به نقل از «فرارو»

ماجرای تأسیس نخستین موزه ایران در ۱۰۵ سال قبل

تاریخ انتشار: ۱ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۰۹۰۵۴

اولین موزه ایران را ناصرالدین قاجار در سال ۱۲۵۵ شمسی راه انداخت؛ موزه‌ای بود در حد یک اتاق در کاخ گلستان که بعد‌ها به تالار توسعه یافت و موزه‌ای تقریبا شخصی بود؛ ولی پر از آثار باارزش.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، در آن دوران ناصرالدین، انحصار کاوش‌های باستانی در ایران را به قیمت ۱۰ هزار تومان بخشیده بود به فرانسوی‌ها! حدود نیمی از کشفیات کاوش‌ها سهم ایران شده بود و ناصرالدین همین آثار باستانی را در کنار جواهرات سلطنتی و هدایایی که از خارجی‌ها دریافت می‌کرد برای خودش یک موزه کرده بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ماجرا از این قرار بود: «ناصرالدین‌شاه ۳ سال پس از نخستین سفرش به فرنگ دستور می‌دهد که اتاق‌موزه‌ای در کاخ گلستان ایجاد شود. پس از چند سال که جا کم می‌آید، ناصرالدین‌شاه دستور گسترش موزه را می‌دهد و تالار موزه شکل می‌گیرد که شامل سرسرا، کتابخانه و موزه بود.

این تالار به‌اندازه‌ای باشکوه ساخته می‌شود که شاه، میهمانان خارجی را در این تالار می‌پذیرفت و به همین‌دلیل به تالار سلام مشهور شد.

نخستین سفیری که در کتابش از این مکان می‌نویسد، سفیر آمریکاست. وی ۲ سال پس از گشودن موزه در تالار سلام پذیرفته می‌شود و می‌نویسد به اندازه‌ای باشکوه است که شکوهش بیش‌تر از کاخ الحمرا در اسپانیاست.

در سال‌های نخست، افزون بر نمایش آثار هنری ایران و اروپا، پیشکش‌های پادشاهان کشور‌های دیگر نظیر اسلحه، تابلو، گلدان‌ها، چلچراغ‌ها، ساعت‌ها و مجسمه‌ها و... به همراه بخش بزرگی از جواهرات و صله‌های جواهرنشان سلطنتی در درون قفسه‌های شیشه‌ای برای تماشای همگان چیده شده بودند».

موزه ملی در اتاق دارالفنون

مظفرالدین قاجار، امتیاز انحصاری فرانسوی‌ها برای کاوش باستان‌شناسی در ایران را تمدید کرد و تا زمان مشروطه آثار باستانی بیش‌تری کشف شده بود.

در همین دوره بود که پیشنهاد تأسیس یک موزه ملی توسط «مرتضی قلی هدایت» ملقب به صنیع‌الدوله و از رجال قاجاری به مجلس شورای ملی ارائه شد، ولی به جایی نرسید.

تا اینکه در سال ۱۲۹۵ شمسی این‌طوری شد: «به همت مرتضی قلی خان ممتازالملک یکی از اتاق‌های بزرگ دارالفنون به عنوان اولین موزه ایران با نام موزه ملی یا موزه معارف در نظر گرفته شد و در آن ۲۷۰ شیء قدیمی و تاریخی در معرض نمایش قرار گرفت.

در سال ۱۳۰۴ بنا به دلایلی این آثار به تالار آینه عمارت مسعودیه انتقال یافت و دولت تصمیم گرفت تا مکانی دائمی برای نگهداری این آثار تأسیس کند».

تصمیم دولت برای ساخت موزه دائمی خیلی طول کشید تا اجرایی شود و پس از آن توسعه عملیات کاوش در تخت‌جمشید و پاسارگاد بر میزان و کیفیت آثار باستانی نفیس ایران افزود و عاقبت یک بخش باستانی (متعلق به دوران پیش از اسلام) برای موزه ملی راه‌اندازی شد که نامش شد «موزه ایران باستان»؛ «طراحی بنا توسط آندره گدار، معمار فرانسوی در سال ۱۳۰۸ آغاز شد و در آن از معماری دوران ساسانیان و طاق کسری الهام گرفته شد و اجرا و ساخت آن نیز به دو معمار ایرانی واگذار شد.

سرانجام این بخش در سال ۱۳۱۶ افتتاح شد. موزه ملی ایران با هزاران اثر تاریخی مهم‌ترین موزه تاریخ ایران است. کهن‌ترین اثر موجود در این موزه مربوط به یک میلیون سال پیش (دوران پارینه‌سنگی) می‌باشد و جدیدترین آن به حدود ۱۵۰۰ سال پیش (دوران ساسانیان) بازمی‌گردد.

موزه ملی ایران از نظر فرهنگ و هنر ایرانی، غنی‌ترین موزه جهان محسوب می‌گردد و میان موزه‌های تهران و ایران به‌عنوان موزه مادر نیز شناخته می‌شود».

غنی‌ترین موزه آثار ایرانی در دنیا

در دهه ۲۰ شمسی قرار شد ساختمانی جدید نیز برای نمایش آثار دوران پس از اسلام در مجموعه موزه ملی ساخته شود و عاقبت کار این شد که «موزه دوران اسلامی» نیز خودش یکی از باارزش‌ترین موزه‌های جهان است در حوزه فرهنگ و دانش و هنر ایرانی و اسلامی.

منبع: فرارو

کلیدواژه: موزه ملی موزه ایران ترین موزه موزه ملی موزه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۰۹۰۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نمایش آثار جدیدی از ارادت هنرمندان در موزه رضوی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی، رئیس اداره گنجینه‌های موزه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: گنجینه هنر‌های تجسمی موزه مرکزی آستان قدس رضوی با به نمایش گذاشتن ۷ تابلوی نقاشی به زیور آثار جدیدی از هنرمندان ارادتمند به ساحت مقدس رضوی آراسته شد.

عبدالحسین ملک جعفریان، تابلوی «خوشنویسی و تذهیبِ سوره مبارکه قدر» اثر رضا بیداریان و طیبه رامشینی خلق شده به سال ۱۳۸۸، تابلوی رنگ و روغن روی بوم «یتیم نوازی حضرت علی علیه السلام» اثر مهناز روزبهانی خلق شده در سال ۱۳۸۶، تابلوی اکریلیک روی مقوای بدون اسید با موضوع «سرور نقاره ها» اثر مهدی فرخی خلق شده به سال ۱۳۸۴، تابلوی «عزت خون» اثر مهدی فرخی خلق شده به سال ۱۳۸۰ را ۸ اثری معرفی کرد که به تازگی در گنجینه هنر‌های تجسمی به نمایش درآمده است.

وی با معرفی دیگر آثار افزوده شده به این گنجینه افزود: دو تابلوی رنگ روغن روی بوم با موضوع «طبیعت بی جان» اثر عبدالحسین محسنی کرمانشاهی و استاد حسین شیخ که در سال ۱۳۶۹ و ۱۳۶۲ به تصویر درآمده و تابلوی اکریلیک روی مخمل «نقاشی گل و مرغ» اثر مجید الهی خلق شده در سال ۱۳۹۲ نیز به تازگی در معرض دید بازدید کنندگان قرار گرفته است.

تجمیعی از آثار هنرمندان
در گنجینه هنر‌های تجسمی موزه مرکزی آستان قدس رضوی، آثاری، چون «آب گیر سَن مارکو، ونیز – ایتالیااثر ویلیام جیمز  که در فاصله سال‌های ۱۷۶۱ تا ۱۷۷۱ در انگلستان فعالیت هنری داشته، شش تابلو  «منظره» اثر فرانچِسکو دِ نیکولا هنرمند ایتالیایی که از ۱۸۸۲ تا ۱۹۵۸ می‌زیسته است، در معرض بازدید قرار دارد.

همچنین در این گنجینه از هنرمندان به نام اروپایی متعلق به نیمه قرن ۱۸ تا نیمه قرن ۲۰ میلادی آثاری موجود است که در فاصله سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۶ از گالری هُنر «ایسِدرا» در رُم-ایتالیا، گالری «ویلیامز» و گالری «الکساندر» در  لندن- انگلستان خریداری شده است.

از میان آثار هنرمندان ایرانی موجود در این گنجینه نیز می‌توان به آثار محمّد غفاری یا «کمال الملک» (۱۲۲۶ تا ۱۳۱۹) با نام‌های «پول، روستایی از توابع بخش کُجور، استان مازندران»، «رودخانه شیلات فرحآباد مازندران»، «جلگه صفیآباد اشرف مازندران»، «پل رودخانه تجن- ساری، مازندران»، نقاشی قهوه خانه‌ای با موضوع «وقایع کربلا در دهم محرّم سال ۶۱ ق.» و آثاری از محسن سهیلی، میر عبدالرضا دریابیگی، رضا بدرالسماء، زهره مهانی منش، رسول شفقتی، عبدالحسین محسنی کرمانشاهی، یگانه قدیریان و مهدی فرخی اشاره کرد.

علاوه بر تابلو‌های نقاشی، آثار منبت کاری چوب استاد حیدر نیکنام (۱۲۹۵ تا ۱۳۷۴) و محمدرضا توسلی گلپایگانی (متولد ۱۳۱۰) و مجموعه آثار قلمزنی و برجسته کاری روی مس اثر استاد محمّد اعتزازی نیز زینت بخش گنجینه هنر‌های تجسمی موزه مرکزی آستان قدس رضوی است.

گنجینه هنر‌های تجسمی موزه رضوی  که در هشتم تیر سال ۱۳۷۸ خورشیدی تأسیس شد،  اکنون یکی از موزه‌های هنر در شمال شرق ایران به شمار می رود که مجموعه‌ای از آثار هنرمندان نامدار ایران و جهان را در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است.