به نقل از «فارس»

دیپلماسی فرهنگی؛ بایسته‌ای اضطراری در عصر جدید سیاست خارجه ایران

تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۴۱۷۹۹

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، هیراد مخیری، دکتری روابط بین‌الملل، مدرس دانشگاه نوشت: امروزه کشورهای مختلف جهان به دنبال جایگزین کردن مسیرهای جدیدی در مقابل روش‌های پرهزینه نظیر دیپلماسی کلاسیک و سنتی، در جهت پیش برد اهداف و منافع متفاوت در کشورهای مختلف به‌ویژه همسایگان نزدیک خود می‌باشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ازاین‌جهت، دیپلماسی فرهنگی مدت‌هاست که به‌عنوان مکملی پرسود در دستور کار سیاست خارجی کشورهای دنیا خصوصاً کشورهای قدرتمند جهانی و منطقه‌ای قرارگرفته است.

با توجه به این موضوع باید اذعان کرد در جهان امروز کشورهایی که پتانسیل‌ها و قابلیت‌های فرهنگی-تمدنی قوی دارند، بر بهره‌برداری از این عناصر سودمند، حداکثر تلاش و نهایت برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت را درروش کاری خود قرار می‌دهند.

در بازه‌ی زمانی چند دهه گذشته، خروجی موفق دیپلماسی فرهنگی برخی از کشورها در این راستا نشان داده موفقیت در این مسیر، جایگاه و اعتبار آنان را در عرصه‌ روابط بین‌الملل غنی و مرتفع کرده است.

حتی می‌توان گفت اهمیت روزافزون مسائل فرهنگی، آن دسته از سیاستمدارانی را که علاقه‌ای به لحاظ کردن ارزش‌های فرهنگی در تصمیم‌های خود ندارند را مجبور به اعتراف به اهمیت آن کرده است.

امروزه دستگاه دیپلماسی کشورها موضوعات فرهنگی را در سیاست خارجی راه گشای بسیاری از بن‌بست‌های سیاسی می‌دانند. دیپلماسی فرهنگی به کشورها اجازه می‌دهد مستقیم با مردمان سرزمین‌های خارجی چه مردم عادی چه رهبران، رابطه پایدار معنوی برقرار کرده و از آن در جهت اهداف سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی بهره‌برداری کند. این دیپلماسی به‌ویژه میان ملت‌هایی که دارای فرهنگ و تمدن مشترک هستند، کاربردی‌تر است.

به طور مثال، با توجه به موقعیت منطقه کشورهای آسیای مرکزی که متشکل از پنج کشور تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان می‌باشند و از طرفی این کشورها در طی ادوار تاریخ باستانی و پس از باستان، در گستره‌ی قلمروی ایران قرار می‌گرفتند؛ ازاین‌جهت ذهن هر پژوهشگری بر این مسئله تمرکز می‌یابد که باوجوداین ابعاد و حجم وسیع اشتراکات فرهنگی و تمدنی بین کشورهای آسیای مرکزی و ایران، چرا طرفین در ادوار گذشته نتوانستند باوجوداین میزان از پتانسیل‌های موجود، اتصال و نزدیکی ناشی از این اشتراکات تمدنی و فرهنگی را در جهت بهره‌برداری از منافع متفاوت در مصاف با یکدیگر پی‌ریزی و نهایتاً بهره‌برداری نمایند. درصورتی‌که برخی از کشورهای خارج از این منطقه با میزان اشتراکات فرهنگی و تمدنی غیرقابل قیاس یا حتی به‌نوعی فارغ از هر نوع اشتراکات فرهنگی و تمدنی نسبت به ایران در مقابل این کشورها توانستند روابط پایدار و سودمندی را در جهت پیش برد اهداف و منافع خود و متقابلاً مرتفع نمودن منافع کشورهای آسیای مرکزی گام بردارند.

بسیاری از محققان بر این عقیده هستند، جمهوری اسلامی ایران با توجه بر پتانسیل‌ها و اشتراکات فرهنگی و تمدنی غنی خویش نسبت به کشورهای آسیای مرکزی، به دلایل درگیر بودن با بحران‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و پیدا ننمودن مسیر واحد و ورود ننمودن از نقاط عطف و پررنگ این اشتراکات فرهنگی و تمدنی و نهایتاً در اولویت نبودن و روشن نبودن وحدت عمل تصمیم سازان سیاسی، نتوانسته با نگاهی واقع‌بینانه بر اجماع طرح‌ریزی یک سیاست منظم، خط و مشی واحد و هدفمندی در راه دیپلماسی فرهنگی نسبت به این کشورها ترسیم نماید و متقابلاً از بهره‌برداری خروجی این اهداف در راستای منافع خویش بهره مطلوب را کسب کند.

درصورتی‌که امروزه جمهوری اسلامی ایران توانایی زیادی در بهره‌برداری از این مسیر فرهنگی را دارا می‌باشد؛ می‌تواند با بهره جستن از دیپلماسی فرهنگی، منافع ملی خود را در ابعاد گسترده بدون هزینه‌های بالایی نظیر دیپلماسی کلاسیک و سنتی، تأمین و به عرصه‌ی ظهور برساند و درنهایت نسبت به رقبای خویش در این منطقه باقدرت بیشتری، قلمروی نفوذ چندوجهی و عمق استراتژیک و نهایتاً قدرت نرم خویش را افزایش دهد.

در پایان باید گفت برقراری ارتباطات با توسل بر اشتراکات فرهنگی و تمدنی توسط دیپلماسی فرهنگی فعال و هوشمند از سوی جمهوری اسلامی ایران می‌تواند بستر روابط سازنده و پایداری را در حوزه‌های دیگر نظیر اقتصاد پررونق را تقویت و گسترده نماید و حتی در گام‌های بعدی تحکیم قلمروی قدرت نرم و عمق استراتژیک را سبب گرداند. از این‌ جهت، باوجود مشکلات گسترده‌ای که بر سر راه ایران می‌باشد، نظیر بحران‌های اقتصادی، تحریم‌های بین‌المللی، اهرم دیپلماسی فرهنگی بهترین راه کم‌هزینه برای برون‌رفت از برخی مشکلات کلیدی و تحکیم کننده آینده‌ای بهتر برای تقویت جایگاه منطقه‌ای و فرامنطقه ای ایران می‌باشد.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: دیپلماسی فرهنگی فرهنگی روابط بین الملل سیاست کشورهای آسیای مرکزی دیپلماسی فرهنگی بهره برداری منطقه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۴۱۷۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر امور خارجه در پانزدهمین نشست سران اسلامی: رژیم اسرائیل ریشه ناامنی و دشمن مشترک ما است

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پانزدهمین نشست سران اسلامی در بانجول، گامبیا درباره ((ارتقای وحدت و همبستگی از طریق گفتگو برای توسعه پایدار)) به ایراد سخنرانی پرداخت که متن کامل آن به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای رئیس، عالیجنابان، خانم‌ها و آقایان،

در ابتدا مراتب خرسندی خود را بابت حضور در این نشست ارزشمند و درکشور زیبای گامبیا ابراز می‌دارم. از مهمان نوازی گرم دولت و ملت گامبیا تشکر نموده و ریاست این کشور را بر پانزدهمین نشست کنفرانس سران اسلامی تبریک می‌گویم.

در آغاز سخن، ضمن محکومیت شدید تداوم جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه، بر ضرورت تقویت اتحاد و همبستگی بیش از پیش کشورهای اسلامی برای توقف فوری نسل کشی، جنایات جنگی ترکیبی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک‌های بشر دوستانه به سراسر غزه تأکید می‌کنم.

بی شک این دوره زمانی نیز با همه مصائب و سختی‌های آن بر ملت فلسطین خواهد گذشت اما چگونگی و کیفیت نقش آفرینی ما دولت‌های مسلمان در برخورد با این بحران در تاریخ ثبت و ضبط خواهد شد.

بی تردید قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی و تحریم عملی تسلیحاتی و تجاری ابزار مهمی در توقف نسل کشی اسرائیل در غزه و جنایاتش در کرانه و قدس شریف می‌باشد. از دولت‌ها و کشورهای مسلمان و آزادیخواهی که در این مسیر اقدام نمودند، صمیمانه قدردانی می‌کنیم.

تحولات اخیر فلسطین و مقاومت غزه و کرانه بار دیگر ثابت کرد، از بین بردن مقاومت فلسطین و حماس، به عنوان یک حرکت آزادی‌بخش در مقابل اشغالگر، توهمی بیش نبود. چرا که رژیم اسرائیل یک دولت مشروع نیست، او فقط یک قدرت اشغالگر آپارتاید است و گذشت زمان نیز هرگز به قدرت اشغالگر مشروعیت نمی بخشد.

تحقق صلح و امنیت پایدار و عادلانه در منطقه تنها از طریق پایان اشغال سرزمین فلسطین، سوریه و لبنان، بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری خود و تضمین تحقق حق تعیین سرنوشت میسر است.

کارزار جهانی حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات ضد بشری رژیم صهیونیستی با گذشت هفت ماه از آغاز جنگ همچنان با قدرت ادامه دارد و به دانشگاه‌های آمریکا، اروپا و سایر کشورهای جهان رسیده است. مدعیان دروغین آزادی بیان در غرب، این صدای اعتراضی وجدان‌های بیدار بشری را با سرکوب خشونت آمیز پاسخ می‌دهند و با دیگر رویکرد استانداردهای دوگانه خود را به نمایش می‌گذارند.

رؤسای محترم،

افکار عمومی جهان و بویژه جهان اسلام قویاً از ما انتظار دارند تا در نتیجه این اجلاس سران، توصیه و اقدامات مهمی داشته باشیم شامل:

۱- تاکید بر برقراری آتش‌بس فوری، کامل، بی‌قید و شرط و دائم در تمام مناطق غزه از جمله در رفح و حتی کرانه باختری؛

۲- رفع کامل محاصره انسانی غزه؛

۳- تبادل اسرا؛

۴- موظف ساختن رژیم اسرائیل به خروج فوری، کامل و غیرمشروط تمامی نیروهای نظامی و تجهیزات آنها از غزه و تضمین بین المللی بازگشت امن مردم به مناطق و اماکن خود؛

۵- اعمال تحریم فوری تسلیحاتی و تجاری علیه رژیم اسرائیل؛

۶- حمایت از قرار موقت الزام آور دیوان بین الملل دادگستری و فراهم ساختن زمینه محاکمه و مجازات تمامی آمران، عاملان جنایات اسرائیل. برای تضمین صلح و امنیت در منطقه و جهان اسلام، باید رژیم سرکش و اشغالگر فلسطین را متوقف، محاکمه و مجازات کرد.

همکاران گرامی،

جهان اسلام اکنون در وضعیت بسیار حساس و پیچیده ای قرار دارد به نحوی که کشورهای اسلامی در تلاش برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار با طیفی از چالش‌ها ازجمله بی‌ثباتی اقتصادی، ناآرامی‌های سیاسی، درگیری‌های منطقه‌ای، اشغال خارجی، حضور بیگانگان و مداخله قدرت‌های فرا منطقه‌ای مواجه هستند. این چالش‌ها تاکنون به تشدید فقر، تضعیف انسجام اجتماعی و اختلال در روند تلاش‌های توسعه‌ای منجر شده است.

با این وجود، این چالش‌ها می‌توانند موجد فرصت‌هایی قابل‌توجه برای پیشرفت و نوآوری در جهان اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی باشند. میراث فرهنگی غنی، منابع طبیعی متنوع و جمعیت جوان و مستعد کشورهای اسلامی، زمینه‌های مساعدی را برای پیشبرد طرح‌های توسعه پایدار بر اساس شاخص‌ها، معیارها ارزش‌های اسلامی فراهم ساخته است.

