آیا پرداخت یارانه شکاف طبقاتی را افزایش میدهد؟
تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۰۱۶۳۴۷
به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، این روزها که لایحه بودجه ۱۴۰۱ در کانون توجه متخصصان اقتصادی و اصحاب رسانه قرار دارد بخش قابل توجهی از اظهار نظرها و تحلیلهای موافقان و مخالفان روی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش یارانهها از محل منابع این سیاست متمرکز شده است.
برخی از تحلیلگران بر این باورند که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی و اعطای یارانه نقدی به جای آن، نه تنها به افزایش قدرت دهکهای پایین درآمدی منجر نخواهد شد بلکه شکاف طبقاتی را بیش از پیش خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
یکی از شاخصهای اقتصادی که میزان شکاف طبقاتی را نشان میدهد «ضریب جینی» است. این ضریب به ما میگوید که تا چه حد توزیع درآمد در کشور عادلانه بوده و آیا شکاف طبقاتی بین دهکهای بالای درآمدی و دهکهای پایین کم است یا زیاد و اینکه با وضعیت مطلوب چه فاصلهای دارد.
برای اینکه نوع ارتباط بین یارانه و ضریب جینی را مشخص کنیم، باید به سراغ وضعیت این شاخص در سالهای ابتدایی شروع یارانه نقدی در کشور برویم.
ضریب جینی عددی است بین صفر و یک. هرچقدر به یک نزدیک تر باشد به معنای وجود نابرابری و شکاف طبقاتی بیشتر در جامعه است. میتوان با استفاده از این شاخص نشان داد که دولتهای مختلف در ایران تا چه مقدار در جهت هدایت ثروت به اقشار کم درآمد و دهکهای پایین درآمدی تلاش کردهاند.
آیا یارانه به عنوان یکی از راههای توزیع درآمد و ثروت میان اقشار مختلف جامعه با افزایش شاخص ضریب جینی همراه است یا خیر؟
هم بانک مرکزی و هم مرکز آمار ایران سالانه شاخص ضریب جینی را محاسبه و منتشر میکنند. در جدول زیر ضریب جینی بیش از سه دهه ارائه شده است.
همانطور که مشاهده میکنید در دوره دولتهای پنجم و ششم ضریب جینی از ۰.۴۲۴۹ در سال ۱۳۶۸ به ۰.۴۲۹۴ در سال ۱۳۷۵ رسیده است. در واقع این عدد نشان میدهد که در دوره این دولتها شکاف طبقانی بیشتر شده و عمده ثروت نصیب دهکهای بالای درآمدی آن دوره شده بود. میانگین کل دوره ۸ ساله نیز ۰.۴۲۷۰ است.
در دوره دولتهای هفتم و هشتم، که از ۱۳۷۶ شروع میشود میانگین ضریب جینی با اندکی کاهش به ۰.۴۲۶۸ رسید. هرچند بهبود اندکی حاصل شد، اما با وضعیت مطلوب فاصله زیادی داشت. در ابتدای این دولت در سال ۱۳۷۶ ضریب جینی ۰.۴۲۳۰ و در انتهای آن یعنی در سال ۱۳۸۳ این شاخص به ۰.۴۲۴۰ رسید.
شاخص ضریب جینی برای دولت نهم و دهم نشان میدهد که در این دوره (۱۳۹۱-۱۳۸۴) شکاف طبقاتی نسبت به دو دولت قبلی کاهش داشته است. در ابتدای شروع به کار این دولت در سال ۱۳۸۴ ضریب جینی ۰.۴۲۴۸ است و در انتهای دوره، یعنی در سال ۱۳۹۱ به ۰.۳۶۵۹ میرسد. میانگین عملکرد این دوره ۰.۴۰۷۹ است.
دو نکته مهم در اینجا قابل ذکر است. نخست اینکه در دولت دهم برای اولین بار یارانه نقدی به مردم اعطا شد. نخستین یارانه ۴۵ هزار تومانی در سال ۱۳۸۹ پرداخت شد. در آن زمان شاخص ضریب جینی ۰.۴۰۹۹ بود. مقدار این شاخص در سه سال بعد و تا پایان دولت کاهش یافت، به طوری که در سال پایان دولت نهم، یعنی ۱۳۹۲ ضریب جینی به ۰.۳۶۵۰ کاهش پیدا کرد.
بنابراین، اگر یارانه باعث افزایش ضریب جینی و شکاف طبقاتی بود باید در سه سال بعد از اجرای هدفمندی یارانهها این اتفاق رخ میداد.
مورد دیگر به سال ۱۳۹۸ باز میگردد. در این سال به واسطه کرونا و تحریم وضعیت معیشتی مردم در شرایط مناسبی قرار نداشت. از این رو دولت دوازدهم اقدام به اعطای یارانه معیشتی به اقشار کم درآمد کرد. در این سال نیز ضریب جینی به پایینتر از سال ۱۳۹۷ رسید.
البته واقعیت این است که شاخصهای اقتصادی چندعلتی هستند و تنها یک علت واحد نمیتواند توضیح دهنده آنها باشد. اینکه فقط یارانه نقدی را عامل رشد ضریب جینی بدانیم با اصول علم اقتصاد جور در نمیآید. شاید شاخصهایی مانند رشد نقدینگی، پایه پولی وتورم تأثیر بیشتری بر شکاف طبقاتی داشته باشند. یارانه نقدی حتی در پیشرفتهترین اقتصادهای دنیا هم به اقشار کم درآمد پرداخت میشود.
اگر سیاستهای پولی و کنترل تورم در مسیر درستی باشد پرداخت یارانه اثر مثبت خود بر بازتوزیع عادلانه ثروت در جامعه را حفظ خواهد کرد.
منبع: تابناک
کلیدواژه: ایام فاطمیه اومیکرون حسن ایرلو افزایش سن بازنشستگی یارانه نقدی پرداخت یارانه تورم بودجه 1401 ایام فاطمیه اومیکرون حسن ایرلو افزایش سن بازنشستگی شاخص ضریب جینی یارانه نقدی شکاف طبقاتی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۰۱۶۳۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شارژ کالابرگ الکترونیک یک ماه زودتر از یارانه نقدی است
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، بدنه اقتصادی دولت سیزدهم با یک تدبیر ویژه و خرد جمعی طرح کالابرگ الکترونیکی را طراحی و اجرایی کرد تا فشار کمتری به مردم به خصوص دهکهای پایین جامعه در جهت تامین نیازهای غذایی وارد شود.
در این طرح جامع و البته هوشمندانه دولت سعی کرد تا از طریق یارانهها سبد غذایی مورد نیاز مردم را در حد قابل قبولی تامین کند از این رو با اختصاص این طرح به دهکهای مختلف جامعه شیوه جدیدی را در تامین نیازهای غذایی مردم ابداع کرد.
در طرح کالابرگ الکترونیکی برای همه یارانهبگیران اعتبار کالابرگ الکترونیک ماه زودتر از یارانه نقدی شارژ میشود که افراد میتوانند با کارت بانکی سرپرست خانوار ۱۱ قلم کالای مورد نظر شامل مرغ، تخممرغ، گوشت منجمد، قند و شکر، روغن، ماست، شیر، پنیر، ماکارونی و حبوبات را خریداری کنند.
طبق اطلاعات مندرج در پایگاه اطلاع رسانی دولت در طرح کالابرگ الکترونیکی ۷ دهک از افراد جامعه تحت پوشش قرار دارند و هدف دولت از اجرای طرح کالا برگ الکترونیکی این است که مواد مغذی موردنیاز در ۱۱ قلم کالای سبد مدنظر کالابرگ الکترونیکی به جامعه هدف برسد و دهکهای کمدرآمد از نظر تغذیه شامل پروتئین، ویتامین و ریزمغذیها مشکلی پیدا نکند.
گفتنی است طبق آمارها و گزارشهای منتشر شده دولتمردان و تیم اجرایی طرح کالابرگ الکترونیکی نمره قابل قبولی را از مردم در جهت اجرای این طرح کسب کرده است روندی که زمزمههای ادامه این طرح را قوت میبخشد در حالیکه که دولتمردان هنوز درباره این موضوع اظهارنظر شفاف و صریح نداشتند.
بدون شک تامین سبد غذایی مردم به خصوص اقشار کمدرآمد و ضعیف یکی از مهمترین اهداف تمامی دولتها در کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران است که این مهم با درایت هوشمندانه مسئولان کشورمان به بهترین شکل ممکن و بارعایت تمام پروتکلها و اصول اقتصادی اجرایی شده که این روند قابل تقدیر است و امیدواریم به بهترین شکل ممکن تداوم یابد.
انتهای پیام/