به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

احیا و مرمت بافت‌های تاریخی یزد با مشارکت مردم / نوسازی آثار تاریخی از اولویت‌های مهم استان

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۴۷۲۴۰

شهر جهانی یزد به عنوان یکی از مکان‌های ارزشی همواره در طول سال‌ها پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است و یکی از اولویت‌های مهم استان حفظ و نوسازی آثار تاریخی ارزشمند شهر است.

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی در جهان به شمار می‌رود و بافت تاریخی این شهر به دلیل دارا بودن میراثی جهانی و جاذبه‌های منحصر بفرد به عنوان اولین شهر از ایران در ۱۸ تیر ماه سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گرچه بافت تاریخی یزد پس از جهانی شدن در یونسکو بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و رونق بیشتری پیدا کرد امابرخی از ساکنان قدیمی بومی این نقطه از برخی کاستی‌ها و خدمات شهروندی در آن گلایه دارند در حالی که مسئولان استانی در سال‌های گذشته و حتی پیش از ثبت جهانی هم شعار احیای زندگی در بافت تاریخی و پویایی بافت تاریخی را داشته، اما خودشان هم به اجرای آن اعتقادی نداشتند.

بافت فرسوده شهر یزد قبل از آن که نمود تاریخ و تحولات شهر در گذر زمان باشد، دارای فرهنگ و هویت انسانی است و با دارا بودن ارزش‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد تکرار نشدنی، در حکم سرمایه ملی امروز ما و فردای نسل‌های آینده محسوب می‌شود.

در دهه‌های اخیر با رشد و توسعه سریع شهرنشینی این بافت با مشکلاتی دست به گریبان است که موجودیت و حیات آن را تهدید می‌کند. از این رو مداخله هر چه سریعتر در این بافت به منظور افزایش کیفیت زندگی در آن لازم و ضروری است. برای احیای بافت فرسوده شهر یزد باید راهکار‌های مهمی در زمینه احیای بافت فرسوده بر پایه ضرورت‌های واقعی مدنظر قرار گیرد.

 
بازدید رئیس جمهور از بافت تاریخی یزد

اخیرا سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در دوازدهمین سفر استانی خود به یزد سفر کرد و از بافت تاریخی این شهر و برخی اماکن مرمت شده یا نیازمند احیا و بازسازی دارند بازدید کرد.

در این بازدید وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و کارشناسان آثار تاریخی خواستار تسهیل در ضوابط احیا و مرمت بافت‌های تاریخی در راستای افزایش مشارکت مردم و بخش خصوصی در این امر شدند.

رئیس جمهور مردم یزد را مردمی خیر دانست و خاطرنشان کرد: ایرانی‌هایی که خارج از کشور ساکنند همانطور که در بحث سلامت علاقه‌مند به کمک برای کشور بودند برای کمک به میراث فرهنگی هم مشتاق هستند.

رئیسی افزود: بهترین روش برای احیای بافت‌های سنتی و فرسوده روش احیا به کمک خود مردم است که به جای زحمت برای آن‌ها خودشان اینکار را انجام دهند.

 
بافت تاریخی یزد دچار فرسودگی اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شده

یکی از عمده دلایلی که باعث شده بافت تاریخی یزد خالی از سکونت یزدی‌ها باشد و جوانان این شهرستان در این عرصه جهانی سکونت داشته باشند دیدگاه‌های نادرست و ضعف مدیریت و در عین حال افراطی عده‌ای در سازمان میراث فرهنگی در دهه‌های گذشته است که باعث شده در بافت تاریخی یزد مخروبه‌های با قابلیت جرم خیزی داشته باشیم.

مسعود کوچک زاده؛ استادیار دانشکده معماری، بافت تاریخی شهر یزد در این باره می‌گوید: به رغم مساحت قابل توجه و قابلیت‌های ویژه بسرعت در حال تخلیه شدن از جمعیت جوان و بومی است. این امر زمینه فرسودگی جمعیتی بافت و به طور خاص حاکمیت ساختار سنی سالخورده را فراهم کرده است. جایگزین این جمعیت، اما مهاجرانی هستند که احساس مسئولیت و وظیفه کمتری نسبت به حفظ محلات بافت قدیم و ارزش‌های آن دارند.

به عقیده وی، بافت تاریخی یزد دچار فرسودگی اجتماعی، اقتصادی و کالبدی- کارکردی با توجه به گرایش‌ها و ارزش‌های مورد پذیرش جوانان است، اما دارای ارزش اجتماعی- فرهنگی، متعددی برای سکونت قشر جوان است که در فرایند هویت یابی جوانان به عنوان محیط زندگی آن‌ها مؤثر باشد.

سکونت در بافت تاریخی به آرامش که از نیاز‌های اساسی بشر است نیاز دارد و آرامش در سایه امنیت است. بافت تاریخی به دلیل تعدد واحد‌های مخروبه و متروکه که محل تجمع معتادان و بزهکاران شده، به اذعان بسیاری از مردم، امنیت و آرامش ندارد و به عنوان مهم‌ترین مشکل تلقی می‌شود.

 
بافت تاریخی یزد در دست غیربومی‎‌ها

محمدصالح جوکار، رئیس مجمع نمایندگان یزد در نشست شورای توسعه گردشگری استان یزد می‌گوید: تشکیل شورای توسعه گردشگری استان یزد، گامی در مسیر توجه بیشتر و جدی‌تر به بحث گردشگری است.

رئیس مجمع نمایندگان یزد با بیان اینکه یزد ظرفیت بسیار خوبی در حوزه گردشگری دارد و تا سال ۹۸ هم سرمایه گذاری و هم فعالیت‌های عمرانی مرتبط با حوزه گردشگری در استان یزد سیر صعود داشت، می‌افزاید: پس از شیوع کرونا و اعمال محدودیت‌ها و کاهش ناگزیر سفرها، این روند سیر نزولی به خود گرفته است.

وی ادامه با تاکید بر اینکه حمایت از صنعت گردشگری در شرایط فعلی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، عنوان می‌کند: موضوع بسیار مهمی فعلی این است که نباید در الفاظ و استناد گیر کنیم، زیرا به نظر می‌رسد از قوانین ظاهری درست کرده ایم و حاضر نیستیم مسائل را حل کنیم.

جوکار با بیان اینکه متولیان بوم‌گردی‌های استان یزد اغلب غیربومی و غیریزدی هستند، عنوان کرد: این اصلاً معنی ندارد که بافت تاریخی یزد در دست غیریزدی‌ها باشد و شهروندان خودمان سهمی در این مدیریت ندارند و این موضوعی است مردم بافت تاریخی نسبت به آن گلایه‌های بسیاری دارند.

یزد، سال ۱۳۹۶ به‌عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست‌ودومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. ۱۹۵ هکتار از بافت تاریخی شهر یزد ثبت جهانی و ۷۵۵ هکتار ثبت ملی شده است.

این شهر با دارا بودن وسیع‌ترین بافت تاریخی و فرسوده توجه ویژه‌ای می‌طلبد، شهر جهانی یزد به عنوان یکی از مکان‌های ارزشی همواره در طول سال‌ها پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است و یکی از اولویت‌های مهم استان یزد حفظ و نوسازی آثار تاریخی ارزشمند شهر است.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: بافت تاریخی شهر یزد شهر تاریخی یزد بافت تاریخی یزد آثار تاریخی استان یزد شهر یزد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۴۷۲۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روستای فهرج یزد در مسیر جهانی شدن + فیلم بنای ناشناخته پیش از اسلام

روستای تاریخی فهرج استان یزد با جاذبه‌های متعدد فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و گردشگری جزو ۸ روستای ایران در مسیر جهانی شدن در سال ۲۰۲۴ قرار گرفته است و مسئولان درصدد معرفی هرچه بهتر این روستا و رسیدگی به آن هستند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از یزد، چند سالی است که بعضی روستاها با یکسری ویژگی‎‌ها و شرایط خاص کاندید معرفی روستای‌های هدف گردشگری می‌شوند، روستاهایی با ۹ شاخص مرتبط با اهداف توسعه پایدار (SDG) از جمله منابع فرهنگی و طبیعی، ترویج و حفظ منابع فرهنگی، پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری محیط زیست، پتانسیل و توسعه گردشگری و ادغام زنجیره ارزش، حاکمیت و اولویت‌بندی گردشگری، زیرساخت، ارتباطات و بهداشت، ایمنی و امنیت در تحقق توسعه پایدار شناسایی و پرونده آن‌ها به سازمان گردشگری ملل متحد (UNTOURISM) ارسال شده است.

امسال فهرج در استان یزد جزو این روستاها قرار گرفته است و مسئولان استان در تلاش برای معرفی بهتر و بیشتر جاذبه‌های این روستا هستند. روستاهایی که برای معرفی پرونده آن‌ها ارسال شده است باید جمعیتی کمتر از ۱۵ هزار نفر باشند و به لحاظ طبیعی در منطقه‌ای باشد که دارای ویژگی‌های خاصی از جمله فعالیت‌های سنتی کار کشاورزی، جنگل‌بانی، نگهداری از دام و ماهی‌گیری و امرار معاش از این راه، دارا بودن کل جامعه از فرهنگ، سبک زندگی و ارزش‌های مشترک و نقش موتور محرکه بودن گردشگری در روستاها را داشته باشند، همچنین لازم است انگیزه و ابتکاری برای تبدیل شدن به یک روستای جهانی وجود داشته باشد.

