گام های پنج گانه برای کاهش آسیب پذیری کودکان کار
تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۹۳۵۵۱
گذرت که به خیابانهای شهر شلوغی مثل اصفهان بیفتد حتما چند نفری از آنان را میبینی. دخترکان و پسرکانی که به اصرار قصد فروش آدامس، فال، جوراب را دارند یا پشت چراغ قرمز با عجله دستمالی به شیشه خودرویت میکشند تا اسکناسی بگیرند.
گل هایشان را عرضه میکنند و از اینها تامل برانگیزتر وقتی لابلای زبالهها میگردند و کیسه هایشان را از اقلام بازیافتی پر میکنند و ساعتها به دوش میکشند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
همه آنها را به نام کودکان کار میشناسیم، شمار دقیقشان را شاید هیچ دستگاهی نداند، در مورد رسیدگی به وضعشان هم قانون هست و هم اختلاف نظر؛ هرچه هست آنان عضوی از جامعه هستند و هر قدمی برای بهبود وضعشان و کمک به داشتن زندگی همانند کودکان دیگر ستودنی.
در سالهای گذشته طرحهای متعددی برای ساماندهی کودکان کار مصوب شده که گاه نتیجه داده و گاه در سایه ناهماهنگی دستگاههای مسئول، به سرانجام نرسیده است. طرح جدید، برنامه اقدام و عمل با محوریت بهزیستی است.
پنج گام بهزیستی در طرح اقدام و عمل
عبدالرضا اسماعیلی معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان به خبرنگار ما گفت: برنامه اقدام و عمل و حمایتهای اجتماعی با رویکرد دوستدار کودک کار، پیشگیری، کاهش و از بین بردن آسیبپذیری اقتصادی و اجتماعی در برابر فقر محرومیت است.
او گفت: مرحله اول، آماده سازی، آموزش و آگاهی بخشی جامعه، مرحله دوم شناسایی، جذب و برقراری ارتباط حرفهای و نیاز سنجی کودک کار، مرحله سوم پذیرش، غربالگری و نگهداری موقت کودکان، مرحله چهارم بازتوانی و مرحله پنجم پیگیری پس از ترخیص و نظارت بر خانوادههای دارای کودک کار است.
اداره کل بهزیستی استان اصفهان دارای یک مرکز شبانه روزی دولتی و یک مرکز روزانه با عنوان مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده است. این مراکز پارسال۲۶۰ کودک کار را پذیرش کردند.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان میگوید: شمار کودکان کار در استان بیش از ۱۰۰۰ نفر تخمین زده میشود.
تحویل کودکان کار بی سرپرست به خانههای کودک و نوجوان
به گفته اسماعیلی، بعد از پذیرش کودک کار با خانواده او تماس گرفته میشود اگر کودک از اتباع باشد، در صورت داشتن مجوز اقامت، از آنها تعهد میگیریم و در صورت تکرار، خانواده، مزایایش قطع و در نهایت رد مرز میشود.
او میگوید: ولی اگر کودک کار غیر ایرانی، مجوز اقامت نداشته باشد، در مرحله اول رد مرز میشود.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان میگوید: اگر کودک سرپرست نداشته باشد با بررسی دقیق مددکاری و دستور مقام قضایی به خانههای کودک و نوجوان تحویل داده میشود.
به گفته اسماعیلی، انجمنهای حمایت از کودکان کار مجوز فعالیت خود را از دستگاههای دیگر گرفته اند که با اجرای برنامه اقدام و عمل و برگزاری جلسات متعدد قرار شد از این به بعد تمام این انجمنها مجوز خود را از بهزیستی بگیرند.
دادگستری، نیروی انتظامی، شهرداری، آموزش و پرورش، تعاون کار و رفاه اجتماعی، فنی و حرفهای، دانشگاه علوم پزشکی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، تامین اجتماعی، بیمه سلامت ایرانیان، جمعیت هلال احمر، پزشکی قانونی، صدا و سیما و اداره کل اتباع جزو دستگاههایی هستند که در اجرای برنامه اقدام و عمل مشارکت دارند.
مهارت آموزی کودکان کار در مشاغل خانگی
آرش اخوان طبسی مدیرکل آموزش فنی و حرفهای استان اصفهان به خبرنگار ما گفت: در برنامه اقدام و عمل وظیفه ما این است که کودکان کار را روانه بازار کار کنیم.
او میگوید: متناسب با سن و جنسیت کودک کار همچنین نیاز جامعه آموزشهای رایگان را برای آنها در نظر گرفتهایم تا بتوانیم با آموزشهای مناسب آنها را از دستفروشی و تکدی گری بازداریم.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای استان اصفهان معتقد است: کودکان کار، ناخواسته دچار آسیبهای اجتماعی میشوند و اگر برای آنها برنامهریزی درستی نشود، آسیبهای فراوانی هم به جامعه و هم به آنان وارد میشود.
اخوان آموزشها را بر مبنای نیازسنجی میداند و میگوید: به بیشتر آنان مشاغل خانگی آموزش داده میشود البته بعضی از این کودکان توان فراگیری آموزشهای فنی را هم دارند و در سالهای آینده میتوانند در شاخههای فنی مشغول کار شوند.
او میگوید: متناسب با نیاز کارآفرینانی که تمایل به بکارگیری این افراد دارند، آنان را آموزش میدهیم.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای استان اصفهان میگوید: پیش از این افرادی به صورت مجزا به مراکز ما مراجعه میکردند و پس از طی دورههای آموزشی مشغول کار میشدند، اما اولین بار است که کودکان کار به صورت دسته جمعی آموزش داده و ساماندهی میشوند.
آموزش فرهنگی شهروندان در مواجهه با کودکان کار
سیدمحمد سجادی زاده رئیس اداره اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان به خبرنگار ما گفت: شهرداری برای حمایت از کودکان کار اقدامات فرهنگی را در پیش گرفته که شامل فرهنگ سازی در اجتماع، فرهنگ سازی در محلههای آسیب پذیر و خانوادههای دارای کودک کار همچنین اقداماتی برای خود کودکان کار است.
او شمار کودکان کار را حدود ۸۰۰ نفر میداند و میگوید: ابتدا باید جامعه، طرز برخورد صحیح با کودکان کار را یاد بگیرد؛ به این منظور در ۱۱ ایستگاه مترو، فضای مجازی طراحیهایی کردهایم که بایدها و نبایدها را در مواجهه با کودکان کار به شهروندان گوشزد میکند.
"کودکان کار را نادیده نگیریم"، "اگر تصمیم گرفتیم از کودکان خرید نکنیم مودبانه بگوییم نه ممنون"، "در مواجهه با کودکان کار از بیان این جمله که این کودکان باند هستند پرهیز کنیم، اغلب آنها نان آوران کوچک خانوادهشان هستند"، "در صورت مشاهده کودکانی که در معرض آسیب جدی جانی هستند به سرعت به اورژانس اجتماعی گزارش دهیم .
در صورت تمایل به خرید با کودکان مانند یک فروشنده مواجه شویم و از رفتارهای ترحم آمیز افراطی پرهیز کنیم"، "در مقابل خشونت و بی احترامی دیگران به کودکان کار سکوت نکنیم"، "به جای پول دادن به آنها برای آنها غذای گرم بگیریم"، "اگر توانستیم در زمینههای تحصیلی به آنها کمک کنیم"، "در مسائل خصوصی آنها دخالت نکنیم و فضای خصوصی با کودک کار ایجاد نکنیم"، این موارد جزو عباراتی هستند که شهرداری اصفهان برای فرهنگ سازی انتخاب و برای ارائه آنها به شهروندان طراحی کرده است.
محرومیت زدایی از محلههای دارای کودک کار
رئیس اداره اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان میگوید: مرحله دوم اقدامات فرهنگی در محلههای آسیب پذیر و خانوادههای دارای کودک کار است، شاید امروز برخی محلات ۵۰ کودک کار داشته باشند که اگر برنامهای برای آنان نداشته باشیم تعدادشان دو برابر میشود.
به گفته سجادی زاده، طرحهای عمرانی، فرهنگی، اجتماعی و ورزشی با هدف محرومیت زدایی در دو محله حصه شمالی و جنوبی اجرا شده و امسال این طرحها در ۳۰ محله محروم و آسیب پذیر دیگر هم اجرا میشود.
او میگوید: در مناطق محروم برای خانوادههای دارای کودک کار و حتی خانوادههایی که ممکن است در آینده نه چندان دور کودکانشان به کودکان کار تبدیل شوند کسب و کارهای خانگی در نظر گرفته شده است.
تحصیل و تفریح دو نیاز جدی کودکان کار
رئیس اداره اجتماعی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان معتقد است:از آنجا که کودکان کار در بیشتر ساعات شبانه روز در خیابان مشغول دستفروشی و از تحصیل، تفریح، بازی، نشاط، شادابی و سلامتی محروم هستند باید برنامههایی برای تحصیل و تفریح آنها تدارک دید که منحصر به ایامی مانند نوروز نباشد.
سجادی زاده میگوید: البته ۹ انجمن حمایت از کودکان کار در حوزه تحصیل و تفریح آنها برنامههایی را در نظر گرفتهاند و شهرداری اصفهان هم امسال برنامههای تحصیلی فرهنگی متنوعی را برای آنان اجرا میکند.
به گفته او، پارسال یک کارگاه نقاشی گرافیک برگزار شد و ۳۰۰ اثر هنری تولید شده در آن به انجمنهای حمایت از کودکان کار اختصاص یافت تا بخشی از هزینههای بهداشتی و درمانی این کودکان تامین شود.
طرح اقدام و عمل بر مبنای آموزش کودکان کار برای جهت دادن آنها از مشاغل کاذب به سمت مشاغل تولیدی و حتی فنی است. البته این طرح مخالفانی هم دارد که معتقدند این کار فقط تغییر شغل است و کودکان را از کار در سنینی که باید تحصیل و تفریح کنند باز نمیدارد. به نظر میرسد مهارت آموزی کودکان کار برای سالهای نه چندان دور زندگی شان مفید باشد، اما شاید بهتر باشد در طرحهای حمایتی همه جوانب سنجیده شود تا هدف اصلی که همان حمایت از کودکان آسیب پذیر است به درستی محقق شود.
گزارش از الهه صالحی
باشگاه خبرنگاران جوان اصفهان اصفهانمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: کودکان کار کارآفرینی واشتغال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۹۳۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش آسیبهای اجتماعی در دانشآموزان / چرا طرح نماد ناقص اجرا شد؟
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، طرح «نماد» مخفف عبارت «سند ائتلاف نظام مراقبت اجتماعی دانشآموزان» است و اولین بار در سال ۹۴ به منظور کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی دانشآموزان تصویب شد.
طبق این سند، آموزش و پرورش به همراه ۱۴ نهاد دیگر مکلف به اجرای نظام مراقبت از دانشآموزان در برابر آسیبهای اجتماعی است. وزارت آموزش و پرورش، ریاست جمهوری، سازمان برنامه و بودجه کشور، قوه قضائیه، وزارت کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان بسیج مستضعفین، سازمان بهزیستی، دانشگاه توانبخشی و سلامت اجتماعی، کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره)، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، نیروی انتظامی، ستاد مبارزه با مواد مخدر و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تشکیل و شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی نهادهایی هستند که موظف به اجرای طرح شدهاند.
بیشتر بخوانید طرح «بوم»؛ شکوفایی خلاقیتها یا باری روی دوش معلم؟اجرای این نظام پنچ مرحله اعم از غربالگری، تشخیص، آموزش، توانمندسازی و مداخله و درمان دارد و پنج هدف ایمان، نشاط، امید، هویت و خردورزی به عنوان محورها و هدفهای اصلی دنبال میکند.
ابعاد مختلف طرحامیر تجلینیا، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی وزارت آموزش و پرورش درباره این طرح گفت: مدیر مدرسه با شناسایی دانشآموزان در معرض خطر یا آسیبدیده ضمن ایجاد بستر برای ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی و انجام مداخلات مختصر ضروری توسط افراد متخصص، در صورت نیاز به ارائه خدمات حمایتی و تخصصی یا مداخله قضائی، حسب مورد موضوع را فوراً به سازمان بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری اعلام میکند.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی ادامه داد: چارچوب «نماد»، با تاکید بر سه محور شناسایی، آموزش و مداخله طراحی شده است، البته فعالیتهای ترویجی و مکمل هم مورد نظر ائتلاف است، اما هر یک از این سه محور شامل فعالیتهای «شناسایی و غربالگری در مدارس از طریق شواهد میدانی و آزمونهای استاندارد روانی، آزمونهای خطرپذیری، شواهد کلینیکی و چک لیستها»، «آموزشهای رشد مدار اعم از آموزش و توانمندسازی معلمان و والدین، تولید برنامه درسی پیشگیری مربوط به هر دوره تحصیلی و منابع کمک آموزشی آن، برگزاری و اجرای دورههای آموزشی رشد مدار پیشگیری، اجرای فعالیتهای مکمل و ترویجی» و «مداخلات وضعی و روانی اجتماعی اعم از اقدامات مداخلهای برای کاهش عوامل مخاطرهآمیز از جمله اقدامات انتظامی و مناسب سازی فضاها، برگزاری جلسات و دورههای آموزشی برای خانوادهها به ویژه در موارد مهم، خدمات و حمایتهای روانی اجتماعی، معاضدتهای حقوقی و مالی مورد نیاز، مشاورههای خانوادگی و فردی، معاضدتهای تحصیلی و درمان و بازتوانی» میشود.
وی فرایند کامل و جامع نماد را تشریح کرد و گفت: این فرایند شامل فعالیتهای ارتقایی اعم از آموزشی و ترویجی میشود. «نماد» به منظور ارتقای توانمندیهای روانی اجتماعی دانشآموزان بخش فعالیتهای ارتقایی را طراحی و راهاندازی کرده است که شامل دو بخش آموزشهای ارتقایی و فعالیتهای ترویجی میشود. در بخش آموزشهای ارتقایی، با طراحی کتابچههای مختلف این امکان فراهم شده است که دانشآموزان، والدین و کارکنان بتوانند به منابع آموزشی مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. در بخش فعالیتهای ترویجی نیز امکان شرکت در فعالیتهای مکمل و فوق برنامه از قبیل رویدادهای فرهنگی، هنری و ورزشی وجود دارد.
تجلینیا تصریح کرد: بخش فعالیتهای ارتقایی، یکی از پنج بخش اصلی برنامه ملی «نماد» است که هم به صورت مستقل و هم به صورت درهم تنیده با چهار بخش دیگر، طراحی شده است به طوری که دانشآموزان، والدین و مدارس، هم به صورت مستقل میتوانند محتواهایهای مورد علاقه خود در سامانه «نماد» را دریافت و استفاده کنند و هم بر اساس نتایج غربالگریها، برای بهبود و یا تقویت یک یا چند مهارت خود از این کتابچهها و نیز فعالیتهای ارتقایی، به صورت موردی استفاده کنند.
وی درباره اقداماتی که در طرح نماد در راستای غربالگری، شناسایی و تشخیص انجام میشود، توضیح داد: «نماد» پرسشنامههایی را طراحی و در دسترس قرار داده است تا با کمک آن، دانشآموزان وضعیت خود را اظهار و گزارش کنند. دانشآموزان دوره تحصیلی متوسطه اول و دوم با مشارکت در تکمیل این پرسشنامهها، میتوانند در تحلیل وضعیت خود مشارکت داشته باشند و از توصیههای مشاوران، کارشناسان و متخصصان برای بهبود یا ارتقای سلامت روانی اجتماعی، استفاده کنند. البته همین کار را والدین و معلمان نیز میتوانند انجام دهند. چراکه در غربالگری «نماد»، پرسشنامههایی نیز برای والدین و معلمان، طراحی شده است که با کمک آنها میتوانند درباره دانشآموزان و فرزندان خود، نظر بدهند و از این طریق به محافظت از ایشان، کمک کنند.
پوشش ناقص طرح در مدارسمرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به بررسی روند اجرای این طرح پرداخت. یافتههای این گزارش نشان میدهد که در سال ۱۴۰۰-۱۴۰۱ حدود ۵۱ درصد از دانشآموزان به صورت اولیه شناسایی و ۸/۱۲ درصد از آنها درمان شدهاند. از طرفی در این گزارش آمده که شواهد نشانمیدهد، آسیبهای اجتماعی دانشآموزان رو به افزایش بوده است؛ بنابراین باید دید که نواقص اجرای طرح چیست.
براساس این گزارش یکی از نواقص اجرای طرح پوشش ناقص آن است. براساس برنامهریزیها باید «نماد» در در سال تحصیلی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ در همه مدارس کشور استقرار و تثبیت شده باشد اما تا این سال نسخه کامل نماد در ۲۱ هزار مدرسه یا ۱۷.۴۵ از مدارس اجرا شده البته نسخه کوتاه آن در همه مدارس اجرا شده است.
بر این اساس میتوان گفت چتر این نظام هنوز فراگیر نیست و همه مدارس و دانش آموزان را در بر نمیگیرد و به دلیل یکپارچهسازی بخشهایی از آن در برهههایی از زمان از دسترس خارج شد یا هنوز از دسترس خارج و هنوز سامانه برخط مقبول ارائه نشده است. از طرفی پرداخت اعتبارات این سامانه نیز با نوسان مواجه بوده و میزان پرداخت به ازای هر دانش آموز اندک است.
«نماد» همه آسیبهای اجتماعی شناسایی شده را تحت پوشش نداردیکی دیگر از نواقص مطرح شده از سوی مرکز پژوهشها این است که «نماد» همه آسیبهای اجتماعی شناسایی شده را تحت پوشش ندارد. در مجموع درباره برنامههای پیشگیری باید گفت، اینکه تنها سراغ دانشآموزان (با تاکید بر دانش آموزان در معرض آسیب و آسیب دیده) رفتن به منظور پیشگیری از آسیبهای اجتماعی دانشآموزی و کنترل و کاهش آنها کافی نیست.
اجرای ناقص طرحغلام عباس ترکی معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور هم از جمله کسانی است که نسبت به اجرای ناقص طرح انتقاداتی را مطرح کرده و گفت: متاسفانه در وزارت آموزش و پرورش طرح نماد به صورت کامل اجرا نشده است در صورتی که ۱۵ میلیون نفر جامعه دانش آموزی داریم که باید تحت پوشش این طرح قرار بگیرند. بررسیهای ما از این حکایت دارد که کمتر از دو میلیون نفر تحت پوشش این طرح قرار گرفتند و این طرح هم ناقص اجرا شده است. بسیاری از مشکلات اجتماعی که داریم به حوزه کودک و نوجوان مربوط میشود و منشاء بسیاری از آسیبهای دیگر هم در مدرسه، دبیرستان و مراکز تحصیل به وجود میآید.
معلمان آموزش ندیدهاندیکی از معلمان در گفتوگو با ایسکانیوز درخصوص نواقص اجرای طرح گفت: معلمها آموزشی برای اجرای طرح «نماد» ندیدهاند و ابعاد مختلف آن را نمیدانند؛ تنها فرمهای مربوطه را در سایت نماد پر میکنیم. سوالات درباره مشکلات رفتاری است و شناسایی برخی از آنها نیاز به تخصص دارد و از عهده معلم خارج است.
وی افزود: آموزش تنها یک بخش ماجرا است و مهمترین مانع سر راه اجرای طرح، جمعیت زیاد دانشآموزان و حجم بالای کتابها است. تعداد دانشآموزان بسیار زیاد و حجم کتابها هم بالاست و معلم زمانی برای تمرکز بر تک تک دانشآموزان ندارد.
معلم عنوان کرد: از طرفی پاسخ به برخی سوالات نیازمند تعامل بیشتر با دانشآموز و آشنا شدن با روحیات او است اما این امکان برای معلمی که درگیر کار است، وجود ندارد. من فرصتی برای حتی یک دقیقه گفتوگو با دانشآموز ندارم و تنها برنامهریزی میکنم که در زمان مشخص شده همه مباحث کتاب را تدریس کنم.
وی ادامه داد: معلمها در مدرسه ما معمولا همه فرمها را بدون گزارش مشکل ارسال میکنند چراکه میگویند یا برای تشخیص علائم یک مشکل آموزش کافی ندیدهاند یا فرصت تعامل با دانشآموز را ندارند. برای مثال من چطور میتوانم تشخیص بدهم که دانشآموز افکار خودکشی دارد یا مبتلا به خودآزاری است. این طرح تقریبا پنج سال است که در مدرسه ما اجرا میشود اما تغییری درخصوص سلامت روانی دانشآموزان ایجاد نشده است.
به گزارش ایسکانیوز، ۹ سال از آغاز اجرای این طرح گذشته اما زمانی که مشکلات زیرساختی مانند کمبود معلم، حجم بالای کتابهای درسی و کمبود مدرسه در کشور وجود دارد، نمیتوان از معلم انتظار داشت که زمان خود را صرف ارتقای سلامت روان دانشآموز کند.
انتهای پیام /
پرستو خلعتبری کد خبر: 1228765 برچسبها وزارت آموزش و پرورش