برق هسته‌ای ۶ برابر ارزان‌تر
تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۸۵۷۱۷۷
به گزارش جام جم آنلاین، در این لحظه که این گزارش را می‌خوانید، کشورهای فرانسه، ژاپن و کره جنوبی از موضع پیشین خود درباره کنار گذاشتن انرژی هسته‌ای پشیمان شد و اتفاقا بنا دارند به سمت ساخت نیروگاه‌های اتمی جدید حرکت کنند. برنامه چین نیز گسترش انرژی هسته‌ای با نرخی بی‌سابقه در مقیاس جهانی است. این موضوع چنان اهمیت دارد که باید یک‌بار برای همیشه هم که شده، تکلیف برق هسته‌ای روشن شود به‌ویژه آن‌که بحران برق از چند سال پیش آغاز شده و طی سال‌های آینده بحران بزرگ‌تری را به کشور تحمیل می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آخرین بازنگری در برنامه تأمین انرژی ژاپن نشان می‌دهد انرژی هسته‌ای تا سال ۲۰۳۰ بزرگ‌ترین منبع تأمین برق خواهد شد.
استفاده از برق هسته‌ای در جهان به‌قدری در حال توسعه است که کشورهای مهم همسایه ما، امارات، ترکیه و پاکستان در حال افزایش تعداد نیروگاه‌های هسته‌ای جدید هستند. عربستان و عراق نیز برای ساخت اولین نیروگاه تمایل خود را اعلام کرده‌اند.
برای درک چرایی عقب ماندن ما از توسعه توان هسته‌ای به منظور تنوع‌بخشی به شبکه تولید برق، باید به چالش‌های خاص صنعت انرژی ایران نگاهی دوباره بینداریم.
حامد محرمی از کارشناسان ارشد حوزه انرژی در این باره می‌گوید: «طی سال‌های گذشته فقط در خصوص تولید برق حدود 12.5 میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت شده است. از آنجا که بخش اعظم تولید برق در کشور از طریق سوزاندن گاز است، این رقم قابل توجه در این حوزه هزینه می‌شود. اگر فقط سوخت مصرفی را برای تولید برق (بدون هزینه‌های دیگر) در نظر داشته باشیم و هر مترمکعب گاز حدود ۲۴ سنت قیمت داشته باشد و اگر از هر ۲/۰ مترمکعب گاز بتوان یک کیلووات ـــ ساعت انرژی به شکل ایده آل تولید کرد، هزینه تولید هر کیلووات ـــ‌ساعت انرژی به قیمت روز ۱۳۰۰ تومان می‌شود. با وجود این، دولت انرژی را به قیمت حدودی هر کیلووات ـــ ساعت ۱۰۰ تومان به مشترکین می‌فروشد.»
او معتقد است: «اگر همه هزینه‌ها لحاظ شود به مراتب این رقم افزایش می‌یابد. این رقم بالایی است و دولت نمی‌تواند صرفا با آزادسازی یارانه‌ها مشکلات اقتصادی را در صنعت انرژی حل کند. باید علاوه بر سیاست‌های هدفمندی یارانه‌ها بهای تمام شده انرژی تولیدی را نیز کاهش دهد. برای همین باید به سمت منابع ارزان انرژی حرکت کند تا یارانه پرداختی انرژی کاهش یابد.»
به گفته این کارشناس، مبلغ خرید هر کیلووات ـــ ساعت‌برق تضمینی انرژی بادی و خورشیدی از این نیروگاه‌ها حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ تومان در سال ۱۴۰۰ بود که این مبلغ منتقدان بسیار زیادی بین فعالان این نوع انرژی دارد. این اعداد نشان می‌دهد هزینه تولید برق در ایران بسیار بالاست به‌جز برق هسته‌ای. طبق اعلام رئیس سازمان انرژی اتمی، هزینه تولید برق در نیروگاه اتمی بوشهر معادل ۲۲۰ تومان در هر کلیو وات‌ساعت است که این رقم، شامل هزینه تولید و هزینه‌های سرویس و بهره برداری است؛ بنابراین در صورت مدیریت درست، انرژی هسته‌ای حتی با شرایط توسعه‌نیافته فعلی در کشور ما انرژی ارزانی محسوب می‌شود و می‌تواند ده‌ها میلیارد دلار سرمایه کشور را آزاد کند.
مقایسه‌ای با پیش‌فرض‌های اشتباه
مهدی صدیقی، یکی دیگر از کارشناسان اقتصاد انرژی هم در این باره به جام‌جم می‌گوید: در مقایسه انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر، مشخصا بادی و خورشیدی، معمولا یک نکته کلیدی فراموش می‌شود و آن این که شبکه‌های برق، حداقل به یک منبع دائمی و پیوسته نیاز دارند. انرژی‌های خورشیدی و بادی ذاتا قابلیت تأمین انرژی در همه ساعات شبانه‌روز به طور پیوسته و منظم و طبق نیاز ندارند. این ناپیوستگی (intermittency) چالش بزرگی است که در عمل فقط به وسیله پشتیبانی دائمی نیروگاه گازی یا برقابی مرتفع می‌شود. در دهه‌های اخیر دائم این‌گونه تبلیغ می‌شد که با ظهور روش‌های مدرن ذخیره‌سازی برق مثل فناوری هیدروژن می‌توان به مشکل ناپیوستگی انرژی بادی و خورشیدی غلبه کرد، اما باید دانست تا این لحظه حتی در بلندپروازانه‌ترین طرح‌های اعلام شده از سوی کشورها، قسمت قابل ذکری از برق کشورها قرار نیست با باتری یا سایر روش‌های ذخیره برق تأمین شود.
او ادامه می‌دهد: برای درک مسأله از نظر مهندسی در نظر بگیرید براساس یک شبیه‌سازی دقیق برای تأمین برق آلمان از طریق منابع تجدیدپذیر به ۳۶ تراوات ـــ ساعت ظرفیت ذخیره برق نیاز است. این میزان معادل ۳۶هزار واحد ذخیره‌سازی برق با باتری یا هیدروژن که هرکدام به اندازه یک زمین فوتبال است، خواهد بود. همچنین این عدد، ۲۲برابر مجموع ظرفیت همه سد‌های پمپی ذخیره‌ای جهان است. نتیجه اینکه با یک منبع سرشار انرژی دائمی (Base Load) با هر هزینه‌ای را باید انتخاب کرد: زغال‌سنگ، گاز، برقابی یا هسته‌ای».
داستان انرژی‌های نو
از نظر کارشناسان، مکررا در رسانه‌ها عنوان می‌شود انرژی بادی و خورشیدی از سدی مهم عبور و قابلیت رقابت با سایر انرژی‌ها را پیدا کرده‌اند. منبع اصلی ادعای رقابت‌پذیر شدن انرژی بادی و خورشیدی داده‌های تئوریک و دستچین شده، مؤسسه Lazard است. در این مقایسه هزینه سرمایه لازم برای ساخت رآکتور چندبرابر میانگین دهه‌های اخیر در نظر گرفته شده است.
با نگاهی به داده‌های عملیاتی و واقعی نهاد بی‌طرفی مثل آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) انرژی هسته‌ای با انرژی‌های فسیلی از این نظر قدرت رقابت دارد و نیروگاه هسته‌ای که عمر آن طولانی شده باشد در حال حاضر رکورد ارزان‌ترین برق را دارد.
محرمی دراین‌باره می‌افزاید: «در همه کشورها به‌منظور توجیه‌پذیر نگه‌داشتن انرژی بادی و خورشیدی یارانه سرشاری تخصیص یافته است. برای مثال در کشور آمریکا در بازه سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ به انرژی خورشیدی حدود۴۳ برابر و به انرژی بادی حدود ۱۰برابر به‌ازای واحد برق تولیدی، نسبت به انرژی هسته‌ای یارانه داده شده است. گزارش‌های مالی نشان می‌دهد نیروگاه بادی فراساحلی Beatrice بریتانیا، با 2.5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و دارا بودن پیشرفته‌ترین توربین‌های بادی، به‌ازای فروختن ۹۱میلیون پوند برق به دولت در سال ۲۰۲۰، بیش از ۲۸۱میلیون پوند یارانه دریافت کرده است. این تصور که در اقلیم بیابانی ایران می‌توان مزیت خاصی برای انرژی خورشیدی ایجاد کرد نیز مانند سایر ادعا‌های پیرامون انرژی تجدیدپذیر نشانی از حقیقت ندارد. به عنوان یک نمونه مشخص، پیشرفته‌ترین و بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان در بیایان موجاوه کالیفرنیا، ضمن استفاده از یارانه ذکرشده، تنها در یک مورد بیش از ۵۰۰میلیون دلار کمک دولتی برای جلوگیری از ورشکستگی طلب کرده است.»
امنیت انرژی
امنیت انرژی با امنیت تامین پایدار انرژی متفاوت است. از نقطه‌نظر امنیت انرژی، وابستگی بیش از حد به گاز و نفت کشور را آسیب‌پذیر می‌کند. به این منظور باید برای تامین امنیت انرژی سبد انرژی گسترش پیدا کند. از دید شبکه، تامین نیاز پایه شبکه تنها با انرژی‌های پایدار امکان‌پذیر است.
صدیقی در تشریح این موضوع، به نکته مهمی اشاره می‌کند: «انرژی‌های فسیلی، آبی، زمین‌گرمایی و هسته‌ای تنها گزینه‌هایی هستند که در کشور ظرفیت تولید دارند. با توجه به کمبود منابع آبی طی سالیان گذشته و ضرورت سیاست مهار آب و از طرفی با توجه به لزوم فاصله گرفتن از گونه‌های فسیلی به سبب وابستگی بیش از حد به گاز، تنها گزینه در دسترس انرژی هسته‌ای است. از طرفی، سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای قابلیت ذخیره به شکل بلندمدت به اشکال مختلف را دارد و این خود به پایداری تامین انرژی کمک شایانی می‌کند.»
چالش‌های توسعه انرژی هسته‌ای
در این شرایط، اما ایران در استفاده از انرژی هسته‌ای در تولید برق درجا می‌زند. دلایل این مضوع چیست؟ حامد محرمی می‌گوید: «متاسفانه بررسی اجمالی توسعه برق هسته‌ای در ایران، نوعی از نمایشی بودن و جدی نگرفتن رقابت را به ذهن متبادر می‌سازد. به‌عنوان‌نمونه می‌توان به بلاتکلیف ماندن پروژه نیروگاه اتمی دارخوین که طرح اولیه آن مربوط به قبل از انقلاب است اشاره کرد. تنها پس از توسعه جدی انرژی هسته‌ای در امارات و ترکیه بود که مقامات ایرانی از ضرورت تسریع در روند توسعه ظرفیت برق هسته‌ای سخن گفتند.»
از نظر محرمی، در سال‌های اخیر تمرکز زیادی بر فناوری غنی‌سازی بومی صورت گرفته است. استخراج انرژی هسته‌ای جز موارد نادری همیشه به غنی‌سازی در چرخه سوخت نیاز دارد. با عنایت به اینکه در چالش‌های سیاسی و اقتصادی اخیر جهانی، صادرات اورانیوم نیز همانند گاز و زغال‌سنگ محل مناقشه قرار گرفته است، ضروری است کشور یک برنامه جامع برای تامین مطمئن سوخت هسته‌ای، در همه مراحل چرخه سوخت از معدن تا نیروگاه داشته باشد.
درعین‌حال باید با کاهش جو سیاسی حاکم بر صنعت هسته‌ای زمینه میل آن به سمت بازار آزاد را نیز فراهم کرد. این موضوع مستلزم مشارکت دادن بیشتر بخش خصوصی در صنعت هسته‌ای و تسهیل همکاری‌های بین‌المللی است. طبیعی است که ممکن است انتخاب بازار آزاد تامین سوخت هسته‌ای یا خدمات دیگر از خارج از کشور باشد.
صدیقی هم عوامل دیگری را مورد اشاره قرار می‌دهد: «توسعه جدی صنعت هسته‌ای در کشور‌هایی مثل فرانسه (حدود ۸۰درصد برق از هسته‌ای) و امارات (حدود ۲۵درصد برق از هسته‌ای) به کمک تامین مالی خاص و ویژه از سوی دولت‌ها بوده است. در ایران تخصیص بودجه برای توسعه انرژی هسته‌ای متناسب با نیاز مبرم کشور به انرژی برای رشد اقتصادی نیست. با هزینه تنها یک‌سال یارانه پرداختی به برق از محل گاز می‌توان ساخت دورآکتور ۱۲۰۰ مگاواتی تایپ VVER-TOI را در کشور شروع کرد. این یعنی طی ۱۰ سال می‌توان ۲۵ رآکتور ۱۲۰۰ مگاواتی را تامین مالی کامل کرد. با بهره‌برداری رآکتور‌های جدید سهم سوخت‌های فسیلی از شبکه کاهش می‌یابد و درآمد ناشی از محل مصرف‌نکردن این سوخت‌ها خود باعث افزایش درآمد کشور و بازگشت سرمایه می‌شود.»
نگاهی نو به انرژی هسته‌ای
ضروری است که کارشناسان ایرانی حوزه انرژی مرز مشخصی بین انرژی هسته‌ای که منبع اول برق اروپا، و منبع دوم برق پاک در جهان بعد از برقابی است با انرژی‌هایی که گسترش جدی آن‌ها تنها در سطح ایده و نظریه است قائل شوند.
بر اساس آخرین برآورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به منظور پیشبرد برنامه هسته‌ای کشورهای جهان، هیچ‌گونه کمبودی از نظر منابع اورانیوم در آینده وجود نخواهد داشت. انواع رآکتور‌های نسل آینده، موسوم به نسل ۴، که هم‌اکنون در حال توسعه و تجاری‌شدن هستند، منابع اورانیوم را چندین‌برابر بهینه‌تر مصرف می‌کنند و حتی قدرت تامین انرژی از پسماند‌های موجود رآکتور‌های فعلی و عنصر توریوم را نیز دارا هستند. همانند نفت و گاز شیل، در صورت ضرورت، اورانیوم‌شیل فراوانی به عنوان محصول جانبی سایر معادن مثل معادن فسفات قابل استخراج است. در سال‌های اخیر عملیاتی بودن استخراج اورانیوم از منبع بی‌پایان دریا‌ها نیز به اثبات رسیده است که می‌توان در آینده بسیار دور روی آن حساب کرد.
راه هسته‌ای شدن
تفاوت نیروگاه هسته‌ای با سایر روش‌های تولید انرژی، هزینه سرمایه بالاتر آن است. از این رو مناسب است به دلیل ماهیت زیرساختی نیروگاه‌های هسته‌ای، آن‌ها را همچون فرودگاه‌های بین‌المللی کشور دید: هزینه ساخت بالا، بازگشت سرمایه طولانی و البته بسیار سودآور. در ساخت یک نیروگاه هسته‌ای به دلیل پیچیدگی‌های فنی خاص این صنعت، بخش اعظم سرمایه به کاغذبازی (هزینه طراحی، مجوز‌ها و تاییدیه‌های ایمنی) یا تمهیداتی همچون مدیریت سوخت و پسماند اختصاص می‌یابد. داده‌های واقعی نشان می‌دهد پس از ساخت رآکتور چهارم در یک کشور، قیمت نهایی برق هسته‌ای ۴۰درصد کاهش خواهد داشت. از این رو کشورهای نوهسته‌ای مانند امارات و ترکیه نیروگاه‌های هسته‌ای خود را در واحد‌های چهار ردیفی متحدالشکل می‌سازند. به نظر می‌رسد ذهنیت‌های مرسوم در حوزه انرژی هسته‌ای، به حدی منسوخ و سیاسی است که سیاستگذاران بخش انرژی، به‌راحتی از کنار آن می‌گذرند به‌ویژه در این سال‌ها که کمبود برق به دلیل کمبود گاز و کاهش بارش‌ها روزبه‌روز بیشتر شده و دیگر خوراکی برای تولید برق نیست.
محمد حسین علی اکبری / روزنامه جام جم
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: هزینه تولید برق هسته ای روزنامه جام جم انرژی بادی و خورشیدی نیروگاه های هسته ای کیلووات ـــ ساعت انرژی هسته ای تولید برق هزینه تولید امنیت انرژی نشان می دهد برق هسته ای نیروگاه ها بین المللی هسته ای انرژی ها کشور ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۵۷۱۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آخرین حلقه نیروگاه‌سازی کشور تکمیل شد
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، علی‌اکبر محرابیان امروز در بازدید از کارخانه‌های گروه مپنا در جمع خبرنگاران ضمن تبریک روز کارگر به عموم کارگران کشور اظهار کرد: صنعت نیروگاهی کشور امروز با رونمایی و راه‌اندازی سامانه ژنراتور‌های گازی، در کل صنعت نیروگاهی خودکفا شده و آخرین حلقه نیروگاه‌سازی کشور نیز با توان متخصصان داخلی تکمیل شد.
محرابیان در ادامه سخنان خود به عملکرد دولت سیزدهم در بخش نیروگاهی کشور اشاره و بیان کرد: طی عملکرد دولت سیزدهم با کمک بخش‌های مختلف بیش از ۸۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شد و این مهم نقش بسزایی در رفع ناترازی برق کشور داشته است.
وزیر نیرو با اشاره به لزوم حمایت مالی از واحد‌های نیروگاهی کشور به منظور افزایش راندمان و توسعه ظرفیت گفت: با وجود اهمیت بالای حمایت مالی از طرح‌های توسعه ظرفیت نیروگاهی کشور، صندوق توسعه ملی به تعهدات خود در این حوزه به خوبی عمل نکرده است.
وی در همین رابطه اضافه کرد: موضوع رفع ناترازی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد که این اتفاق علاوه بر افزایش رفاه عمومی همچنین به افزایش بازدهی در حوزه انرژی منجر شده و به اقتصاد کشور نیز کمک شایانی خواهد کرد.
وزیر نیرو در ادامه سخنان خود به برنامه‌های وزارت نیرو برای عبور موفق از اوج بار ۱۴۰۳ اشاره کرد و گفت: طی سه سال اخیر برنامه‌های مشخصی برای مدیریت بار مصرف برق فصل گرم در دستور کار قرار گرفت که در سال ۱۴۰۱ برای این موضوع ۱۰۰ اقدام، در سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۴۰ اقدام و برای فصل گرم سال جاری نیز ۱۸۰ اقدام طراحی و‌اجرا شد.
محرابیان با تشریح بخش‌های مختلف برنامه‌های وزارت نیرو برای مدیریت مصرف برق در سال جاری گفت: بخشی از اقدامات وزارت نیرو در این راستا به توسعه شبکه‌های انتقال، توزیع، افزایش پست‌ها و نظایر آن مرتبط است و بخشی نیز به افزایش ظرفیت و راندمان نیروگاهی کشور چه در بخش حرارتی و چه در بخش برقابی باز می‌گردد.
وی با تاکید بر ضرورت مشارکت همه بخش‌های مصرف کننده برق برای عبور موفق از اوج بار سال جاری گفت: با توجه به تجارب دو سال گذشته در حوزه مدیریت مصرف برق، برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای افزایش مشارکت بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است که از جمله آن می‌توان به اختصاص پاداش‌های ویژه به مشترکان بخش خانگی اشاره کرد.
محرابیان در همین رابطه اظهار کرد: بیش از ۸۰ میلیون پاداش اعم از هدایایی، چون لوازم برقی کم مصرف مورد نیاز خانه و خانواده، صد‌ها خودرو، بسته‌های اینترنتی و... برای مشترکان کم مصرف در تابستان سال جاری در نظر گرفته شده است که به افشار محتلف مانند کودکان، نوجوانان، بانوان و... که در مسابقات مربوطه شرکت کرده و در مدیریت مصرف برق سال جاری نقش آفرینی کنند، اهدا می‌شود.
وزیر نیرو در پاسخ به پرسشی درباره نحوه مدیریت مصرف برق صنایع نیز اظهار کرد: سال گذشته برای اولین بار میزان مصرف کلی برق صنایع از میزان مصرف برق بخش خانگی در ایام فصل گرم سال فراتر رفت.
محرابیان در ادامه با تاکید بر اهتمام وزارت نیرو برای تامین برق کافی برای صنایع در دوره اوج بار مصرف امسال ادامه داد: بر اساس تفاهمنامه‌ای که با وزارت صمت و بر اساس قانون منعقد شده است، صنایع بزرگ ملزم به ایجاد نیروگاه به منظور تامین بخشی از برق مورد نیاز خود هستند.
وی با بیان این که انرژی مورد نیار صنایع امسال نیز در ساعات مختلف تامین می‌شود، گفت: هم اکنون ۵ واحد نیروگاهی صنایع در استان‌های مختلف کشور به بهره‌برداری رسیده است و صنایعی که اقدام به احداث نیروگاه‌های خود تامین کرده‌اند، در اولویت اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف برق قرار نمی‌گیرند.
وزیر نیرو در پاسخ به پرسش دیگری درباره میزان واردات و صادرات برق کشور گفت: تبادل برق با کشورهای همسایه یکی از سیاست‌های اصلی وزارت نیرو است که به صورت کلی در طول یک سال ما ٨٠ درصد صادرات و ٢٠ درصد واردات دا‌ریم.
وزیر نیرو در این بازدید همچنین گفت: گروه تولیدی مپنا یکی از افتخارات صنعت کشور است که نقش مهمی در اجرای فعالیت‌های نیروگاهی چه در داخل و چه در خارج از کشور دارد.
محرابیان با تاکید بر اینکه گروه مپنا به طور کامل مورد حمایت دولت قرار دارد، ادامه داد: این گروه صنعتی توانسته است در طول سال‌های گذشته با به روزرسانی دانش مهندسی و تکنولوژی، همسو با دانش روز جهان حرکت کند و نقش اثرگذاری در پاسخ به نیاز کشور در حوزه انرژی ایفا کند.
انتهای پیام/
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور