چگونه فضای شهر بر سلامت روانی اثر می‌گذارد
تاریخ انتشار: ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۹۷۵۵۱
سلامت فیزیکی بدون آسایش روان میسر می‌شود. سلامت روان نه تنها برای بهزیستی فردی ما لازم است، که برای دستیابی به اجتماع منعطف و پایدار هم ضرورت دارد.
از هر ۴ نفر ۱ نفر در سطح جهان از مشکلات سلامت روان رنج می‌برد. اختلالات سلامت روان، ۷.۴% از کل بیماری‌ها را شامل می‌شوند و در حال حاضر علت اصلی ناتوانی بلندمدت در سراسر جهان هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سلامت روانی می‌تواند سطح لذت، مهارت‌های مقابله‌ای، روابط، پیشرفت تحصیلی، اشتغال، مسکن و پتانسیل اقتصادی افراد را بهبود بخشد و به کاهش مشکلات جسمانی، هزینه مراقبت‌های بهداشتی و اجتماعی، ایجاد سرمایه اجتماعی و کاهش نرخ خودکشی کمک کند.
محیط‌های فیزیکی و اجتماعی در زندگی شهری می‌توانند به شکل مثبت و منفی بر سلامت و رفاه روانی انسان اثر بگذارند. شهرها (مخصوصاً کلانشهرها) در مقایسه با روستاها نرخ بالاتری در مشکلات سلامت روانی دارند. خطر ابتلاء به افسردگی حدود ۴۰% و خطر ابتلاء به اضطراب حدود ۲۰% بیشتر است. خطر ابتلاء به اسکیزوفرنی نیز به همراه تنهایی، انزوا و استرس دو برابر است.
افزایش مشکلات سلامت روانی مردم در شهرها ۳ دلیل عمده دارد ۱. عوامل خطری که از قبل وجود دارندبسیاری از مردم با آرزوی بهره‌مندی از خدمات و فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی بهتر و پشت سر نهادن تجارب منفی گذشته به شهر نقل مکان می‌کنند. بعضی از دلایلی که افراد را به شهر می‌کشاند، عوامل خطر مشکلات سلامت روانی هستند: برای مثال می‌توان به فقر، بیکاری، بی‌خانمانی، مشکلات جسمی و روانی، آسیب‌های قبلی، بحران‌های فردی، مشکلات خانوادگی، اعتیاد و مهاجرت اشاره کرد. این رانش اجتماعی باعث گرد آمدن جمعیتی در شهرها می‌شود که مستعد ابتلاء به اختلالات روانی هستند.
۲. عوامل اجتماعیافرادی که از قبل در معرض عوامل خطر مانند فقر، وضعیت اقلیت یا اختلالات سلامت روانی هستند، در شهر اغلب با بی‌عدالتی مواجه می‌شوند. این بی‌عدالتی در قالب تفکیک فیزیکی و روانی در محله‌هایی اعمال می‌شود که با فقر و چالش‌های اجتماعی، احساس بی‌عدالتی و یأس و تعصب و تبعیض دست و پنجه نرم می‌کنند، که همگی بر سلامت روانی اثر دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که انسجام اجتماعی ضعیف و قربانی شدن در سایه جرم و جنایت، باعث افزایش خطر روان‌پریشی در دوران کودکی می‌شود.
۳. عوامل محیطیمحیط شهری از دو طریق می‌تواند بر افراد اثر بگذارد: افزایش عوامل محرک و فروپاشی عوامل محافظتی.
سربار؛ افزایش سطح مبنای برانگیختگیافرادی که در شهر زندگی می‌کنند، با عوامل محرک بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند: تراکم، ازدحام جمعیت، سر و صدا، بوها، چشم‌انداز، بی‌نظمی، آلودگی و وخامت کلی اوضاع. هر بخش از محیط شهری برای ابراز معانی و پیام‌های مشخصی طراحی شده است. این عوامل محرک باعث القای یک عمل یا تفکر در ناخودآگاهِ فرد شده و از ناتوانی فرد در «کنار آمدن» با مشکلات قدرت می‌گیرند. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد اثر سربار شود: افزایش سطح مبنای برانگیختگی، استرس و آمادگی بدن، و سوق دادن فرد به سمت فراغت: محیط‌های آرام و شخصی. این تمایل ممکن است با گذشت زمان به انزوای اجتماعی، افسردگی و اضطراب منجر شود که مبنای فرضیه اکولوژیکی اسکیزوفرنی هستند.
فروپاشی عوامل محافظتیافرادی که در شهر زندگی می‌کنند، ممکن است نسبت به مناطق روستایی دسترسی کمتری به عوامل محافظتی سلامت روان داشته باشند. برای مثال، ممکن است دسترسی کمتری به طبیعت داشته باشند، فرصت کمتری برای گنجاندن ورزش در برنامه‌های روزانه خود داشته باشند و به خاطر ساعت کاری زیاد و رفت‌وآمد، از اوقات فراغت کمتری برخوردار باشند. احتمالاً اقامت در شهرهای آرام و آمیخته با طبیعت ایده خوبی باشد. سکونت در شهرهای بندری با طبیعت سازگار نیز یکی از این گزینه‌هاست. در این باره مشاوره و دریافت اطلاعات خرید آپارتمان در شمال به کمک مؤسسه خانه انزلی می‌تواند راهگشا باشد. نکته اینجاست که افراد ممکن است به دلیل عواملی مانند شلوغی، نور، سر و صدا و استرس احساس ناامنی کنند، حریم خصوصی کمتری داشته باشند و کمتر از حد لازم بخوابند. مهاجرت از روستا به شهر باعث می‌شود که فرد یک شبکه‌ی اجتماعی قوی متشکل از دوستان و خانواده خود را رها بکند. از طرف دیگر، توسعه سرمایه اجتماعی حمایتی مشابه در شهر زمان زیادی می‌برد. شاید به همین دلیل باشد که ساکنان شهر به دلایل ایمنی و برای اجتناب از تحریک‌پذیری مفرط، یا به دلیل کاهش احتمال شکل‌گیری روابط بلندمدت با کسانی که با آنها آشنا می‌شوند، تمایل چندانی به مشارکت در تعاملات اجتماعی ندارند. با فروپاشی این عوامل محافظتی، افراد در برابر مشکلات سلامت روان آسیب‌پذیرتر می‌شوند.
چطور از استرس زندگی در شهرهای بزرگ جلوگیری کنیم؟زندگی شهری می‌تواند نشاط‌آور، پویا، امیدبخش و مملو از فرصت‌ها باشد. همچنین می‌تواند ذهن و بدن ما را تا حد نهایی خود درگیر کند و به مرور زمان نتایج فاجعه‌باری ایجاد کند. کلانشهر یک تحول جدید در تاریخ بشر است، پس منطقی است که ریشه‌های طبیعی ما به نوعی با شهرنشینی در تضاد باشند.
گزارش چشم‌انداز شهرنشینی جهانی اداره امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (UN DESA) در سال ۲۰۱۴ به‌روزرسانی شد و افشا کرد که جمعیت شهری جهان در حال حاضر ۳.۹ میلیارد نفر یا ۵۴% از کل جمعیت جهان است. با توجه به اینکه بسیاری از ما شهرنشین هستیم، منطقی است که هر کدام روش‌های خاص خود را برای مقابله با استرس‌های شهرنشینی داشته باشیم. تطبیق‌پذیری انسان تا اینجا کلید بقای گونه بشر بوده و باعث ایجاد روش‌های نوآورانه برای زندگی در مناطق شهری شده است.
دکتر متیو وایت از دانشکده پزشکی دانشگاه اکستر، که با مرکز اروپایی محیط‌زیست و سلامت بشر همکاری می‌کند، در طول زندگی حرفه‌ای خود علاقه خاصی به تأثیر محیط‌های طبیعی بر سلامت انسان داشته است. او در سال ۲۰۱۳ در مطالعه‌ای به بررسی اثرات مناطق سرسبز شهری بر سلامت روان پرداخت. او معتقد است بین این دو یک ارتباط مستقیم وجود دارد: «داده‌های ما نشان می‌دهند که بازدید از یک محیط طبیعی مثل پارک‌ها که حداقل عناصر انسانی (از جمله سر و صدا) را دارد، حتی به مدت ۳۰ دقیقه در هفته، باعث افزایش سلامتی می‌شود.»
او معتقد است: «هر فعالیتی، از پیاده‌روی گرفته تا دوچرخه‌سواری، ماهیگیری و نشستن روی نیمکت مفید است. اگر سگ‌تان را به گردش می‌برید، بهترین کار این است که خوب مراقبش باشید تا سایر گردشگران و حیات‌وحش آسیب نبینند.» با پرس‌وجو از افرادی که در شهرهای بزرگ جهان زندگی می‌کنند، مشخص شد که روش‌های مختلفی برای کاهش استرس وجود دارد که در بین افراد شهرنشین محبوب هستند.
البته راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانیم به کمک آنها از شر استرس ناشی از زندگی شهری خلاص شویم. بسیاری از مردم به ورزش منظم روی می‌آورند، بعضی‌ها از یک فضای سرسبز و آرام در شهر لذت می‌برند، برخی نیز در برنامه‌های شلوغ خود برای گردش آخر هفته یا سفرهای تابستانی برنامه‌ریزی می‌کنند.
هر روشی را که برای مدیریت وضعیت روانی خود در پیش بگیرید، اثرات مثبتی بر جهان طبیعی خواهد داشت. در راستای مطالعات دکتر متیو وایت، بسیاری از ما نزدیک‌تر شدن به طبیعت را انتخاب می‌کنیم. از آنجایی که نزدیک شدن به طبیعت با توجه رشد فزاینده جمعیت به یک امر لوکس بدل شده است، یافتن راه‌های نوآورانه برای آوردن طبیعت به محل زندگی روزمره باید برای همه در اولویت باشد.
کد خبر 556431منبع: ایمنا
کلیدواژه: فضای شهری بندر انزلی آپارتمان سلامت روان خرید مسکن شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق مشکلات سلامت روان داشته باشند سلامت روانی بر سلامت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۹۷۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خودکشی پزشکان ایرانی در مرز هشدار؛ مشکل کجاست؟
براساس آخرین بررسی‌ها، آمار خودکشی در میان پزشکان مرد ۴۰ درصد و در پزشکان زن ۱۳۰ درصد، نسبت به جمعیت عمومی، افزایش یافته که عدد قابل توجه و نگران‌کننده‌ای است. آمار دیگری نشان می‌دهد که خودکشی پزشکان در چند سال اخیر ۵ برابر شده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، سیدمحمد میرخانی، مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی هشدار می‌دهد: «سرعت خودکشی در میان پزشکان و رزیدنت‌ها صعودی شده و احتمال دارد که به زودی نرخ خودکشی پزشکان در ایران از سایر کشور‌ها پیشی بگیرد.»
این پزشک همچنین تاکید می‌کند: «ما در حال حاضر در ابتدای موج گذار از مهاجرت‌ها و خودکشی‌های جامعه پزشکی هستیم. این مقدمه شرایط کنونی است و به نظر من ماحصل سال‌های سال مدیریت غلط درمانی است که اگر جلوی این روند گرفته نشود، ادامه پیدا می‌کند. در چنین فضایی اصلاحات جوابگو نیست و نیاز به تحول است.»
از پس دلتنگی‌هایش بر نیامدمیگویند، دکتر سمیرا آل‌سعیدی از پس تنهایی‌هایش برنیامد و مهدی عبدوس، پزشک در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خانم دکتر سمیرا آل‌سعیدی فوق تخصص روماتولوژی از میان ما رفت. ایشان روز قبل پلن دارویی خودکشی خود را با رزیدنت‌ها مطرح کرده، آنها موضوع را جدی نگرفته و سر به سر ایشان هم می‌گذارند، مرحوم به گواهی همکاران، خوش اخلاق، فعال و با وجدان کاری بوده. از ایشان یک فرزند به یادگار مانده است. شاید در لحظات آخر زندگی گفته من زنی هستم که دنیا را روی انگشتان خود می‌چرخانم، اما از پس دلتنگی‌هایم بر نمی‌آیم. پزشکان بیشتر از سایر اقشار جامعه در معرض تنش و استرس‌های فراوان کاری هستند.
آنها سرمایه کشور هستند احترام‌شان را حفظ کنید. تنهای‌شان نگذارید.» شرایط به‌گونه‌ای نگران‌کننده شده است که بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که باید تصمیمات جدی‌تری از سوی مسوولان وزارت بهداشت گرفته شود. زمان مرگ پرستو، محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی درباره موضوع خودکشی در کادر سلامت به «دنیای اقتصاد» گفته بود: «کمیته ویژه‌ای برای رسیدگی به مشکلات نیرو‌های طرحی راه‌اندازی شده است تا از حوادثی مانند نورآباد پیشگیری کند.» او تاکید کرده بود: «کمبود پزشک و نبود برنامه‌ای برای پزشکان متخصص بومی اتفاقاتی، چون مرگ پرستو بخشی را رقم می‌زند.» همچنین قرار بود کمیته‌ای برای پیگیری و بررسی خودکشی‌ها فعال شود. حال باید دید که نتایج این اقدامات چه می‌شود و آیا می‌تواند روند صعودی خودکشی‌ها را کاهش دهد یا نه؟
سرعت گرفتن خودکشی کادر درمانبررسی توییت‌ها و پیام‌های تسلیت از سوی رئیس بیمارستان شریعتی و امیراعلم همه گویای این است که سمیرا آل‌سعیدی تا لحظه پیش از مرگ به‌شدت کار می‌کرد و تا آخر عمر دست از درمان بیمارانش نکشیده است. پرس‌وجو‌ها همچنین حاکی از این است که او به‌شدت مهربان و خوش‌اخلاق بوده و همواره سعی در کمک به بیماران داشته است. با این حال سوال بسیاری از مردم این است که چرا یک پزشک که جایگاه مهمی در جامعه دارد، این‌گونه زندگی را ترک می‌کند؟
سیدمحمد میرخانی، مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی می‌گوید: «چند سالی است خودکشی در کادر درمان به ویژه پزشکان زیاد شده است. این زیاد شدن نسبت به گذشته است و البته باید بگویم که در کشوری مانند آمریکا آمار خودکشی بالاتر است. با این حال مساله مهم این است که در جامعه کنونی ما شیب خودکشی افزایش یافته و حتی ممکن است در صورت اجرا نشدن پیشگیری‌های ضروری، به زودی نرخ خودکشی ایران از سایر کشور‌ها بیشتر شود.» او این مساله را با توجه به آمار خودکشی قطعی ۱۶ نفر در سال ۱۴۰۲ بیان می‌کند با تاکید بر این نکته که ممکن است آمار‌ها از این عدد بیشتر باشد، اما سکوت خانواده‌ها و آبروداری مانع از اعلام خودکشی شود. میرخانی پدیده خودکشی را چند عاملی می‌داند و تاکید می‌کند: «هیچ‌وقت نمی‌توان گفت، یک نفر به چه علت اقدام به خودکشی کرده است. قطعا عوامل زیادی در این موضوع نقش دارند، اما به‌طور کلی مسائلی در جامعه پزشکی وجود دارد که ممکن است تشدیدکننده عوامل شخصی فرد شود.»
تحقیر سیستماتیک«زمانی رشته پزشکی، رشته بسیار محبوبی بود و موقعیت مالی خوبی هم داشت. پزشک با مداوا کردن بیمار حس خوبی پیدا می‌کرد و از جایگاه مطلوبی بهره‌مند می‌شد، اما متاسفانه در چند دهه اخیر مشکلات مالی بیشتر شده است. پزشکان معمولا به دلیل شرایط شغلی از نظر خانوادگی و عاطفی حساس‌تر می‌شوند و از سوی دیگر بیداری‌های مکرر فرد را به‌شدت آسیب‌پذیر می‌کند.» میرخانی با بیان مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار روی خودکشی پزشکان می‌گوید: «یکی دیگر از عوامل، سختی کار است که وقتی با ناکامی‌های پزشکی روبه‌رو شود، فرد را دچار ناراحتی عمیق می‌کند. از سوی دیگر بحث برخورد‌های خشن بیمار و خانواده‌های بیمار با پزشک است. چون موقعیت پزشکان در چند سال گذشته افت کرده است. در بسیاری مواقع خانواده خیلی از بیمار‌هایی که فوت کردند؛ پزشک را مقصر جلوه می‌دهند. خانواده بیمار معمولا بدون هیچ بررسی برخورد‌های خشن نسبت به پزشک معالج اعمال می‌کنند. مواردی دیده شده که حتی به پزشکان حمله کردند یا آنها را با چاقو زدند. به‌طور کلی میزان امنیت پزشکان پایین آمده است.»
او یکی دیگر از عوامل موثر بر حال کنونی پزشکان را محیط پادگانی بیمارستان‌ها عنوان می‌کند: «این موضوع به خصوص در مورد رزیدنت‌ها صدق می‌کند. آنها گاهی ۷۲ ساعت نمی‌توانند بخوابند و این شرایط به‌شدت خطرناک است. معمولا این شرایط آنها را دچار افسردگی می‌کند و نیاز به درمان دارند، اما گاهی وقت‌ها این درمان به موقع انجام نمی‌شود. شاید باورش سخت باشد، اما یک پزشک ممکن است تنها فرصت خوابیدن و حمام رفتن را پیدا کند و بیشتر وقت‌ها مشکلاتش لاینحل باقی می‌ماند.» پیش از این، علی سلحشور، سرپرست اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان نظام پزشکی ایران هشدار داده بود: «این حجم از افسردگی میان پزشکان جوان بی‌سابقه است!» یک مطالعه در سال ۱۴۰۰ درباره وضعیت سلامتی رزیدنت‌های در حال تحصیل در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور نشان می‌دهد: «۲۳درصد از دستیاران پزشکی دارای افسردگی شدید تا بسیار شدید بوده‌اند. حدود ۲۵درصد از افراد اضطراب شدید تا بسیار شدید و نزدیک به ۳۴درصد از آنها استرس شدید تا بسیار شدید داشته‌اند.»
میرخانی یکی دیگر از ریشه‌های اصلی این شرایط را دوران رزیدنتی می‌داند: «در سیستم سلامت و بهداشت ما تحقیر سیستماتیک وجود دارد. ساختار به‌گونه‌ای است که از رزیدنت بیگاری می‌کشند و او هم هیچ راه فراری ندارد. او نمی‌تواند کوچک‌ترین مخالفتی با بالادستی خود داشته باشد چراکه طبق قراردادی که دارد ممکن است که پای ضامن‌ها و وثیقه‌ای که گذاشته، پیش کشیده شود؛ بنابراین ترجیح می‌دهد سکوت کند. به هر حال بیشتر این افراد امکان ازدواج ندارند و در یک محیط ناامن زندگی می‌کنند.» سعید بابایی، روانشناس با توجه به خودکشی‌های اخیر پزشکان توصیه می‌کند: «هر چقدر ما شرایط خوبی داشته باشیم و از تمام اختلال‌ها به دور باشیم مثل افسردگی و اضطراب، ممکن است حس ناکافی بودن ما را به پوچی برساند و تمام تروما‌های دوران کودکی تاثیر مستقیم رویمان بگذارد.»
زندگی در اتاق‌های محقرمیرخانی در ادامه عوامل تاثیرگذار روی حال کنونی جامعه پزشکی می‌گوید: «بسیاری از دانشجویان پزشکی برخلاف تصور عمومی در دوران گذراندن طرحشان در شهرستان‌ها معمولا در اتاق‌های محقر زندگی می‌کنند. شما ببینید چند عامل آنها را تحت‌تاثیر قرار داده است. پس وقتی همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند برخی به پایان زندگی می‌اندیشند.»
میرخانی با تاکید بر این مساله که «خودکشی در دین ما اخلاقی و پسندیده نیست» یادآوری می‌کند: «افرادی که خودکشی می‌کنند در شرایط خاص روحی قرار می‌گیرند و آگاهی خود را به زندگی از دست می‌دهند و عملشان ناخودآگاهانه است؛ بنابراین این امر یاغی‌گری در برابر خدا یا کفر نیست.» اگر چه ممکن است این مساله به میان آید که پیش از این هم خیلی از رزیدنت‌ها و پزشکان با این عوامل دست‌وپنجه نرم می‌کردند، با این حال میرخانی می‌گوید: «زمانی مردم برای پزشکان احترام زیادی قائل بودند، اما اکنون اقبال عمومی جامعه از دست رفته است. دیگر احترام پیشین خود را ندارند. ارتباط میان مردم و پزشکان نامناسب شده است و دلیل این امر به ساختار بهداشت کشور برمی‌گردد. هزینه‌های درمان بالا رفته است و بیمه‌ها معمولا این هزینه را نمی‌پردازند و بیمار و پزشک رودرروی هم قرار می‌گیرند.» حال باید دید که مسوولان چه راه‌حلی برای برون‌رفت از شرایط کنونی دارند و چگونه می‌توانند محیط پزشکان را امن کنند تا این اندازه تنها نباشند تا به جایی برسند که حتی از فرزند خود بگذرند و خود را بکشند.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است