«لودرها» به ضیافت بافت تاریخی شیراز می‌روند؟/راهکاری برای اتصال ارگانیک بین الحرمین

خبرگزاری فارس - سعیده اسدیان: چندسالی می‌شود که به بهانه توسعه حرم حضرت احمد ابن موسی(ع) معروف به شاهچراغ در شیراز، بافت تاریخی این شهر پر آوازه به سیبل مسئولانی تبدیل شده که با نشانه‌گیری‌های اشتباه خود، تار و پود این بناهای قدیمی را از هم باز کرده‌اند.

علی اصغر مونسان، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی سال ۹۷ در پاسخ به سوال خبرنگار فارس در خصوص نتیجه شکایت‌هایی که میراث فرهنگی در خصوص تخریب بافت تاریخی انجام داده است، چنین گفته بود: «ما اقدامات حقوقی را انجام دادیم و حکم قضایی در این خصوص صادر شد و امید دارم با اجرای حکم قضایی که قطعی هم شده کسی به خودش اجازه تخریب ندهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

متأسفانه مجری آنجا از ورود ضابطین ممانعت کرده، خواهش من از استاندار فارس این بود که یا خودش ورود کند یا از طریق شورای تأمین پیگیر موضوع شود، همچنین از دادستان کل کشور هم می‌خواهم که به این ماجرا ورود کنند.

کمیته امنیت ما در میراث فرهنگی تشکیل جلسه داد که نمایندگان قوه قضائیه، وزارت اطلاعات وزارت کشور و وزارت امور خارجه در آن حضور داشتند و از نزدیک محل را مورد بازدید قرار دادند، در شورای تأمین حاضر شدند و با استاندار دیدار کردند، بعدهم کمیسیون امنیت ملی مجلس محل را مورد بازدید قرار داد و همه تاکید کردند باید جلوی تخریب گرفته شود.»

هیچ اراده‌ای برای برخورد با تخریب‌گران وجود ندارد

ابراهیم صبوری نایب رئیس وقت شورای شهر شیراز هم در خصوص وضعیت بافت تاریخی شیراز و اقداماتی که قرار بود در راستای مصوبه دوفوریتی شورای شهر همچون مستندنگاری و نصب دوربین مداربسته انجام شود، چنین گفته بود: «واقعیت این است که هنوز به دلیل کمبود بودجه شهرداری نتوانسته‌ایم کاری انجام دهیم.

قرار بود که کمیسیون اصل 90 مجلس و میراث فرهنگی در بافت تاریخی کارهایی را انجام دهند، چرا که متصدی این خانه‌ها و بافت‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی است.

برای مستندنگاری، برنامه‌ریزی‌هایی را انجام داده‌ایم و یک تیم دانشگاهی مسئولیت کار را بر عهده گرفتند، بسیاری از خانه‌هایی که در بافت تاریخی شیراز تخریب شده ثبت ملی است اما متأسفانه هیچ اراده‌ای برای برخورد با تخریب‌گران وجود ندارد.

در یکی از جلسات در خیابان اسکندریه در مورد بازآفرینی بافت‌های تاریخی شهر صراحتاً گفتم زمانی که دو خانه قدیمی‌ تخریب شد هیچکس به فریاد ما نرسید، اگر آن موقع کاری انجام می‌شد تخریب‌ها این قدر جلو نمی‌رفت.

از سوی دیگر عده‌ای از اسامی مقدس سوء استفاده می‌کنند و در حال نابودی بافت تاریخی هستند، تولیت آستان شاهچراغ گناهی ندارد اما عده‌ای به اسم طرح بین‌الحرمین بافت تاریخی را نابود کرده‌اند.

این در حالی است که اخیراً تخریب‌های شبانه در بافت تاریخی شیراز آغاز شده است، همین امر سبب شد تا جمعی از فعالان میراث فرهنگی و اساتید دانشگاهی نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند.

در همین راستا غلامحسین معماریان، هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت و پژوهشگر معماری به همراه 6 نفر از سردبیران نشریات علمی و پژوهشی کشور و همچنین اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی در نامه‌هایی جداگانه به رئیس جمهور خواستار توقف این تخریب‌ها شدند.

به همین جهت در یک میزگرد تخصصی موضوع بافت تاریخی شیراز، دلایل تخریب و آخرین وضعیت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

تکه تکه کردن بافت تاریخی شیراز از دوران پهلوی آغاز شد

غلامحسین معماریان، هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت در این میزگرد با بیان اینکه ما یک خط تاریخی چند هزارساله در کشور داریم اظهار داشت: این خط تاریخی به دو دوره پیش و پس از معاصر تقسیم می‌شود، ما یک سری داشته‌های تاریخی، فرهنگی و هنری داریم که در اینجا قرار است در خصوص داشته‌های تاریخی‌مان صحبت کنیم، داشته‌هایی که حتی از ۶ هزار سال پیش به صورت تداومی جلو آمده تا به دوره پهلوی رسیده است.

وی افزود: در دوره پهلوی سبکی از معماری وارد ایران می‌شود که مورد استقبال هم قرار می‌گیرد، ساختمان‌هایی بلند و شبیه به قوطی کبریت که فضای شهری را پر کرد، در دنیا گفته شده هر آنچه که تا پیش از دوره معاصر وجود داشته جزو ارزش‌های ملی است و باید حفظ شود، این داشته‌ها در ارتباط با فرهنگ، اعتقادات، سیاست، تجارت و... اطلاعات خوبی به ما می‌دهند، مثل شیراز قدیم اما بعد از دوره پهلوی که خیابان‌های عریض با ساختمان‌های بلند شکل می‌گیرد ما کم کم این داشته‌ها را از دست می‌دهیم.

معماریان با بیان اینکه این داشته‌ها به عنوان ارزش در تمام کشورها مورد حفاظت قرار می‌گیرد، گفت: گاهی داشته یک شیء است که در موزه نگهداری می‌شود، گاهی بنایی مثل مدرسه و خانه است، گاهی شهر است و گاهی فراشهر مثل منطقه‌ تخت جمشید و پاسارگاد.

وی ادامه داد: اتفاقی که در شیراز افتاد این بود که ما شهری داشتیم که تا اواخر دوره پهلوی حدود ۷ هزار خانه و بیش از ۲۰۰ مسجد و مدرسه داشته اما رضا شاه برای ساخت خیابان زند و لطفعلی خان این بافت را تکه تکه می‌کند، پس تخریب بافت تاریخی شیراز از دوره رضا شاه آغاز شد. 

تخریب بیش از ۱۰۰۰ خانه تاریخی تنها در ۲ طرح توسعه‌

این پژوهشگر معماری با بیان اینکه در اوایل دهه ۶۰ بیش از ۵۰۰ خانه برای احداث خیابان دستغیب تخریب شد، گفت: در دوره بعدی یعنی سال ۷۴ تا ۷۶ به نام طرح بین الحرمین شهرداری شیراز اقدام به تخریب شبانه خانه‌های تاریخی کرد.

وی افزود: شاهچراغ و مسجد جامع محوریت کل محلات شیراز بود اما با این کار پیوند محلات جنوبی که به شاهچراغ و مسجد جامع می‌رسید قطع شد، تا جایی که محله پر رفت و آمد شیراز خالی از تردد شد، تا اینجا و در راستای اجرای دو طرح توسعه، حدود هزار خانه از بین رفت تا اینکه در دهه ۹۰، طرح ۵۷ هکتاری مطرح شد.

استاد دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: من سال ۸۸ به همراه یکی از دانشجویان مشغول مستند نگاری خانه‌های دزفول و شوشتر بودیم، اما زمانی که طرح ۵۷ هکتاری مطرح شد جهت مستند نگاری خانه‌های شیراز اقدام کردیم و در این راستا ۲۰۰ خانه مستند نگاری شد.

 بافت تاریخی مثل یک نسخه خطی کهنه نیاز به مرمت و حفاظت دارد

وی با اشاره به اینکه کل شیراز ۳۵۰ هکتار است، گفت: قرار شد ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز جهت توسعه حرم شاهچراغ تخریب شود، ان طرح در دوره آقای احمدی نژاد مطرح شد و آقای شیخی مسئول طرح تفصیلی بافت تاریخی شیراز بود، استاندار فارس معتقد بود بافت تاریخی فرسوده است و فرسودگی راه حل خودش را دارد. من همان موقع نامه‌ای به ایشان نوشتم و عنوان کردم که حرف‌شان غلط است، گفتم بافت تاریخی مثل یک نسخه خطی کهنه نیاز به مرمت و حفاظت دارد، در حالی که قرار بود در طرح توسعه حرم با نابودی کامل بافت تاریخی شیراز مواجه شویم.

نامه مسئولان استانی شیراز به رئیس جمهور

معماریان در خصوص حضور یک تیم خارجی برای مستندنگاری گفت: همکاری های بین کشورها وجود دارد و حضور تیم های خارجی بد نیست به شرطی که از تجربه آن‌ها استفاده کنیم اما ایتالیایی ها زرنگ هستند، من خودم ۸ سال ایتالیا درس خواندم، آن‌ها دلار می‌خواهند و اول به دنبال شناخت هستند بعد ارائه تجربیات، اما زیبایی‌های ایران رو نمی‌بیند و ابتدا به سراغ نکات منفی می‌روند تا آنها را برجسته کنند.

وی ادامه داد: ما خودمان این ایراد را به میراث فرهنگی گرفتیم و گفتیم ما ۲۰۰ خانه را مستند نگاری کرده‌ایم، شما اول مستندنگاری ما را با مستندنگاری دو صفحه‌ای تیم خارجی مقایسه کنید،حدوداً بالای یک میلیارد برای تیم خارجی هزینه شد در حالی که یک تیم ایرانی مشغول کار بود.

ما نامه‌نگاری‌های زیادی داشتیم، حتی به آیت‌الله مکارم شیرازی هم نامه زدیم و شرح ما وقع کردیم، ایشان هم گفتند «سزاوار است آثار تاریخی که هویت هر کشوری را تشکیل می‌دهد تا آنجا که ممکن  است محفوظ بماند و از ضایع کردن آن پرهیز شود.» اما حتی به این حرف هم توجهی نشد.

نقشه تخریب بافت تاریخی شیراز

 با معماری‌‌های شاخص دوره زندیه و قاجاریه در شیراز مواجه هستیم

در ادامه این میزگرد سروش مختاری، دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران اظهار داشت: این تخریب‌ها نه تنها در بافت تاریخی شیراز بلکه در تمام شهرهای کشور به همین گستردگی رخ داده است، مثلاً در تبریز ما شاهد چنین صحنه‌هایی هستیم.

وی افزود: به جای خیابان کشی و تخریب خانه‌ها خیلی راحت می‌توان اتصال بین دو حرم را از طریق کوچه پس کوچه‌های بافت تاریخی شیراز و به صورت ارگانیک برقرار کرد، درست است که خیلی از بافت‌ها فرسوده هستند اما می‌توانند مثل یک نسخه خطی فرسوده ارزشمند باشند.

این دانشجوی ارشد برنامه‌ریزی شهری در ادامه گفت: ما با معماری‌‌های شاخص تاریخی در شیراز مواجه هستیم که مربوط به دوره زندیه و قاجاریه می‌شوند و ثبت شده‌اند اما تک به تک در حال تخریب هستند.

وی تأکید کرد: ما ضمن حفظ ارزش‌های اعتقادی و مذهبی که همگی به آن پایند هستیم، می‌توانیم ارزش‌های فرهنگی و ملی را هم که بخش جدایی ناپذیر این موضوع هستند حفظ کنیم، صرفاً با تخریب بافت تاریخی نمی توان اقدام به حفظ ارزش‌های مذهبی کرد.

دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران در خصوص مستندنگاری تیم خارجی از بافت تاریخی شیراز گفت: ما خودمان نسبت به چیزی که اتفاق می‌افتد آگاهی بیشتری داریم،  حالا با داشتن این آگاهی شاهد چنین اتفاقاتی هستیم شما فرض کنید مستند نگاری افرادی که هیچ آگاهی ندارند، می‌تواند چه اتفاقاتی را برای شهرها رقم بزند؟

آنچه در راستای طرح بین الحرمین ساخته شد مجتمع تجاری و پارکینگ طبقاتی بود

محمدمهدی کلانتری، دبیر کمیته میراث فرهنگی و گردشگری اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران هم در این میزگرد اظهار داشت: من صحبت‌هایم را با سخنی از شهید چمران آغاز می‌کنم، از ایشان پرسیدند تعهد بهتر است یا تخصص؟ شهید چمران اینگونه پاسخ دادند: «می‌گویند تقوا از تخصص لازم‌تر است آن را می پذیرم اما آن کسی که بدون تخصص کاری را می پذیرد بی تقواست» ما الان گرفتار موضوعی هستیم که عده‌ای به اسم تعهد و باورهای دینی کارهای غیر تخصصی می کنند که این کارها به باورهای مردم هم آسیب می‌زند.

وی افزود: آنچه که در راستای طرح بین الحرمین ساخته شده مجتمع تجاری و پارکینگ طبقاتی بوده و هیچ ارتباطی با مفهوم زیارت و مجموعه شاهچراغ ندارد ام این طرح به بهانه توسعه حرم یا اتصال دو حرم شاه‌چراغ و سید علاالدین حسین پیاده شد.