در این راستا جهان شاهد است که مردان و زنان جوان با استعداد و تلاشگر ایران در مسیر توسعه علم و فناوری بومی شگفتی‌های بزرگی آفریده اند. این ظرفیت سرشار در میان همه جوانان کشورهای اسلامی موجود است.

ما بر این باوریم که در راستای تحقق شعار تقویت، اتحاد و همبستگی از طریق توسعه پایدار؛

اول- ملت‌های اسلامی با تمرکز و سرمایه‌گذاری در بخش نیروی انسانی، فناوری و زیرساخت‌ها می‌توانند ظرفیت بزرگ خود را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار ملل مسلمان به کار گیرند.

دوم- جهت تعمیق سطح همکاری‌ها و تسرّی توسعه پایدار و همه‌جانبه می‌بایست شبکه همکاری‌های اقتصادی، فنی، توسعه‌ای، تجاری و مالی- پولی میان کشورهای اسلامی در بستر توافقات و سازوکارهای هدفمند و مشترک، بیش‌ازپیش تقویت گردد.

سوم- ایجاد یک پلتفرم اختصاصی در چارچوب سازمان همکاری اسلامی جهت اشتراک‌گذاری دانش، تخصص و منابع مرتبط با توسعه پایدار لازمه تحقق طرح‌های توسعه‌ای ملل مسلمان است.

چهارم- ارتقای یکپارچگی اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بر مبنای ارزش‌ها یک ضرورت است.

پنجم- به‌کارگیری ابتکارات و نوآوری‌های فن آورانه و گسترش تحقیقات علمی به منظور پیشبرد دستور کار تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری اسلامی نیازمند طراحی سازوکاری مناسب می‌باشد.

جناب آقای رئیس،

بی تردید اهداف مهم توسعه پایدار در هر نقطه از جهان بدون تضمین صلح و امنیت پایدار محقق نخواهد شد. همیاری و همکاری کشورها با شعار «امنیت و توسعه پایدار برای همه» ضرورت و فوریت می‌یابد.

آقای رئیس، همکاران گرامی، خواهران و برادران،

در پایان مایلم تاکید کنم؛ حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق، بار دیگر چهره واقعی رژیم تروریست اسرائیل را آشکار ساخت.

جمهوری اسلامی ایران با توسل به قاعده حقوقی دفاع مشروع، -و پس از نااید شدن از نقش بازدارنده شورای امنیت سازمان ملل- روز شنبه ۱۳ آوریل، پاسخ نظامی حداقلی و محدودی به اسرائیل داد. البته ما با صدای بلند هشدار دادیم در صورت هر گونه ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل علیه منافع ایران در داخل و یا خارج، واکنش بعدی ما علیه اسرائیل حداکثری، فوری و کاملاً پشیمان کننده خواهد بود. این تصمیمی تغییر ناپذیر است.

توسل ایران در اعمال حق دفاع مشروع نشان دهنده رویکرد مسئولانه ما نسبت به صلح و امنیت منطقه و جهان می‌باشد. ما امنیت جهان اسلام و امنیت منطقه را امنیت ایران می‌دانیم و دست دوستی خود را با دولت‌های منطقه و جهان اسلام به گرمی می‌فشریم. رژیم اشغالگر اسرائیل ریشه نا امنی و دشمن مشترک ماست.

بار دیگر، آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری با دولت گامبیا و کلیه دولت‌های عضو سازمان همکاری اسلامی جهت ارتقای کارآیی این سازمان در جهان در حال گذار کنونی با هدف تقویت و تضمین منافع مشترک و صیانت از کیان و استقلال سیاسی و اقتصادی کشورهای اسلامی اعلام می‌کنم.

والسلام علیکم و رحمه الله

منبع: خبرگزاری مهر