مسجد جامع فهرج، نخستین مسجد ایران عنوان شده است. معماری بنای این مسجد جامع متعلق به دوران ساسانی است، المان‌های آن در داخل شبستان به زمان ساسانیان تعلق دارد و مناره‌ها در قرن ششم به مسجد اضافه شده است.

روستای فهرج در استان یزد در ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی یزد و در مسیر جاده یزد – بافق قرار گرفته است و با توجه به بناهای موجود در آن قدمت این روستای تاریخی به قبل از پیدایش اسلام بازمی‌گردد.

آب و هوای روستا نیمه‌بیابانی است و تابستان‌هایی به شدت گرم و آب و هوایی مطبوع در فصل سرد سال دارد، همچنین اختلاف دمای شب و روز در فهرج زیاد است و حتی در روزهای داغ تابستان شب‌هایی خنک دارد؛ بهترین زمان سفر به فهرج اوایل بهار، فصل پاییز و اواخر زمستان است. از دلایل عمده گزینش روستای فهرج در لیست کاندیداهای روستاهای هدف گردشگری در دهکده گردشگری روستاهای جهانی این است که این روستا ظرفیت‌های مختلف فرهنگی، کشاورزی، گردشگری و تفریحی دارد.

مسجد جامع فهرج، نخستین مسجد ایران عنوان شده است و قدمت آن به نیمه اول قرن اول هجری باز می‌گردد. نقشه این مسجد شبیه یکی از طبقات تخت جمشید به نام خزانه است که آتش گرفته و سوخته است. معماری بنای این مسجد جامع متعلق به دوران ساسانی است، المان‌های آن در داخل شبستان به زمان ساسانیان تعلق دارد و مناره‌ها در قرن ششم به مسجد اضافه شده است.

نظریاتی مبنی بر آتشکده بودن مسجد جامع فهرج مطرح شده است که رد می‌شود، زیرا تمام شبستان‌های مسجد رو به سمت قبله بنا شده است، مسجد جامع فهرج همچنین دارای یک طبقه زیرین است که در آن بسته است و هنوز هیچ گونه کاوشی در آن صورت نگرفته است. یکی از اهالی فهرج عنوان می‌کند که پدربزرگم می‌گفت طبقه زیرین در یکی از گوشه‌های مسجد قرار دارد و مردم از طریق دری که در آن سمت قرار داشت به طبقه زیرین می‌رفتند.

مناره مسجد جامع فهرج فانوس کویری نام گرفته است؛ با توجه به اینکه این روستا بین یزد، بافق و کرمان قرار داشته است بازرگانانی که عبور می‌کردند از مناره مسجد به عنوان نشانی استفاده می‌کردند تا روستا را گم نکنند، در راستای معرفی فهرج در دهکده جهانی این مناره فانوس کویری عنوان شده است.

کشاورزی در فهرج نیز از قدیم‌الایام وضعیت خوبی داشته است و در حال حاضر نیز جزو اولین صادرکنندگان صیفی‌جات در یزد به شمار می‌رود و گلخانه‌های متعددی دارد، از دیگر جاذبه‌های این منطقه گردشگری کمپ‌های کویرنوردی آن است، فهرج کویر بکر و دست نخورده‌ای دارد و مجهزترین کمپ‌ها در این روستا ساخته شده است.

حمام تاریخی فهرج نیز در این روستا قرار دارد و شامل ویژگی‌های منحصربه‌فردی است. این حمام سیستم گرمایش لوله‌ای زیرین دارد که شبیه سبک امروز در گرم کردن منازل است، یک مسیر مَحرم رو و حمامی کوچکتر با در جداگانه‌ای وجود دارد تا اگر زنی در روز مردان یا مردی در روز زنان به حمام نیاز داشت بتواند بدون اینکه بقیه او را ببیند به حمام بیاید.

پدر و اجداد زنده‌یاد مهدی اخوان ثالث، اصالتاً از اهالی روستای «فهرج» یزد بودند تا اینکه پدر او به همراه دو برادر دیگر برای تجارت به خراسان مهاجرت می‌کنند و مهدی اخوان ثالث در مشهد متولد می‌شود.

اخوان ثالث حتی در شعری به فهرج که انار آن از دیرباز مشهور بوده، اشاره می‌کند «بودش انارِ فهرجیّ شیرین / عقدۀ مَلَس نبودش عقدا را.» خانه اجدادی مهدی اخوان ثالث نیز، خانه‌ای خشت و گلی بوده و به مسجد جامع تاریخی فهرج چسبیده است.

این روستا دارای بازار تاریخی و بوم‌گردی‌های فعال و پررونقی می‌شود که سبب شده است این روستا در لیست تورهای گردشگری قرار داشته باشد، فهرج دارای بناهایی ناشناخته از جمله گنبدخانه است که قدمت آن به دهه سوم هجری قمری باز می‌گردد.

کد خبر 749555