کلانتری با بیان اینکه در همه جا تخریب‌ها به یک شکل انجام می‌شود، گفت: در اصفهان ارگ جهان نما روی کاروانسرای صفوی «تحدید» ساخته شد، کاروانسرایی که زنده بود و مردم داخل حجره‌های آن کار می کردند، حتی در ساخت این به اصطلاح ارگ آنقدر طبقه اضافه شد که نقش جهان در خطر خروج از فهرست یونسکو قرار گرفت تا اینکه پس از ۱۲ سال مناقشه، ۱۰ متر از آن تخریب شد که میدان از ثبت خارج نشود.

شمارش معکوس تا اجرای یک حکم!

وی افزود: وقتی این همه خانه تاریخی در این بافت است مگر نمی شود خانه‌ها تبدیل به اقامتگاه و بومگردی شوند؟ اگر نیت زائرسرا بوده تک تک خانه‌ها می‌توانسته پس از مرمت تبدیل به اقامتگاه شود.

این دانشجوی دکترای مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی با بیان اینکه یک سری از تخریب‌ها شبانه و زیرپوستی رخ می‌دهد، گفت: نرم افزار Google Earth تنظیماتی دارد که به راحتی می توانید به وسیله آن آخرین عکس‌های هوایی را ببینید، با توجه به اینکه در این نرم افزار عکس‌های قدیمی پاک نمی‌شود شما می‌توانید به راحتی روند تخریب‌ها را مشاهده کنید.

کلانتری گفت: ممکن است یک تعدادی از این خانه‌ها ثبت ملی نباشند اما همگی ارزش تاریخی دارند و با طرحی که در دستور کار قرار گرفته، نیم میلیون متر مربع از بافت تاریخی شیراز تخریب می‌شود.

ابلاغیه وزیر راه و شهرسازی

وی تأکید کرد: متأسفانه در این مسیر قدرت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از قدرت وزارت راه کمتر است، به همین خاطر وزیر راه با یک امضا به راحتی حکم به تخریب داده  و ما هر تلاشی می‌کنیم آخرین تیرهای ترکش‌مان است.

 

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: تخریب بافت تاریخی شیراز توسعه حرم بافت تاریخی شیراز تخریب بافت تاریخی طرح بین الحرمین بافت تاریخی مرمت و شهرسازی میراث فرهنگی مستند نگاری دوره پهلوی تیم خارجی توسعه حرم داشته ها تخریب شد تخریب ها بافت ها خانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۸۳۳۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اتصال شبکه بانکی به سامانه املاک و اسکان عملیاتی خواهد شد

آخرین آمار رسمی در مورد خانه‌های خالی مربوط به سر شماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ است که بر اساس این بررسی ۲.۵ میلیون خانه خالی شناسایی شده است.

خانه‌های خالی که شاخص آن در کشور ما  از دنیا بیشتر است و در این راستا نوروزی مدیر کل دفتر اقتصاد و مسکن وزارت و راه و شهرسازی در آبان سال گذشته گفته بود: شاخص خانه خالی در همه کشور‌های دنیا ۵ درصد است، این رقم برای ایران حدود ۱۰ درصد یعنی ۵ درصد بیشتر از میانگین دنیا و معادل حدود ۱.۲ میلیون خانه خالی است.

از سوی دیگر طبق گزارشات مرکز پژوهش‌های مجلس احتکار مسکن باعث سرمایه‌ای شدن خانه‌ها و رشد قیمت اجاره شده است؛ برای همین هم مجلس جهت شناسایی خانه‌های خالی مصوب کرد مردم اطلاعات خانه‌های خود را در سامانه املاک و اسکان ثبت کنند تا این سامانه مرجع اطلاعاتی سکونت افراد شود و در نهایت سامانه املاک و اسکان از فروردین سال ۱۴۰۰ راه اندازی شد.

در ادامه هم اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس اعلام کرده بود: شناسایی خانه‌های خالی از طریق ثبت نام در سامانه املاک و اسکان، نقش بسیار موثری در بهبود وضعیت بازار مسکن دارد و باعث می‌شود که بخش عمده‌ای از مشکلات در حوزه مسکن به ویژه بازار اجاره کنترل شود.

او ادامه داد: دولت باید با همکاری تمامی دستگاه‌ها هرچه سریع‌تر این موضوع را پیگیری و دنبال کند تا از این طریق بتوانیم سوداگران و دلالان را حذف کنیم و از سوی دیگر عرضه این واحد‌ها به بازار مسکن، می‌تواند بخش زیادی از مشکلات مسکن را در کشور برطرف کند.

در نهایت دولت هم حمایت خود از این مصوبه را اعلام کرد و و بر این اساس تیر ۱۴۰۱ معاون اول رئیس جمهور در نامه‌ای به دستگاه‌ها ابلاغ کرد ارائه خدمات به افراد بدون کد یکتا سامانه املاک و اسکان ممنوع است.

بر اساس قانون ۱۵ دستگاه باید به سامانه املاک و اسکان متصل شوند که به جزء سازمان آموزش و پروش به تازگی بانک مرکزی هم خبر از اقدامات خود برای پیوستن شبکه بانکی به این سامانه داده است و در این راستا آمنه نادعلی‌زاده، مدیر اداره توسعه و تدوین مقررات نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بر اساس بند ۷ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۹۹ افراد باید محل سکونت خود را به سامانه املاک و اسکان اظهار کنند بر این اساس این سامانه امکانی را فراهم کرده که عموم مردم می‌توانند با مراجعه به سایت اطلاعات سکونت خود را ارائه کنند.

این مقام مسئول در ادامه بیان کرد: در همین قانون قید شده که اگر فردی محل سکونت خود را اعلام نکرد از دریافت برخی خدمات از جمله خدمات بانکی محروم شود یعنی اگر بناست خدمت بانکی ارائه دهیم بایستی محل سکونت و اظهار محل سکونت فرد در سامانه املاک و اسکان را مد نظر قرار دهیم.

بزودی صدور دسته چک منوط به ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان خواهد شد

نادعلی‌زاده افزود: در بانک مرکزی بناست به شکل پایلوت در خصوص دست چک این موضوع بررسی لحاظ شود یعنی هنگامی که مشتری مراجعه و می‌خواهد دست چک دریافت کند اطلاعات آن در سامانه املاک و اسکان بررسی که خود اظهار کرده است یا خیر؟ حالا با نظر داشت این موضوع دست چک به فرد اعطا خواهد شد این طرحی است که به شکل پایلوت پیگیری می‌شود و در گام‌های بعدی هم می‌تواند سایر خدمات بانکی از جمله افتتاح حساب هم محدودتر شود.

او در نهایت می‌گوید: اجرای این طرح خیلی زمان دوری نخواهد بود باید از لحاظ زیرساختی یکسری اقدامات فنی صورت گیرد و این اقدامات فنی تکمیل شود تا بتوانیم کار را اجرایی کنیم در وحله نخست سیستم بانکی باید بتواند با سامانه املاک و اسکان ارتباط بگیرد که ما زیرساخت‌های مربوطه را آماده کردیم و منتظر هستیم اطلاعات به ما تحویل داده شود تا گام اجرایی برداشته شود ولی در نهایت در برنامه‌های بانک مرکزی است که این موضوع در فصل بهار اجرایی شود.

در همین راستا مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی هم به رسانه ملی گفت: بزودی برای ثبت کارت‌های بانکی در شاپرک نیز هشداری مبنی بر لزوم ثبت اطلاعات سکونتی در سامانه املاک و اسکان ارائه می‌شود.

۱۷ دی ماه سال گذشته بود که هادی عباسی معاون مسکن و ساختمان وزیر راه وشهرسازی اعلام کرد: مطالعات طرح جامع در خصوص مسکن انجام شده است که طبق ارزیابی‌های صورت گرفته ۶ میلیون خانواده مستاجر در کشور داریم و تا ۱۰ سال آینده ۱۲ میلیون زوج جوان در کشور وجود دارد که نیازمند مسکن هستند و ممکن است همین امر تعداد مستاجران در کشور را هم افزایش دهد.

 به گفته مسئولان، شناسایی خانه‌های خالی با کمک دستگاه‌ها اقدامی است که می‌تواند در مدیریت بازار اجاره مسکن موثر واقع شود بنابر این باید تمام دستگاه‌ها در این مسیر گام بردارند و در نهایت باید منتظر ماند و دید اتصال شبکه بانکی به سامانه املاک و اسکان به‌عنوان یکی از دستگاه‌هایی که قانون آن را موظف کرده به سامانه متصل شود سرانجام عملیاتی خواهد شد؟ باشگاه خبرنگاران جوان پیگیر این موضوع خواهد بود.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی بانک و بیمه