میشود انتقال می‌یابد.
خواب نتانیاهو برای یمن، سوریه و لبنان
در مرحله نهایی نیز فلسطینی‌های ساکن غزه به صورت مستقل این باریکه را اداره کرده و به توافقنامه‌های عادی سازی روابط می‌پیوندند. در این طرح توهمی آمده است که مزایای آن برای رژیم صهیونیستی علاوه بر تأمین امنیت در منطقه‌های جنوبی اراضی اشغالی، عادی سازی روابط با عربستان خواهد بود.
امتیاز کشورهای عربی نیز مشارکت در توافقنامه‌های دفاعی با آمریکا و دسترسی نامحدود به بنادر غزه در دریای مدیترانه خواهد بود. اگر توهم نتانیاهو در خصوص غزه عملیاتی شود وی قصد دارد آن را در یمن، سوریه و لبنان نیز اجرا کند.
طرح منطقه‌ای رژیم صهیونیستی برای فریب کشورهای عربی
در این گزارش تاکید شده است: طرح منطقه‌ای گسترده‌تری وجود دارد که در افزایش تعداد پروژه‌های بزرگ مانند شهر نیوم در عربستان و اجرایی کردن آن در صحرای سینای مصر نمود پیدا می‌کند. بدین ترتیب نوار غزه می‌تواند به یک بندر صنعتی مهم در حوزه مدیترانه تبدیل شود. این مرکز محل اصلی صادرات برخی کالاهای نوار غزه در کنار نفت عربستان و مواد خام دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خواهد بود.
در طرح منتشر شده از سوی دفتر نتانیاهو آمده است که یک منطقه آزاد تجاری بزرگ که شامل سدیروت، غزه و العریش خواهد بود ایجاد میشود و بدین ترتیب تل آویو، غزه و مصر می‌توانند از این منطقه به صورت مشترک استفاده کنند. رژیم صهیونیستی برای فریب افکار عمومی پا را فراتر گذاشته و نوار غزه را به عنوان مرکز اصلی تولید خودروهای برقی معرفی می‌کند!
این در حالی است که در طرح مذکور هیچ اشاره‌ای به تشکیل دولت مستقل فلسطین نشده است. رژیم صهیونیستی بعد از گذشت هفت ماه از لشکرکشی گسترده به نوار غزه و حرف و حدیث‌ها در خصوص به راه انداختن حمام خون در شهر رفح، برای فریب افکار عمومی و کاهش فشارهای جهانی چنین طرحی را ارائه داده است.
کد خبر 6096913
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت