زندگی یارانه‌ای ایرانی‌ها آن وقت که نه جنگ بود نه تحریم/ کوپن‌های خاطره‌انگیز دهه 60
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۲۰۹۷۹
گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در دوره قاجار تولید مواد غذایی و از همه مهم‌تر، کشت گندم از حمایت‌های دولتی برخوردار نبود و تشکیلات و بودجه‌ای هم برای حمایت از معیشت مردم حتی در برابر گرسنگی وجود نداشت و این‌طوری بود که هر چند سال یک‌بار که قحطی می‌آمد، گروه‌هایی از مردم گرسنه می‌ماندند یا از گرسنگی می‌مردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ناصرالدین قاجار نیز چند بار خواست طرح‌هایی برای حمایت از تولید محصولات کشاورزی اجرا کند که البته شکست خورد. آخرسر هم که در اواخر دوره قاجار و در زمان جنگ جهانی اول و به‌دلیل اشغال ایران، «قحطی بزرگ» از راه رسید و گرسنگی به همراه امراض واگیر حدود ۴۰ درصد از جمعیت ۲۰ میلیونی ایران کم کرد.
نخستین یارانه دولتی برای نان
در سال ۱۳۱۱ شمسی به‌دلیل تجربه هولناکی که از قحطی در زمان اشغال ایران وجود داشت، نخستین مقدمات ارائه یارانه قانونمند در ایران شکل گرفت تا نان مردم در خطر نیفتد و غذای مردم تأمین باشد. در آن سال، قانونی برای تأسیس سیلوهای غلات در تهران و خرید و ذخیره گندم توسط سازمان غله تصویب شد و تا چند سال بعد کار تکمیل شد تا دولت بتواند در مواقع بحرانی از سفره مردم حمایت کند.
این نخستین دخالت قانونمند و تشکیلاتی دولت در معیشت مردم بود و البته این طرح هم چندان موفق نبود و همزمان با جنگ جهانی دوم و اشغال دوباره ایران کیفیت نان کاهش یافت و در سال ۱۳۲۱ نیز به خاطر قیمت بالا و کیفیت پایین نان اعتراض‌های گسترده‌ای در تهران و شهرهای دیگر ایران رخ داد که در تاریخ معاصر به واقعه «بلوای نان» مشهور است. در آن دوره معلوم شد صاحبان اراضی بزرگ و مالکان عمده محصولات کشاورزی، گندم نامرغوب را به دولت می‌دادند و گندم مرغوب‌تر را در بازار آزاد می‌فروختند.
یارانه‌های دوره پهلوی
تا دهه ۵۰ شمسی میزان یارانه در اقتصاد ایران ناچیز بود و از سال ۱۳۵۳ نیز با افزایش قیمت نفت و افزایش درآمدهای دولت و نبود برنامه‌ای مناسب برای به‌کارگیری این ثروت بزرگ در زیرساخت‌های اقتصادی، تورم مهار پاره کرد. اقتصاد ایران در اواخر دوره پهلوی عملا به بنزین و آرد و برخی اقلام خوراکی یارانه می‌پرداخت و با این حال تورم مهارگسیخته مدام وضعیت معیشت مردم را خراب‌تر می‌کرد؛ تا سال ۱۳۵۶ میزان تورم به بالای ۲۵ درصد رسیده بود.
سبک زندگی کوپنی
در دهه ۶۰ شرایط تغییر کرد و یارانه‌ها در دورانی که جنگ نظامی از سوی عراق و تحریم‌های ظالمانه از سوی آمریکا و اروپا به ایران تحمیل شده بود به بیش‌ترین مقدار در تاریخ کشور رسید؛ فهرست بلندبالایی از اقلام خوراکی و غیرخوراکی یارانه یا همان سوبسید گرفتند تا معیشت و امنیت غذایی مردم به‌دلیل محدودیت‌های اقتصادی ناشی از جنگ تحمیلی و همچنین تحریم اقتصادی ایران به خطر نیفتد. این‌طوری بود که کوپن‌ها از راه رسیدند و زندگی، کوپنی شد. در آن دوره کوپن‌ها نمادی بودند از عدالت اقتصادی و انقلابی در ایران و به همه اقشار جامعه تعلق می‌گرفتند.
کوپن از سال ۱۳۵۹ شمسی و برای تأمین ۱۰ کالای مهم زندگی ایرانی شامل روغن نباتی، قند و شکر، برنج، پودر شوینده، صابون، پنیر، کره، مرغ و تخم‌مرغ و گوشت قرمز توزیع شد و وضعیت این‌گونه بود: «زمان‌بندی توزیع کوپن براساس تعداد افراد خانوار اعلام می‌شد و سرپرستان خانوار با مراجعه به شعب بانک‌ها اوراق کوپن خود را تحویل می‌گرفتند. در روستاها نیز توزیع اوراق کوپن از طریق مساجد صورت می‌گرفت. سپس به‌تدریج شماره کوپن و میزان کالای مشمول آن کوپن از طریق رسانه‌ها اعلام می‌شد و کالاها از طریق مغازه‌های خرده‌فروشی یا فروشگاه‌های عمده‌فروشی دولت از جمله فروشگاه‌های «شهر و روستا» میان مردم توزیع می‌شد».
درباره کوپن‌ها جالب اینکه در دوره‌هایی برخی اقلام از جمله بنزین و شیرخشک و سیگار و پارچه و انواع شوینده و دفترچه مشق و نوشت‌افزار و همچنین روغن موتور و اقلام مصرفی خودرو با کوپن نیز توزیع می‌شد.
کوپن‌ها رفتند
کوپن‌ها با وجود مزایای بزرگی که برای اقتصاد و معیشت ایرانیان در دهه ۶۰ داشتند معایبی هم داشتند؛ از جمله اینکه برخی افراد به دلایل مختلف به کوپن نیاز نداشتند و آن را به قیمت ارزان می‌فروختند و کسانی هم بودند که کنار خیابان‌ها و معابر کوپن را می‌خریدند و به «کوپن‌فروش» مشهور بودند و این‌طوری یک شبکه دلالی غیرقانونی و یک معضل اجتماعی در شهرهای ایران شکل گرفته بود.
در دهه ۷۰ شمسی نقش کوپن‌ها در زندگی مردم کم شد و البته کوپن‌ها تا سال ۱۳۸۹ همچنان بودند و گاهی نیز شماره کوپنی برای دریافت کالایی در شهرستان‌ها و شهرهای کوچک اعلام می‌شد.
سوبسید شد یارانه
از سال ۱۳۸۹ هدفمندی یارانه‌ها از راه رسید و سوبسید ۱۶ کالا حذف شد و دولت به‌جای ارائه سوبسید به کالاها پول نقد بین مردم توزیع کرد و از همان‌موقع سوبسید که واژه‌ای فرانسوی در زبان فارسی بود، شد «یارانه». این نوع توزیع یارانه در آن زمان مطلوب بود ولی حالا در سال ۱۴۰۰ دیگر مطلوبیتش کم شده است و بعید نیست روش‌های دیگری برای توزیع یارانه و حمایت از معیشت مردم از راه برسند.
یارانه‌ها فقط در ایران نیستند و در دنیای امروز بیش از ۱۴۰ کشور جهان برای تولید محصولات غذایی و همچنین به عموم مردم یا اقشار ضعیف جامعه یارانه مستقیم یا غیرمستقیم می‌پردازند. در ایران نیز مانند سایر کشورهای دنیا شکل یارانه‌ها در دوره‌های مختلف تغییر می‌کند و حالا باید دید در آینده چه یارانه‌های جدیدی از راه می‌رسند برای ایرانی‌ها و چه شکل و شمایلی دارند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: یارانه ناصرالدین قاجار جنگ جهانی دوم دهه ۶۰ یادش بخیر تاریخ معاصر معیشت مردم یارانه ها کوپن ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۲۰۹۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تصمیم بزرگ: مورایس چگونه مسلمان شد
به گزارش «ورزش سه» مربی پرتغالی سپاهان، به لحاظ اخلاقی بی تردید یکی از متفاوت ترین مربیان خارجی است که در سال های اخیر به فوتبال ایران آمده است. فارغ از آرامش و ادبیات مودبانه ای که او در برابر سوالات غالباً چالشی، یکی از ویژگی های قابل تحسین او، علاقه ای است که نسبت به فرهنگ، هنر و موسیقی ایرانی بروز می دهد.
این طرز تفکر، دقیقاً نقطه مقابل برخی مربیان اروپایی است که حتی با وجود سال ها حضور در ایران، نگاه بالا به پایین و اظهارنظرهای توام با نیش و کنایه را حفظ می کنند.
* حادثه ای که زندگی مورایس را تغییر داد
به گفته برخی نزدیکان این مربی، ماجرای عجیبی زندگی او را تحت تاثیر قرار داده است. ماجرایی که کمتر درباره آن صحبت شده است.
او پیش از اینکه پیشنهاد سپاهان را بپذیرد و به ایران سفر کند، در یک سانحه رانندگی دچار وضعیتی شبیه بیهوشی و کما می‌شود و پس از بهبودی، نوع نگاه وی به زندگی به کلی متفاوت شده است.
* می خواهم مسلمان شوم
اما آنچه که مدیران باشگاه سپاهان را شگفت زده کرد، این بود که مورایس چندی پیش به باشگاه مراجعه کرده و می گوید: «من می‌خواهم مسلمان شوم. باید از کجا شروع کنم؟»
به منظور راهنمایی این مربی پرتغالی، ابتدا از طریق بخش فرهنگی باشگاه سپاهان، مسائلی در خصوص عرف، شرع و قانون در ایران و دین اسلام برای وی توضیح داده شده و بلافاصله مقدمات شرعی تشرف مورایس به دین مبین اسلام انجام شده است. وی همچنین در محضر یکی از علما، شهادتین را به زبان جاری ساخته و شرعا مشرف به دین اسلام شد و شیعه گردیده است.
نکته دیگر اینکه به موازات این اقدامات، یک مشاور مذهبی با آشنایی کامل به زبان انگلیسی در کنار وی، فرآیند آشنایی و آموزش مبانی اعتقادی و نیز پاسخگویی به سوالات مورایس را برعهده داشته است.
* ازدواج با دختر ایرانی
از مدت ها قبل زمزمه هایی مبنی بر ازدواج قریب الوقوع ژوزه مورایس با یک بانوی ایرانی در جریان بود. موضوعی که همراه با خبر تشرف او به دین اسلام، پررنگ تر شد و رسانه ها نیز درباره آن صحبت کردند.
در این خصوص گفته می شود مسائل شرعی ازدواج مورایس با همسر ایرانی اش اتفاق افتاده و طی چند روز آینده این مراسم به صورت رسمی برگزار می‌شود.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»