آینده انرژی ایران-7|برق اتمی ارزانترین برق دنیا /گاز رایگان مانع توسعه نیروگاه هستهای در ایران
تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۰۰۹۳۶۹
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، مولفههای اقتصادی یکی از تاثیرگذارترین موارد در سیاستگذاری کلان کشور به حساب میآید. این مولفههای اقتصادی در حوزه انرژی به دلیل بازار جهانی شکل گرفته بر مبنای نیاز و منابع از اهمیت 2 چندانی برخوردار است. به عبارت دیگر در بخش انرژی مواردی از جمله صرفه اقتصادی و حرکت در بهینهترین مسیر به لحاظ سود و زیان جزء لاینفک تصمیمات کلان تلقی میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در همین راستا یکی از پرتکرارترین سوالاتی که در بخش انرژی مطرح است، پیرامون تولید یکی از فراگیرترین حاملهای انرژی یعنی برق عنوان میشود. این سوال مهم در واقع به دنبال یافتن بهینهترین راهکار تولید برق از منظر مولفههای اقتصادی است. به زبان سادهتر تولید برق با استفاده از چه منبع انرژی کمترین هزینه را به دنبال دارد. در همین ارتباط، هفتمین گزارش از پرونده «آینده انرژی ایران» قصد پاسخ به سوال طرح شده را دارد.
در حال حاضر منابع تولید برق به طور کلی به دو دسته تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر تقسیمبندی میشوند. منابع انرژی قابل جایگزین نظیر انرژی خورشید، انرژی بادی، انرژی زمینگرمایی و سایر منابع تمام نشدنی در دسته انرژی تجدیدپذیر قرار میگیرند. از سوی دیگر منابع انرژی تجدیدناپذیر نیز شامل سوختهای فسیلی نظیر گاز طبیعی، نفت، گاوزئیل و نفت کوره میشود. در این بین منابع انرژی دیگری نظیر انرژی هستهای وجود دارد که بسته به نوع منبع میتواند در هریک از دستههای عنوان شده ردهبندی شود.
با توجه به منابع متعدد قابل استفاده در تولید برق، پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه کدام یک از این منابع اقتصادی تر است، نیاز به الزامات دقیقی دارد. در همین راستا نخست باید هزینههای انجام شده در یک واحد نیروگاهی بدون اتکا به منبع انرژی را دستهبندی کنیم.
بر همین مبنا به طور کلی تولید برق در یک واحد نیروگاهی به صرف هزینه در بخشهای هزینه سرمایهگذاری برای ساخت نیروگاه، هزینه عملیاتی در هنگام تولید، هزینه تعمیر و نگهداری نیروگاه و هزینه سوخت نیاز دارد.
طبیعتا با توجه به هزینهکرد در هر بخش میتوان یک منبع انرژی را به عنوان اقتصادیترین شیوه برای تولید برق نام برد. به عنوان مثال اگر تنها هزینه سوخت در نظر گرفته شود، منابع انرژی تجدیدپذیر به دلیل رایگان بودن، اقتصادیترین شیوههای تولید برق هستند.
نکته قابل توجه در این مسئله آن است که اتکا به جزئی از مجموعه هزینههای تولید برق نمیتواند، اطلاعات دقیقی از اقتصادی بودن یک منبع انرژی به ما بدهد. بر همین مبنا منطقیترین شیوه پاسخ به سوال طرح شده در ابتدای گزارش در نظر گرفتن مجموع این هزینه هاست.
*هزینه همتراز شده انرژی چگونه محاسبه میشود؟
بر همین مبنا جامع ترین شاخصی که میتواند، اقتصادی بودن یک واحد نیروگاهی را به معنای واقعی کلمه تعیین کند، شاخصی است که تحت عنوان هزینه همتراز شده انرژی (LCOE) شناخته میشود.
این شاخص از 2 جزء اساسی یعنی مجموع هزینههای یاد شده در تولید برق اعم از هزینه سرمایهگذاری، هزینه عملیاتی، هزینه تعمیر و نگهداری نیروگاه و هزینه سوخت و همچنین کل تولید برق یک واحد نیروگاهی در طول عمر این واحد تشکیل شده است. در همین راستا از تقسیم مجموع هزینههای یک واحد نیروگاهی به کل تولید برق این نیروگاه در طول عمر آن با در نظر گرفتن نرخ تنزیل، هزینه همتراز شده انرژی محاسبه میشود.
با توجه به جامعیت این شاخص در در نظر گرفتن هزینههای و تولید، هزینه همتراز شده انرژی میتواند میزان واقعی و دقیق هزینه تولید هر کیلووات ساعت برق را برای هر منبع انرژی معرفی کند.
*ارزانترین برق دنیا در چه نیروگاهی تولید میشود؟
به گزارش فارس بر مبنای شاخص هزینه همتراز شده انرزی یافتن ارزانترین واحدهای نیروگاهی دنیا کار دشواری نیست. بر این مبنا در حال حاضر بر اساس آمار آژانس بینالمللی انرژی به استناد شاخص هزینه همتراز شده انرژی ارزانترین برق دنیا در یک نیروگاه 1000 مگاواتی هستهای متعلق به کشور سوئد تولید میشود. بر این اساس در حال حاضر ارزانترین برق دنیا در نیروگاه اتمی سوئدی با هزینه 32.51 دلار برای هر مگاوات ساعت تولید میشود.
رتبه دوم ارزانترین برق دنیا در واحدهای نیروگاه اتمی نیز متعلق به یک نیروگاه اتمی در کشور سوئیس است که هزینه همتراز شده انرژی برای این واحد نیروگاهی 34.96 دلار برای هر مگاوات ساعت برق معرفی شده است.
نکته جالب توجه اینکه در بالاترین نرخ تنزیل در نظر گرفته شده، 8 مقام ابتدایی ارزانترین برق دنیا بر اساس شاخص هزینه همتراز شده انرژی در اختیار نیروگاههای اتمی واقع در کشورهای سوئد، سوئیس، فرانسه و ایالات متحده آمریکا است.
بر همین اساس رتبه نهم ارزانترین برق دنیا در اختیار یک منبع انرژی به غیر از انرژی اتمی است و یک نیروگاه 835 مگاواتی گازی در کشور مکزیک با هزینه همتراز شده انرژی 45.93 دلار برای هر مگاوات ساعت برق این جایگاه را به خود اختصاص داده است.
در این شرایط اولین نیروگاه تجدیدپذیر در فهرست ارزانترین نیروگاههای دنیا، یک واحد نیروگاهی بادی واقع در کشور دانمارک است با ظرفیت 4.5 مگاوات است که رتبه دهم فهرست مذکور را در اختیار دارد و هزینه همتراز شده انرژی برای هر مگاوات ساعت برق آن معادل 47.26 دلار برآورد شده است.
*برق اتمی، ارزان ترین منبع تولید برق جهان
بر اساس آمار ارائه شده، ارزانترین برق تولید شده در حال حاضر متعلق به نیروگاههای اتمی است. در همین ارتباط، عسگر سرمست، کارشناس حوزه انرژی معتقد است، «بر خلاف هزینه سرمایهگذاری بیشتر واحدهای نیروگاهی اتمی نسبت به واحدهای گازی، هزینه سوخت به همراه هزینه بهرهبرداری در یک نیروگاه اتمی بسیار کمتر از نیروگاههای گازی است.»
بر اساس آمار هزینه تامین سوخت یک نیروگاه اتمی از منابع اورانیوم نصف هزینه تامین گاز در یک واحد نیروگاهی حرارتی بر اساس قیمت جهانی گاز برآورد میشود.
*برق اتمی در ایران توان رقابت با گاز رایگان را ندارد
با وجود اینکه واحدهای نیروگاهی اتمی در دنیا ارزانترین برق را میان سایر منابع انرژی تولید میکنند، این نیروگاهها در ایران توان رقابت اقتصادی با نیروگاههای حرارتی را ندارد، زیرا در حال حاضر قیمت گاز طبیعی تحویلی به نیروگاهها کمتر از 5 تومان برای هر متر مکعب است و این قیمت نسبت به قیمت جهانی گاز و همچنین قیمت گاز تحویلی به واحدهای پتروشیمیهای کشور بسیار ناچیز است.
همین مسئله سبب شده تا هیچ منبع انرژی به لحاظ اقتصادی توان رقابت با نیروگاههای حرارتی را نداشته باشد و بیشتر از 80 درصد ظرفیت نصب شده تولید برق کشور به گاز طبیعی متکی شود.
وابستگی بیش از حد به گاز طبیعی برای تولید برق، منشا مشکلات بسیار زیادی برای کشور به حساب میآید. برای مثال در تابستان سال گذشته همزمان با افزایش مصرف گاز خانگی، میزان گاز طبیعی ورودی به نیروگاههای کشور کاهش یافت و سایر منابع انرژی توان جبران برق کاهش یافته نیروگاههای گازی را نداشتند که این مسئله به خاموشی گسترده در کشور منتهی شد.
*مصائب اعطای گاز رایگان به نیروگاههای حرارتی
علاوه بر این قیمت ناچیز گاز نیروگاهی سبب شده تا انگیزه لازم برای ارتقای بازدهی واحدهای تولید برق مهیا نشده و سالانه بخش قابل تاملی از سرمایه کشور به دلیل پائین بودن بازدهی نیروگاهها تلف شود.
با توجه به بازده ثبت شده برای نیروگاهها کشور در ابتدای اجرای برنامه ششم توسعه، سال1400 با در نظر گرفتن تکلیف این برنامه بازدهی واحدهای نیروگاه حرارتی وزارت نیرو، بخش خصوصی و صنایع بزرگ باید به 45.6 درصد رسیده بود و در انتهای سال 1400 با پایان عمر برنامه ششم توسعه این رقم باید به 47.6 درصد نزدیک میشد.
با علم به تکلیف وزارت نیرو بر اساس آخرین آمار ارائه شده از صنعت برق، آمار شهریورماه آب و برق وزارت نیرو، بازده واحدهای نیروگاهی کشور را 39 درصد عنوان میکند. به عبارت دیگر از ابتدای اجرای قانون برنامه 5 ساله ششم تا ابتدای سال 1400 تنها شاهد رشد 1.4 درصدی بازدهی در مدت 4 سال بودیم، در شرایطی که بازده واحدهای نیروگاهی در این مدت باید 8 درصد رشد را تجربه میکرد. بر این مبنا تحقق برنامه ششم توسعه تا ابتدای سال 1400 تنها 17.5 درصد تخمین زده میشود.
همچنین در حال حاضر فاصله بازده واحدهای نیروگاهی کشور با میانگین جهانی 13 درصد برآورد میشود و بهینهسازی مصرف سوخت نیروگاههای حرارتی راه طولانی برای نزدیک شده به استاندارهای جهانی حوزه خود در پیش دارد.
با توجه به مبنای بیان شده در سال 1398، میزان گاز هدر رفته ناشی از بیتوجهی به اجرای قانون برنامه 5 ساله ششم معادل 1.95 میلیارد متر مکعب برآورد میشود. از سوی دیگر این آمار در سال 1399 با رشد قابل ملاحظه 98 درصدی به 3.17 میلیارد متر مکعب میرسد. رشد قابل توجه میزان گاز هدر رفته ناشی از انجام نشدن تکالیف برنامه ششم توسعه به حدی است که در 7 ماهه ابتدایی سال 1400 این عدد نسبت به کل سال 1399 رشد 8 درصدی را تجربه کرده و به 3.45 میلیارد متر مکعب منتهی میشود.
در همین رابطه مجموع گاز هدر رفته ناشی از سرپیچی انجام تکالیف برنامه ششم توسعه اقتصادی در حوزه ارتقای بازده واحدهای نیروگاهی در 3 سال گذشته به رقمی معادل 8.56 میلیارد متر مکعب برآورد میشود.
بر همین اساس با توجه به قیمت روز در نظر گرفته شده برای گاز طبیعی معادل 5 دلار برای هر 1000 فوت مکعب گاز طبیعی و همچنین تعیین قیمت هر دلار معادل 27 هزار تومان، میزان گاز تلف شده ناشی از انجام نشدن تکالیف برنامه ششم برابر 4.16 هزار میلیارد تومان براورد میشود.
به گزارش فارس، در شرایطی که ارزانترین برق دنیا، برق بدست آمده در نیروگاههای اتمی است اما سیاستگذاری غیر اقتصادی در کشور شامل تحویل سوخت تقریبا رایگان به نیروگاهها سبب شده تا این واحدها در کشور توسعه پیدا نکنند و در حال حاضر تنها 1 درصد از ظرفیت نصب شده نیروگاههای کشور متکی به انرژی هستهای باشد.
در همین راستا توجه به مولفههای اقتصادی و اتخاذ تصمیمهای بهینه میتواند علاوه بر توسعه نیروگاههای اتمی زمینه متنوعسازی سبد انرژی کشور و کاهش وابستگی تولید برق به گاز طبیعی را مهیا کند.
انتهای پیام/ب
منبع: فارس
کلیدواژه: آینده انرژی ایران گاز رایگان نیروگاه های حرارتی وابستگی صنعت برق برق اتمی برق هسته ای اقتصاد انرژی ارزان ترین برق دنیا آینده انرژی ایران انرژی هسته ای نیروگاه هسته ای نیروگاه اتمی مانع توسعه ارزان ترین برق دنیا برای هر مگاوات ساعت نیروگاه های حرارتی مولفه های اقتصادی میلیارد متر مکعب برنامه ششم توسعه یک واحد نیروگاهی نیروگاه های اتمی همین راستا نیروگاه ها برآورد می شود نیروگاه اتمی نظر گرفتن منابع انرژی حال حاضر یک نیروگاه منبع انرژی هزینه سوخت میزان گاز گاز طبیعی تولید برق ساعت برق هسته ای بر همین بر اساس سال 1400
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۰۰۹۳۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دردسرهای افزایش بیش از حد انرژیهای تجدیدپذیر برای آینده
بهرهوری انرژی برای آیندهای پایدار حیاتی است، با این حال افزایش بیش از حد استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بدون وجود زیرساختهای کارآمد و مدیریت مصرف، جهان را با مشکلات بسیار مواجه میکند.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، اتلاف انرژی یک مشکل بزرگ است و حدود سهچهارم انرژی جهانی به دلیل سیستمها یا زیرساختهای ناکارآمد و رفتارهای مصرف نادرست هدر میرود. بهرهوری انرژی اغلب به نفع افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر نادیده گرفته میشود، حال آنکه بهبود آن و کاهش اتلاف انرژی میتواند انتشار کربن را پایین آورد، در هزینهها صرفهجویی کند و بار تولید انرژی سبز را کاهش دهد. از آنجا که دولتها بر توسعه ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر خود تمرکز میکنند، بسیاری از آنها یک عنصر حیاتی برای تقویت امنیت انرژی پاک یعنی مدیریت زبالههای انرژی را نادیده میگیرند.
دردسرهای افزایش اتکا به انرژیهای تجدیدپذیرکشورها در سراسر جهان باید سیستمهای موجود خود را اصلاح کنند تا اطمینان حاصل شود که انرژی در حملونقل و استفاده از بین نمیرود و شبکههای برق آماده پذیرایی از پروژههای انرژی پاک جدید میشوند که انتظار میرود طی دهههای آینده ارائه شوند.
این توسعه نیازمند تمرکز بیشتر بر کاهش اتلاف انرژی به جای افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر است، زیرا جایگزینی انرژیهای فسیلی با انرژیهای تجدیدپذیر بدون توجه به کارآمدی و کاهش مصرف در عمل بیفایده خواهد بود. یکی از موارد مشکلساز در این زمینه برای اروپا، عرضه بیش از حد پنلهای خورشیدی از چین بهدنبال افزایش اهداف ظرفیت انرژی خورشیدی خود توسط دولتها است.
چین در تولید مقادیر زیادی پنل با هزینه کم بسیار موفق بوده است. این امر به تولید بسیار کمتر پنلهای خورشیدی در مناطق گرانتر مانند اروپا و اتکای بیشتر به چین برای تهیه پنلهای خورشیدی در سراسر جهان منجر شده و رقابت تولیدکنندگان داخلی را با مشکل مواجه کرده است. به این ترتیب دولتها به فکر وضع تعرفههایی بر صادرات انرژیهای تجدیدپذیر چین هستند که به زودی به ایالات متحده نیز راه پیدا خواهد کرد.
انتظار میرود چین مقادیر زیادی پنلهای خورشیدی را به کشورهای سراسر جهان بفروشد و به آنها امکان توسعه پروژههای انرژی خورشیدی کمهزینه را بدهد. این امر نشاندهنده پیشرفت چشمگیر در فناوری انرژی خورشیدی است، با این حال میتواند منجر به اتکای بیش از حد به افزایش ظرفیت به جای بهبود کارایی در تمام منابع انرژی و کاهش مصرف انرژی شود.
بهرهوری انرژی از لحاظ تاریخی بیشترین سهم را در کاهش گازهای گلخانهای به ارمغان آورده است. معرفی مجدد آن برای عصر انرژیهای تجدیدپذیر و دستیابی به اهداف کربنصفر خالص تا سال ۲۰۵۰، بشر را قادر میسازد تا به این روند ادامه دهد.
برخورداری از شانس مبارزه با تغییرات آبوهوایی و پایبندی به توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵ برای رسیدن به هدف کربنصفر خالص و حفظ گرمایش جهانی به زیر ۱.۵ درجه سانتیگراد، نیازمند بهرهوری انرژی است. بهرهوری انرژی میتواند یکسوم صرفهجویی کربن مورد نیاز را تا رسیدن به کربنصفر خالص تأمین کند و با برقرسانی هرچه بیشتر سیستم انرژی خود، ایجاد انعطافپذیری در عرضه، تقاضا و ذخیرهسازی انرژی و استفاده مجدد از گرمای اتلافشده، کارایی انرژی را افزایش میدهد.
بهرهوری انرژی در اروپامهندسی سیستم انرژی آینده نشان میدهد که اتحادیه اروپا و بریتانیا ممکن است بتوانند با به حداکثر رساندن پتانسیل تقاضا، هزینههای اجتماعی سالانه ۱۱.۲ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۳۰ و ۱۶.۶ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۵۰ کاهش دهند. این انعطافپذیری به این مناطق کمک میکند تا انتشار گاز کربندیاکسید خود را تا حدود ۴۰ میلیون تن کاهش دهند و تولید برق از گاز طبیعی را به میزان ۱۰۶ تراوات ساعت یا حدود یکپنجم مصرف گاز طبیعی اتحادیه اروپا برای تولید برق نسبت به سال ۲۰۲۲ کاهش دهد. انتقال از سوختهای فسیلی به یک سیستم کاملاً الکتریکی میتواند تا ۴۰ درصد از مصرف انرژی نهایی را کاهش دهد.
بهرهوری انرژی در فناوریهای نوظهوراطمینان از بهرهوری انرژی در فناوریهای نوظهور نیز بسیار مهم است. بازار هیدروژن با سرعتی بالا در حال رشد است، زیرا دولتها و شرکتها در سراسر جهان به دنبال جایگزینهای سوخت پاکتر برای نیرو دادن به صنایعی مانند تولید و هوانوردی هستند. تبدیل انرژی تجدیدپذیر به هیدروژن از طریق الکترولیز به مقادیر زیادی انرژی نیاز دارد که بسیاری معتقدند بهتر است بهطور مستقیم بهعنوان برق مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین جهان باید فناوریهای الکترولیز با راندمان بالا را برای بهبود فرآیند تبدیل و تمرکز بر کاهش تقاضا برای هیدروژن توسعه دهد. به این ترتیب یکپارچهسازی استراتژیک بخشهایی که گرمای اضافی را برای کاهش تقاضای انرژی و افزایش کارایی به کار میبرند، ممکن و ضروری است.
تا پایان دهه تا ۵۳ درصد از انرژی ورودی جهانی بهعنوان گرمای اضافی هدر میرود، اما این گرما میتواند برای تأمین انرژی ماشینآلات و همچنین گرمایش ساختمانها و آب استفاده میشود.
سیستمهای انرژی موجود در سطح جهانی بسیار ناکارآمد هستند و تقاضای انرژی در جهان همچنان در حال افزایش است. بنابراین، دولتها در تلاش هستند تا به سرعت منابع انرژی موجود را با انرژیهای تجدیدپذیر جایگزین کنند تا از تلاشهای کربنزدایی حمایت کنند. در این میان برای کاهش ناکارآمدیها و مهار مصرف غیرضروری انرژی، کار چندانی انجام نمیشود. بهبود بهرهوری انرژی و کاهش استفاده بیش از حد به کاهش انتشار کربن و همچنین کاهش بار دولتهایی که به دنبال افزایش تولید انرژی سبز با سرعتی ناپایدار هستند، کمک میکند.
کد خبر 748687