به نقل از «فرارو»

گرانی بنزین، میزان مصرف را کم کرد؟!

تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۰۹۷۶۶

آمار‌های رسمی نشان می‌دهد افزایش قیمت بنزین و سهمیه‌بندی آن باعث کاهش میزان استفاده شهروندان ایرانی از خودرو‌های سواری شخصی نشده است.

به‌گزارش همشهری، آمار‌ها می‌گوید دهک دهم یعنی طبقه ثروتمند جامعه همچنان بیشترین مصرف بنزین را به‌خود اختصاص داده است. میزان مصرف این دهک دست‌کم ۱۰ برابر بیشتر از فقیرترین قشر جامعه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این برایند تحقیق انجام‌شده در مرکز آمار ایران است که می‌توان از آن به‌عنوان دنده معکوس رفتار مردم در برابر سهمیه‌بندی بنزین تعبیر کرد. این تحقیق آماری نشان می‌دهد شوک ناشی از اصلاح قیمت بنزین پس از مدتی تخلیه می‌شود و دوباره رفتار مصرف‌کنندگان به حالت قبل از سهمیه‌بندی بازمی‌گردد.

احتمالا چند روز مانده تا اجرای آزمایشی تغییر الگوی سهمیه بنزین، از خودرو به فرد، گزارش رسمی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد: ۱۴ سال پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین، تغییر محسوسی در رفتار مصرفی خانوار‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل ایجاد نشده است. حالا پرسش اینجاست که اگر دولت بنزین را به جای خودرو، به همه ایرانیان بدهد، آیا تضمینی برای کاهش میزان مصرف بنزین وجود دارد؟ البته نکته مهم در گزارش جدید مرکز آمار این است که سال گذشته میانگین مصرف بنزین یک خانوار فقیر شهری ۱۳۳ لیتر در سال بوده؛ درحالی‌که یک خانوار ثروتمند ساکن دهک دهم ۱۰ برابر بیشتر بنزین مصرف کرده؛ زیرا سرانه مصرف بنزین در دهک دهم ۱۶۷۵ لیتر بوده است.

نتیجه پژوهش انجام شده در مرکز آمار ایران نشان می‌دهد سهمیه‌بندی بنزین هرچند مصرف این فرآورده‌ها را تا اندازه‌ای کم کرده و هزینه حمل‌ونقل را افزایش داده، اما رشد تعداد خانوار‌های استفاده‌کننده از خودرو‌های شخصی در مناطق شهری به وضوح بیانگر این واقعیت است که سهمیه‌بندی بنزین باعث افزایش اقبال مردم به استفاده از خدمات حمل‌ونقل نشده است.

یافته‌های دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری مرکز آمار ایران حکایت از آن دارد که در سال ۱۳۸۶ تعداد استفاده‌کنندگان از خودرو‌های شخصی در مناطق شهری ۳۱.۳ درصد و در مناطق روستایی ۱۲.۸ درصد بود و در سال گذشته و با گذشت بیش از ۱۴ سال تعداد استفاده‌کنندگان از خودرو‌های شخصی مناطق شهری به ۵۳.۱ درصد و در مناطق روستایی به ۳۴.۱ درصد رسیده است.

به گزارش همشهری، به‌نظر می‌رسد این تغییر رفتار شهروندان ایرانی در استفاده بیشتر از خودرو‌های شخصی عمدتا ناشی از یک تغییر در فرهنگ اقتصادی و البته خطای دولت‌ها در اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین است؛ زیرا صرف افزایش قیمت این فرآورده به جای اصلاح تدریجی آن نه‌تن‌ها باعث کمتر شدن تردد خودرو‌ها نشده، بلکه پس از شوک اولیه افزایش قیمت بنزین، مردم به آن عادت کرده و همین مسئله باعث شده تا حتی صنعت خودروسازی هم به سمت تولید خودرو‌های با مصرف سوخت پایین‌تر نرود.

مرکز آمار ایران ۱۴ سال پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین می‌گوید: شاید هنوز برای بررسی نتایج سهمیه‌بندی بنزین و صدور کارت سوخت خیلی زود باشد، با این حال سهمیه‌بندی بنزین، هرچند افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل را به‌دنبال داشته، ولی به‌نظر می‌رسد اجرای توزیع بنزین با کارت سوخت موجب مدیریت در مصرف بنزین توسط دارندگان خودرو و کاهش مصرف سوخت خودرو در سطح کل کشور شده است. البته بخشی از کاهش مصرف بنزین یک خودرو را می‌توان به تعویض خودرو‌های فرسوده و جایگزینی با خودرو‌های نو در ۲ دهه اخیر نسبت داد و دوگانه‌سوز بودن برخی خودرو‌ها موجب تغییر مصرف از بنزین به گاز مصرفی اتومبیل شده که البته تأثیر آن بر خودرو‌های شخصی بسیار ناچیز است.

تازه‌ترین گزارش این نهاد نشان می‌دهد: تعداد خانوار‌های استفاده‌کننده از اتومبیل شخصی در مناطق شهری در سال ۹۹ نسبت به ۸۶، حدود ۱.۷برابر و این نسبت در مناطق روستایی ۲.۷برابر شده و از آنجایی که در طرح هزینه و درآمد خانوار تعداد اتومبیل‌های مورد استفاده خانوار پرسیده نمی‌شود، لذا این نسبت با توجه به اینکه بعضی از خانوار‌ها بیش از یک اتومبیل دارند، حتما بیشتر خواهد بود.

کرونا، بنزین و کارت سوخت

براساس این تحقیق، در سال‌هایی که بنزین سهمیه‌بندی بوده به جز سال ۱۳۹۹، روند مصرف کاهشی شده و مقدار متوسط مصرف یک خانوار از سهمیه داده شده نیز کمتر بوده که به‌نظر می‌رسد عمده‌ترین علت افزایش مصرف در سال ۹۹ به‌دلیل وجود پاندمی کرونا و لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی بوده است که در نتیجه مصرف بنزین در مناطق شهری از مقدار سهمیه اختصاص یافته به هر خودرو، بیشتر شده است. افزون بر این در سال ۱۳۹۸ در مناطق شهری، مصرف متوسط بنزین یک خانوار در ۳ دهک آخر یعنی پردرآمدترین خانوار‌ها بالاتر از سهمیه اختصاص یافته بوده که قطعا بخشی از آن به‌دلیل وجود بیش از یک خودرو در این‌گونه خانوارهاست.

همچنین در سال ۹۹ با وجود پاندمی کرونا و تمایل افراد به استفاده از وسیله حمل‌ونقل شخصی، در مناطق شهری فقط ۵ دهک اول یعنی کم‌درآمدترین خانوارها، کمتر از سهمیه بنزین داده شده مصرف کرده‌اند و خانوار‌های دهک ششم تا دهم یعنی پردرآمدترین خانوارها، متوسط مصرف بیش از سهمیه ماهانه داشته‌اند که به‌طور قطع دارا بودن بیش از یک اتومبیل در این‌گونه خانوار‌ها نیز در این مورد تأثیر داشته است. این در حالی است که در مناطق روستایی در سال‌های ۱۳۸۶، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۸ فقط در دهک دهم یعنی پردرآمدترین خانوارها، متوسط مصرف بنزین خانوار بیش از سهمیه‌بندی بوده و مقدار بنزین اضافه بر سهمیه به‌صورت آزاد خریداری شده و در بقیه دهک‌ها متوسط مقدار مصرف بنزین یک خانوار کمتر از میزان سهمیه‌بندی است.

تغییر رفتار مردم در استفاده از حمل‌ونقل

مرکز آمار ایران می‌گوید: در سال ۹۹ به‌دلیل پاندمی کرونا رفتار استفاده از وسایل حمل‌ونقل درون‌شهری و روستایی تغییر یافته و به سمت وسایل نقلیه با سرنشین کمتر رفته و بیشترین وسیله مورد استفاده انواع تاکسی و تاکسی تلفنی بوده است. از سوی دیگر به‌دلیل وجود قوانینی درخصوص لغو قرارداد ایاب و ذهاب کارکنان در ادارات، هزینه ایاب و ذهاب کارکنان در سال ۹۹ کاهش یافته و از سوی دیگر به‌دلیل وجود کرونا و حضور نیافتن دانش‌آموزان در مدارس و نبود هزینه سرویس مدارس در هزینه‌های خانوار، در مجموع هزینه ایاب و ذهاب به محل کار یا محل تحصیل در مناطق شهری و روستایی کاهش یافته است.

یافته‌های آماری بیانگر این واقعیت است که انتظار می‌رفته به‌دلیل شیوع کرونا، هزینه‌های حمل‌ونقل برون و درون‌شهری و روستایی در سال ۹۹ نسبت به سال‌های قبل کاهش یابد که این کاهش در انواع حمل‌ونقل به جز کرایه سواری بین‌شهری در مناطق روستایی اتفاق افتاده، اما در مناطق شهری سال ۹۸ و ۹۹ تقریبا ثابت مانده است.

سهم بنزین در سبد هزینه خانوار

طرح هزینه و درآمد خانوار ایرانی، وضعیت قیمت سوخت و تغییرات آن در سبد هزینه و الگوی مصرفی شهروندان ایران را قبل و بعد از سهمیه‌بندی نشان می‌دهد که براساس آن نقش پررنگ خودروی شخصی در زندگی خانوار‌های ایرانی به حدی است که به‌رغم نداشتن مزیت نسبی در تولید خودرو در کشور، داشتن خودروی شخصی و هزینه‌های مرتبط با آن روندی صعودی در سبد مصرفی خانوار‌های شهری و روستایی مشاهده می‌شود.

این گزارش می‌افزاید: کاهش سهمیه بنزین از ۱۰۰ به ۶۰ لیتر در سال ۸۹ باعث کاهش مصرف این فرآورده شده، اما در سال‌های ۹۴، ۹۸ و ۹۹ شاهد هستیم دوباره مصرف بنزین خانوار‌های ایرانی رشد کرد؛ با این تفاوت که در مناطق شهری مصرف بنزین از مقدار سهمیه‌بندی بیشتر و به‌طور متوسط ۳۲ لیتر بنزین به قیمت آزاد توسط خانوار‌ها خریداری شده است. به‌گفته مرکز آمار این فرضیه که خانوار‌های با درآمد بالاتر بنزین بیشتری مصرف می‌کنند و در زمان سهمیه‌بندی هم می‌توانند هزینه بالاتری بپردازند، در رفتار و هزینه و درآمد بنزینی آن‌ها تأیید شده است؛ به‌گونه‌ای که افراد ثروتمند حتی در سال ۸۶ که سهمیه بنزین ماهانه هر خودرو ۱۰۰ لیتر بود، باز هم از بنزین آزاد استفاده می‌کرده‌اند و با کاهش سهمیه‌ها در سال ۸۹، یک تغییر محسوس رخ داد؛ به‌گونه‌ای که ۹ دهک اول کمتر از میزان سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر در سال ۸۹ بنزین مصرف کرده و تنها دهک دهم یعنی ثروتمندان با درآمد بالا مصرف بالاتر از سهمیه داشته‌اند. این درحالی‌که در سال ۹۴ با تک‌نرخی‌شدن بنزین و حذف کارت سوخت باز هم ۲ دهک نهم و دهم ماهانه بیش از ۶۰ لیتر بنزین مصرف داشته و بقیه مردم همچنان مصرف بنزین‌شان حدود ماهی ۶۰ لیتر و حتی کمتر بوده است.

سال بنزین، سال کرونا

آبان ۹۸ که بنزین دوباره افزایش قیمت پیدا کرد و اعتراض‌هایی را همراه داشت، انتظار می‌رفت که همانند سال‌های قبل مصرف بنزین کمتر شود. کرونا آمد و رفتار حمل‌ونقلی شهروندان تغییر کرد؛ به‌گونه‌ای که مرکز آمار می‌گوید در سال ۱۳۹۹ با وجود پاندمی کرونا و روی آوردن افراد به استفاده از وسیله حمل‌ونقل شخصی، فقط ۵ دهک کم‌درآمد الگوی مصرف را رعایت کرده، اما مصرف متوسط ماهانه خانوار‌های دهک ششم تا دهم بیش از سهمیه ماهانه بوده که باعث رشد میانگین مصرف سالانه بنزین در کشور شده است.

اقبال مردم به تاکسی

به‌گفته مرکز آمار ایران، بین سال‌های ۸۹ تا ۹۹ اقبال عمومی در مناطق شهری به سمت تاکسی تلفنی و تاکسی خطی بوده و استفاده از سرویس برای رفت‌وآمد به محل کار یا تحصیل و همچنین استفاده از خطوط اتوبوسرانی و مترو تا سال ۹۸ افزایش داشته، ولی در سال ۹۹ به‌دلیل وجود پاندمی کرونا هزینه خانوار در این بخش‌ها کاهش داشته است. از سوی دیگر هزینه جاری حمل مسافر با موتورسیکلت و مینی‌بوس داخل شهری در سال‌های یادشده ثابت بوده که با درنظر گرفتن افزایش نرخ تورم، می‌توان نتیجه گرفت که تعداد استفاده از موتورسیکلت و مینی‌بوس داخل شهری حتی کاهش یافته؛ این در حالی است که در مناطق شهری انواع هزینه حمل‌ونقل برون‌شهری تا سال ۹۸ روندی صعودی داشته، ولی در سال ۹۹ هزینه‌ها نسبت به هزینه مشابه خود در سال قبل کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر، خانوار‌های شهری از تاکسی برای جابه‌جایی بین‌شهری استفاده کمی داشته‌اند و متوسط این هزینه برای یک خانوار در تمامی سال‌های مورد بررسی اندک برآورد شده؛ چراکه خانوار‌های شهری برای حمل‌ونقل برون‌شهری بیشتر از تاکسی بین‌شهری استفاده کرده‌اند و بالاترین هزینه حمل‌ونقل برون‌شهری به کرایه آن اختصاص داشته است.

منبع: فرارو

کلیدواژه: بنزین سهمیه بندی بنزین مرکز آمار ایران قیمت بنزین وجود پاندمی کرونا خودرو های شخصی مناطق روستایی سهمیه بندی بنزین مرکز آمار ایران شهری و روستایی حمل ونقل برون مناطق شهری دلیل وجود سهمیه بنزین افزایش قیمت نشان می دهد سوی دیگر مصرف بنزین خانوار ها کارت سوخت یک خانوار سال ۹۹ هزینه ها دهم یعنی بنزین یک ۶۰ لیتر دهک دهم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۰۹۷۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پولادگر: تیم گلبال مسافر پاریس شد/ نگران میزان بودجه در سال پارالمپیک هستیم

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سید محمد پولادگر سرپرست کاروان اعزامی به بازی‌های پارالمپیک پاریس ۲۰۲۴ در خصوص آماده سازی ورزشکاران جانباز، توان‌یاب، نابینا و کم‌بینای کشورمان اظهار داشت: بازی‌های پارالمپیک پاریس از ابعاد مختلفی دارای اهمیت است و قطعا یکی از سخت‌ترین رویداد‌های ورزشی خواهد بود که کشور عزیزمان ایران در آن حضور یافته است. از این رو کمیته ملی پارالمپیک با برنامه‌ریزی دقیق از ماه‌ها قبل اردو‌ها و برنامه‌های آماده‌سازی ورزشکاران را آغاز و این اردو‌ها طبق برنامه در حال انجام است. با وجود محدودیت‌های موجود، تلاش شده تا بهترین امکانات برای آماده‌سازی ورزشکاران فراهم و دغدغه‌های این عزیزان مورد توجه قرار گرفته و برطرف شود.

وی در خصوص تعداد سهمیه‌های کسب شده گفت: تاکنون ۳۸ سهمیه برای حضور در بازی‌های پارالمپیک پاریس توسط ورزشکاران کشورمان در رشته‌های پارادو و میدانی، پاراتیراندازی، پاراتکواندو، پاراتیراندازی با کمان، پاراشنا، والیبال نشسته و گلبال کسب شده است. در رشته‌های پاراوزنه برداری، پاراجودو، پاراکانو و همچنین پارادو و میدانی هنوز شانس کسب سهمیه داریم که این سهمیه‌ها به لطف خدا و با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تلاش و انگیزه بالای ورزشکاران و مربیان دور از دسترس نیست.

سرپرست کاروان اعزامی به بازی‌های پارالمپیک پاریس افزود: اعزام در ۱۰ رشته ورزشی برای بازی‌های پارالمپیک پاریس قطعی شده است و با توجه به اصل کیفیت گرایی و سیاست‌های کمیته پارالمپیک لیست نهایی نفرات اعزامی طبق زمان تعیین شده توسط کمیته برگزاری بازی‌ها تا پایان خردادماه مشخص خواهد شد. انتخاب نفرات اعزامی بر اساس سهمیه‌های کسب شده، عملکرد ورزشکاران در اردو‌ها و نتایج تست‌های آمادگی در راستای کسب نتایج مطلوب و مدال در بازی‌های پارالمپیک انجام خواهد شد و اعزام تیم گلبال نیز براساس ملاک‌های تعیین شده کمیته پارالمپیک قطعی شد.

 پولادگر با اشاره به بودجه پیشنهادی کمیته ملی پارالمپیک برای سال ۱۴۰۳ افزود: انتظار داریم با توجه به اینکه در سال مهم برگزاری بازی‌های المپیک و پارالمپیک قرارداریم، بودجه کافی به منظور حمایت از کاروان اعزامی و حضور مقتدرانه ورزشکاران در این میدان بزرگ بازی‌های پارالمپیک پیش بینی شود. البته ما از مباحث بودجه‌ای به شدت نگران هستیم و امیدواریم دولت و مجلس آن را حل کنند.

پولادگر افزود: همواره مقام معظم رهبری در دیدار با ورزشکاران نسبت به مباحث فرهنگی و مرام پهلوانی تاکید داشته اند، از اینرو اهتمام ویژه نسبت به این موارد از مهم‌ترین اولویت‌های کمیته ملی پارالمپیک است لذا اردوی تیم‌های ملی با حضور مربیان فرهنگی تشکیل می‌شود. همچنین برای نخستین بار روانشناسی دینی پایه توسط روانشناسان ورزشی حاضر در اردو‌های ملی مورد توجه قرار گرفته است. 

وی در خصوص پاداش در نظر گرفته شده برای قهرمانان پارالمپیک اظهار داشت که اعلام مبلغ پاداش منوط به آگاهی کمیته از بودجه تخصیصی می‌باشد لذا پس از نهایی شدن این موضوع تعیین و اطلاع رسانی خواهد شد.

 پولادگر افزود: علاوه بر جوایز نقدی، حمایت‌های دیگری نیز از ورزشکاران پارالمپیکی کشورمان انجام می‌شود. این حمایت‌ها شامل پرداخت کمک هزینه ماهیانه برای ورزشکاران و کادرفنی، تخصیص کمک هزینه برگزاری اردو‌ها برای فدراسیون ها، اعزام به رویداد‌های تدارکاتی بین‌المللی و ارائه خدمات تخصصی، پزشکی، روانشناسی، تغذیه و همچنین سنجش و ارزیابی عملکرد ورزشکاران بر اساس یافته‌های علمی در قالب آکادمی ملی پارالمپیک است.

وی با تاکید بر لزوم همکاری فدراسیون‌ها و ورزشکاران برای انجام دقیق برنامه‌های پیش بینی شده، حضور ورزشکاران و کادرفنی در رویداد‌های آموزشی به ویژه آموزش‌های ضددوپینگ و همچنین آزمون‌های سنجش عملکرد را ضروری دانسته و نسبت به اثر گذار بودن نتیجه آزمون‌های سنجش در اعزام ورزشکاران تاکید و ابراز امیدواری کرد کاروان پارالمپیک در بازی‌های پاریس خوش درخشیده و بار دیگر موفق به تاریخ سازی گردد.

انتهای پیام/