به نقل از «ایسنا»

گذری بر خدمات واقف مشهورترین کتابخانه یزد به آستان قدس رضوی

تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۶۷۹۷۳

ایسنا/یزد حجّت­ الاسلام «سید علی­ محمّد وزیری یزدی» از علمای نامور، واقف کتابخانه وزیری یزد به آستان قدس رضوی و بانی و باعث و مشوّق وقف بسیاری از املاک، باغات و مستغلّات در استان‌های یزد و کرمان از سوی نیکوکاران به آستان قدس است.

«حسین مسرّت» محقق و نویسنده یزدی در مورد این شخصیت برجسته و شهر استان به خبرنگار ایسنا، گفت: «وزیری یزدی» فرزند سیدمهدی از نوادگان میرزا سیدمرتضی وزیر و از سادات عریضی یزد در سال ۱۲۷۳ در شهر یزد به دنیا آمد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با بیان این که دروس مقدماتی فارسی و عربی را نزد پسر دایی خود معتمدالعلماء فرا گرفت، افزود: آنگاه در مدارس علمیّه مصلّی، شفیعیّه و خان یزد، تحصیلات خود را زیر نظر علمای طراز اوّل یزد ادامه داد و پس از فراغت از تحصیل به وعظ و خطابه روی آورد و به واسطه صدای رسایی که داشت، از مشهورترین وعّاظ یزد شد.

به گفته‌ی مسرت، وزیری یزدی مدّت زمانی هم برای تبلیغ به شهرهای اصفهان، تهران، زاهدان، شیراز، قم و مشهد سفر کرد ولی در سفرهایی که به عتبات عالیات و دیگر شهرهای ایران داشت، موفق به کسب اجازه از آیات عظام «سیدابوالحسن اصفهانی»، «حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی»(مؤسس حوزه علمیه قم)، «سیدمحمود شاهرودی»، «سیدمحسن حکیم»، «سیدمحمّدتقی خوانساری»، «حسین بروجردی»، «حسین قمی»، «سیدابوالقاسم خوئی»، «امام خمینی(ره)»، «سیداحمد خوانساری»، «سیدمحمّدهادی میلانی» و «سید عبدالهادی شیرازی»، در امور حسبیه(وجوه شرعی) و روایی شد.

وی خاطرنشان کرد: در همین سفرها بود که وزیری از بیشتر علماء و دانشمندان، مراجع نامی و واعظان شهیر ایران، دستخط و عکس به یادگار گرفت و بعدها آن را در مجموعه­‌ای چهار جلدی به نام «مجمع الجواهر» سامان داد و در گنجینه مخطوطات کتابخانه وزیری به یادگار نهاد.

مسرت اظهار کرد: وزیری در طول سالیان عمر خود در زمینه­‌های دینی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فعالیت­‌های سودمندی داشت که می­‌توان به بازگشایی مدارس حوزه علمیه یزد، پس از شهریور ۱۳۲۰ به کمک علمای نامی یزد، تشکیل انجمن ادبی کتابخانه وزیری یزد در سال ۱۳۵۰، تعمیر و مرمت مسجد جامع کبیر یزد و تشکیل هیات حامیان مسجد در سال ۱۳۲۴، پیگیری و اهتمام در تصویب تعطیلی رسمی روز شهادت امام جعفر صادق(علیه السلام) در مجلس شورای ملّی در زمان آیت الله کاشانی، اعزام مبلغ به شهرها و روستاهای کشور و حتی هامبورگ آلمان، بنیانگذاری مدارس جامعه تعلیمات اسلامی یزد در سال ۱۳۳۴ و یادداشت‌های وزیری در پنچ جلد، اهتمام به چاپ چندین کتاب به نام‌­های مجموعه وزیری(جلد اوّل)، فهرست نسخه­‌های خطی کتابخانه وزیری، محضر الشهود فی ردّ الیهود، معادن الحکمة فی مکاتیب الائّمه، المختارات من الرسائل، قرار دادن موقوفاتی از جمله سه خانه در یزد و سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی و کارخانه اقبال یزد برای پشتوانه هزینه­‌های کتابخانه وزیری اشاره کرد.

وی در ادامه به بخشی از فعالیت­‌های وزیری در ارتباط با آستان قدس نیز اشاره و تصریح کرد: نخستین این اقدامات، راه­‌اندازی و اداره کتابخانه وزیری در سال ۱۳۳۴ با حدود دو هزار جلد کتاب چاپی و خطی شخصی خود در دهلیز شمالی مسجد کهن و تاریخی جامع کبیر یزد و اهدای آن همراه با وسایل و تجهیزات به آستان قدس در سال ۱۳۴۸ و زمانی که ۱۷ هزار و ۹۶۷ جلد کتاب چاپی و سه هزار و ۳۰۰ کتاب خطّی داشت، بود.

مسرت گفت: وزیری در طول سالیان حیات خود توانست با تشویق و ترغیب بسیاری از اهالی فرهنگ دوست تهران، مشهد، هند و یزد، کتاب‌های خطّی و چاپی نفیس را به مجموعه کتابخانه بیافزاید به طوری که در زمان فوت وزیری، کتابخانه دارای ۳۳ هزار جلد کتاب بود و حتی پس از درگذشت وی نیز بسیاری از نیکوکاران، بزرگان و فرهنگیان استان یزد، با توجّه به ارادتی که به وی داشته و دارند، اموال و کتاب­‌های خود را به کتابخانه اهداء می‌کنند.

این محقق و فعال فرهنگی همچنین بیان کرد: چنان که شواهد عینی و مصاحبه­‌های حضوری با واقفین املاک و باغات انار و پسته در استان­‌های یزد و کرمان گواهی می­‌دهد، بسیاری به اشاره و هدایت وزیری، دارایی‌های منقول و غیر منقول خود را وقف بر آستان قدس کرده‌اند که این امر در سال ۱۳۴۸ و پس از اهدای کتابخانه وزیری به آستان قدس تشدید شد.

وی با اشاره به این که حجّت الاسلام وزیری شاعری خوش قریحه بود، گفت: امّا مجموعه اشعارش تاکنون چاپ نشده است و تنها اثر مکتوب وی مجموعه یادداشت‌هایی است که جلد اوّل آن با عنوان «مجموعه وزیری» طبع و منتشر شده است.

مسرت به وفات وزیری در سوم اردیبهشت ماه ۱۳۵۶ در سن ۸۲ سالگی و خاکسپاری وی در حیاط کتابخانه‌ وزیری(در کنار درب ورودی) اشاره و عنوان کرد: در سال ۱۳۷۴ به پاس خدمات فرهنگی وی از سوی پست ایران، قطعه تمبری به یاد بود او چاپ شد، در سال ۱۳۸۰ نیز همایش نکوداشت وزیری از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان یزد و بنیاد ریحانة­الرسول در شهر یزد برگزار شد و تاکنون سه عنوان کتاب به نام­‌های «سیمای فضیلت»(گردآوری: سیدضیاء قریشی،۱۳۷۴)، «یادمان شادروان وزیری یزدی»(گردآوری: حسین مسرّت،۱۳۸۰) و «وزیری اسطوره خاطره­‌های ماندگار» (گردآوری: حبیب مهرنیا،۱۳۸۵)، درباره او چاپ شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری مشاهير يزد حسين مسرت کتابخانه وزیری کتابخانه وزیری آستان قدس وزیری یزدی وزیری یزد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۶۷۹۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

موزه آستان قدس رضوی نفائسی مرتبط با امام صادق(ع) در خود دارد /به جامانده از صادق آل محمد(ع)

 حدیثی بر کاشی زرین فام

یک کاشی هشت پر است. کاشی که از چند صد سال پیش یک قطعه از تزئینات بقعه مبارکه حضرت رضا(ع) بوده است. دور تا دور آن نیز مانند بسیاری از کاشی‌های زرین‌فام روضه منوره، آیات قرآن و احادیث و روایاتی از ائمه اطهار(ع) کتابت شده است. احادیثی که از مستندترین مجموعه حدیث‎‌های شیعی است و هنرمندان بزرگ ایرانی در قرن هفتم و هشتم قمری آن‌ها را بر کاشی‌های زرین‌فام نشانده تا به زیبایی هرچه تمام‌تر برای تزیین دیوارهای اطراف مضجع شریف امام رضا(علیه السلام) به کاربرند. روی این نمونه کاشی نیز احادیثی از «امام جعفر صادق (ع)» نقش بسته بسته که مضمون آن‌ها اهمیت زهد و ایمان از نگاه امام است:

"قال الصادق علیه‎السلم جعل [الخیر کلـ]ـه فی بیت و جعل مفتـ[ـاحه الزهد فی] الدنیا و جعل الشر کله فی بیت [و جعل مفتاحه حب الدنیا عنه علیه السلم حَرَامٌ عَلَی قُلُوبِکُمْ أَنْ[تَعْرِفَ] حَلَاوَةَ الْإِیمَانِ حَتَّی تَزْهَدَ فِی الدُّنْیَا عنه علیه‎السلم حَسْبُ الْمُؤْمِنِ مِنَ اللَّهِ نُصْرَةً أَنْ یَرَی عَدُوَّهُ یَعْمَلُ بِمَعَاصِی اللَّهِ"

برای تزیین این کاشی که قسمت کمی از آن هم ازبین رفته، به غیر از لعاب زرین‌فام، از لعاب لاجوردی استفاده شده است. این کاشی هشت‌پر در اندازه ۱۸×۱۸ سانتی‎چندرسانه شده است. 

 قرآن وقفی شاه عباس

دو شی دیگری که در موزه آستان قدس رضوی وجود دارند، نسخه‌هایی از قرآن کریم است که کتابت آن به امام جعفر صادق(ع) نسبت داده شده است.

اولین نسخه‌ای که در گنجینه قرآن و نفائس موزه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود، توسط شاه عباس صفوی در سال ۱0۰۸ وقف بارگاه منور رضوی شده است. این مصحف کامل از جمله مواردی است که وقف‌نامه آن را شیخ بهایی بر روی کاغذ کتابت کرده است.

سید محمدرضا فاضل‌هاشمی، کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اطلاع بیشتری درباره این نسخه اطلاعات بیشتری به ما می‌دهد: «بخشی از این قرآن، به خط ابراهیم‌ سلطان، برادر بایسنقرمیرزا و پسر شاهرخ تیموری است. این شاهزاده تیموری از هنرمندان مطرح و خوشنویسان طراز اول عهد خود به‌ویژه در خط ثلث و محقق محسوب می‌شود.»

به گفته فاضل هاشمی قدمت جلد این مصحف، به قرن ۹ قمری بازمی‌گردد؛ «این جلد که جز شاهکارهای نفایس آستان قدس رضوی به شمار می‌آید، در زمان ابراهیم‌ سلطان‌ بن شاهرخ تیموری در سال ۸۳۱ قمری ساخته شده است.»

او در ادامه درباره مشخصات ظاهری و تزئینات این اثر اضافه می‌کند: «این مصحف در قطع وزیری و در اوراقی به اندازه ۲۰.۵ در ۳۰.۵ سانتی‌متر کتابت شده است. یک ترنج کنگره‌ای مذهّب و مرصّع مزیّن به گل‌های اسلیمی و زمینۀ لاجورد در پشت صفحه اول این مصحف قرار دارد. صفحه اول و دوم آن هم دارای سه لوح مذهّب و مرصّع با نقوش و گل و برگ اسلیمی است. گل‌های ختایی هشت‌ پر زرّین، فواصل آیات را مشخص کرده و سرسوره‌ها در کتیبه مستطیلی پیوسته به یک نشان بادامی مذهّب مرصّع نوشته شده و کتیبه به صورت قلمدانی است.»

 قرآن وقفی شاه طهماسب

این کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی درباره دومین نسخه منسوب به امام جعفر صادق(ع) می‌گوید: «این قرآن به خط کوفی بر پوست آهو کتابت شده و از شاهکارهای هنر اسلامی است. این نسخه که توسط شاه طهماسب صفوی وقف شده، شامل جزء ۹ تا ۱۱ قرآن است.»

«مُهر واقف مربوط به پیش از سال ۹۷۲ قمری در پشت صفحه اول حک شده است.» فاضل هاشمی با بیان این نکته، اضافه می‌کند: «این اثر که در قطع بیاضی و بر اوراقی به اندازه ۱۶ در ۲۳ سانتی‌متر کتابت شده است. در این مصحف که ۵۸ ورق از آن به جا مانده، سرسوره‌ها به خط کوفی زرّین و تحریر مشکی نوشته شده است. دو صفحه نخست آن دارای ترنج ستاره‌ای شکل مذهّب و مرصّع و تمام صفحاتش دارای جداول زر و الوان است. فواصل آیات نیز با نقاط شنگرف و زنگار مشخص شده است.»

لازم به ذکر است مانند سایر نسخ منسوب به ائمه اطهار که در موزه آستان قدس رضوی وجود دارند، کتابت دو مصحف نام برده شده نیز تنها به امام صادق(ع) نسبت داده شده است و هنوز قطعیتی در این باره وجود ندارد.

زهرا زنگنه