به نقل از «فارس»

یادش بخیر| جمع کردن زباله شهرها؛ از گاری تا آشغالانس/ شهرها از کی «دسته گل» شدند؟

تاریخ انتشار: ۲۰ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۳۶۹۷۵

گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در دوره قاجار در شهرهای ایران تشکیلاتی برای دفع زباله وجود نداشت. زباله‌ها معمولا به‌ صورت دائمی در گوشه‌ای از خیابان‌ها و معابر انباشته می‌شد و به این ترتیب آلودگی معابر شهرها و پایتخت موضوعی مشهور و عیان بود و حتی سیاحان و سفرای خارجی که در دوران قاجار در تهران بودند در کتاب‌ها و خاطراتشان از آلودگی شدید معابر شهرها خبر داده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جالب اینکه هوای تهران هم آلوده بود و البته از نوع آلودگی هوای قاجاری؛ «به استثنای چند خیابان محله ارگ که در دوره ناصرالدین‌شاه سنگفرش شدند سطح دیگر معابر تماما خاکی بود. در نتیجه هنگام ازدحام جمعیت و عبور چهارپایان یا وقتی باد می‌وزید هوا غبارآلود می‌شد و تنفس را سخت می‌کرد؛ خصوصا که سطح معابر، آلوده به فضولات حیوانات عبوری و زباله‌های اهالی بود و هوا را مسموم و بدبو می‌کرد».

در برخی نقاط تهران وضعیت بدتر بود و یک نمونه اینکه ناصرالدین قاجار گفته بود وضعیت «سبزه میدان» اصلاح شود تا «دیگر کثافت این میدان، نقل مجالس کل ایران و عالم نباشد». اعتمادالسلطنه هم در خاطراتش درباره وضعیت زباله در تهران نوشته است: «چال‌میدان... جایی بود بسیار کثیف و همیشه مزبله [محل ریختن زباله] شهر و محل ریختن کثافات سکنه حول و حوش [بود]... چال‌حصار در محله سنگلج مزبله بود و از فرط کثافت و عفونت بر مشام مجاورین همی زیان می‌زد». برای همین بود که سال ۱۲۸۶ شمسی که بلدیه یا همان شهرداری در تهران تأسیس شد نظافت شهر و جمع‌آوری زباله یکی از وظایف اصلی‌اش بود.

زباله‌دزدی با گاری بلدیه!

آن اوایل شیوه اصلی دفع زباله جمع‌آوری دستی و انباشت زباله در گوشه‌ای از معابر و بعد حمل آن با اسب و قاطر به بیرون شهر بود و چند سال بعد تازه گاری‌های حمل زباله از راه رسیدند. این زباله‌ها در بیرون شهر داخل خندق‌های قدیمی ریخته می‌شدند و مشکل کمتر شده بود ولی حل نشده بود و حل هم نشد و تا اوایل قرن حاضر هنوز زباله مشکل بزرگ شهرهای ایران بود.

جالب اینکه در آن دوره برخی کارگران، زباله را بار گاری‌های بلدیه می‌کردند و به جای آنکه به بیرون شهر ببرند، پول اندکی از صاحبان خانه‌های ویلایی و باغداران اطراف تهران می‌گرفتند و زباله را به باغ آنها می‌بردند؛ زباله‌های آن روزگار خودش کود قوی محسوب می‌شد در غیاب کیسه‌های نایلونی و ظروف پلاستیکی. البته بلدیه چنین کاری را ممنوع کرد، اما به گواهی تاریخ این نوع زباله‌دزدی همچنان تا سال‌ها به‌صورت پنهانی ادامه داشت.

به‌تدریج در شهرهای دیگر ایران هم بلدیه تأسیس شد و در سال ۱۳۰۲ بلدیه تهران مقرر کرد همگان اول غروب زباله‌ها را جلوی در خانه بگذارند. در سال‌های بعد به‌تدریج کامیون‌ها نیز وارد ناوگان حمل زباله شدند و نظام دفع زباله متحول شد.

مشکل نمکی‌ها در دهه ۴۰

تا دهه ۳۰ شمسی همچنان بخش عمده دفع زباله در شهرها به شیوه دستی بود و طبق روال سابق هر شب زباله‌ها در محل‌های مشخصی از شهر تلنبار و بعد به بیرون شهر منتقل می‌شد. پس از مدتی در تهران به دلیل اعتراض مردم به بوی بد و منظره زشت این اماکن شهرداری دور آن‌ها دیوار کشید و محل تخلیه زباله به «چهاردیواری» معروف شد. دیگر اینکه دلیل افزایش میزان زباله در سال ۱۳۳۵ شمسی مراکز بزرگ‌تری برای دفن زباله تهران معین شد؛ از جمله در محدوده آبعلی در شمال شرق و در کهریزک در جنوب تهران.

در همان دهه ۳۰ که شهرها به‌تدریج شلوغ و زباله شهری زیاد شد، تولید کود کمپوست از زباله به‌صرفه شد و اولین کارخانه تولید کود آلی در ایران در سال ۱۳۳۷ در اصفهان ساخته شد. مدتی بعد یک کارخانه تولید کمپوست نیز در صالح‌آباد تهران راه‌اندازی شد. در مقابل از بازیافت پسماند خشک غفلت شد و در نتیجه نمکی‌ها از راه رسیدند که نان خشک و فلزات و... را با گاری‌های دستی از جلوی در خانه‌ها می‌خریدند و به واسطه‌ها می‌فروختند. نمکی‌ها از دهه ۴۰ شمسی زیاد شدند و تا چند دهه بعدی همچنان بودند و فعالیت آن‌ها به شکل‌گیری مراکز غیرقانونی انباشت ضایعات در شهرها و بروز آسیب‌های اجتماعی فراگیر منجر شد.

افزایش بهداشت دفع زباله در دهه ۶۰

در دهه ۵۰ شمسی یک کارخانه دیگر برای تولید کود آلی از پسماند با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز در اطراف تهران راه‌اندازی شد و تا دهه ۶۰ شمسی نیز دفع زباله نظمی نسبی یافته بود، اما همچنان مشکلات زیاد بود و بسیار پیش می‌آمد که زباله‌ها در جایی انباشته می‌شدند یا در معابر رها می‌شدند و دردسر درست می‌کردند.

برای بهبود وضعیت از سال ۱۳۶۸ ناوگان حمل زباله در تهران و شهرهای بزرگ متحول شد و در تهران چهاردیواری‌ها به ایستگاه‌های بهداشتی انتقال زباله تبدیل شدند و زباله‌های شهری هر شب با خودروهای سبک از معابر جمع‌آوری و به ایستگاه انتقال می‌رسیدند تا از آنجا با کامیون‌های بزرگ به خارج شهر منتقل شوند. در این سال مرکز دفن زباله آبعلی به دلایل زیست‌محیطی تعطیل شد. در سال ۱۳۷۲ یک کارخانه تولید کمپوست پیشرفته‌تر برای تهران راه‌اندازی شد و در دهه ۷۰ شمسی تعداد این نوع کارخانه‌ها در اطراف شهرهای بزرگ ایران بیشتر شد.

مشکل حل شد

عاقبت از سال ۱۳۸۵ به‌تدریج ناوگان دفع زباله تهران و سایر شهرها به‌کلی مکانیزه شد تا مشکلات مزمن و ریز و درشت دفع زباله حل شود. وقتی سطل‌های مکانیزه از راه رسیدند دیگر قرار شد کسی کیسه زباله را جلوی در خانه‌اش نگذارد و ببرد و بیندازد در آن مخزن بزرگ که سر هر کوچه گذاشته بودند. چند سالی هم طول کشید تا همه این روال جدید را بپذیرند و رعایت کنند و مشکل زباله در ایران بالاخره رفع شود. حالا فقط در تهران هر روز حدود ۷ هزار تن زباله تولید می‌شود و حدود ۱۸ هزار نفر شبانه کار می‌کنند تا زباله بیش از ۵۵ هزار مخزن مکانیزه، جمع‌آوری و منتقل شود. سرانه تولید زباله توسط هر نفر در تهران نیز روزانه حدود ۸۰۰ گرم است که ۳ برابر استاندارد جهانی محسوب می‌شود.

چون همچنان قانون ساعت ۹ شب، کامل رعایت نمی‌شود جمع‌آوری زباله در ساعات مختلف شب نیز تکرار می‌شود و سرانجام زباله‌ها می‌رود به مرکز ۱۴۰۰ هکتاری آرادکوه کهریزک؛ همه این‌ها بی سر و صدا و شبانه و هر صبح خیابان‌ها و معابر تمیز است مثل دسته گل! 

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: زباله بازیافت کهریزک کود کمپوست بلدیه ناصرالدین قاجار سنگلج تهران شهرداری یادش بخیر تاریخ معاصر بیرون شهر دفع زباله زباله ها جمع آوری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۳۶۹۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش شهرداری تهران به ارقام خرید پسماند خشک در قالب نوماند

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران گفت: قیمت خرید زباله خشک در نوماند توسط پیمانکاران در دل قراردادهای بسته شده تعیین شده و پیمانکاران با توجه به هزینه‌های جمع‌آوری و حمل به این قیمت‌ها رسیده‌اند. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، رضا محمدی در حاشیه مراسم تکریم 800 نفر از پاکبانان شهر تهران که به مناسبت روز جهانی کارگر برگزار شد، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: بی‌تردید امروز شهر تهران از پاریس تمیز‌تر است. در حال حاضر نظرسنجی درخصوص نظافت شهر تهران از مردم انجام نشده است اما سامانه 137 که سامانه‌ای نظارتی است نظرات مردم را منعکس می‌کند. از این منظر شاهد کاهش 65 درصدی شکایت‌ها در حوزه پسماند هستیم.

وی افزود: از نگاه میدانی نیز با توجه به بهبود عوامل مؤثر در نظافت شهر شاهد بهبود وضعیت هستیم. یکی از مشکلات ما در حوزه جمع‌آوری پسماند معدل مدل ماشین‌آلات بود که از 91 تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری به 1400 خواهد رسید. این موضوع می‌تواند تاثیر بسزایی در کیفیت جمع‌آوری زباله داشته باشد. از سوی دیگر کف حقوق پاکبانان از 8 میلیون و 700 هزار تومان به 12 میلیون تومان افزایش پیدا کرد تا به این ترتیب قدر این زحمتکشان بیشتر دیده شود.

محمدی تصریح کرد:‌ بر اساس ابلاغیه وزارت کار سطح حقوق پاکبانان را افزایش دادیم و افزایش بیشتر نیز در دستور کار قرار گرفته است که اثرات آن را می‌توانیم در کف خیابان مشاهده کنیم. وضعیت شهر تهران در حوزه پسماند بهبود یافته ولی ما همچنان راضی به این مقدار نیستیم.

وی تاکید کرد: در حال حاضر بالاترین امتیاز پیمانکاران در سطح مناطق 75 از 100 است که نشان می‌دهد همچنان جای کار وجود دارد البته پیمانکاری هم داریم که 40 امتیاز کسب کرده است.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران درخصوص وضعیت مخازن در سطح شهر گفت: سال گذشته 33 درصد کل مخازن سطح شهر نوسازی شد. 17 هزار مخزن جدید در سال گذشته در میان مناطق توزیع شد و در موضوع شستشو و نگه‌داشت مخازن با توجه به تبدیل شدن قراردادها به قراردادهای حجمی، قطعا از این پس وضعیت شستشوی مخازن بهتر خواهد شد.

محمدی در پاسخ به سؤالی درخصوص قیمت خرید زباله خشک در اپلیکیشن نوماند گفت: قیمت خرید زباله خشک در نوماند توسط پیمانکاران در دل قراردادهای بسته شده تعیین شده است پیمانکاران با توجه به هزینه‌های جمع‌آوری و حمل به این قیمت‌ها رسیده‌اند. بی‌تردید این پیمانکاران هزینه‌هایی دارند که افرادی که به صورت غیرمجاز خریداری می‌کنند بالاتر باشد اما غیر از پیمانکار شهرداری هر کسی نسبت به خرید زباله ارزشمند اقدام کند جرم است.

وی درباره زباله‌سوز 6 هزار تنی تهران نیز گفت: با توجه به اینکه انعقاد چنین قراردادی در کشور در این سطح برای اولین بار است شرکت‌های مشاور برای انعقاد این قرارداد نیاز به بررسی‌های بیشتر و اخذ مشاوره‌های فنی بیشتر داشتند لذا مقرر شد از مجموعه‌های دانشگاهی و همچنین کارشناسان وزارت کشور استفاده کنیم. در این مسیر یک مشاور بین‌المللی نیز استخدام کردیم تا این قراردادها تنظیم شود. امیدواریم تا دو هفته‌ آینده پیش‌نویس این قرارداد تنظیم شود.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در خصوص شیرابه و انتشار آن در هنگام حمل پسماند و در مجموعه آرادکوه، اظهار کرد:‌ بیش از هفتاد سال است که در مجموعه آرادکوه زباله دفن می‌شود طبیعتا بوی نامطبوع در آنجا وجود دارد لذا برنامه‌ریزی شده که به عنوان تنها راه حل آلودگی زیست محیطی و گاز متان موجود در آنجا استحصال این گاز انجام شود که منابع و اعتبارات در طرح جامع دیده شده و مقرر بود تا اسفندماه سال گذشته برای جذب سرمایه‌گذار اقدام شود که با یک ماه و نیم تاخیر در اردیبهشت‌ماه فراخوان جذب سرمایه‌گذار انجام خواهد شد. هر چند که این موضوع برای شهرداری تهران پرهزینه است اما آن را به عنوان یک راه حل تمام کننده و حلقه پایانی مدیریت پسماند پذیرفته است. اما موضوع شیرابه در مجموعه آرادکوه واقعیت ندارد و خوشبختانه دریاچه شیرابه‌ای که در گذشته وجود داشته امروز خشک شده و دیگر وجود ندارد.

محمدی درخصوص تعداد کاربران اپلیکیشن نوماند گفت: هدف‌گذاری که دنبال کردیم این بود که روزانه 1900 نفر در این اپلیکیشن ثبت‌نام کنند که در مجموع حدود 42 هزار نفر می‌شد که در حال حاضر 45 درصد از هدف‌گذاری ما محقق شده است و تبلیغات مویرگی برای افزایش تعداد کاربران نیز به صورت جدی دنبال می‌شود.

وی در خصوص شیرابه‌ای که از خودروهای حمل پسماند بعضا جاری می‌شود نیز تصریح کرد: تمام تلاش این است که بویژه در فصول گرم با نوسازی ناوگان که بخشی از آن مربوط به سیم‌تریلرها می‌شود بتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم. تعدادی از این خودروها در سال گذشته نوسازی و اورهال شدند و نظارت بر پیمانکار نیز در این حوزه به صورت جدی افزایش پیدا کرده است. اگر این موضوع در سطح شهر دیده می‌شود تخلف است و قطعا با آن برخورد خواهیم کرد.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران ادامه داد: مرکز تحقیق و پژوهشی به صورت مشترک با شهاب‌خودرو احداث کردیم که ماشین‌هایی طراحی کنند که به صورت وکیوم شده به هیچ عنوان شیرابه از آن خارج نشود و به این ترتیب وضعیت بهبود پیدا کند.

بازیافت پسماند زباله توسط دانش‌بنیان‌ها و تبدیل به سوخت پاک

محمدی درخصوص به‌کارگیری اتباع غیرمجاز در حوزه مدیریت پسماند گفت: به‌کارگیری اتباع مجاز منع قانونی ندارد اما از افراد زیر 18 سال و اتباع غیرقانونی پیمانکاران نباید استفاده کنند و در صورت انجام این کار تخلف است و با آن برخورد می‌شود.

انتهای پیام/