ضرورت توجه به صنعت کاتالیست در بخشهای نفت، گاز و پتروشیمی
تاریخ انتشار: ۱۵ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۵۲۴۹۵
کاتالیستهای فرآیندی در مجتمعهای پالایشگاهی و پتروشیمی نقشی بسیار کلیدی دارند که در صورت عدم تأمین کمّی وکیفی آنها، این مجتمعها از مدار تولید خارج میشوند. یکی از صنایع مهم ایران صنعت نفت و گاز است که نقش پررنگی را در اقتصاد کشور ایفا میکند. از آنجایی که این صنعت قدمت زیادی در ایران دارد بنابراین بهینهسازی و ارتقای آن اهمیت بالایی دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نانو در تاروپود کاتالیستها
کاتالیستها یکی از محصولاتی است که با استفاده از فناوری نانو ساخته شدهاند، برخی از کاتالیستها در کشور با همت شرکتها داخلی بومیسازی شد و برخی نمونههای کاتالیست نیز با پیشرفت فناوری، بهبود یافتهاند. کاتالیستهای سولفورزدایی، کاتالیستهای دفورمینگ، کاتالیست انتقال گاز دما بالا و انتقال گاز دما پایین، کاتالیستهای دهیدروژناسیون، کاتالیستهای سنتز متانول، هیدروژن و استیلن مواردی هستند که به همت چند شرکت داخلی، مشابه نمونههای خارجی تولید شدهاند که برخی از آنها کیفیتی بالاتر از نمونههای خارجی دارند. این کاتالیستهای ایرانساخت در حال حاضر در واحدهای پتروشیمی، پالایشگاهی و فولادی کشور استفاده میشود.
به گفته سیدمحمد علوی مدیر کسبوکار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در حوزه نفت و پتروشیمی «تولید پایه کاتالیستها فرایندی مهم در تولید این محصول به شمار میرود که به لطف چند شرکت داخلی بومیسازی شده است. این پایه کاتالیستها به صورت مهندسی شده تولید شده و ارتقا یافته است، در حال حاضر بسیاری از کاتالیستهایی که خریدشان باعث خروج ارز از کشور میشد، در داخل کشور تولید میشوند. بسیاری از مجتمعهای پتروشیمی و پالایشگاهی ایران در حال حاضر از این کاتالیستهای ایرانساخت استفاده میکنند، از کیفیت آنها راضی هستند و از این محصولات حمایت میکنند. سالانه تعداد زیادی از شرکتهای داخلی که تا در گذشته اعتمادی به محصولات ایرانی نداشتند و تمایل به تامین محصول از کشورهای دیگر را داشتند، به توان داخلی ایمان پیدا کرده و کاتالیستهای ایرانساخت را خریداری و استفاده میکنند. برخی از شرکتها پروژه مشترک با تولیدکنندگان کاتالیست تعریف میکنند.»
کاتالیست تا ۹۰٪ گازهای سمی را بیاثر میکند بهگونهای که هیدروکربنهای نسوخته که از موتور خارج میشوند را به آب و دیاکسید کربن تبدیل میکند. علاوه بر این اکسید ازت را به گاز ازت تبدیل میکند بنابراین کاتالیست در کاهش آلودگی هوا بسیار مؤثر است.
طول عمر مفید کاتالیست ۱۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ کیلومتر است. مبدلهای کاتالیست که هماکنون بر روی خودروهای تولیدی در ایران نصب میشود تا میزان آلایندگی آنها را کاهش دهد پس از ۸۰۰۰۰ کیلومتر پر شده و عملاً کارایی خود را از دست میدهد و میزان آلایندگی خودرو تا پنج برابر افزایش مییابد. متوسط عمر کاتالیست چیزی حدود ۴ سال است و پس از مدت زمان یاد شده باید قطعه مورد نظر تعویض شود.
تصور دنیای صنعتی مدرن بدون کاتالیستها غیرممکن است، زیرا بیش از ۹۰ درصد مواد شیمیایی حداقل از یک مرحله کاتالیستی در فرآیند تولید عبور میکنند و ۲۰ درصد کل محصولات صنعتی دنیا در زنجیره تولید خود به کاتالیست نیاز دارند. کاتالیست از مهمترین کالاهای مورد نیاز صنایع تبدیلی ازجمله صنعت نفت و گاز میباشد. این دسته از مواد نقش بسیار کلیدی در فرآیندهای اصلی واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهها دارد به طوری که زنجیره تبدیل محصولات خام و کم ارزش به محصولات با ارزش افزوده، بدون فرآیندهای تبدیلی کاتالیستی امکانپذیر نخواهد بود.
در سالهای گذشته کاتالیست کارکرد ویژهای در کاهش میزان آلایندههای زیست محیطی در بخش حمل و نقل و صنعت مبدلهای کاتالیستی به کار گرفته شده در اگزوز خودروها و صنایع نیز داشته است. زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز کشور وابستگی قابل توجهی به کاتالیستها دارد که طی سالیان متمادی از طریق واردات تأمین شده است.
کاتالیستهای فرآیندی در مجتمعهای پالایشگاهی و پتروشیمی نقشی بسیار کلیدی دارند که در صورت عدم تأمین کمّی وکیفی آنها، این مجتمعها از مدار تولید خارج میشوند. تجربه سالهای اخیر نشان میدهد که در شرایط تحریم، جایگزینی این ماده حیاتی بهآسانی امکانپذیر نیست و در نتیجه واردات آن، گلوگاهی آسیبپذیر برای اعمال فشار علیه کشور است.
در دوره تحریم، این صنایع کاتالیستهای مورد نیاز خود را از کشورهایی نظیر چین و روسیه تأمین میکردند، اما تأخیر در تأمین و همچنین عدم تطابق کاتالیستها با شرایط فرآیندی، موجب کاهش میزان تولید فرآوردههای هیدروکربوری و محصولات پتروشیمیذگردید و در نتیجه تأمین نیاز داخلی این محصولات و همچنین صادرات آنها با مشکلات فراوانی مواجه شد. تأکید بر این نکته ضروری است که اگرچه ارزش کاتالیست مورد نیاز صنایع پتروشیمی و پالایشی، سهم بسیار ناچیزی از هزینههای این بنگاهها را شامل میشود، اما نبود دسترسی مستمر به آن با کیفیت مورد نظر در شرایط خاص) همچون تحریم بهعنوان یک گلوگاه فنی، از ضروریات توجه به این صنعت است.
کاتالیستهای ایرانساخت به صورت پایلوت و نیمهصنعتی تولید شده و آزمایشگاه مرجعی تستهای استاندارد آنها را انجام میدهد. پژوهشگاه صنعت نفت در بسیاری از این موارد به عنوان آزمایشگاه مرجع عمل کرده است. درواقع بخشی از اعتماد شرکتهای داخلی به کاتالیستهای ایرانی به دلیل حمایت پژوهشگاه صنعت نفت است.
سهم شرکتهای داخلی از بازار کاتالیست چقدر است؟
فرایندها و تکنولوژیهای مرسومی در دنیا برای تلقیح فلزات در سایت فعال وجود دارد، این فناوریها به همت شرکتهای ایرانی در کشور نیز وجود دارد. تمرکز اصلی شرکتهای داخلی در گام اول تولید پایه کاتالیست بود، پس از این که به مشخصات مورد نظر شرکتهای مصرفکننده رسیدند به سراغ فرایند تغلیظ رفتند و آن را نیز به خوبی به سرانجام رساندند. بسیاری از کاتالیستهای ایرانی پا به پای محصولات خارجی مشابه کار میکنند و حتی در برخی موارد عملکرد آنها بهبود یافتهتر از کاتالیستهای خارجی است. در صورتی که حمایت شرکتهای پتروشیمی و پالایشگاهی از این شرکتهای تولیدکننده بهتر شود، بهبود و تولید بیشتری نیز حاصل میشود. کاتالیست محصولی نیست که سال به سال تجدید شود، عمر مفید برخی از آنها سه سال است بنابراین در بازه زمانی مشخصی میتوان عملکرد و کارایی آنها را دید و به دنبال راهی برای بهبود آن گشت.
