به نقل از «خبرگزاری برنا»

شعر معروف شاهنامه جعلی است؟

تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۶۹۷۸۲

سعید حمیدیان «بسی رنج بردم...» را بیت جعلی می‌داند و برای بیت «چو ایران نباشد...» تردید دارد که برای فردوسی باشد یا نه. البته او با اشاره به فاصله زمان خلق شاهنامه و قدیمی‌ترین نسخه‌ خطی موجود از آن می‌گوید: در حدود دو ‌سه قرن ممکن است خیلی بلاها سر یک متن بیاید و نمی‌توانیم روی اصالت ابیات شاهنامه قسم حضرت عباس بخوریم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش برنا؛ این پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی درباره بیت‌های «شاهنامه» که در انتساب آن‌ها به فردوسی تردید وجود دارد، اظهار می‌کند: بیت «بسی رنج بردم در این سال سی/ عجم زنده کردم بدین پارسی» جعلی شمرده می‌شود. «چو ایران‌ نباشد تن من مباد/ بدین بوم و بر زنده یک تن مباد» را تردید دارم که جعلی باشد.

او در توضیح بیشتر می‌گوید: البته منطقی به نظر می‌آید مصرع دوم «چو ایران نباشد» ساختگی باشد؛ مصرع اول معقول و منطقی است و مشکلی نیست  زیرا خیلی‌ها می‌گویند اگر ایران نباشد بهتر است من هم  نباشم. اما در مصرع  دوم «بدین بوم و بر زنده یک تن مباد» را خیلی افراطی و غیرمنطقی می‌دانم زیرا مانند این است که ما از همه ساکنان کره زمین نیابت داریم بگوییم اگر ایران نباشد اصلا هیچ کسی وجود نداشته باشد. این طرز فکر افراطی یا به قول امروزی‌های شوونیستی است.

حمیدیان درباره بیت «بسی رنج بردم...» هم بیان می‌کند: از مفردات این بیت برمی‌آید که جعلی باشد؛ در «عجم زنده کردم بدین پارسی» واژه عجم یکی از  کلماتی است که شک داریم کاربرد فردوسی باشد. اگر این بیت را جعلی می‌دانم برای همین است، زیرا عجم معمولا کاربرد فردوسی نیست و تا جایی که می‌دانم فردوسی شاید دو یا سه بار احتمال داده می‌شود  که «عجم» را به کار برده باشد. عجم کلمه خوبی نیست و به نظرم فردوسی از به کاربردن این کلمه پرهیز داشته است، زیرا معنای اصلی عجم یعنی گنگ. اعراب خود را صاحب زبان  قوی و چنین و چنان می‌دانستند و اقوام دیگر را عجم می‌گفتند، به این معنا که گنگ هستند و زبان درست و حسابی ندارند.

نویسنده «شاهنامه فردوسی: متن کامل (براساس چاپ مسکو)»، «شرح شوق (شرح و تحلیل اشعار حافظ)» و «سعدی در غزل» درباره دلیل شهرت این بیت‌های جعلی نیز می‌گوید: مسائل بسیاری در این زمینه دخالت دارد، این متن  به دست خیلی‌ از گروه‌ها افتاده که هرکدام گرایش خاص خود را داشته و بر اساس میل یا ایدئولوژی خود تغییراتی به وجود آورده‌اند؛ برای مثال آن‌هایی که گرایش مارکسیستی داشتند، مطابق میل خود یک جور تغییرات داده‌اند و آن‌هایی که مذهبی بودند کارهای دیگری کرده‌اند.  دیباچه شاهنامه اولین جایی است که تغییراتی ایجاد شده و بیت‌هایی اضافه کرده‌اند. آن‌جایی که درباره حضرت علی (ع) صحبت می‌کند و بعد ابوبکر و عمر و عثمان را می‌آورند. گفته‌اند جز بخش حضرت علی‌(ع) بقیه ابیات الحاقی است زیرا فردوسی شیعه بوده و به حضرت علی (ع) عشق می‌ورزیده است. 

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: فردوسی اوایل قرن پنجم فوت شد و چند سالی را که در قرن پنجم زندگی می‌کرده مصادف با روزهای پیری و ناداری و وضع خراب مالی و بیماری‌های مختلف و سستی دست و پا بوده است. در واقع اصل شاهنامه در قرن چهارم شکل گرفته است، اما وقتی به قدیمی‌ترین نسخه‌ای که از شاهنامه به جا مانده، مراجعه می‌کنیم یک نسخه لندن مورخ ۶۷۵  قمری بوده که می‌شود اواخر قرن هفتم و دیگری نسخه مورد استفاده آقای خالقی مطلق که نسخه فلورانس باشد، خیلی هم درباره‌اش گرد و خاک و بگو و مگو کردند برای سال ۶۱۴ قمری بوده است. در هر حال حدود نزدیک به سه قرن بین فوت فردوسی بزرگوار تا قدیمی‌ترین نسخه خطی که ما در دسترس داریم، فاصله بوده است.

در حدود دو ‌سه قرن ممکن است خیلی بلاها سر یک متن بیاید. باید به این موضوع توجه کرد؛ اگر الان به دو کاتب بگویید که به هر کدام فلان قدر مزد می‌دهید و بیاید شاهنامه را با خط خودتان برای ما کتابت کنید، اگر کار آن‌ها را با هم مقایسه کنید، با این‌که دو نفر هستند و هم‌زمان‌ کار می‌کنند، ممکن است کلی تفاوت ببینید، کلی حذف و اضافه و تکرار باشد و حتی ممکن است کلی کلمات را غلط‌خوانی داشته باشند، چه رسد به این‌که بیش از دو قرن فاصله باشد و هیچ نسخه دیگری هم وجود نداشته باشد که لااقل ما را کمابیش از اصالت ابیات خاطرجمع کند. دلیل اصلی‌اش این است.

مرحوم استاد علامه مجتبی مینوی می‌گفت «شاهنامه‌ای که در دست ماست، حرامزاده است». او نمی‌خواست اهانت کند زیرا خود شیفته و بزرگ‌شده «شاهنامه» بود ولی می‌گفت به این دلایل و به انگیزه‌های مختلف و در فاصله زمانی معلوم نیست چه متنی برای‌مان پدید آورده‌اند. در واقع نمی‌توانیم روی اصالت ابیات آن قسم حضرت عباس بخوریم. بحث بر سر این است.

 

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: ادبیات زمین ایران شاهنامه شیعه حضرت علی عشق استاد دانشگاه لندن گرد و خاک شاهنامه فردوسی ایران نباشد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۶۹۷۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خبر‌های کوتاه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ از شهرستان‌ های خراسان رضوی

 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی، مدیر شبکه بهداشت و درمان ششتمد گفت: کارشناسان بهداشت محیط در بازدید از مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی، ۴۰۰ کیلوگرم مواد غذایی فاسد و تاریخ گذشته را کشف و معدوم سازی کردند.

 

زارع  افزود: رئیس حوزه قضایی ششتمد و جمعی از مسئولان شهرستان نیز در این بازدید که به مناسبت هفته سلامت برگزار شد، حضور داشتند.

 

وی از شهروندان خواست:  هنگام خرید مواد غذایی حتما به مشخصات تاریخ تولید، انقضاء و شرایط ظاهری محصول توجه کنند.

 

دستگیری متهم به کلاهبرداری در بردسکن
فرمانده انتظامی بردسکن گفت: در پی مراجعه متصدی یک واحد صنفی به پلیس فتا و اعلام اینکه مرد جوانی با حضور در مغازه اش اقدام به خرید و ارائه یک رسید بانکی کرده اما وجه واریز نشده و رسید ارائه شده جعلی بوده است، مراتب در دستور کار کارشناسان پلیس فتا قرار گرفت.

 

سرهنگ مختاری افزود: ماموران پلیس فتا با انجام تحقیقات تخصصی و بررسی‌ های فنی متوجه شدند که متهم با مراجعه به واحدهای صنفی اقدام به خرید اقلام مورد نیاز خود می‌ کند و سپس با ارائه یک رسید بانکی جعلی که نشانگر مبلغ واریزی از طریق اینترنت به حساب فروشنده است، کالا را تحویل می گیرد و محل را ترک می کند.

 

وی ادامه داد: کارشناسان پلیس فتا با اقدامات فنی موفق به شناسایی متهم در کمترین زمان ممکن شدند و با هماهنگی مقام قضایی وی را دستگیر و به پلیس فتا انتقال دادند.

 

مختاری با بیان اینکه در این راستا تاکنون ۹ شاکی به این پلیس مراجعه کرده‌ اند، گفت: متهم پس از مشاهده مدارک و مستندات پلیس به بزه انتسابی اعتراف و اعلام کرد با توجه به دانش کافی، نسبت به نصب بدافزاری با عنوان اپلیکیشن رسید ساز جعلی بر روی گوشی تلفن همراه خود اقدام و با ارائه رسیدهای جعلی اقدام به کلاهبرداری‌ های متعدد از واحدهای صنفی حتی در شهرستان های مجاور کرده است.

وی از شهروندان خواست: در صورت اطلاع از هرگونه فعالیت مجرمانه در فضای مجازی موضوع را از طریق سایت پلیس فتا و یا با شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ با همکاران ما در میان بگذارند.

 

شرکت دانش آموزان کاشمری در کنکور سراسری
کنکور سراسری همزمان با سراسر کشور در کاشمر نیز برگزار شد.