ثروت رضاشاه هنگام مرگ چقدر بود؟ | چند نکته درباره یک ادعا «شاه با هر فسادی قاطعانه برخورد میکرد»
تاریخ انتشار: ۱۹ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۲۸۱۲۵
همشهری - مصطفی قربانی: یکی از بحثهایی که درباره رژیم شاه مطرح میشود، داستانسرایی درباره برخورد این رژیم با فساد است؛ بهگونهای که گفته میشود، شاه با هر فسادی قاطعانه برخورد میکرد. در بررسی این ادعا میتوان به چند نکته اشاره کرد:
۱- نخستین نکته در این خصوص آن است که فسادها در زمان رژیم شاه به چند دلیل ماهیت «سیستمی» داشت؛ این فسادها عامدانه بود، خود رژیم فسادزا و مشوق فساد بود، فساد اپیدمیک و همهگیر بود، انگیزه و توانی برای مقابله با فساد وجود نداشت، میان عوامل فساد نوعی رابطه مشتریگونگی شکل گرفته بود؛ بهگونهای که هر یک کارچاقکن دیگری بود و در نهایت اینکه دستگاههای ناظر و مسئول مبارزه با فساد نیز خود گرفتار فساد بودند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
۲- با وجود تمام تمجیدهایی که سلطنتطلبان از رضاشاه میکنند، اما شخص رضاشاه یکی از بزرگترین مفسدان اقتصادی تاریخ معاصر ایران است. وی در دوران حکومتش، آنقدر ثروت تصاحب کرد که به ثروتمندترین فرد ایران تبدیل شد. براساس برآوردها، ثروت وی هنگام مرگ ۳میلیون پوند و حدود یکونیم میلیون هکتار زمین بوده است. وقتی بعد از عزل رضاشاه، مسئله داراییهای وی مطرح شد، نخستوزیر وقت، محمدعلی فروغی، در جلسه مجلس اعلام کرد: «رضاشاه مبلغ باورنکردنی ۶۸میلیون ریال در حسابهای شخصیاش در بانکهای ایران داشت.» که در آن زمان، برابر ۴۶درصد نقدینگی کل کشور بود.
۳- وجه دیگر فسادهای سیستمی پهلوی اول، انحصارهای شدیدی بود که در صنایع ایجاد کرده بود؛ بهگونهای که از ۲۰۰هزار دوک ریسندگی کارخانجات نساجی در سراسر ایران، ۵۸هزار دوک آن به رضاشاه و از ۱۳۰۰میلیون ریال سرمایهگذاری انجامشده در فاصله سالهای ۱۳۱۸-۱۳۱۷، ۵۵۰میلیون ریال متعلق به سرمایهداری دولتی و شخص شاه بود.
۴- کانون فسادها در دوره پهلوی دوم، «بنیاد پهلوی» بود که ابزار اصلی شاه و خانواده سلطنتی برای عملیات مالی در داخل و خارج کشور بود. این بنیاد در ۲۰۷شرکت سهام داشت و علاوه بر مدیریت طرحهای سلطنتی و پرداخت مزایا و مستمری به وابستگان، کنترل بخشهای بزرگ کلیدی اقتصادی کشور را هم در اختیار داشت و شبکه گستردهای از نهادهای اقتصادی مانند بانک، بیمه، شرکتهای سرمایهگذاری در بخشهای صنعتی و ساختمانی، هتلها، مجموعههای توریستی و... را تحتپوشش داشت. فساد بنیاد پهلوی بهویژه از آن روی بود که هزینههای آن بهصورت پنهانی از خزانه دولتی تأمین میشد(سالانه بیش از ۴۰میلیون دلار کمک دولتی میگرفت) و قسمتی از فروش نفت و نیز وامهای دریافتی از آمریکا و بانک جهانی به این بنیاد منتقل میشد، اما ۲۰تا ۴۰درصد از درآمدهای آن بهحساب خاندان سلطنتی واریز میشد(درآمد ماهانه آن ۱۲میلیون دلار بوده است).
بنابراین، برخلاف داستانسراییهایی مبنی بر فسادستیزی رژیم شاه، اما این رژیم غرق در فساد بود.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران پهلوی تاریخ انقلاب اسلامی ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۲۸۱۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شمهای از بیکفایتی پهلوی
کتاب «ممل تهرونی» که از سوی نشر جمال منتشر شده، سری به دوران حکومت پهلوی میزند و نوجوان امروز را با بخشی از تاریخ کشور در آن دوران آشنا میکند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «ممل تهرونی» از جمله آثار نشر جمال در حوزه ادبیات انقلاب برای گروه سنی کودک و نوجوان است. این اثر که به قلم سیدسعید هاشمی نوشته شده، تلاش دارد با بیان خاطراتی از دهه 60، پیوندی میان نوجوان امروز با ماجراهای سالهای حکومت پهلوی برقرار کند. در معرفی این اثر آمده است: داستان کتاب «ممل تهرونی» دربارهٔ پسری به نام ممل است که در دههٔ 60 روایت میشود. در این کتاب نوجوانان با اتفاقاتی که کودکان و نوجوانان در آن دهه با آنها مواجه میشدند و خاطراتی که پدر و مادرشان در آن دوره داشتند، آشنا میشوند.
فاطمه شهروش، فعال حوزه کتاب، در یادداشتی که به معرفی این کتاب پرداخته و برای انتشار در دسترس تسنیم قرار گرفته، نوشته است:
ممل یک پسربچه هفتهشت ساله است. پدر ممل اعتقاد دارد تابستانها وقت بچه در تهران تلف میشود. برای همین او را میفرستد قم پیش پدربزرگ و مادربزرگش. پدربزرگ ممل حجرهدار است و هر روز ممل را با خودش میبرد بازار؛ اما هنوز چند روزی از اقامت ممل در قم نگذشته که اتفاقات عجیب و غریبی در کوچهپسکوچههای محل رخ میدهد. سروکله غریبهای در شهر پیدا شده که میرود سراغ دختربچهها و زنها. طلاهایشان را میدزد و اگر مقاومت کنند بهشان آسیب میزند. تلاش مادربزرگ و پدربزرگ ممل برای دور نگه داشتن ممل از مهلکه بیفایده است.
ممل همه چیز را فهمیده و از اینکه به تنهایی به کوچه و خیابان برود، میترسد. از طرفی صدای مردم شهر به گوش پاسبانها و کلانتری نمیرسد. وقتی ریشسفیدها همراه آقابزرگ، پدربزرگ ممل، به کلانتری میروند تا از این اوضاع شکایت کنند، ستوان اینطور جوابشان را میدهد: «اگه امنیت ندارن، نذارید بیان توی کوچه. مقصر خود شما هستید. ما داریم تمام تلاش خودمون رو میکنیم. الان هم بیکار نیستیم. اعلیحضرت تازه به کشور برگشتند و ما میخواهیم یک جشن در شهر قم برگزار کنیم... حالا که خدا رو شکر خیانت مصدق و کاشانی برملا شد و اعلیحضرت به کشور برگشتن، به جای تشکر و قدردانی، اومدید لیچار میگید؟»
چرا نوجوان ایرانی هریپاتر میخواند، اما کتاب ایرانی نه؟ممل عکس محمدرضا شاه و و تیمسار زاهدی را در اتاق ستوان میبیند و بو میبرد که قضیه قرار نیست به این سادگیها حل شود. به این ترتیب نویسنده از دید ممل به گوشهای مبارزات مردم با رژیم حاکم و تلاشهایشان برای گرفتن حق اشاره میکند.
از آنجا که داستان در شهر قم دنبال میشود، مخاطب با شخصیتهای مذهبی و سیاسی آن دوره نظیر آقانجفی و آیتالله بروجردی نیز آشنا میشود. از محلههای قم نظیر چهارمردان و باجک نیز بارها در کتاب اشاره شده که آن را برای خوانندگان این شهر خواندنیتر و جذابتر میکند.
حرفهای درگوشی مردم کوچهوبازار و نوع برخوردشان با مأموران حکومتی به گونهای در کتاب بیان شده است که مخاطب را به خوبی با شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی آن زمان آشنا کرده تا به طور غیرمستقیم به بیکفایتی حاکمان این برهه تاریخی پی ببرند.
ممل تهرونی یک رمان 159 صفحهای است که پسربچههای بزرگتر از 9 سال از خواندنش لذت خواهند برد و به راحتی میتوانند خودشان را جای شخصیت قهرمان داستان بگذارند. آنها باید با دقت داستان را بخوانند تا بتوانند حدس بزنند، کدام یک از شخصیتهای کتاب مظنون اصلی است و همه آتشها از زیر سر او بلند میشود.
انتهای پیام/