به گفته علوی «مجتمعهای نفت و پتروشیمی حمایتهایی از شرکتهای تولیدکننده انجام میدهند تا شرکتهای داخلی نیز سهمی از بازار کاتالیست ایران داشته باشند. برآوردها نشان میدهد که بازار کاتالیست در ایران حدود ۳۰۰ میلیون دلار در سال است، سال گذشته ۱۵ هزار دلار از این بازار سهم شرکتهای ایرانی تولیدکننده کاتالیست بوده است. این عدد در مقابل کل بازار رقم ناچیزی است. پیشبینی میشود وضعیت شرکتها در سال جاری بهتر باشد. حمایتهای بسیاری میتوان از شرکتهای تولیدکننده کاتالیست انجام داد. این آمار براساس مطالعات میدانی به دست میآید، شرکتهای داخلی محدودیتهایی در اعلام آمار فروش و قیمت فروش خود دارند. رسالت ستاد نانو نیز حمایت است بنابراین وارد جزئیات نمیشویم، اما تخمین میزنیم که درآمد شرکتهای داخلی از بازار کاتالیست یک تا دو درصد بالاتر از وضعیت فعلی است.»
مدیر کسبوکار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در حوزه نفت و پتروشیمی میگوید «این آمار متعلق به شرکتهای تولیدکننده کاتالیستی است که تاییدیه نانو دارند. در حال حاضر شرکتهایی کاتالیستسازی هم وجود دارند که تاییدیه نانو ندارند؛ بنابراین ستاد اطلاعی از بازار این شرکتها ندارد و نمیتواند آنها در آمارها لحاظ کند. در صورتی که این شرکتها را نیز در نظر بگیریم، وضعیت بازار بهتر میشود.»
پیامدهای نانو در صنعت نفت و پتروشیمی
بخشی از محصولات توسعهیافته در حوزه نفت و پتروشیمی با کمک فناوری نانو، افزودنیهایی است که در حفاری و بازیابی چاهها به کار میروند. این نانوافزودنیها در حال حاضر در کشور تولید میشوند و کاربردهای متنوعی دارند. یکی دیگر از محصولات این حوزه ابزاری به نام «پَکِر» است که ابزار مسدودکننده درون چاهی است. پکر قطعهای پلیمری است که تا هفت برابر حجم خود متورم میشود. مکانیسم این قطعه به شکلی است که نباید خاصیت پلیمری خود را از دست بدهد و اجازه ورود و خروج سیال را ندهد. این ابزار به همت یکی از شرکتهای دانشبنیان ایرانی ساخته شده و در چاههای مشخصی با طول قطر مشخص به کار میرود. شرکتهای بزرگ حوزه حفاری که صاحب چاههای نفتی هستند از جمله مشتریان این ابزار نانویی به شمار میروند. تعداد کشورهایی که دانش فنی تولید این ابزار را دارند در دنیا انگشتشمار است و حال ایران نیز یکی از آنهاست.
علوی میگوید «شرکتها و استارتآپهای فعال در حوزه نفت و پتروشیمی نانوسیالهای متنوعی توسعه داده که در حوزهی مختلف حفاری چاه استفاده میشود. این نانوسیالات فوقالعاده سبک هستند و مانع از خروج ارز از کشور نیز میشوند چراکه نیاز بازار داخلی به این سیالات تا چند سال پیش از کشورهای خارجی تامین میشد. از سوی دیگر سیالات معمولی به محیطزیست آسیب وارد میکنند، اما این مشکل در نانوسیالها برطرف شده است. برای مثال یکی از شرکتهای دانشبنیان ایران با استفاده از نانو جایگزینی برای کلسیم برومایدی تولید میکند که چالشهای زیستمحیطی آن را به همراه ندارد، از سوی دیگر از خروج ارز نیر جلوگیری کرده است.»
یکی دیگر از فناوریهای صنعت نفت و پتروشیمی عایقهای حرارتی بلنکت است که بر پایه هواژل توسعه یافته است. اکثر شرکتهای پتروشیمی و پالایشگاهی از بلنکتهای پشم شیشه استفاده میکنند. ضخامت عایقهای حرارتی هواژل یک سوم عایقهای معمولی است، اما کارایی آنها مانند یکدیگر است. از سوی دیگر ماندگاری عایقهای هواژل بیشتر از عایقهای معمولی است. قیمت این محصول به دلیل استفاده از هواژل کمی بالاتر از عایقهای حرارتی معمولی است، اما کارایی و عملکرد این محصول نانویی در کنار گارانتی ۱۵ ساله باعث شده مشتریان استقبال خوبی از این محصول کنند.
در حوزه پوشش نیز محصولات توسعه یافته که برای تعمیر قطعات مورد استفاده در حفاری و عملیاتهای بهرهبرداری به کار میرود. در حال حاضر چند شرکت ایرانی در این حوزه ساخت نانوپوششها فعالیت میکنند. سرامیکهای مقاوم به حرارت و پلاستیکهای مقاوم به تنش از جمله محصولات صنعت نفت و پتروشیمی هستند که با فناوری نانو ارتقا یافتهاند.
منبع: پول نیوز
کلیدواژه: فناوری نانو فناوری صنعت و معدن پتروشیمی کاتالیست کاتالیست های ایران ساخت حوزه نفت و پتروشیمی شرکت های تولیدکننده بازار کاتالیست شرکت های داخلی کاتالیست ها صنعت نفت و گاز فناوری نانو حال حاضر شرکت ها فناوری ها مجتمع ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۵۲۴۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مرغداران وارد بازی مافیایی واردات مرغ نشوند
مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور مافیای واردات مرغ هم در کمین نشستهاند گفت: مرغداران در زمین بازی که توسط مافیای واردات چی مرغ گرم و منجمد تدارک دیده شده، بازی نکنند. - اخبار اقتصادی -
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شرکت پشتیبانی امور دام کشور، حسین شیرزاد اظهار داشت: رکورد خرید 1000 تن مرغ از مرغداران کشور نشان از تعهد بالای ما به مرغداران کشور دارد، این در حالی است که تا کنون منابع یا تسهیلات یا پولی بابت این عملیات مهم در صنعت مرغداری به شرکت پشتیبانی امور دام پرداخت نشده است.
به گفته وی، با این حال بالای 76درصد بهای مرغ خریداری شده نقدا به مرغداران پرداخت و بقیه مولدین زنجیره ها را با تهاتر کنجاله سویا یا ذرت راضی نموده ایم و این حرکت حمایتی همچنان ادامه دارد.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور با اشاره به اینکه همکاران استانی با تمام قدرت مشغول جمع آوری مرغ مازاد هستند، اظهارداشت: در حال حاضر در نیمی از استانهای کشور ظرفیتهای خرید را افزایش داده ایم. چنانکه عمده کشتارگاه ها با شرکت همکاری می کنند، تقریبا 95 درصد ظرفیت تونل های انجماد کشور در اجاره ما هستند.
وی اظهار داشت: درک ضرورت جمع آوری مازاد مرغ در کشور و کمک به ارتقای صنعت مرغداری در گام جدید به موازات تحولات مثبت و سازنده 6 ماهه اخیر در وزارت جهاد کشاورزی حرکت به سوی یک راهبرد ملی است. اینکه در بزنگاه تاریخی قرار داریم که سرانه مصرف مرغ کشور به همت و مرهون تلاش مرغداران کشور با افتخار در حال افزایش است. باید به توانایی بالای کالای جایگزینی گوشت سفید مرغ به گوشت قرمز هم در شرایط امروزین بازار فرآورده های پروتئینی کشور توجه کنیم.
مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور گفت: شرکت حتی مباشر گرفته است تا مرغ صنعتی را هم از بازار جمع کند تا تاثیری بر حجم عرضه مرغ گرم نگذارد فعلاً همه استانها مشغول خرید مازاد مرغ هستند. البته صادرات و مذاکره با شرکتهای بزرگ تبدیلی و فرآوری برای جمع آوری و قطعه بندی و شنیسل راهکار موثر دیگری است. حتما باید از ظرفیت صنایع تبدیلی تکمیلی و فرآوری بخش خصوصی بهره برد.
وی خاطر نشان کرد: معتقدم دولت هر مجوزی که اتحادیه ها می خواهد باید به آنها بدهد تا با توانمندسازی شان ظرفیتهای جدیدی خلق شود. صنعت مرغداری و مرغداران عزیز پرتوان و پرهمت کشور نیازمند توجه و حمایتهای جدی تری برای تاب آوری و تولید پایدار می باشند. باید همگان هم سیاستگذاران و هم ذی نفعان و ذی مدخلان صنعت مرغداری بپذیرند که با عبور صنعت مرغداری کشور از 130 میلیون قطعه به 150 میلیون قطعه در کلاس جدیدی قرار داریم و نیازمند استانداردهای تازه در زنجیره تامین و ارزش صنعت مرغداری می باشیم. باید به این دگردیسی تکاملی در صنعت مرغداری کمک کنیم. باید بپذیریم که مرغداران کشور به حمایت و لجستیک بیشتری نیاز دارند.
شیرزاد افزود: صنعت مرغداری کشور وارد مدار جدیدی از تکامل زنجیره ارزش خود در طبقه بندی کلاس جهانی این صنعت شده است. طبیعی است این تحول، در امور متعارف و خو گرفته شده گذشته ناترازی و تعارض بوجود خواهد آورد و منافع بسیاری از گروداران دچار تزلزل خواهد شد.
وی اضافه کرد: این مدار و سطح بالاتر در اوربیتال تولید مرغ گوشتی دارای ریسک ترکیبی و متنوع، جدای از ریسکهای ماهوی و متعارف صنعت مرغداری می باشد. در علم مالی رابطه ریسک و بازده باهم نسبت مستقیم دارند.
به گفته وی، وقتی از 130 میلیون قطعه داریم به سمت 150 میلیون قطعه جوجه ریزی جهش تولیدی می کنیم. انتظار داریم با بازده و حاشیه سود مطلوبتری در کلیت این صنعت روبرو باشیم. به عنوان دولت باید ریسکهای سیستماتیک این صنعت را تعدیل کنیم و ریسکهای غیرسیستمیک را مهار نماییم. حداقل تاثیر تورم بر هزینه های تولید در این صنعت را کم کنیم. نباید بگذاریم شوک های درونی و بیرونی اثرگذار بر این صنعت این موفقیت بین المللی را خدشه دار سازد.
وی اضافه کرد: ثبات و پایداری در این کلاس جهانی، تلاش بیشتر و حداکثری را می طلبد، حتی مفاهیم رایج را تغییر خواهد داد در این کلاس ما "واژه مرغ مازاد" دیگر نخواهیم داشت، بلکه بیش بود مرغ به منزله "مرغ صادراتی" خواهد بود بطور متوسط روزانه 7 هزار و 672 تن تقریبا معادل ماهانه حدود 227 هزارتن گوشت مرغ مصرف در مقیاس ملی است که با 135 میلیون قطعه جوجه ریزی میتوان پاسخ مناسبی به تقاضای موثر ملی داد.
وی ادامه داد: جهش از این مدار تولید تا 150 میلیون قطعه جوجه ریزی نیازمند سرمایه گذاری، تقویت اکوسیستم تولید تخم مرغ نطفه دار و افزایش ظرفیت تولید جوجه یک روزه در داخل و تقویت کریدورهای با ثبات واردات جوجه و انکشاف بازارهای صادراتی جدید برای صادرات مرغ و ارتقای قدرت رقابت پذیری تولیدکنندگان از طریق پمپاژ عناصر بهره وری تولید است که اینها عناصر لازم و مقوم جهش تولید و مردمی سازی تولید بنا به فرموده مقام معظم رهبری می باشند.
مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور گفت: رشد زنجیره های تولید مرغ گوشتی و تخمگذار و ادغام واحدها و تملک و تصاحب واحدهای مرغداری و میل زنجیره ها به بزرگ شدن نشان از درستی سیاست های شش ماهه اخیر در این صنعت است. اما در کنار آن دولت باید با انواع بسته های بیمه ای، مالی، تامینی، نهاده ای و لجستیکی، حمایت و توجه بیشتری به واحدهای خرد و کوچک و متوسط از خود نشان دهد تا جامعه مولدین مرغ کشور پولاریزه، قطبی و دارای شکاف و گسست نگردد. به عبارت دیگر تعاملات، مناسبات و ارتباطات این دو فصل مجزا و منفک در تولید مرغ کشور در نهایت باید به یک بازی "برد- برد" و انتگره شدن( ادغام عمودی و یکپارچگی) مناسبات تجاری- تولیدی ختم گردد.
وی اضافه کرد: دولت باید برخی از این تعارضات و شکاف ها را به بهانه بهبود بهره وری و کارایی این واحدها با انواع حمایتهای یارانه ای، دادن امتیاز های تجاری به اتحادیه های مرغداران و با حمایت مالی تسهیلاتی از مرغداران کوچک و متوسط پر کند. تشکل های مرغداران هم باید به توسعه، توانمندسازی و ظرفیت سازی جدید بپردازند و تنظیمات صنعت مرغداری را خود به عهده بگیرند.
شیرزاد گفت: طی 7 ماه گذشته، وزارتخانه با اتخاذ سیاستهای درستی که مقوم این حضور در کلاس متفاوت جهانی است با موفقیت توانسته در روندهای سنتی و متعارف گذشته گسست بوجود آورده و محدودیتهای گذشته در تولید مرغ و جوجه ریزی را دیگر نمی پذیرد . مثلاً وزارتخانه به شدت با کاهش جوجه ریزی در اسفند و فروردین مخالف است و محدودیت های فصلی و اکولوژیکی و تکنیکی را پشت سر گذارده است. این سیاست وزارتخانه به معنای حضور در کلاس جهانی جدید، حضور در مدار متکامل تری از تولید به نسبت گذشته و البته حضور مجموعه ای از ریسکها و بازده های متفاوت تر از قبل است. باید رسیدن به این قله را پاس بداریم. این موفقیت مرهون تلاش مرغداران کشور است که بار تحمل ریسکها و تنش ها و چالش ها بر گرده اینان استوار شده و سختی ها را برای رسیدن به افتخاری ملی تحمل می کنند.
وی تصریح کرد: ایران در حال نزدیک شدن به چهار کشور اول تولید کننده صنعت مرغداری در جهان می باشد و این موفقیت را باید ثبات و پایداری ببخشیم و از این دستاورد حفاظت کنیم.
مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور افزود: در این میان مافیای واردات مرغ هم در کمین نشسته اند. این مافیا بطور مداوم از این موفقیتها دلخور و سودهای کلان بادآورده خود را در آتیه نزدیک از دست رفته می بینند. نباید مرغداران در زمین بازی که توسط مافیای واردات چی مرغ گرم و منجمد تدارک دیده شده، بازی کنند، صنعت مرغداری کشور در حال تکامل و پیشرفت است و همگان موظف هستیم تا از این دستاوردها صیانت نماییم.
انتهای پیام/