حدود ۷۵ درصد تشخیص بیماریها بر پایه آزمایشگاه است
تاریخ انتشار: ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۹۷۰۲۳۹
متخصص علوم آزمایشگاهی و هماتولوژی بالینی گفت: حدود ۷۵ درصد اساس تشخیص بیماریها بر پایه آزمایشگاه استوار است اما در ایران به دلیل عدم قرار گرفتن آزمایشگاه در جایگاه واقعی خود در نظام سلامت و رشد ناموزون رشتههای زیرشاخه پزشکی، نقش آزمایشگاهها کم رنگ دیده شده است.
به گزارش روز سه شنبه ایران اکونومیست از انجمن علوم آزمایشگاهی، احمد قره باغیان افزود: در ایران به دلیل پزشک سالاری و رشد ناموزون رشتههای زیرشاخه پزشکی، این نقش نادیده گرفته میشود بنابراین سهم هماتولوژی نیز از این وضعیت چندان متفاوت نیست در حالی که هماتولوژی اهمیت خود را در آزمایشگاه، پزشکی و نظام سلامت بسیار برجسته میداند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی اضافه کرد: خون بافتی است که به دلیل سیالیت و وظیفه اکسیژن رسانی خود با همه بافت های دیگر در تماس مستقیم و غیرمستقیم است بنابراین سلامت یا بیماری بیشتر بافتها در خون نمود دارد و بهترین و مهمترین نمونه بیولوژیکی بدن محسوب میشود.
متخصص علوم آزمایشگاهی و هماتولوژی بالینی اظهار داشت: علم هماتولوژی نیز به بررسی خون و مغز استخوان از نظر مورفولوژی سلولهای خونی، انعقاد و پایش داروهای ضد انعقاد، الکتروفورز هموگلوبین در تشخیص هموگلوبینوپاتیها، بانک خون و انتقال خون در بیماریهای مختلف، فلوسایتومتری در تشخیص بدخیمیهای خونی و متاستازهای خونی، ژنتیک و تستهای مولکولی بیماریهای مختلف بدخیم و غیر بدخیم خون میپردازد.
قره باغیان ادامه داد: از سوی دیگر با افزایش بهداشت عمومی، رفاه اجتماعی، زندگی شهرنشینی، حمل و نقل جادهای و افزایش امید به زندگی مهم ترین علت مرگ از بیماری بیمارهای عفونی به جز موارد استثنایی همهگیری ناشی از عوامل عفونت زای نوپدید و دوباره پدید مانند همهگیری کرونا، به بیماریهای قلبی عروقی، و سرطان حتی در کشور ما تغییر یافته است. از این رو نقش هماتولوژی نیز در تشخیص اولیه و پایش بیماریها و اثرات درمانی آنها پررنگتر میشود.
وی به سهم هماتولوژی از تشخیصهای آزمایشگاهی اشاره کرد و افزود: بیماریهای ارثی و اکتسابی خون رقمی حدود ۲۰ درصد بیماریهای انسان و تستهای هماتولوژیکی مثل CBC، مورفولوژی، انعقاد، الکتروفورز، فلوسایتومتری، بانک خون نیز حدود ۳۷ درصد کل تستهای آزمایشگاهی را به خود اختصاص میدهند و بعد از تستهای بخش بیوشیمی (سهم ۴۵ درصدی)، بیشترین تعداد آزمایشات را تشکیل میدهد.
متخصص علوم آزمایشگاهی و هماتولوژی بالینی اضافه کرد: از سویی دیگر تفسیر برخی تستهای بیوشیمی، ایمونولوژی، میکروبیولوژی و غیره نیز با رویکرد هماتولوژی است. به عنوان مثال نتایج تستهای فریتین، آهن، فولات، بیلی روبین، کمپلمان، فاویسم، اریتروپوئیتین و دیگر موارد مشابه نیز برای تفسیر نتایج هماتولوژیکی کاربرد دارند.
به گفته قره باغیان، رشته هماتولوژی دومین رکن آزمایشگاه بوده و در مورد بیماریهای خون، ترومبوز، نئوپلاسم، پیوند مغزاستخوان، تالاسمی و غیره مهمترین محور تشخیص، کنترل و پایش درمان یا روند بیماری محسوب میشود. هماتولوژی ارتباط مستقیمی نیز به کیتها و تجهیزات مدرن آزمایشگاهی دارد بنابراین میزان اهمیت و کارایی رشته بسته به ثروت، بودجه و سیاستهای ملی کشور میتواند متفاوت باشد و به عبارتی نبود برخی امکانات روز دنیا در ایران یا گرانقیمت بودن آنها باعث میشود تا از متوسط جهانی فاصله داشته باشیم.
وی درباره سهم هماتولوژی در تشخیص و کنترل کووید ۱۹ افزود: کرونا بیماری ریوی است که در فاز پیشرفته خود به دلیل تخریب بافت ریه یک فاز سیستمیک شدیدی را ایجاد میکند. در این مرحله بیمار وارد لنفوپنی و ترومبوسیتوپی شدید و اختلالات انعقادی میشود که در بخش هماتولوژی پایش میشوند و گاهی نیازمند تزریق خون و پلاکت است که در بخش بانک خون تامین می شود.
قره باغیان تصریح کرد: در مورد واکسن کرونا با نشان آسترازنکا و جانسون نیز وجود عوارض ترومبوتیک شبه HIT توسط بخش هماتولوژی تشخیص و پایش میشود.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: آزمایشگاه مرجع سلامت سلامت بهداشت و سلامت علوم آزمایشگاهی بیماری ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۹۷۰۲۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
این ویتامین را بخورید و این ورزش را انجام دهید؛ پوکی استخوان نمیگیرید
آفتابنیوز :
افزایش سن با ضعف، شکستگی استخوان، خمیدگی پشت و کوتاه شدن قد همراه است که اغلب افراد از آنها به عنوان نشانههای پیری یاد میکنند، اما این علائم در واقع نشانههای ابتلا به پوکی استخوان هم است. از دیگر عوامل خطر مهم در بروز این بیماری میتوان به مواردی همچون عدم تحرک، یائسگی، رژیم غذایی فاقد کلسیم، مصرف برخی داروها همانند کورتیکو استروئید، مصرف سیگار، عدم تماس با نور خورشید و نیز زمینههای ارثی و عوامل ژنتیکی اشاره کرد. مطالعات مختلف نشان دادهاند که این بیماری تا ۷۰ درصد میتواند تحت کنترل ژنها باشد و در خانواده تکرار شود.
خانمها با میزان بالاتری نسبت به آقایان به این بیماری مبتلا میشوند که البته دلایل زیادی برای آن ذکر شده است که از مهمترین آنها میتوان به یائسگی اشاره کرد. در این دوران به علت کاهش هورمون استروژن از میزان تراکم استخوانی کاسته میشود. این بیماری علائم قابل توجهی ندارد به همین دلیل به بیماری خاموش شناخته میشود. در مراحل اولیه بروز، علائم آن به ندرت ظاهر میشود و به همین دلیل تشخیص بیماری را دشوار میکند.
از مهمترین علائم پوکی استخوان میتوان به شکستگی خود به خود استخوانها با کمترین ضربه اشاره کرد که به میزان بالایی در گردن، ران و لگن و ستون مهرهها ایجاد میشود که به دنبال این شکستگیها، درد در نواحی دارای شکستگی ایجاد میشود. انحراف ستون مهرهها و کوتاه شدن قد نیز از علائم آن است.
این بیماری هزینههای زیادی را به جامعه و فرد تحمیل میکند به شکلی که بر اساس مطالعاتی که در دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفته است، استئوپروز (پوکی استخوان) مسئول از دست رفتن بیش از ۳۶ هزار سال زندگی مردان و زنان ایرانی در مقیاس DALY است؛ بنابراین میتوان گفت که مرگ و میر و بار ناشی از استئوپروز به دلیل شکستگیهای مکرر استخوانها و هزینههای درمانی و بستری همیشه قابل توجه بوده و در نتیجه پیشگیری از آن نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی، کاهش مرگ و میر و هزینههای خدماتی و درمانی دارد.
برای تشخیص این بیماری از روشهای متفاوتی استفاده میشود که شامل گرفتن شرح حال کامل، انجام معاینات فیزیکی، ارزیابی آزمایشگاهی، تست سنجش تراکم استخوان و گاها عکسهای رادیولوژی است. یکی از مهمترین ابزارهایی که برای پیشبینی خطر شکستگی و در نتیجه شناسایی افراد در معرض خطر بکار برده میشود، ابزار فرکس است.
همانطور که اشاره شد روشهای متفاوتی برای تشخیص استئوپروز وجود دارد که گرفتن شرح حال کامل از مهمترین آنها است، زیرا این مرحله به تشخیص اولیه یا ثانویه بودن استئوپروز فرد کمک به سزایی میکند. بررسی علایم رادیولوژیک بخصوص بصورت شکستگی مهرهها و کاهش تراکم استخوان نیز در این زمینه کمک کننده است. تست سنجش تراکم استخوان به عنوان تست طلایی برای تشخیص استئوپروز است. مارکرهای آزمایشگاهی همانند سطوح سرمی کلسیم، فسفر، آلکالین فسفاتاز، آلکالین فسفاتاز استخوانی، هورمون پاراتورمون و همچنین بیومارکرهای استخوانی شامل استئوکلسین و C ترمینال تلوپپتید (CTX) نیز در این روند کمک کننده هستند. البته بیوپسی استخوان نیز در تشخیص بیماری و بررسی کیفیت استخوانی کمک کننده است که به علت تهاجمی بودن کاربردی ندارد؛ بنابراین به نظر میرسد شناسایی بیماران در معرض خطر این بیماری و سپس پیشگیری از بروز آن از اهمیت بالایی برخوردار باشد. کیفیت زندگی که شامل داشتن تغذیه مناسب، فعالیت فیزیکی کافی و تماس با نورآفتاب کافی است در این راستا حائز اهمیت است. همانطور که میدانیم تغذیه به طور کلی به عنوان یک فاکتور موثر در بسیاری از بیماریها مورد توجه است و بیماری استئوپروز نیز از این قاعده مستثنی نیست.
رژیم غذایی دارای کلسیم و ویتامین D کافی برای پیشگیری از این بیماری مورد نیاز است. مواد لبنی از جمله مواد غذایی غنی از کلسیم نیز باید در رژیم روزانه افرد قرار گیرد و از آنجایی که حضور ویتامین D به همراه کلسیم برای سلامت استخوانها مورد نیاز است پس باید ویتامین D کافی نیز در بدن وجود داشته باشد. نور آفتاب به عنوان یک منبع مهم برای جذب کافی ویتامین D شناخته شده است. لازم به ذکر است که تماس با نور آفتاب به طور مستقیم و نه مثلا از پشت پنجره، برای ساخت ویتامین D مورد نیاز است. از این رو تماس مستقیم با نور آفتاب با میزان ۳۰ دقیقه در روز در برنامه روزانه فرد قرار گیرد.
از راههای مهم پیشگیری از استئوپروز، انجام فعالیت فیزیکی به صورت منظم است. مطالعات مختلف نشان دادهاند که ورزشهای تحمل کننده وزن که فشار بالایی به استخوانهای فرد وارد میکنند میتوانند تاثیر مثبتی بر تراکم استخوان داشته باشند و بدین ترتیب موجب افزایش تراکم استخوان فرد شوند، لذا انجام این ورزشها حداقل ۳۰ دقیقه در روز میتواند کمک کننده باشد.
بنابر اعلام مرکز تحقیقات استئوپروز، پیادهروی به عنوان یک ورزش موثر بر تراکم استخوان بسیار توصیه شده است. از طرفی انجام فعالیت فیزیکی موجب افزایش تعادل فرد میشود و بدین ترتیب در دوران کهنسالی برای حفظ تعادل فرد بسیار کمک کننده است. برای پیشگیری از این بیماری، افراد میبایست در دوران کودکی و نوجوانی یک رژیم غذایی غنی از کلسیم داشته و به طور منظم ورزش کنند و تماس کافی با نور آفتاب را همواره مد نظر داشته باشند تا بدین ترتیب قبل از رسیدن به پیک تراکم استخوانی در دهه سوم زندگی، ذخیره کافی استخوانی برای خود تهیه کنند و بدین ترتیب با افزایش سن این افراد کمتر در خطر پوکی استخوان قرار گیرند.
منبع: خبرگزاری ایسنا