نگاهی به فعالیت‌های موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی
تاریخ انتشار: ۳ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۲۸۴۸۵
ایسنا/خراسان رضوی مدیر عامل موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی فعالیت‌های این موسسه را تشریح کرد.
امیرمهدی حکیمی امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه با بیان اینکه آستان مقدس حضرت رضا(ع) از آغاز شکل‌گیری بارگاه با هنر در هم آمیخته بوده، اظهار کرد: نمونه‌های بارزی از کاشی‌کاری‌ها و کتیبه‌نگاری‌های فاخر و بی‌نظیر تاریخ معماری ما در روضه منوره شکل گرفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: این شکل از هم‌نشینی هنرها در هیچ نقطه‌ای از جهان اسلام نظیر ندارد. مشهد میراث‌دار این گنجینه عظیم است که از دوران درخشان سده‌های اسلامی بر جای مانده است.
حکیمی با اشاره به اینکه آستان قدس رضوی پس از انقلاب برای پشتیبانی و گسترش این آثار فاخر مرکز آفرینش‌های هنری را بنیان نهاد، تصریح کرد: در ۳۰ سال فعالیت این مرکز بسیاری از این هنرهای آیینی گسترش یافته و در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی نیز فعالیت‌های موثری در زمینه پژوهش هنر پیرامون این گنجینه‌های ارزشمند تدوین شده است.
وی خاطرنشان کرد: از جمله سوابق هنری موسسه مجله آستانه است که سال‌ها منتشر می‌شد و گنجینه شاهکارهای هنری حرم مطهر رضوی را معرفی می‌کرد. آرشیو این مجلات در هشت جلد آماده انتشار است و تا ۲ هفته دیگر به چاپ خواهد رسید. حدود ۲ جلد مجموعه کارهای پژوهشی نیز سال آینده منتشر خواهد شد. فعالیت انجمن ادبی رضوی نیز به چند دهه می‌رسد و اساتید بزرگی در آن حضور دارند.
مدیر عامل موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با بیان اینکه مجموع سه دهه فعالیت موسسه آفرینش‌های هنری در چند زمینه اصلی ادبیات، هنرهای گرافیکی و آموزش طبقه‌بندی می‌شود، گفت: نگارخانه رضوان یکی از مهم‌ترین و استانداردترین نگارخانه‌های مشهد است که از چند دهه گذشته تا امروز در زمینه هنرهای تصویری، موسیقی و سرود فعالیت داشته است.
وی با اشاره به توجه مقام معظم رهبری به نگهبانی از گنجینه منحصر به فرد هنر معماری، خطاطی و تزیین بناهای حرم مطهر رضوی و ترویج این هنرها عنوان کرد: نگاه تولیت به امور آستانه نگاه فرهنگی است. حتی در فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس نیز رویکرد فرهنگی و هنری غلبه دارد. بر همین اساس فعالیت‌های دوره‌ای موسسه آفرینش‌های هنری هم متاثر از نگاه خاص تولیت معزز همین رویکرد را در پیش گرفته است. در یک سال گذشته دال مرکزی و محور اصلی فعالیت‌های موسسه آفرینش‌های هنری تدوین و تقویت مکتب هنری جدیدی به نام مکتب هنر رضوی است.
حکیمی بیان کرد: در هنرهایی از جمله خوشنویسی، نقاشی، معماری و حتی سینما مفهوم سبک و ژانر از دل آثار موجود پدید آمده است. به عنوان مثال ابتدا سینمای وسترن در آمریکا شکل گرفت و آثاری در این زمینه خلق شد و بعدها منتقدان و نظریه‌پردازان در فرانسه ژانر سینمای وسترن را تالیف کردند. در آستان مقدس حضرت رضا(ع) آثار هنری متعددی به مدت چندین قرن پرورش پیدا کرده است؛ به نحوی که امروز می‌توانیم از مطالعه مجموعه این آثار نظریه و مکتب هنر رضوی را تدوین کنیم. چشم‌انداز و مسیر آینده موسسه ترسیم مکتب هنر رضوی از دل گنجینه آثار نفیس هنری است.
وی گفت: ما تا کنون در این مسیر نشست‌های جدی و منظمی برای بازخوانی نظریه مکتب هنر اسلامی برگزار کرده‌ایم که ادامه خواهد داشت. اساتید مختلفی در قالب جلسات ثابت هفتگی به موسسه دعوت خواهند شد تا پیرامون این موضوع گفت‌وگو کنیم. مجموعه پژوهش‌ها به تدریج تبدیل به نظریه خواهد شد و بعدها مقدمات شکل‌گیری مکتب را فراهم خواهد کرد.
مدیر عامل موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی با اشاره به تعطیلی بسیاری از فعالیت‌های موسسه در پی شیوع بیماری کرونا اظهار کرد: کرونا نشست‌ها، کلاس‌های آموزشی و فعالیت‌های اقتصادی موسسه از قبیل تولید سوغات فرهنگی زائر را تحت‌الشعاع قرار داد اما خوشبختانه این شرایط به تدریج در حال برطرف شدن است. در این شرایط مسئولان ذی‌ربط در حوزه‌های مختلف تلاش کرده‌اند تا آسیب‌های ناشی از بحران اخیر را به حداقل برسانند.
وی با اشاره به چاپ کتاب‌هایی در خصوص بازسازی حرم مطهر، مکتب هنر رضوی و مجموعه اشعار مذهبی ملک‌الشعرای بهار گفت: سال گذشته مجموعه‌ای از شاهکارهای ادبی آستان قدس را آماده چاپ کرده‌ایم و چند پژوهش نیز در دست گردآوری است که سال آینده به نتیجه خواهد رسید. همچنین نمایشنامه‌هایی از جمله مجموعه‌ای از آثار استاد هوشنگ جاوید با محوریت رضوی در دست چاپ است. مجموعه ۱۲ داستان کوتاه رضوی از مرحوم سعید تشکری نیز تدوین شده که تلاش می‌کنیم تا پیش از مراسم چهلم وی به چاپ برسانیم. همچنین پژوهشی پیرامون مجالس تعزیه رضوی از دوره قاجار تا امروز به کوشش مسلم نادعلی‌زاده در دست چاپ است. این مجموعه حدود ۳۰ تعزیه رضوی را در بر می‌گیرد و تا بهار سال آینده در ۳۰ جلد آماده چاپ خواهد شد. یک مجموعه ۲ جلدی درباره شاهکارهای هنری آستان قدس در گنجینه زیورآلات و مفاخر تزئینات حرم مطهر تدوین کرده‌ایم که سال آینده منتشر خواهد شد. علاوه بر این گزیده‌ای از بهترین عکس‌های حرم رضوی از آغاز تاریخ عکاسی در ایران در مرحله جمع‌آوری سند و آماده‌سازی است. جلد اول این مجموعه عکس‌های پیش از انقلاب را دربر می‌گیرد و جلد دوم و سوم آن مربوط به سال‌های پس از انقلاب تا کنون است.
حکیمی با بیان اینکه دستاوردهای موسسه آفرینش‌ها در زمینه تولیدات هنری غیرمکتوب نیز درخور توجه است، بیان کرد: در سال گذشته در زمینه تولیدات رسانه‌ای حدود ۷۰۰ دقیقه فیلم تهیه شده که یک اثر سینمایی و یک سریال ۳۰ قسمتی را در بر می‌گیرد. این سریال مجموعه‌ای عروسکی رئال به نام شهر عسل است که با مشارکت شهرداری مشهد در ۳۰ قسمت ۲۰ دقیقه‌ای آماده شده است. همچنین مجموعه مستندهای انقلاب در آیینه حرم نیز در دست تهیه است که در آن جریان انقلاب را از نگاه هنر و عکاسی بازخوانی کرده‌ایم و چند مصاحبه با اساتید بزرگی انجام داده‌ایم. کسانی که به نحوی با هنر خود در روند انقلاب نقش‌آفرینی کرده‌اند. یک مجموعه ۱۰ قسمتی موشن‌رئال نیز با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولید کرده‌ایم که مربوط به روایت‌هایی پیرامون حضرت رضا(ع) است. چند اثر دیگر نیز با همین تکنیک درباره سردار قاسم سلیمانی ساخته شده است. در حوزه انیمیشن چند کار رضوی جدی در دست ساخت و مرحله عقد قرارداد دارد که تا تابستان سال آینده رونمایی خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه در حوزه موسیقی هم کارهای متفاوتی انجام شده تصریح کرد: نمونه آن مجموعه‌ای از قوالی‌های رضوی هراتی است که با عنوان قول و قبول گردآوری شده است. در این نام‌گذاری قول به معنای قوالی و قبول معادل منقبت‌خوانی‌های رضوی تعریف شده است. این تولیدات در زمینه موسیقی بی‌نظیر است. کل قوالی‌هایی که در طول ۷۰۰ سال در شبه قاره از افغانستان و پاکستان گرفته تا هند و بنگلادش انجام می‌شود، در منقبت پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) و عرفا بوده اما مجموعه قول و قبول منقبت‌خوانی‌هایی است که برای اولین بار برای حضرت رضا(ع) با شعرهایی از شاعران معاصر ایران و افغانستان سروده شده است. این اثر هنری امسال در جشنواره موسیقی فجر در فرهنگسرایی ارسباران به اجرا درآمد و بسیار مورد توجه قرار گرفت. آلبوم قوالی‌ها نیز به زودی رونمایی خواهد شد.
مدیر عامل موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی افزود: کار دیگری به نام آواهای رضوی ایران‌زمین در زمینه سرود انجام شده است. این اثر موسیقی فولکلور اقوام مختلف ایران با مضمون حضرت رضا(ع) است و موسیقی مناطق مختلف از شمال خراسان و ترکمن‌صحرا گرفته تا آذربایجان، کردستان، جنوب و دیگر مناطق را در بر می‌گیرد. ۳۰ گروه از هنرمندان سراسر ایران را برای تولید این اثر دعوت کرده‌ایم. این مجموعه در هشت بخش منقبت‌خوانی، سلام‌خوانی، چاووش‌خوانی و... آماده ارائه شده است. یک کتاب پژوهشی نیز در کنار بخش اجرایی این آواها گردآوری شده که تا حوالی عید آماده رونمایی خواهد شد.
وی با بیان اینکه موسسه در حوزه سرود نیز پیشینه مفصلی دارد، خاطرنشان کرد: در همین زمینه چند سرود به مناسبت سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی آماده کرده‌ایم که در بخش ویژه جشنواره موسیقی فجر اجرا شد و در مورد تقدیر قرار گرفت.
حکیمی گفت: مستندی هم با همکاری سازمان حرم مطهر تحت عنوان قریب به قریب تولید کرده‌ایم که روایت بازسازی‌های حرم مطهر در دوران کروناست. وجه برجسته و هنری این مستند این است که با نگاهی شاعرانه قصه طراحی حرم را از زبان شیخ بهایی، معمار بزرگ آستان حضرت رضا(ع)، روایت می‌کند. این مستند به کارگردانی صادق رمضانی ساخته شده و در مراحل پایانی قرار دارد.
وی برگزاری جشنواره عکس مزارات، برگزاری دوسالانه تذهیب‌های قرآنی، جشنواره داستان و جشنواره هنر رضوان از دیگر برنامه‌های این موسسه بیان کرد.
مدیر عامل موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی ادامه داد: متاسفانه نگارخانه رضوان در دوره کرونا تعطیل بود اما در ماه‌های گذشته بازگشایی شده است. بعد از پایان نمایشگاه هنرهای تجسمی و گرافیک فجر از هفته‌های آینده نمایشگاه‌هایی برای اکران آثار هنرمندان برگزار خواهیم کرد. محوریت این نمایشگاه‌ها با خوشنویسی، نگارگری و عکاسی است اما تلاش کرده‌ایم با نگاهی بازتر امکان حضور هنرهای متنوع را در آن فراهم آوریم.
وی بیان کرد: این موسسه در سال گذشته در زمینه طراحی هویت بصری آستان قدس ابتکارات جدیدی داشته که مهم‌ترین آن طراحی برند مهر است که با عنوان محصولات هنری رضوی روانه بازار خواهد شد. این محصولات از دل آرایه‌های هنری حرم مطهر رضوی پلی به زندگی روزمره مردم زده است. بیش از ۵۰ نوع رکاب انگشتر، زیورآلات، قاب‌فرش‌های متفاوت، سوغات فرهنگی و هنری، سازه‌های دکوراسیون داخلی منازل و هدایای گیفت، آرت و زیورآلات در مجموع حدود ۴۰۰ محصول هنری را تشکیل می‌دهد که در موسسه طراحی شده و بخشی از آن به مرحله تولید رسیده است. برند مهر برند شاخص محصولات هنری و سوغات هنری شهر مشهد خواهد شد. در ایام نوروز بخش اول این محصولات در فروشگاه‌های هنری به فروش خواهد رسید. مابقی این محصولات هم در خط تولید است. هنرمندان موسسه ابتکار جدیدی هم در طراحی تقویم داشته‌اند. تقویم جدید آستان مجموعه‌ای از تقویم‌های پیشین با تکتیک جدید رسانه‌ای و رویکردی متفاوت است.
حکیمی افزود: یکی دیگر از دستاوردهای هنری موسسه طراحی کارت‌پستال‌های متفاوتی است که با نام کارت‌پستال سلام تولید شده است. این کارت‌ها ساختاری چندرسانه‌ای دارد و از طریق کد اسکن به دوربین‌های زنده حرم مطهر متصل می‌شود. زائران می‌توانند با فعال کردن کد اسکن از راه دور به زیارت نائل شوند. از طریق این کارت‌پستال‌ها می‌توانیم عزیزان‌مان را به زیارت زنده حرم مطهر دعوت کنیم.
وی اضافه کرد: اقتصاد فرهنگ و هنر مورد تاکید و توجه تولیت آستان قدس قرار دارد. هدف تولیت این است که هنرمندان بتوانند از توانایی خود بهره‌برداری کنند. طی یک سال گذشته اقتصاد فرهنگ و هنر موسسه رشد چندصد درصدی داشته است. تولیدکنندگان سوغات فرهنگی مشهد پیشرفت اقتصادی داشته و می‌توانند از طریق عرضه محصولات خود در آینده از طریق چرخش اقتصادی بیشتر تولیدات بهتری عرضه کنند. سعی داریم از طریق حمایت‌های جدی شرایطی فراهم کنیم که زمینه پیشرفت این تولیدکنندگان و دیگر هنرمندان و اساتید فراهم شود. موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس در زمینه‌های اقتصادی در کنار هنرمندان است و تلاش می‌کند به جایگاهی نائل شود که هنرمندان، ادبا و شعرا این مکان را خانه دوم خود بدانند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری آستان قدس رضوی مؤسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی مشهد خراسان رضوي موسسه آفرینش مکتب هنر رضوی مجموعه ای بر می گیرد حضرت رضا ع سال گذشته سال آینده خواهد شد حرم مطهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۲۸۴۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده
وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آنها فهرست‌هایی از منابع موجود در آنها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرستهای گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.
کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)
ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است. بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرستهای متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرستهای به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرستهای کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرستهای کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرستهای موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.
قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی
براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آنها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».
فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون
فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آنها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرستهای موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرستهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.
خدمتی به گذشته، امروز و آینده
فهرستهای فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.
آزاده خلیلی
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد