به نقل از «ایسنا»

نقش اسلیمی، یکی از هفت نقش اصلی در نگارگری سنتی ایران است

تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۹۱۸۶۶

ایسنا/خراسان رضوی قدمت هنر فرش‌بافی در ایران به سالیانی دور بازمی‌گردد و محصول این هنر مدت‌هاست که بین جهانیان شهرتی سحرانگیز دارد. نقش‌ و نگارهای بافته شده در فرش‌های مختلف ایرانی نمایانگر ویژگی‌های خاص فرهنگ ایرانی است که همین امر باعث شده این هنر مدت‌ها بین جهانیان از محبوبیت بالایی برخوردار باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عبدالله احراری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه نقش اسلیمی، یکی از هفت نقش اصلی در نگارگری سنتی ایران است اظهار کرد: نقش اسلیمی، شامل خط‌های پیچیده، منحنی‌ها و قوس‌های دورانی مختلف است.

وی در خصوص نقوش اسلامی در فرش‌های ایرانی اضافه کرد: امروزه نیز طرح اسلیمی یکی از طرح‌های پرطرفدار قالی ایران به شمار می‌رود که در طرح‌ها و نقوش فرش‌های مناطق مختلفی از جمله فرش‌های خراسان، اصفهان، کاشان، آذربایجان و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی مواقع نیز این طرح به صورت ترکیبی با نقوش دیگر طراحی و بافته می‌شود، به گونه‌ای که در کنار طرح اسلیمی از انواع و اقسام ختایا نیز استفاده می‌شود.

عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه داد: نقوش اسلیمی در واقع نقش‌مایه‌ای پیچ در پیچ و در بسیاری از موارد حلزونی‌شکل بوده که گفته می‌شود برگرفته از درخت مو است. در بسیاری از کتب از نقوش اسلامی با عنوان عربسک یا عربی نام‌برده شده است و این نقش را از جمله نقوش اسلامی توصیف کرده‌اند.

احراری بیان کرد: اسلام در توسعه نقش‌مایه در هنرهای دستی، معماری و بسیاری از رسته‌های مختلف صنایع دستی نقش داشته و نقش‌مایه‌ای است که باب طبع تفکر اسلامی است، زیرا به صورت تجدیدیافته بوده، اما این که منشأ آن را اسلام بدانیم، برداشتی اشتباه است؛ زیرا نقوش اسلیمی در دوره پیش از اسلام نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است و در بسیاری از مناطق این نقش‌مایه در هنرهای سنتی قبل از اسلام نیز دیده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: گفته می‌شود که گروهی از هنرمندان این نقش‌مایه را به حضرت علی(ع) نشان دادند و حضرت بنا به روایاتی که مستند نیست، توصیه کردند که این نقش‌مایه بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. اسلیمی و ختایی دو نقش‌مایه‌ای هستند که بسیاری از مواقع در کنار یکدیگر به کار می‌روند و به تعبیری یکدیگر را تکمیل می‌کنند. در حالی که هر یک از آن‌ها به تنهایی نیز مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان طرح و نقش فرش به کار می‌روند.

عضو انجمن علمی فرش ایران افزود: طرح اسلیمی در اشکال مختلفی به کار می‌رود و از زمان صفویه بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است، به گونه‌ای که در بسیاری از فرش‌های موجود از دوره صفوی، گونه‌های مختلف طرح اسلیمی دیده می‌شود. اسلیمی ترنج‌دار ترکیبی از نگاره‌های ترنج و اسلیمی به صورت اسلیمی ساده، اسلیمی دهن‌اژدر، اسلیمی شکسته یا اسلیمی لچک‌ترنج، اسلیمی خرطومی و اسلیمی ماری در فرش‌های تاریخی و فرش‌های دوره معاصر دیده می‌شود.

احراری تصریح کرد: همانطور که گفته شد اسلیمی گونه‌ای از نقش و نگار است که شامل خط‌های پیچیده، منحنی‌ها و قوس‌های دورانی مختلف می‌شود و در تزئینات، کتیبه‌ها و بعضی دیگر از کارهای نقاشی ترسیم می‌شود. اسلیمی گاهی به صورت نقش اصلی و زمانی همراه با دیگر طرح‌ها، در معماری، کتاب‌آرایی و هنرهای صناعی به‌کار رفته ‌است.

وی تشریح کرد: عبارت اسلیمی منسوب به اِسْلیم، صورت ممال واژه اسلام است و به این جهت گاهی آن را اسلامی نیز خوانده‌اند. اسلیمی یکی از هفت نقش اصلی در نگارگری سنتی ایران است. اسلیمی نمودار تجریدی «درخت زندگی» یا صورت عام درخت به ویژه درخت تاک است که با گردش‌ها و پیچش‌های پی‌درپی و هماهنگ شاخه‌های آراسته به برگ‌ها، نیم‌برگ‌ها و گره‌های آن از پایه‌ای که بند اسلیمی خوانده می‌شود، می‌روید و با نظمی خاص و شکلی چشم‌نواز که میان اجزاء آن وجود دارد، طرحی ویژه از درخت را ارائه می‌دهد.

عضو انجمن علمی فرش ایران گفت: تمام منحنی‌های اسلیمی جهتی به درون و جهتی به بیرون دارند که جزء ذات اسلیمی است که گرایش به بی‌نهایت دارد و نشانی از جاودانگی در اسلیمی به‌شمار می‌رود. اسلیمی طرحی است متشکل از قوس‌های دورانی زیبا که با چنگ‌ها، ماهیچه‌ها، سرچنگ‌ها، گره‌ها و انشعاب‌های مناسب کامل می‌شود و زیبایی و شکوه خاصی را دربر می‌گیرد.

احراری بیان کرد: نقش‌ها و طرح‌های اسلیمی ساده ، خرطومی و دهان اژدری از طرح‌هایی هستند که در هنر ایرانی بیشترین کاربرد را دارند. از دیگر طرح‌های اسلیمی می‌توان به اسلیمی حیوان‌دار، گل‌دار و برگی اشاره کرد که کاربرد کم‌تری نسبت به بقیه طرح‌های اسلیمی دارند.

وی خاطرنشان کرد: در بین طرح و نقش‌های اسلیمی، طرح دهان اژدری از طرح‌ها و نقش‌های معروف محسوب می‌شود. در این طرح انتهای شاخه دو بخش متقارن وجود دارد که منشعب می‌شود و به مانند دهان اژدها است و بر روی ساقه نیز در بخش‌های مختلف جوانه‌هایی دیده می‌شود.

عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه داد: انواع ساختمان طرح و نقش اسلیمی دارای انواع مختلف ساختمانی است. به عنوان مثال بند (ساقه) یکی از آن‌ها به شمار می‌رود که در آن نقش ساقه یا بند در طرح و نقش اسلیمی همانند نقش ساقه گیاهان است که در این طرح سایر اجزای طرح بر روی ساقه واقع شده‌اند.

احراری افزود: سربند اسلیمی نیز از دیگر انواع ساختمان این طرح محسوب می‌شود که از سربند اسلیمی به عنوان اتصال بندهای اسلیمی به منظور افزایش دوام آن‌ها استفاده می‌شود. همچنین سر اسلیمی نیز شامل قسمت‌هایی از طرح اسلیمی می‌شود و از آن به عنوان سمبل نقش اسلیمی استفاده می‌شود که در گیاهان نماد برگ، گل و غنچه و در حیوانات هم عاج است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: فرش فرش دستباف طرح فرش فرش ایرانی نقشه فرش ایرانی صفويان میراث فرهنگی صنایع دستی مورد استفاده قرار دیده می شود طرح اسلیمی نقش اسلیمی طرح و نقش نقش مایه نقش اصلی طرح ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۹۱۸۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کوالالامپور؛ خواهر مدرن اما سنتی اصفهان

کوالالامپور، پایتخت زیبای کشور مالزی، خواهرخوانده محبوب اصفهان در جنوب آسیا است که نام آن در بین پیشرفته‌ترین شهرهای جهان به چشم می‌خورد. این دو خواهرخوانده که میزبان بسیاری از آثار معماری اسلامی هستند به‌خوبی توانسته‌اند در طول سال‌های توسعه شهری، توازن بین بافت سنتی و مدرن خود را حفظ کنند.

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، کوالالامپور، پایتخت مالزی در غرب این کشور و محل تلاقی رودخانه‌های کلانگ و گومبک قرار دارد و بزرگترین منطقه شهری این کشور و مرکز فرهنگی، تجاری و حمل‌ونقل آن است. پیدایش این شهر به سال ۱۸۵۷ برمی‌گردد و در سال ۱۸۸۰ کوالالامپور به‌عنوان پایتخت مالزی انتخاب شد و به‌لطف اقدامات فرانک سوتنهام در شهر به رشد سریعی دست یافت. او ساخت‌وساز راه آهن کلانگ-کوالالامپور را آغاز کرد و استفاده از آجر و کاشی در ساختمان‌ها را به‌عنوان یک اقدام احتیاطی در برابر آتش و به‌عنوان کمکی برای ارتقای وضعیت بهداشت و سلامت در شهر گسترش داد.

بافت شهری

بافت شهر کوالالامپور ترکیبی از معماری مدرن و سنتی است و آسمان‌خراش‌های شیشه‌ای و بتنی، مساجد زیبا، مغازه‌های چینی، کلبه‌های روستایی کنار هم در مرکز این شهر شلوغ به چشم می‌آیند. در میان ساختمان‌های بلند شهر، دو مورد از بلندترین ساختمان‌های جهان یعنی برج‌های دوقلوی پتروناس با ارتفاع ۴۵۲ متر که توسط معمار آرژانتینی-آمریکایی طراحی شده است و یکی از بلندترین دکل‌های مخابراتی با ارتفاع ۴۲۱ متر قرار دارند. ساختمان‌های دولتی و ایستگاه راه‌آهن در کرانه غربی تپه‌ای رودخانه قرار دارند، منطقه‌ای که با فروشگاه‌های چوبی دوطبقه چینی و مناطق مسکونی مختلط از کامپونگ‌های مالایی، خانه‌های ییلاقی مدرن و آپارتمان‌های آجری احاطه شده است. بخش انحصاری بوکیت تونکو مرکز خانه‌های مجلل و ساختمان‌هایی است که سبک‌های معماری گوناگونی را با هم ترکیب می‌کنند. بزرگترین گروه قومی این شهر مالایی‌های مسلمان هستند و می‌توان با مشاهده وفور گنبدها و مناره‌های معماری اسلامی در شهر به این امر پی برد. اقلیت هندو نیز بخش قابل‌توجهی از جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند.

کوالالامپور مرکز بانکداری و مالی کشور است و فعالیت‌های مرتبط با این خدمات و همچنین خدمات گردشگری، اهمیت بسیاری در این شهر پیدا کرده است. به‌دلیل موقعیت مرکزی این شهر، بیشتر خطوط ریلی و جاده‌ای اصلی کشور از این شهر عبور می‌کنند و فرودگاه بین‌المللی کوالالامپور واقع در ۵۰ کیلومتری جنوب این شهر مرکز عمده خدمات هوایی کشور است. همچنین شهر دارای شبکه گسترده‌ای از جاده‌های وسیع و بزرگراه‌های تندرو است و مسیر قطار سریع‌السیر آن که در سال ۱۹۹۶ افتتاح شد، اکنون از سه خط به هم‌پیوسته تشکیل شده است و توانسته تا حدودی ازدحام ترافیک این شهر شلوغ را کاهش دهد.

جاذبه‌های کوالالامپور

باغ‌های دریاچه‌ای که در امتداد رودخانه کلانگ به سمت غرب امتداد یافته‌اند یک کمربند سبز وسیع شامل باغ‌های ارکیده‌، مناطق حیات وحش، مجلس، موزه ملی مالزی و موزه هنرهای اسلامی مالزی را در برگرفته است. تپه pineapple، یک فضای طبیعی کوچک‌تر شامل گونه‌های جنگلی است که در شمال غربی شهر قرار دارد و در نزدیکی آن گالری هنر ملی، کتابخانه ملی مالزی و تئاتر ملی قرار دارند. بناهای سنتی بسیاری در این شهر وجود دارد که از آن جمله می‌توان به ساختمان سلطان عبدالصمد (ساختمان دبیرخانه سابق)، مسجد ملی (مسجد نگارا) و مسجد سلطان (مسجد جامع) اشاره کرد. در جنوب شهر، مجموعه ورزشی ملی قرار دارد که برای بازی‌های مشترک‌المنافع سال ۱۹۹۸ ساخته شده بود و استادیوم ملی یکصدهزار نفری کوالالامپور در میان چندین سالن ورزشی این مجموعه واقع شده است. باغ وحش ملی و آکواریوم شهر نیز در فاصله کمی از شرق قرار دارد.

موزه هنرهای اسلامی مالزی

موزه هنرهای اسلامی در ساختمانی با گنبدهای پیچیده و کاشی‌کاری خیره‌کننده، هنرهای تزئینی اسلامی را از سراسر جهان به نمایش می‌گذارد. مدل ساختمان‌های مهم اسلامی در مقیاس کوچک، منسوجات قدیمی، فرش‌ها، جواهرات و سرامیک‌ها از جمله هنرهایی است که در این موزه وجود دارد. فضای داخلی اتاق دمشق که در قرن نوزدهم تغییر مکان داده شده است، با ورق‌های طلا تزئین شده است. یک رستوران خاورمیانه‌ای خوب و یکی از بهترین فروشگاه‌های هدیه موزه با هدایای دست‌ساز و کتاب‌های عالی در مورد هنر اسلامی وجود در مجاورت این موزه قرار دارد.

مسجد جامع سلطان عبدالصمد

این مسجد زیبا با گنبدی پیازی‌شکل، توسط یک معمار بریتانیایی طراحی شده است و با مناره‌های آجری و گچی و سه گنبد خوش‌فرم، سبک‌های مغول و موری را به عاریت گرفته است. مسجد جامع که در محل تلاقی رودخانه‌های گومبک و کلنگ قرار دارد، اولین مسجد خشتی در مالزی است که در سال ۱۹۰۹ تکمیل شد و تا زمان افتتاح مسجد ملی در سال ۱۹۶۵ مرکز عبادات اسلامی شهر باقی ماند.

برج‌های دوقلوی پتروناس

برج‌های دوقلو در ورودی شهر، یک سازه مدرن بتنی-شیشه‌ای آبی‌رنگ است که مانند دروازه‌ای برای ورود به محله خانه‌های چوبی سنتی مالایی است. کافه‌ها و غرفه‌های خیابانی اطراف این سازه، غذاهای خوشمزه خانگی مالایی را ارائه می‌دهند. این منطقه در حال توسعه با ساختمان‌های بلندمرتبه و مدرنی است که در میان خانه‌های قدیمی رشد می‌کنند.

موزه ملی منسوجات

موزه ملی منسوجات، ساختمانی زیبا به سبک مغول است که در اصل برای بخش راه‌آهن ساخته شده بود. طبقات پایینی موزه تاریخ منسوجات، به‌ویژه پارچه‌های مالزیایی ابریشمی یا پنبه‌ای با نخ طلا و فرآیندهای سنتی و ماشین‌آلات مورد استفاده در تولید پارچه را به نمایش می‌گذارد. نمونه پارچه‌ها و لباس‌های پرزرق‌وبرق در این طبقه فراوان است. طبقات فوقانی پارچه‌های مالزیایی و نقوش طراحی را با جزئیات بیشتر و همچنین اقلامی برای تزئینات شخصی مانند جواهرات و روسری را پوشش می‌دهند.

مسجد جامع

این مسجد که در اواخر دهه ۱۸۸۰ تأسیس شد، مسجد اصلی کامپونگ بارو است و اکنون با دروازه‌ای مزین با کاشی‌های زیبا و الگوهای سنتی اسلامی تزئین شده است. ورود به این مسجد در خارج از اوقات نماز با شرط رعایت پوشش اسلامی مجاز است. غرفه‌های اطراف مسجد، لوازم مذهبی و پوشش سنتی مردان مسلمان مالایی را می‌فروشند.

ساختمان سلطان عبدالصمد

ساختمان سلطان عبدالصمد با برج ساعت ۴۱ متری، گنبدهای مسی و طاق‌های توری، اولین ساختمان عمومی در مالزی بود که به سبک مغول (یا هندو ساراسنیک) طراحی شد و اکنون توجه گردشگران بسیاری را به‌ویژه با نورپردازی زیبایش در شب به خود جلب می‌کند. طراحان متعددی در ساخت فرم پرزرق‌وبرق این ساختمان مشارکت داشتند که در نهایت در سال ۱۸۹۷ تکمیل شد و به‌عنوان دبیرخانه دولت استعماری مورد کاربری قرار گرفت.

۲۷۲ پله به سمت غارهای باتو - یک معبد معروف هندو در نزدیکی کوالالامپور - یک پوشش رنگین کمانی را برای کوالالامپور رقم زده است که گردشگران را به طور چشمگیری برای کاوش در غارهای آهکی بی‌نظیر و معابد تاریخی این منطقه جذب می‌کند. این راه‌پله رنگی در حال حاضر یکی از محبوب‌ترین مکان‌ها برای عکس‌های اینستاگرام است و سالانه بسیاری از اینفلوئنسرهای حوزه گردشگری برای معرفی آن به کوالالامپور سفر می‌کنند. این مکان مذهبی همچنین مقصدی زیارتی برای بسیاری از هندوها محسوب می‌شود.

میدان مردکا

مردکا، میدانی بزرگ در شهر است که استقلال مالزی در سال ۱۹۵۷ توسط یک میله پرچم ۹۵ متری آنجا اعلام شد. این میدان در دوران استعمار بریتانیا، به‌عنوان زمین کریکت استفاده می‌شد و به آن پادانگ می‌گفتند. این میدان توسط ساختمان‌های باستانی از جمله ساختمان باشکوه سلطان عبدالصمد و کلیسای جامع انگلیکن سنت مریم احاطه شده است.

خواهرخواندگی اصفهان و کوالالامپور

دو شهر اصفهان و کوالالامپور به واسطه قرابت‌های تاریخی و فرهنگی در تاریخ دوم تیر ۱۳۷۶ و به دنبال ایجاد ارتباطات فرهنگی، تجاری، اقتصادی و تاریخی به خواهرخواندگی یکدیگر درآمدند. این دو خواهرخوانده که میزبان بسیاری از آثار معماری اسلامی هستند به‌خوبی توانسته‌اند در طول سال‌های توسعه شهری، توازن بین بافت سنتی و مدرن خود را حفظ کنند.

کد خبر 748593