بررسی علت کندی این روزهای اینترنت/ گلایه کاربران از مشکلات سرعت با وجود بهبود رتبه جهانی ایران
تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۲۰۵۸۱
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ وضعیت اینترنت این روزها سردرگم کننده شده است. از یک سو گزارش های متعددی از کاربران درباره افت سرعت و کیفیت اینترنت به گوش می رسد و از سوی دیگر مسوولان وزارت ارتباطات با استناد به آمارهای جهانی، نه تنها افت در وضعیت اینترنت را رد می کنند بلکه حتی از بهتر شدن شرایط نسبت به قبل خبر می دهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
آنها تنها یک دلیل را برای نارضایتی های فعلی اعلام می کنند: عدم توسعه متوازن شبکه دسترسی ثابت در کنار توسعه شبکه موبایل.
اما گلایه های روزهای اخیر نشان می دهد که این پاسخ ها نتوانسته جواب قانع کننده ای برای کاربران باشد و همچنان سوالات و ابهامات مردم درباره کندی و اختلال اینترنت پابرجاست.
ادامه دار شدن این وضعیت بلاتکلیف، این اواخر دست مایه انتشار اخبار جعلی و نادرست درباره وضعیت اینترنت در ایران هم شده است. از جمله خبر هم رده شدن وضعیت اینترنت ایران با افغانستان یا انتشار نموداری از کاهش شدید دسترسی های اخیر ایرانی ها به سرویس گوگل که خیلی زود با واکنش وزیر ارتباطات و وزارت ارتباطات رو به رو شدند. مسوولان این وزارتخانه این اخبار را غیرواقعی خواندند و درباره واقعیت موجود و صحیح در این باره به کاربران اطلاع رسانی کردند.
مقایسه سرعت اینترنت ایران با افغانستان با واکنش جدی وزارت ارتباطات مواجه شد و آن را بی انصافی خواندند. وزیر گفت: 100 پله از اینترنت افغانستان بهتریم
از نظر مسوول اینترنت در کشور، مشکل اینترنت چیست؟
بدون اغراق یکی از سوالات همیشگی که این روزها در هر فرصتی از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به شکل های گوناگون پرسیده می شود، مرتبط با وضعیت اخیر اینترنت در کشور است.
عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همواره در پاسخ به این سوال ها بر لزوم توسعه شبکه دسترسی اینترنت ثابت در کنار شبکه دسترسی اینترنت همراه تاکید دارد و مشکل کار را از آنجایی می بیند که در سال های گذشته در توسعه شبکه ثابت در کشور غفلت و کم کاری شده است.
خلاصه اقدامات و توضیحات وزارت ارتباطات درباره چرایی کاهش سرعت اینترنت، صبوری مردم برای اجرای پروژه رساندن فیبر نوری به منازل و رسیدن به سرعت های چند صد مگی است
وی می گوید: بخشی از انتقادات درباره کندی اینترنت درست است و قبول داریم و اپراتورها در صدد رفع آن هستند اما بخشی هم ناشی از فضاسازی رسانهای است. ما قبول داریم که در اینترنت ثابت مشکل داریم زیرا زیرساختهای ارتباطات ثابت در گذشته به اندازه مناسب و همگام با ارتباط همراه توسعه پیدا نکرده است. ما یک مشکل کلان داریم که آن هم این بوده که در چند سال گذشته سرمایهگذاری لازم برای توسعه در بخش ارتباطات به چند دلیل صورت نگرفته است. اولین دلیل آن مشکل تحریمها بوده که به اپراتورها اجازه نداده تجهیزات خود را سریعتر وارد کشور کنند و شبکه خود را توسعه دهند. از سوی دیگر اپراتورها هم نتوانستهاند توسعه لازم را به دلیل نبود سرمایهگذاری روی شبکه خود ایجاد کنند.
زارع پور گفت: راهبرد وزارت ارتباطات توسعه شبکه پرسرعت امن است که در این بخش بسیار عقب ماندهایم؛ دولت سیزدهم بنا دارد توسعه ارتباطات ثابت پرسرعت را در کشور بهصورت ویژه دنبال کند و پروژه فیبرنوری منازل در اولویت برنامههای این وزارتخانه است. البته طبق گزارش یکی از سایت هایی که به صورت رسمی سرعت اینترنت را در همه جای دنیا بررسی و اعلام میکند، سرعت اینترنت در ماه های گذشته در ایران تقریبا ثابت بوده است.
وزیر ارتباطات می گوید: اگر مردم کمی صبر کنند با اجرایی شدن پروژه رساندن فیبر نوری به منازل، سرعت های چند صد مگی را هم تجربه خواهند کرد.
به خاطر کرونا است؟
اما وزیر ارتباطات، عدم سرمایه گذاری در توسعه شبکه دسترسی ثابت را تنها مقصر این اوضاع نمی داند، بلکه کرونا و افزایش میزان استفاده مردم از شبکه ها را عامل مهم دیگر در به اشباع رسیدن شبکه و در نتیجه بروز نارضایتی ها عنوان می کند.
وی با اشاره به غافلگیر شدن صنعت ارتباطات با ورود کرونا، گفت: با آمدن کرونا اکثر کارها آنلاین شد و از آموزش گرفته تا کارهای بانکی و خرید، همه و همه توسط فضای مجازی صورت گرفت. با آمدن کرونا میزان استفاده از ترافیک چند برابر شد آن هم در شرایطی که شبکه برای این حجم از استفاده آماده نشده بود.
وی زمانی که در ابتدای ترم آموزشی، مدارس و دانشگاه ها باز شد و کاربران به سرعت اینترنت اعتراض کردند هم گفت: کشور در زمینه ارتباطات در هسته شبکه خود با مشکلی مواجه نیست؛ اما باز شدن مدارس و دانشگاهها باعث شد ترافیک شبکه اینترنتی افزایش پیدا کند و کاربران احساس خوبی از سرویس اینترنت خود نداشته باشند. ظرف چند روز آینده با افزایش ظرفیت در شبکه، مشکل کاهش و اختلال در شبکه اینترنت در برخی نقاط حل می شود.
اینکه به یکباره کل جمعیت دانش آموز، معلم، دانشجو و استاد در کشور آنلاین شدند و نیاز به ارتباط در لحظه داشتند تغییر کمی نیست
آذری جهرمی درباره علت کندی اینترنت چه توضیحی می داد؟
اما این سوال و جواب ها در نهایت نتوانسته کاربران را راضی کند. برخی از کاربران هم با ثبت سوژه در سامانه فارس من خواستار بررسی عملکرد وزیر ارتباطات شده اند. آنها می گویند: دقیقا از زمانی که آقای زارع پور وزیر ارتباطات شده، کیفیت اینترنت هر روز بد تر از روز قبل شده است.
یکی از مشغله های وزیر ارتباطات از ابتدای دولت، توضیح دادن درباره سرعت اینترنت بوده است
این ابهامی است که در برخی از کاربران وجود دارد و به جد این سوال را مطرح می کنند و دوره مدیریت زارع پور با دوره مدیریت آذری جهرمی مقایسه می شود.
وقتی کرونا وارد کشور شد و فعالیت ها را به صورت غیرحضوری درآورد، محمد جواد آذری جهرمی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود. بازخوانی وقایع آن روزها نشان می دهد که آذری جهرمی هم کاهش سرعت اینترنت در کشور ناشی از افزایش مصرف کاربران را تایید می کرد.
وی در آخرین ماه های حضور خود در مسند وزارت ارتباطات درباره تاثیر شیوع کرونا بر بخش ارتباطات کشور، آماری ارائه کرد.
در دولت قبل هم کرونا و افزایش مصرف مردم در یک ماه سرعت متوسط تجربه شده توسط مردم را از ۱۰.۵ مگابیت بر ثانیه به حدود نصف رساند
وی گفت: با تاثیر کرونا بر ارتباطات کشور به صورت متوسط ترافیک دیتای شبکه تلفن همراه در کشور در بهمن ماه ۱۳۹۸ حدود ۱۶.۵۲ پتابایت در روز بود و این عدد در اسفند ماه ۲۰.۷۲ پتابایت شده و در فروردین ۱۳۹۹ به ۲۳.۲۴ پتابایت رسیده است و در اردیبهشت به ۲۰.۵ پتابایت رسید. این افزایش ترافیک باعث کاهش سرعت و کیفیت شد. در بهمن ماه ۱۳۹۸ سرعت متوسط تجربه شده توسط مردم ۱۰.۵ مگابیت بر ثانیه بوده است. در اسفند ماه این عدد به ۶ مگابیت بر ثانیه رسیده که نشان از افت قابل توجه کیفیت دارد. اما در فروردین ماه ۱۳۹۹ این عدد به ۷.۵ مگابیت بر ثانیه رسید و در اردیبهشت ماه ۹.۵ مگابیت بر ثانیه شده است. طبق سند طرح ملی شبکه ملی اطلاعات این عدد در تلفن همراه باید به طور متوسط در کشور ۱۰ باشد.
تا روزهای آخر حضور جهرمی در وزارت ارتباطات، گلایه های مردمی از افت کیفیت و سرعت اینترنت ادامه داشت و نمونه های این اعتراض ها را می شد در صفحات او دید.
از نظر فنی چه اتفاقی باعث کم شدن سرعت اینترنت می شود؟
نعیم فرهادیان کارشناس شبکه، دلایل فنی افت کیفیت را این طور شرح می دهد: DNS یا Domain Name System می تواند یکی از دلایل باشد. اختلال روی DNS دسترسی به سایت ها و اپلیکیشن ها را با مشکل مواجه می کند. اما اختلالات اخیر با DNS مرتبط نیست و کندی فعلی خیلی بیشتر از آن چیزی است که DNS بتواند تأثیرگذار باشد.
دلایل فنی احتمال کاهش سرعت اینترنت به دلیل اضافه بار شبکه را تایید می کند
وی ادامه داد: در عامل packet lost بستههایی که در حال رفت و برگشت هستند، اگر در مسیر گم شوند، کاربر احساس می کند که اینترنت کند شده است. این موضوع میتواند، عمدی یا غیرعمدی باشد؛ اما درباره اینستاگرام packet lost عمدی نیست و به نظر می رسد که به دلیل پر شدن لینک ها با اختلال مواجه هستیم.
وی با اشاره به انتخاب مسیر به عنوان عامل دیگری در ایجاد کندی اینترنت، توضیح داد: وقتی یک لینک پر میشود، تعدادی از کاربران از یک لینک به لینک دیگر منتقل میشود.در این جابهجایی کیفیت اینترنت کاربران تغییر می کند.
فرهادیان در آخر به کیفیت اتصال کاربر به اپراتورها اشاره می کند و می گوید: مردم به حدی از دیتای موبایل استفاده کردند دکلهای BTS اشباع شده و دیگر نمیتوانند پاسخگوی این حجم از کاربران باشند.
از دولت سیزدهم سرعت اینترنت کم شده است؟
کاربران به طور مداوم اعلام می کنند که بین گفته مسوولان و تجربه آنها از وضعیت اینترنت تفاوت وجود دارد. اما در عین حال که برخی از کاربران اصرار دارند که از چند ماه پیش کاهش سرعت اینترنت را به وضوح تجربه می کنند، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم می گوید که در این دولت وضعیت حتی از قبل هم بهتر شده است.
طبق آمار وزارت ارتباطات سرعت اینترنت همراه از شروع به کار دولت سیزدهم ۶ مگابیت بر ثانیه بیشتر هم شده است
زارع پور توضیح داد: در دولت سیزدهم از ابتدای شهریور ماه تا کنون سرعت از ۱۸ مگابیت بر ثانیه به ۲۴ مگابیت بر ثانیه رسیده است؛ یعنی افزایش پیدا کرده است. البته در عین حال که ما افزایش سرعت داشتیم بقیه کشورها هم رشد کردند و سرعت اینترنت در آنها هم افزایش پیدا کرده است؛ بنابراین در مجموع در مقایسه با آنها نسبت به قبل در رتبه پایین تری قرار گرفته ایم.
برخی از کاربران هم در فضای مجازی شائبه کاهش سرعت اینترنت در کشور از آغاز به کار دولت سیزدهم را مطرح می کنند و آن را سیاستی پشت پرده می خوانند.
عیسی زارع پور این موضوع را رد می کنند. در این باره این ویدئو را ببینید:
تازه ترین آمار جهانی از وضعیت اینترنت در ایران چه می گوید؟
صادق عباسی شاهکوه، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این باره توضیح می دهد: در اینترنت موبایل رتبه ۷۷ و در اینترنت ثابت رتبه ۱۴۳ را داریم که این عدد ها نشان می دهد وضعیت اینترنت موبایل در ایران خوب است اما وضعیت اینترنت ثابت در ایران نسبت به جهان خیلی بدتر است.
عباسی ادامه داد: در گذشته در سنجش سرعت اینترنت در جهان، متوسط سرعت را محاسبه می کردند اما حالا میگویند که میانه شاخص بهتری است. اگر میانه را هم حساب کنیم در موبایل در حالی که میانه در جهان ۲۹ مگابیت بر ثانیه است اما میانه ۲۴ را دادیم. در اینترنت ثابت در حالی که میانه ۶۰ مگابیت بر ثانیه است ما ۱۰ مگابیت بر ثانیه را محقق کرده ایم.
وزارت ارتباطات می گوید: در اینترنت همراه وضع مان خوب است اما در اینترنت ثابت وضع خوبی در دنیا نداریم
معاون وزیر ارتباطات گفت: در وضعیت تاخیر شبکه هم نسبت های مشابهی را رقم زده ایم؛ در حالی که اینترنت موبایل، دنیا در شاخص تاخیر در میانه ۲۹ میلی ثانیه قرار دارد ما تاخیر ۳۰ میلی ثانیه را داریم. در اینترنت ثابت میانه در دنیا ۱۰ است و ما میانه ۳۰ را داریم. مجموع این شرایط نشان می دهد در سرعت اینترنت همراه وضعیت خوبی داریم اما در سرعت اینترنت ثابت وضعیت خوب نیست.
آمارهای جهانی وضعیت بدی از ایران در شاخص اینترنت گزارش نمی کنند؛ اما گویا این وضعیت کاربران ایرانی را راضی نمی کند
کاربران اینترنت: اگر وضع اینترنت در کشور خوب است، پس چرا اینترنت کند شده است؟
اما کاربران هنوز می پرسند که اگر این آمار واقعی است پس چرا احساس می کنند که سرعت و کیفیت اینترنت به ویژه در ماه های اخیر کاهش یافته است؟ چرا تجربه شخصی آنها از مقایسه وضع قبلی و فعلی اینترنت مصرفی، خلاف آمارهای مسوولان را نشان می دهد؟
در این باره کاربران سامانه فارس من هم با ثبت سوژه های متعددی خواستار رسیدگی به سرعت بسیار پایین اینترنت در روزهای اخیر شده اند.
شمس الدین سردبیر این سوژه به خبرنگار فارس، می گوید: روی اینترنت بین الملل و حتی ترافیک داخلی شاهد افت سرعت اینترنت هستیم. برای مثال دانلود از سایت گوگل بسیار با کندی انجام می شود و حتی سایت های داخلی هم با تاخیر باز می شوند.
وی گفت: شبکه هایی تلگرام و اینستاگرام هم بسیار کند شده است؛ حتی اخیرا به مناسبت ۲۲ بهمن قصد داشتیم کلیپی را روی شبکه هایی اینستاگرام آپلود کنیم که نشد؛ چند بار آپلود را تکرار کردیم و در آخر هم نشد و کلا دیگر انجام ندادیم. اوایل شب بود که شبکه خیلی کند بود.
این کاربر که از شبکه موبایل استفاده می کند، گفت: سرعت اینترنت نسبت به دولت قبل خیلی کمتر شده است و حدود ۱۰ روزی است که سرعت بسیار کمتر و دیگر اذیت کننده است.
وی ادامه داد: در خبرها اعلام می کنند که ظرفیت شبکه موبایل پر شده است اما وقتی از اینترنت ثابت استفاده می کنیم هم سرعت اینترنت افت کرده است. این موضوع ادامه دار و اذیت کننده شده است و بدتر اینکه تاریخی برای درست شدن اوضاع اعلام نمی شود و احتمالا وضع به همین منوال خواهد ماند.
تجربه کاربری مشترک کاربران اینترنت از بروز کندی در ساعت های مشخصی از روز و روی برخی از شبکه های اجتماعی خارجی حکایت دارد
خبرنگار فارس از کاربران دیگری هم کسب اطلاع کرد. کلانتری، یک کاربر اینترنت درباره تجربه خود از سرویس اینترنت در روزهای اخیر به خبرنگار فارس، گفت: بیشترین کندی را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام و واتس آپ می بینم. جالب اینکه وقتی ویدئوهای اینستاگرام لود نمی شود، فیلتر شکن را که روشن می کنم و ویدئو پلی می شود. در حالی که به طور معمول استفاده از فیلتر شکن باید سرعت را کم کند. فیلتر شکنی که استفاده می کنم هم از همان اپلیکیشن های رایگان و سرویس ویژه ای است.
وی همچنین به مشکل کندی واتس آپ اشاره کرد و گفت: در طول روز می توانم با واتس آپ کار کنم، پیغام و ویدئو می فرستم و دریافت می کنم اما از بعد از ظهر دیگر قادر به باز کردن صوت ها و ویدئوها نیستم و حتما باید فیلتر شکن را روشن کنم تا صوت و ویدئو را دانلود کنم.
مظاهری، کاربر دیگری می گوید: این روزها در کار با اینترنت موبایل مشکل خاصی نسبت به قبل ندارم؛ زیرا استفاده چندانی هم از این سرویس نمی کنم؛ اما در سرویس اینترنت ثابت خانگی قطعی ها بسیار زیاد شده است به علاوه اینکه شبکه های اجتماعی مدتی است خیلی بد باز می شود. اغلب ویدئوها را نمی تواند نشان دهد. چندین سال است که مشترک همین شرکت فعلی در اینترنت خانگی هستم تقریبا از یک سال قبل تاکنون تعداد قطعی های سرویس ام بسیار زیاد شده است به حدی که دیگر تصور نمی کنم اینترنت ثابت سرویس با ثباتی است و باید حتما اینترنت خطم را برای مواقع قطعی اینترنت خانگی شارژ کنم.
تجربه کاربری مردم از کندی محسوس اینترنت در برخی شبکه های اجتماعی خارجی
به نظر می رسد در تجارب کاربری کاربران، یک مورد مشترک است. اینکه کاربران مدعی شده اند که در ساعت های پایانی روز و از حدود ساعت ۲۰ تا ۲۱ شب، سرعت اینترنت به ویژه در شبکه های اجتماعی خارجی اینستاگرام و واتس آپ کم می شود. در این ساعات کاربران اغلب از فعالیت های کاری فارغ شده اند و بیشتر برای سرگرمی در فضای مجازی حضور دارند که بیشترین حضور ایرانی ها در اینترنت در این ساعات هم به شبکه های اجتماعی خارجی از جمله اینستاگرام، تلگرام و واتس آپ معطوف می شود.
خبرنگار فارس این گلایه و ابهام مشترکان را پیگیری کرد.
در پیگیری خبرنگار فارس برای اطلاع از صحت و سقم موضوع، از منابع مطلع در بازار ارائه اینترنت در کشور، به صورت غیررسمی تایید شد که پهنای باند شبکه های اجتماعی اینستاگرام و واتس آپ از حدود ساعت ۲۱ هر شب محدود می شود. این منابع خبری ایجاد محدودیت در پهنای باند تلگرام را تایید نکردند و گفتند که برای تلگرام محدودیتی در نظر گرفته نشده است.
پس از کسب اطلاع در این زمینه، خبرنگار فارس موضوع را با مسوولان مربوط در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دو بخش واگذاری اینترنت در کشور و نظارت بر عملکرد شرکت ها و رسیدگی به شکایات کاربران در میان گذاشت.
حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت که مسئول تامین و توزیع اینترنت در کشور است، در پاسخ به سوال خبرنگار فارس که پرسید: منابع مطلعی از ایجاد محدودیت در پهنای باند شبکه های اجتماعی اینستاگرام و واتس آپ خبر می دهند، آیا این موضوع را تایید می کنید؟ گفت: این موضوع را از هر کس که شنیدید از همان باید تحقیق کنید. ما این موضوع را تایید نمی کنیم.
خبرنگار فارس همچنین برای پیگیری گلایه کاربران از این موضوع سراغ بخش مربوط به شکایات وزارت ارتباطات رفت.
مجید حقی، معاون امور پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پاسخ به خبرنگار فارس که پرسید: کاربران از تجربه کاربری خود اعلام می کنند که سرعت دسترسی آنها به برخی از شبکه های اجتماعی خارجی کند شده است و با فیلتر شکن سرعت آنها بالاتر می رود، آیا شکایتی در این باره دریافت کرده اید؟ گفت: قاعده این است که بر عکس چیزی که می گویید باشد. وقتی فیلترشکن باز است باید افت سرعت رخ دهد. زیرا جریان اطلاعات، جریان پرمسافتی است و با فیلتر شکن باید مسافت دورتری را برود و بازگردد. این موضوعی که کاربران گفته اند اگر موردی باشد می توانیم بررسی کنیم. من با این موضوعی که گفتید برخورد نکرده ام و برای من ابهام دارد.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: اینترنت کندی اینترنت اختلال در اینترنت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کارشناس شبکه حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات رئیس هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات شبکه های اجتماعی خارجی اینستاگرام و واتس آپ کاهش سرعت اینترنت اینترنت ثابت اینترنت در کشور سرعت اینترنت برخی از کاربران مگابیت بر ثانیه وزارت ارتباطات اینترنت موبایل وضعیت اینترنت اینترنت همراه کیفیت اینترنت اعلام می کنند خبرنگار فارس دولت سیزدهم شبکه دسترسی نشان می دهد آذری جهرمی توسعه شبکه فیلتر شکن زارع پور شبکه ها شده اند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۲۰۵۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگاهی به آسیبهای نوپدید فضای مجازی
بسیاری از افرادی که به اینترنت اعتیاد دارند هرگز آن را نمیپذیرند، زیرا برای آنها اینترنت جزئی از زندگی محسوب میشود ولی با وجود این روانشناسان بر این باورند که فرد معتاد به اینترنت دارای نشانههایی است که میتوان از این طریق به وابستگی فرد به اینترنت پی ببرد.
خبرگزاری ایمنا؛ فرزانه دهقانی، دکترای ارتباطات و رسانه در یادداشتی با موضوع آسیبهای نوپدید فضای مجازی نوشت:
«گسترش جامعه اطلاعاتی و ارتباطی و نیز شکل شکلگیری جهان مجازی در کنار جهان واقعی فرایند زندگی را دستخوش تغییرات زیادی کرده است؛ افزایش تصاعدی ضریب نفوذ اینترنت در ایران و تأثیر استفاده بیش از حد بروی خانوادهها، چنانچه بهصورت برنامه، برنامهریزی و مدیریت نشده در این فضا قرار گیرند خانواده و جامعه را نیز دچار مشکل خواهند کرد، اما قسمت مهم این پژوهش مؤلفه اعتیاد مدرن و آسیبهای نوپدید که بهعنوان عنصر اساسی و اصلی است، در واقع استفاده بیش از حد و بیمار گونه از اینترنت که باعث دور شدن فرد از دوستان و خانواده خانوادهاش شود و اختلالات رفتاری یا شخصیتی را در وی ایجاد کند، اعتیاد به اینترنت یا شبکههای اجتماعی نامیده میشود، این اعتیاد که سرآمد همه اعتیادهای رفتاری است رشد روزافزونی پیدا کرده و عوارض ناگواری به همراه دارد. اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است: همچون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، تفکرهای وسواسی، کناره کنارهگیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی (علوی و جنتی فرد ،۱۳۹۰، ص .۲۲؛ سهراب زاده ،۱۳۸۹).
استفاده از اینترنت علاوه بر اینکه مزایای تأثیرگذار متعددی بر جوامع دارد ولی از سوی دیگر اثرات منفی از جمله اطلاع رسانی جهتدار و غیر منصفانه، نادیده گرفتن هویت ملی و دینی جوامع مختلف، تخریب باورهای اخلاقی، فرهنگی، آداب و سنن پیشرو و شبهه افکنی و تردید پردازیهای کاذب، تزلزل بنیان خانواده، پوچی گرایی، القای ناهنجاریهای انسانی، تضییع نیرو و استعدادهای انسانی، مشکلات جسمانی و… از جمله جنبههای منفی این شبکههای ارتباطی جدید است (علوی وجنتی فرد ،۱۳۹۰).
گسترش فضای مجازی و استفاده بیش از حد در حوزه فردی شامل تغییرات سبک زندگی به منظور گذراندن زمان بیشتر در شبکه و کاهش کلی فعالیتهای بدنی و بیتوجهی به سلامت فردی در نتیجه فعالیت اینترنتی، اجتناب از فعالیتهای مهم زندگی، کمبود خواب و یا تغییر الگوهای خواب برای گذراندن زمان بیشتری در شبکه، کاهش معاشرت و در نتیجه ازدست دادن دوستان، غفلت از خانواده و دوستان، بیتوجهی به مسئولیتهای شغلی و شخصی، خشونت بیش از حد، پرخاشگری، تغییر عادتهای رفتاری، بی توجهی به نظافت شخصی و… در حوزه رابطه فرزندان و والدین نیز تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو را میتوان نام برد. در بحث ازدواجها نیز مسائلی چون ناپایداری ازدواجها، تغییر الگوی همسرگزینی، نداشتن مهارتهایی برای ازدواج ناتوانی والدین برای آموزش به فرزندان، افزایش روابط دختر و پسر در زمان نامزدی بدون عقد، تمایل به دریافت مهریههای سنگین، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش تنوعطلبی جنسی مردان و … را میتوان اشاره کرد (جعفری و دیگران ،۱۳۹۱؛ منایز ،۲۰۱۵)
بسیاری از افرادی که به اینترنت اعتیاد دارند هرگز آن را نمیپذیرند، زیرا برای آنها اینترنت جزئی از زندگی محسوب میشود ولی با وجود این روانشناسان از جمله سامسون و کین بر این باورند که فرد معتاد به اینترنت دارای نشانههایی است که میتوان از این طریق به وابستگی فرد به اینترنت پی ببرد، هرچند که این نشانهها به تنهایی نمیتوانند معیار مستقل و کاملی برای اعتیاد مجازی به شمار آیند، انجمن روانپزشکان آمریکا (APA ) معیارهایی را مشخص کرده است که فرد باید حداقل ۳ مورد از این معیارها را حداقل به مدت ۱۲ ماه داشته باشد:
۱- زمان پرداختن به امور شخصی خود را صرف شبکههای اجتماعی میکند؛ از جمله ساعات ضروری برای خواب را در این فضاها سپری میکند.
۲- تغییر عادت رفتاری؛ استفاده از اینترنت باعث میشود که شخص از سایر فعالیتهایی که قبلاً برای او لذت بخش بوده، دست بکشد.
۳- زمانی که باید تکالیف درسی یا کاری انجام دهد، در اینترنت سپری میکند. (رابرتس ،۱۳۹۲)
۴- چنانچه ارتباط با شبکههای اجتماعی به دلیلی قطع شود، احساس افسردگی، بی قراری و بدخلقی میکند.
۵-خستهتر و کج خلق تر از زمانی است که اینترنت جزئی از زندگی وی نبود . دامنه تنشهای عصبی او بالاتر است و از سردردهای عصبی رنج میبرد .
۶- بیش از حد خشونت نشان میدهد و پرخاشگری و قانون شکنی میکند.
۷-در زمان دل مشغولیهای فکری و ذهنی، ساعات متمادی را صرف چک کردن شبکههای اجتماعی میگذرانند .
۸- هنگامی که فرد دسترسی به شبکههای اجتماعی ندارد دائم به استفاده مجدد از آن فکر میکند و ذهن خود را مشغول نوع فعالیتهای موردنظر میکند.
۹- روزی چند بار و بهطور مرتب شبکههای اجتماعی و گروهها و کانالهای خود رابررسی میکند.
۱۰-در حین اتصال به شبکههای اجتماعی ، زمان خود را از دست میدهد و متوجه گذشت زمان نیست.
۱۱- زمان بسیار کوتاهی برای وعدههای غذایی صرف میکند و به علت از بین رفتن وعدههای غذایی کمبود وزن پیدا میکند. (امیدوار و صارمی ،۱۳۸۱)
۱۲- هنگام استفاده از شبکههای اجتماعی احساسی آمیخته به خوشنودی و گناه میکند
۱۳- ترجیح میدهد به اینترنت وصل شود تا اینکه با دوستان یا خانواده باشد. و به عبارتی دیگر به دوستان خانواده و کلیه مسئولیتهای خود پشت پا میزند.
۱۴- روابط جدیدی با افرادی که هنگام ورود به شبکههای اجتماعی با آنها آشنا شده، تشکیل میدهد و بیشتر مایل است با آنها ارتباط برقرارکند .
۱۵- کمتر از خانه بیرون میرود و فعالیتهای اجتماعی او کاهش چشمگیری پیدا میکند.
۱۶- راجع به اینکه چه مدت برخط بوده است یا در مورد میزان ساعات صرف شده در فضای شبکههای اجتماعی به خانواده، والدین، همسر و یا رئیس خود دروغ میگوید .
۱۷- دیگران از او به علت صرف زمان طولانی در اینترنت ناراحت هستند و مرتب از او گله میکنند.
۱۸- در موقعی تنهایی و خلوت و زمانی که کسی در خانه نیست، به سراغ فضا میرود.
۱۹- از محدودیتهای زمانی که برای وی به منظور استفاده از اینترنت تعیین شده است، سرپیچی میکند.
۲۰- تمام تلاشها برای محدود ساختن ساعات استفاده از اینترنت بی نتیجه مانده است. (جعفری و دیگران ،۱۳۹۱)
مخاطب ایرانی با رسانههای مدرن از قبیل اینترنت و تلفن همراه که مجهز به امکانات پیامک و بلوتوث است نیز مواجه است، سبد فرهنگی خانواده ایرانی دچار تغییرات فراوانی شده است که همگی به نوعی مروج سبک زندگی مدرن است که خاستگاه این نوع سبک زندگی تمدن غربی است و ترویج این شیوه از زندگی، لاجرم تمام مؤلفههای معرفتی تمدن غرب را شایع میسازد و موجب میشود بیسامانی در مسائل فرهنگی و اجتماعی در کشور افزایش یابد؛ در این خصوص مدیران و برنامه ریزان و سیاست گذاران اجرایی و کاربردی، لازم است که در راستای کاهش مشکلات ناشی از استفاده شبکههای اجتماعی با برگزاری دورهها، جلسات کارگاهی، بازدیدهای علمی و آموزشی و تصویب سیاستها، نظامهای کنترل کیفی و فنی برنامهریزیهایی انجام دهند.»
کد خبر 748386