به نقل از «ناطقان»

حضانت فرزند چیست؟

تاریخ انتشار: ۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۸۹۴۴۱۲

حضانت ؛ در بحث حقوق خانواده در مورد نگهداری و تربیت کودکان و غیر بالغین به کار برده می‌شود. ناطقان: اولین نکته این که حضانت هم حق است و هم تکلیف که دانستن این نکته می‌تواند در بسیار از موارد راهگشای مسائل پیش روی باشد. این به آن معناست که به لحاظ رابطه عاطفی که عموماً بین والدین و فرزندان وجود دارد به یک حق برای والدین تلقی می‌شود و از طرفی قانون این امر را تکلیف والدین نیز می‌داند، چون مسائل تربیتی و نگهداری طفل نباید مهمل گذارده و رها شود که این مطلب در مواد ۱۱۶۸ و ۱۱۷۸ قانون مدنی به صراحت بیان شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

 حضانت واژه عربی است که در اصل به معنای زیر پروبال گرفتن جوجه‌ها توسط مرغ مادر هست که مجازاً در بحث حقوق خانواده در مورد نگهداری و تربیت کودکان و غیر بالغین به کار برده می‌شود

این‌که حضانت با بحث ولایت و قیمومیت متفاوت است و متأسفانه برخی این دو بحث را با هم ادغام‌شده می‌دانند که عدم تفکیک آن‌ها مشکلاتی را به وجود می‌آورد. ولایت چه این‌که والدین با هم باشند و هر دو مشغول نگهداری و حضانت از فرزند باشند و چه این‌که از یکدیگر جدا باشند و حضانت را یکی از والدین به عهده داشته باشد؛ همچنان با پدر و جد پدری است، مگر آن‌که ولایت از پدر و جد پدری به دلایلی سلب شود. این بدان معناست که امور حقوقی طفل از جمله انجام معاملات برای طفل که نیاز به ولایت دارد همچنان با پدر است. در بحث قیمومیت نیز ممکن است یکی از والدین حضانت و قیمومیت طفل را با هم داشته باشد و ممکن است که قیمومیت طفل با یکی از والدین باشد و حضانت با دیگری.

حضانت در مواردی که زوجین کنار یکدیگر هستند به عهده هر دوست. پس یکی از مواردی که مادر حضانت مشترک طفل را بر عهده دارد، موردی است که با همسر خود مشترکا به زندگی مشغول‌اند. در صورت طلاق و جدایی والدین، حضانت طفل- اعم از پسر یا دختر – تا هفت‌سالگی با مادر است؛ که این مطلب در ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی تصریح شده است. البته قبلاً به نادرست این سقف سنی در مورد فرزند پسر را تا دو سالگی قرار داده بودند که حضانت پسر را تا دو سالگی بر دوش مادر می‌گذاشت که این سن در سال ۸۲ اصلاح شد و حضانت فرزند اعم از پسر یا دختر تا هفت سالگی بر عهده مادر قرار داده شد؛ لذا این حضانت برای مادر دائمی نبوده و نیست.

حضانت دختر از ۷ تا ۹ سالگی که سن بلوغ دختران هست بر عهده پدر قرار داده شد و حضانت پسر نیز بعد از ۷ سالگی تا ۱۵ سالگی که سن بلوغ پسران است، بر عهده پدر قرار داده شد؛ و بعد از بلوغ، این دختر یا پسر بودند که حق انتخاب برای زندگی نزد یکی از والدین در صورت جدایی آن‌ها از یکدیگر را داشتند. البته بعد از هفت سالگی نیز گاهی موارد می‌بینیم که مادر همچنان حضانت فرزندان را بر عهده دارد و آن مواردی است که به دلایلی دادگاه تشخیص دهد که پدر صالح برای حضانت فرزندان نیست؛ یعنی مثلاً پدر معتاد باشد یا به هر دلیلی این صلاحیت را نداشته باشد.

از جمله موارد دیگر که حضانت فرزند دائمی برای مادر حفظ می‌شود زمانی است که زوجین بر این امر توافق کنند. البته این دائمی بودن در فرض شرایط عادی و زمانی است که موارد سلب حضانت برای مادر به وجود نیاید - که در عمل می‌بینیم که مادران عموماً به دلیل احساسات و عواطف بالاتر حاضر به گذشتن از حقوق مالی خود در حین طلاق هستند تا حضانت بعد از هفت سالگی فرزندشان را حفظ کنند؛ یعنی مثلاً زن حاضر به عدم دریافت مهریه می‌شود، اما ترجیح می‌داد که فرزند از او جدا نشود.

نکته مهم در این باب نیز آن است که حضانت صرفاً از جهت حق بودن آن قابل اسقاط است یعنی پدر از این حق خود گذشت می‌کند،

    در صورت طلاق و جدایی والدین، حضانت طفل- اعم از پسر یا دختر – تا هفت‌سالگی با مادر است.

اما همچنان به جهت تکلیفی مسئول حضانت فرزند است یعنی در فرضی که پدر با وجود اینکه از حق حضانت خود عدول می‌کند و مادر را به دلایلی صالح به نگهداری نداند می‌تواند از دادگاه تقاضای سلب حضانت کند. در مورد فوت یکی از والدین نیز قانون مدنی در ماده ۱۱۷۱ حضانت را با آنکه زنده است می‌داند و دیگران اولویتی در این موضوع ندارند؛ هرچند آن شخص قیم وی باشد.

تأمین نفقه فرزند حتی در زمانی که حضانت فرزند با مادر باشد بر عهده پدر است، مگر در موارد استثنا؛ مانند این‌که پدر در قید حیات نباشند که در این صورت تأمین نفقه بر عهده جد پدری و ترتیبی است که در قانون آمده یا پدر به دلایلی قادر به تامین نفقه نباشد مثل‌اینکه مجنون باشد. قانون‌گذار ترتیب پرداخت نفقه که ابتدائا بر عهده پدر است را در ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی بیان کرده و در ماده ۶ قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ نیز حق اقامه دعوا برای دریافت نفقه فرزند را برای مادر یا شخص دیگری که حضانت فرزند بر عهده اوست، محفوظ داشته است.

قانون‌گذار با هوشمندی خاصی این موضوع را حل کرده که در مواردی که حضانت بر عهده مادر است، پدر نتواند از بار تربیت و نگهداری فرزند فرار کند و نسبت به این مسأله بی‌تفاوت باشد. اولاً قانون‌گذار بابیان این‌که حضانت هم حق و هم تکلیف است و با جداسازی مقوله ولایت از حضانت، پدر را مسئول قرار داده و حتی در صورت استنکاف از پذیرش مسئولیت برای وی مجازات کیفری قرار داده است. (ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده) ثانیاً تأمین نفقه طفل را همواره بر عهده پدر می‌داند چه این‌که طفل نزد وی باشد یا در نزد مادر؛ و عدول پدر از پرداخت نفقه مطابق ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی می‌تواند به حبس کیفری پدر منجر شود؛ بنابراین، با تکلیفی که پدر در حضانت فرزند دختر از سن ۷ تا ۹ سالگی تا ازدواج او و در حضانت فرزند پسر از ۷ تا ۱۵ سالگی تا طبق عرف دادگاه‌ها ۱۸ سالگی دارد پدر نمی‌تواند از این مسئولیت فرار کند و قانون‌گذار راه بی‌مسئولیتی را بر ایشان بسته است.

تنها لطف قانونی‌ای که قانون‌گذار در عمل برای مادر عهده‌دار حضانت انجام داده، الزام و تکلیف پدر به تأمین نفقه فرزند است که آن‌هم متأسفانه در بیشتر موارد در حکم دادگاه‌ها به‌صورت مبلغی ناچیز تعیین می‌شود و دادگاه‌ها معمولاً مبلغی را تعیین می‌کنند که حتی هزینه خوراک طفل در یک ماه را هم نمی‌تواند جوابگو باشد. البته نهاد‌های حمایتی ازجمله بهزیستی و کمیته امداد و مؤسسات خیریه در عمل دستگیر این مادران هستند، اما در خیلی از موارد به دلیل جوان بودن و عزت‌نفس مادران عهده‌دار حضانت فرزند مراجعه به این نهاد‌ها ندارند که متأسفانه این ضعف بزرگی چه از ناحیه دولت و چه قانون‌گذاری است.

نکته مهمی که در ابتدا باید به آن اشاره کرد این است که حضانت والدین اعم از پدر یا مادر به‌صورت بی‌قیدوشرطی نیست؛ یعنی به این صورت نیست که طفل تا ۷ سالگی نزد مادر باشد و مادر اختیار تام در مورد وی داشته باشد و به هر نحوی به تربیت وی بپردازد و همچنین است در مواردی که حضانت طفل به عهده پدر قرار می‌گیرد. قانون‌گذار در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی به بیان نمونه‌ای از مواردی پرداخته که می‌تواند به سلب حق حضانت مادر یا پدر منجر شود. این ماده‌قانونی به بیان ۵ مورد پرداخته ازجمله این‌که فرد دارای حضانت اعتیاد زیان‌آور به الکل و مواد مخدر داشته باشد یا اشتهار به فساد اخلاق داشته باشد یا از طفل جهت کار‌های تکدی گری و ... سوءاستفاده کند.

همچنین قانون‌گذار در ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی ابتلا مادر به جنون و همچنین شوهر نمودن وی را از موارد سلب حضانت دانسته و در ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی نیز فوت یکی از زوجین را مطرح نموده که طبیعی است که حضانت در این صورت سالبه به انتفاء موضوع است. نکته دیگر آنکه این موارد احصا شده نیست و از باب شمولیت حداکثری است و به‌طور خلاصه باید گفت، در هر زمانی که مصلحت تربیتی و نگهداری طفل رعایت نشود والدین دیگر که طفل نزد وی نیست یا حتی اقربای دیگر و حتی دادستان می‌تواند تقاضای سلب حضانت کند؛ لذا نقض غرضی نباید صورت گیرد یعنی غرض از حضانت پرورش و نگهداری و تربیت فرزند و تا حد امکان فراهم آوردن شرایطی است که طفل دچار کمبودی نشود، اما اگر قرار باشد آن حضانت خلاف این موارد را موجب شود قطعاً حضانت سلب می‌شود.

بشر و حتی قانون‌گذار هیچ‌گاه مصون از نقیصه و حتی اشتباه نبوده و قوانین حضانت ما نیز نقایصی دارد؛ از جمله نواقصی که در زمان حاضر در متن قانون در ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی وجود دارد آن است که قانون‌گذار حضانت را از مادر در صورتی که بخواهد مجدداً بعد از طلاق از همسر خود ازدواج نماید سلب شده می‌داند و این امر عموماً به دلیل عاطفه شدید مادر به فرزند و ترس از این‌که حضانت از وی سلب شود و علیرغم میل به ازدواج از ازدواج دور می‌کند است که ممکن است به بروز مشکلات اخلاقی در جامعه منجر شود. البته این مشکل در عمل در برخی از شعبات دادگاه و از سوی قضات آگاه حل می‌شود و حتی با وجود ازدواج مجدد مادر حضانت از وی سلب نخواهد شد؛ اما در برخی موارد نیز از موجبات سلب حضانت محسوب می‌شود که به نظر می‌رسد بهتر است این ماده‌قانونی اصلاح و یا حذف شود. همچنین نقیصه دیگر عدم وجود نهاد‌های حمایتی مصرح در قانون است که به نظر می‌رسد با تشکیل نهاد‌های حمایتی حامی مادران عهده‌دار حضانت فرزند، جامعه شاهد وضعیت بهتری در زمینه فرزندان پرورش‌یافته در خانواده‌های طلاق خواهد بود. برچسب ها: حضانت ، فرزند ، تربیت کودکان

منبع: ناطقان

کلیدواژه: حضانت فرزند تربیت کودکان یکی از والدین حضانت فرزند بر عهده پدر تأمین نفقه قانون گذار قانون مدنی برای مادر هفت سالگی سلب حضانت قرار داده نهاد ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت nateghan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ناطقان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۹۴۴۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نورمحمدی: حرفه‌ای گری سرخپوشان برگ برنده بازی با آلومینیوم است/ امیدوارم ۶ بانک از عهده مشکلات برآیند

علیرضا نورمحمدی بازیکن سابق تیم فوتبال پرسپولیس  در گفتگو با خبرنگار ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان درباره بازی سرخپوشان برابر تیم آلومینیوم اراک در جام حذفی اظهار کرد: بازی جام حذفی سخت است، چون تیم‌های مقابل با انگیزه می‌آیند، اما به نظرم شرایط پرسپولیس به صورتی است که می‌تواند راحت این بازی را پیروز شود. سرخپوشان برای کسب ۲ جام انگیزه دارند و بازیکنان و مربیان برای هر ۲ جام تلاش می‌کنند و فکر نمی‌کنم کار سختی داشته باشند.

نورمحمدی درباره اینکه تیم آلومینیوم اراک همیشه حریف سرسختی برای پرسپولیس به شمار می‌آید و در بازی لیگ برتر هم توانست سرخپوشان را شکست بدهد، گفت: تیم‌های حاضر در جام حذفی به خصوص تیم‌های پایین جدول انگیزه لازم را دارند به خصوص آنها مقابل پرسپولیس با این همه تماشاگر سعی می‌کنند بهترین بازی خود را ارائه بدهند و همین موضوع باعث می‌شود بعضی از اوقات غافلگیر شویم.

او افزود: تیم پرسپولیس شرایطش به صورتی است که تجربه دارد، چون چند مرتبه در جام حذفی دچار مشکل شده است و همین موضوع باعث شده که دیگر تیمی را دستکم نگیرد. در جام حذفی شگفتی‌هایی می‌بینیم که اصلا عجیب و غریب است.

بازیکن سابق پرسپولیس درباره برگ برنده بازی پرسپولیس و آلومینیوم اراک گفت: به نظرم حرفه‌ای گری بازیکنانمان برگ برنده این بازی است، چون سرخپوشان در شرایطی قرار گرفتند که نمی‌خواهند از این شرایط خارج شوند. همچنین  تیم آلومینیوم هم سرمربی خوبی دارد و هم بازیکنانش مقابل تیم‌های بزرگ به خصوص پرسپولیس انگیزه زیادی دارند. به نظرم بازی جذابی می‌شود و تنها مشکلش این است که در زمین حریف برگزار می‌شود و تماشاگران حریف می‌آیند و یک مقدار کار را سخت می‌کند. زیبایی جام حذفی این است که یک تیم برنده و تیم دیگر بازنده می‌شود و امیدوارم پرسپولیس برنده این بازی باشد.

نورمحمدی درباره عملکرد امیر رضا رفیعی درون دروازه پرسپولیس گفت: کسانی که در پرسپولیس بازی کردند می‌دانند شرایط وحشتناک است. زمانی که یک گلر جوان در ۴ بازی به این صورت دروازه بانی می‌کند قطعا بازیکن آینده داری است. به نظرم اکنون هم انگیزه اش بیشتر شده است. بعضی از تیم‌ها دروازه بان جوان می‌گذارند و نتیجه اش را می‌گیرند. چند بازی که از این دروازه بان دیدم، گلری نیست که  مربی بترسد که او را درون دروازه بگذارد و او آینده دارد.

او درباره اظهارت  امیر حسین صادقی  بازیکن سابق استقلال مبنی بر اینکه پرسپولیسی‌ها می‌گویند قهرمان می‌شویم، اما وزیر ورزش تغییر کرده است، گفت: وقتی تیمی  زورش در زمین مسابقه نمی‌رسد،  همه زورشان به زبانشان می‌رود و هر چه دلشان می‌خواهد می‌گویند که برای پرسپولیسی‌ها این صحبت‌ها عادی و خنده دار است.  تیم پرسپولیس سال‌ها است که قهرمان و نایب قهرمان بوده  و از این رتبه پایین‌تر نیامده است به خاطر همین از این حرف‌ها زیاد می‌زنند.  

بازیکن سابق پرسپولیس درباره واگذاری مالکیت سرخپوشان به کنسرسیوم ۶ بانک اظهار کرد: امیدوارم این ۶ بانک دیگر بتوانند از پس امورات پرسپولیس بربیایند که دچار مشکل نشوند. به هر حال پرسپولیس و استقلال جزو تیم‌های پرطرفدار هستند و امیدوارم مشکلاتشان حل شود، چون یک تیم بزرگ باید پشتش یک پشتوانه بزرگ باشد و ان شا الله در وسطش اتفاقی نیفتد، چون پرسپولیس اکنون باید به آسیا برود و مقام بیاورد و باید با تیم‌های آسیایی بجنگد و خیلی سخت است.   

نورمحمدی درباره اینکه وضعیت پرسپولیس با خصوصی سازی بهتر می‌شود، گفت: صددرصد، کل دنیا به این صورت شده است و فوتبال ما هم فرقی ندارد. گروهی که می‌آید به خوبی می‌داند که باید به تیم پرسپولیس برسد و شرایط این تیم را باید درست کند. حالا امیدوارم قول‌هایی که به اسپانسر‌ها می‌دهند انجام شود که هر ۲ طرف سود ببرند، چون در آن صورت اسپانسر‌ها رغبت بیشتری دارند که در فوتبال سرمایه گذاری کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان ورزشی فوتبال و فوتسال