روایت «گدازه و فسیل» در سهند ماقبل تاریخ
تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۲۲۷۴۰۹
آری اینجا زیستگاه پستانداران بزرگ مهره‌داری است که امروزه و پس از گذشت حدود هفت تا ۹ میلیون سال، آن را «مراغه» می‌خوانیم و وقایع آن دوران را به نقل از دیرینه‌شناسان و با مطالعه فسیل‌های به جامانده‌اش می‌شکافیم تا حکایت «گدازه و فسیل» را در آن روزهای سهند بشنویم.
گله‌های زرافه و اسب به این سو و آن سو می‌دوند و از خرامیدن آهوان در این دشت زیبا دیگر خبری نیست؛ صدای پای فیل‌ها و کرگدن‌ها و هرازگاهی غرش ببرها، لرزه بر اندام زمین و آسمان انداخته اما راه باریکه‌ای برای نجاتشان باقی است زیرا وجود نسل‌های همین زرافه‌ها و کرگدن‌ها در «ساوانا»ی امروزی آفریقا نشان می‌دهد که تنها تعداد اندکی از این پستانداران مهره‌دار از تنفس ریزگردهای سوزان و گدازه‌های بزرگ رهایی یافته‌اند».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دکتر مجید میرزایی عطاآبادی، دانش‌آموخته دوره دکتری دیرینه‌شناسی از دانشگاه «هلسینکی» فنلاند و عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در مورد وضعیت آن روزهای سهند اینگونه بیان می‌کند: قبل از مرگ‌ومیر بزرگِ جانوران در اثر فوران‌های آتشفشان سهند، تغییر آب و هوایی گسترده‌ای به وجود آمده بود.
به گفته وی این تغییر شامل ورزش بادهایی بود که موجب شد تا جبهه‌های هوای پرباران تشکیل‌شده بر فراز اقیانوس اطلس به منطقه مدیترانه شرقی و شرق اروپا در حوالی دریای سیاه و مدیرترانه و شمال‌غرب ایران برسد و با ریزش باران‌های فصلی، امکان رشد علفزارها و پوشش نیمه‌جنگلی را فراهم کند.
همین پوشش گیاهی نیز شرایط مناسبی برای گیاهخواران و گوشت‌خواران بزرگ فراهم کرده بود؛ جانورانی که میلون‌ها سال پس از دایناسورها پا به این سرزمین گذاشته بودند و اکنون نزدیک به دو سده پژوهش دیرینه‌شناسی در منطقه فسیلی مراغه نشان می‌دهد که آنها با به هم خوردن شرایط زندگی و ریزش گدازه‌ها یا رفتند یا فسیل شدند.
دکتر میرزایی ادامه می‌دهد: گونه‌های مختلف زرافه، کرگدن، غزال، اسب، بز، قوچ، گاو وحشی و گوشت‌خوارانی چون گربه‌سانان و کفتارها تنها بخشی از پستانداران ماقبل تاریخ سهند بودند؛ در میان آنها دیگر گاوسانان با شاخ‌های ساده یا پیچ در پیچ و زرافه‌های گردن‌دراز یا کوتاه‌گردن هم وجود داشتند و از برگ‌های جوان و خوشخوراک سرشاخه‌های بلند درختان تغذیه می‌کردند.
وی اضافه کرد: گله‌هایی از بزها و قوچ‌های وحشی ابتدایی هم در مراتع مرتفع‌تر سهند می‌دویدند و کرگدن‌های بزرگ شاخ‌دار یا بی‌شاخ در علفزارها حکمرانی می‌کردند.
وی که مطالعات گسترده‌ای در مورد منطقه فسیلی مراغه دارد، در ارتباط با زیستگاه آن دوران ادامه می‌دهد: فیل‌هایی با جثه‌هایی بزرگتر از فیل‌های امروزی و گاهی با پنج متر ارتفاع و پنج تا ۱۰ تن وزن نیز روزگار می‌گذراند؛ فیل‌هایی که امروزه به «داینوتریوم» یا حیوانات دهشتناک مشهور هستند.
دکتر میرزایی عطاآبادی بیان می‌کند: وجود انبوهی از علف‌خوارها، شرایط زیست برای گوشت‌خواران را هم مهیا کرده بود؛ از یک سو اجداد شیرها و گربه‌سانان امروزی با دندان‌های خنجری، شکارگران ماهر موجودات بزرگتر از خود بودند و بعضی دیگر تنها به لاشه‌خواری بسنده می‌کردند؛ البته دندان‌های خاص و قوی به بعضی از آنان این امکان را داده بود تا حتی استخوان‌ها را نیز خرد کرده و از آنها استفاده کنند.
به گفته وی گوشت‌خواران دیگری با جثه‌های کوچک در حد راسوها و سمورهای امروزی هم بودند که از موجودات کوچکتری تغذیه می‌کردند که امروزه و پس از حدود هشت میلیون سال فسیل‌های ارزشمندی از آنان به جا مانده است.
منطقه فسیلی مراغه جزو مشهورترین نواحی فسیل‌دار جهان
عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان می‌گوید: منطقه فسیلی مراغه در ردیف مشهورترین نواحی فسیل‌دار مربوط به هشت تا 9 میلیون سال پیش در جهان بوده و تاکنون بقایای گروه‌های مختلفی از پستانداران شامل ۳۷ جنس و گونه متعلق به ۱۵ خانواده در این منطقه کشف شده است که از غنای گوش‌خواران و گیاهخواران آن روزهای سهند حکایت دارد.
دکتر میرزایی اضافه می‌کند: کشف این فسیل‌ها بی‌شک یکی از بزرگترین دستاوردهای دیرینه‌شناسی کشور محسوب می‌شود زیرا فسیل‌های منطقه فسیلی مراغه از هر اندازه و نوعی جزو گنج‌های دیرینه ایران به شمار می‌رود.
دیرینه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان: در میان همه فسیل‌ها منطقه مراغه، کشف فسیل گونه‌ای از کرگدن‌ها برای نخستین‌بار در ایران با عنوان «ایرانوتریوم» بسیار حائز اهمیت استوی ادامه می‌دهد: در میان همه فسیل‌ها منطقه مراغه، کشف فسیل گونه‌ای از کرگدن‌ها برای نخستین‌بار در ایران با عنوان «ایرانوتریوم» بسیار حائز اهمیت است؛ فسیل‌هایی که سالها پس از کشف آن در ایران، نمونه‌های دیگری از آنها در چین نیز استخراج شد.
آری تراکم بالای فسیل مهره‌داران هفت تا ۹ میلیون ساله، منطقه فسیلی مراغه را به بهشت فسیل‌شناسان تبدیل کرده و دنیای پر رمز و راز حیواناتی چون فیل، زرافه، ببر دندان شمشیری، انواع گاوها، آهو، کرگدن و اسب را پیش‌روی دیرینه‌شناسان جهان قرار داده است.
منطقه‌ای که از نظر ذخیره دیرینه‌شناسی و مطالعه جغرافیای دیرینه صفحه «اوراسیا» دارای اهمیت ویژه‌ای است تا جایی که با کاوش و استخراج جدید نمونه‌های موجود در سایت مراغه، می‌توان به معرفی بیش از پیش ظرفیت‌های جهانی رسید.
به گفته مسئولان امر و بر اساس تحقیق‌های زمین‌شناسی و فسیل‌شناسی، فسیل حیواناتی که از منطقه فسیلی مراغه استخراج شده، به اجداد حیوانات امروزی در آفریقا تعلق دارد و همین موضوع مطالعات دیرینه‌شناسی در این کهن‌شهر را جذاب‌تر کرده است تا جایی که مرکز تحقیقات دیرینه‌شناسی کشور نیز مراغه استقرار دارد.
گونه‌زایی بر اهمیت منطقه فسیلی مراغ افزوده است
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه در مورد این جذابیت و اهمیت ویژه منطقه فسیلی این شهرستان می‌گوید: منطقه فسیلی مراغه در مسیرهای مهاجرتی پستانداران دوران سوم یعنی مسیرهای مهاجرتی مابین اروپا، آفریقا و آسیای شرقی قرار دارد و گونه‌زایی جانوران فسیلی (پستانداران) در میوسن فوقانی نوار آذربایجان به خصوص در سایت مراغه نیز بر اهمیت آن افزوده است.
به گفته «غلامرضا زارع» تراکم بالای قطعات فسیلی در واحد حجم لنزهای فسیلی، پراکنش وسیع لنزهای فسیل مهره‌دار در مساحت حدود ۴۰ هزار هکتار، تنوع بالای گونه‌های جانوری موجود در لنزهای حفاری شده و دسترسی آسان به لنزهای فسیل مهره‌دار و حفظ شدگی مناسب قطعات فسیلی در سایت مراغه نسبت به سایر سایت‌های فسیل مهره‌داران جهان نیز موجب شده است تا بر اهمیت آن افزوده شود.
منطقه فسیلی مراغه چه ظرفیت‌هایی دارد؟
منطقه فسیلی مراغه به عقیده کارشناسان بستر مناسبی برای مطالعات دیرینه‌شناسی در زمینه‌های شناسایی و معرفی گونه‌های جدید فسیل مهره‌داران و ثبت رکوردهای جهانی و مطالعه جغرافیایی دیرینه کشور در «میوسن پسین» است.
دبیر اجرایی دومین همایش ملی «تنوع زیستی دیرینه» و پانزدهمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی ایران که خرداد ۱۴۰۱ در مراغه برگزار خواهد شد، معتقد است که این منطقه ظرفیت مطالعه در زمینه‌های اقلیم‌شناسی دیرینه ایران، مطالعه تکتونیک صفحه‌ای در میوسن پسین و پلیوسن، تعیین جایگاه زمین‌ساختی ایران و ایجاد مرکز تحقیقات و موزه فسیل‌شناسی جهت نمایش رکوردهای فسیلی کشور را داراست.
زارع اضافه کرد: همچنین این منطقه از ظرفیت ایجاد موزه‌های صحرایی در جهت گسترش اکوتوریسم با هدف مدیریت و توسعه پایدار منطقه و ثبت ملی و جهانی و بهره‌مندی از امکانات بین‌المللی برخوردار است.
وی ادامه داد: با ثبت ملی و جهانی منطقه فسیلی می‌توان از اعتبارات ملی و کمک‌های مالی و علمی یونسکو بهره‌مند شد؛ علاوه بر آن با برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های بین‌المللی می‌توان اعتبار علمی و شاخص‌های گردشگری منطقه را بالا برد و در رشد علمی کشور و اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی در سطح منطقه‌ای و کشوری گام‌های مثبتی برداشت.
به گزارش ایرنا تاریخچه مطالعات روی سازند استخواندار مراغه به سال ۱۸۴۰ میلادی بر می‌گردد؛ زمانی که یک بازرگان روسی فسیل‌های جمع‌آوری شده از مراغه را خرید و به دانشگاه «دورپات» فرستاد؛ پس از آن بود که پای دیرینه‌شناسان خارجی یکی پس از دیگری به مراغه باز شد و در صورت برنامه‌ریزی اصولی می‌توان بسیاری دیگر از آنان را به مراغه کشاند.
برچسب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی مراغهمنبع: ایرنا
کلیدواژه: سازمان حفاظت محیط زیست موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی مراغه سازمان حفاظت محیط زیست موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی مراغه منطقه فسیلی مراغه فسیل مهره دار دیرینه شناسی گوشت خواران میلیون سال کرگدن ها فسیل ها فیل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۲۲۷۴۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیانیه تند تراکتور علیه تلویزیون سهند تبریز
به گزارش "ورزش سه"، در روزهای گذشته اختلاف بین باشگاه تراکتور و چند برنامه تلویزیونی در شبکه استانی تبریز موسوم به تلویزیون سهند، بالا گرفته و حالا باشگاه تراکتور پاسخ این تلویزیون را داده و مدعی شده باتوجه به اینکه این شبکه در مورد سه مسئله «کیفیت پخش بازیهای تراکتور، حق پخش تلویزیونی و پخش سراسری بازیهای تراکتور» تلاش و پیگیری انجام نداده، نمی‌تواند مدعی دلسوزی برای این تیم باشد.
بیانیه تراکتور را بخوانید:
تراکتور ایامی سخت و گذری دشوار را گذراند و طبیعی است که همراه بودن مدعیان دلسوزی، در این مقاطع عیان می‌شوند. با عِلم به انتقادها و گلایه‌های به حقی که از سوی هواداران، رسانه‌ها و صفحات مجازی مطرح شد، باشگاه تراکتور همواره در مقابل تمامی آنان سر به احترام خم می‌کند؛ امّا رویکرد و رفتار رسانه ملی (شعبه استانی) تأسف‌بار است.
سال‌هاست که حربه موج‌سواری برای بالا رفتن از دیوار هواداران پرشمار تراکتور دیگر کارساز نیست و بهتر است که عزیزان رسانه ملی (شعبه استانی) راه دیگری را برای پوشش ضعف‌های خود برگزینند.
مطالبه‌گری صرفاً به شعار نیست که عزیزان با دستاویز قرار دادن آن، از مسئولیت و تعهد بگریزند! حال که رسانه ملی(شعبه استانی) با دستاویز قرار دادن مطالبه هواداران و از راه نخ نمای مزه پراکنی مجریان و گزارشگران که صرفاً با تقلید کورکورانه‌ای از همتایان خود در رسانه ملی (شعبه مرکزی) کمر به تضعیف باشگاه تراکتور بسته‌اند، یکبار برای همیشه به سه مطالبه دیرین و مشترک باشگاه و هواداران تراکتور از رسانه ملی پاسخی روشن دهند!
- چه زمانی کیفیت پخش بازیهای خانگی تراکتور، حداقل به سطح شعبه مرکز خواهد رسید و هواداران پیگیری بازی از طریق پخش زنده یک شبکه اجتماعی را به تماشای آن از شبکه سهند ترجیح نخواهند داد؟
- چرا بازیهای تراکتور که هواداران فراوانی در اقصی نقاط کشور و دنیا دارد و به استناد آمارهای بین‌المللی جزو پُر هوادارترین تیم‌های آسیا است، از شبکه سراسری پخش نمی‌شود تا اکثریت آنان از تماشای بازی تیم محبوب‌شان محروم نباشند؟
- و در نهایت مسئله حق پخش باشگاه‌ها چه زمانی حل خواهد شد؟ عایدی و درآمدی که بابت تبلیغات قبل و بعد از مسابقه فوتبال دریافت می‌کنید، کجاست؟ مگر روال آن نیست که ابتدا «حق» محقق گردد و سپس «مطالبه‌گری» صورت گیرد؟
چنین به نظر می‌رسد که رسانه شما بهترین دفاع را در حمله می‌بیند و با بهره‌گیری از عنوان نماینده افکار عمومی، در پی ورود به جزیی‌ترین تصمیمات باشگاه‌ها بوده و به بیانی سعی در پاکسازی از پایین دست دارد؛ از جمله این موارد، شفاف‌‌سازی در خصوص مسئله حق پخش است که طی سالیان متمادی ناقض اصول حرفه‌ای فوتبال کشورمان و همچنین موضوع بهبود کیفیت پخش مسابقات که عامل سرافکندگی است، اشاره کرد.
باشگاه تراکتور به پشتوانه هواداران میلیونی خود، رسانه‌ای فراگیرتر و پُرمخاطب‌تر در اختیار دارد و همه ما با هواداران زندگی می‌کنیم و در همین راستا کاملاً به مطالبه آنان آگاهیم و باور داریم انتقاد و خواسته هواداران همواره حق مطلق است و ما به عنوان خادم، اهتمام بی‌دریغ در جهت بهبود شرایط موجود و برآورده ساختن خواسته هواداران در تمامی زمینه‌ها به کار خواهیم گرفت.
در پایان از مسئولان دور اندیش رسانه ملی دعوت می‌کنیم که ضمن جلوگیری از ماهیگیری برخی مجریان و گزارشگرانش از آب گِل‌‌آلود، در رسیدن به آنچه که شایسته و مطلوب هواداران و باشگاه بزرگ تراکتور است، اهتمام ورزند.
فرایند مشاهده و تأیید سوابق تحصیلی داوطلبان کنکور آغاز شد