به نقل از «ایران اکونومیست»

اهداف واشنگتن در فصل جدید روابط با آسه‌آن

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۰۲۴۰۴

فصل جدید روابط آمریکا با انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن)، در حالی رقم می خورد که واشنگتن طیفی از اهداف پیدا و پنهان را از این مناسبات دنبال می کند و تشدید رقابت و تقابل با چین، بخشی از این اهداف است.

به گزارش روز ایران اکونومیست، جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا روز جمعه گفت که اولین نشست با رهبران انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا در واشنگتن، آغاز عصر جدید در مناسبات بین ایالات متحده و این سازمان ۱۰ عضوی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در بیانیه مشترکی که پس از نشست اخیر آمریکا و آسه آن برگزار شد، دو طرف در جهت آنچه تحلیل گران گامی نمادین برای تعهد به افزایش سطح مناسبات از یک شراکت راهبردی به یک مشارکت راهبردی جامع نامیدند، اقدام کردند.

در مورد موضوع اوکراین، این گروه نسبت به احترام به حاکمیت، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی تاکید کردند، واژگانی که به گفته یک کارشناس منطقه ای فراتر از بیانیه های قبلی آسه آن بود. این بیانیه در عین حال روسیه را به خاطر تهاجم به اوکراین محکوم نکرد.
 

دولت بایدن امیدوار است این تلاش ها نشان دهد که آمریکا بر مسائل هند – اقیانوسیه و چالش طولانی مدت چین که اصلی ترین رقیبش است، به شدت متمرکز است.

رئیس جمهوری آمریکا همچنین در تلاش است کشورهای عضو آسه آن را به اتخاذ موضعی سخت تر نسبت به تهاجم روسیه به اوکراین ترغیب کند.

بایدن در این اجلاس گفت: توافق بزرگ تاریخ دنیای ما برای ۵۰ سال آینده به دست کشورهای عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا نوشته خواهد شد و روابط ما با شما در سال ها و دهه های پیشِ رو، آینده را خواهد ساخت.

 بایدن همچنین بر شراکت حیاتی آمریکا و آ سه آن تاکید کرد و آن را موضوعی حساس برشمرد و افزود ما در آستانه ورود به "عصری جدید" از روابط میان آمریکا و آ سه آن هستیم.

اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آ سه آن) شامل کشورهای برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام است.

براساس این گزارش، تعهدات جدید آمریکا شامل استقرار یک کشتی گارد ساحلی در منطقه برای کمک به مقابله با مساله ای است که واشنگتن و کشورهای منطقه ای به عنوان ماهیگیری غیرقانونی چین از آن یاد می کنند.

با این حال، هزینه های آمریکا در مقایسه با تعهدات مالی چین به آسه آن به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار به منظور مقابله با کووید – ۱۹ و بهبود اقتصادی این سازمان، کم رنگ است.

بایدن روز جمعه پست سفیر آسه آن را که از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ خالی مانده بود، پر کرد و «یوهانس آبراهام» رئیس ستاد شورای امنیت ملی اش را برای این سمت معرفی کرد.

بایدن همچنین در زمینه ابتکارات دیگری چون سرمایه گذاری زیرساختی و چارچوب اقتصادی هند – اقیانوس آرام اقدام می کند.

ارتقای روابط به یک مشارکت راهبردی جامع با اقدامات مشابه آسه آن با استرالیا و چین در سال گذشته مطابقت دارد.

کشورهای عضو آسه آن در نگرانی های آمریکا در مورد اقدامات بی محابای چین از جمله ادعای مالکیت پکن بر بخش های وسیعی از دریای جنوب چین سهیم هستند.

با این حال، این کشورها با توجه به روابط اقتصادی شان با چین و مشوق های اقتصادی محدود آمریکا، در زمینه جانبداری محکم تر از واشنگتن محتاط هستند. برخی همچون ویتنام، لائوس و کامبوج از پیوندهای تاریخی با روسیه برخوردار هستند.

از زمان خروج دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا از یک پیمان تجاری منطقه ای در سال ۲۰۱۷، کشورهای عضو آسه آن از تعلل واشنگتن در تشریح برنامه هایی برای تعاملات اقتصادی سرخورده شده اند.

بایدن در نشستی مجازی با رهبران آسه آن در ماه اکتبر (مهر ۱۴۰۰)، از ایجاد چارچوب اقتصادی هند – اقیانوسیه خبر داد.

تحلیل گران و دیپلمات ها گفته اند تنها دو کشور آسه آن یعنی سنگاپور و فیلیپین احتمالا در میان گروه اولیه ای هستند که برای مذاکرات در قالب این چارچوب ثبت نام می کنند.

رهبران کشورهای جنوب شرق آسیا در آستانه اجلاس ویژه آمریکا و این گروه در واشنگتن گردهم آمدند. نشست آمریکا – آسه آن به میزبانی بایدن در روزهای ۱۲ و ۱۳ ماه می (۲۲ و ۲۳ اردیبهشت) به نشانه تعهد دولت بایدن به این بلوک منطقه ای برگزار شد.

این دومین نشست رهبران آسه آن در خاک آمریکا بدنبال اجلاس رهبران ویژه آسه آن – آمریکا به میزبانی باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده در فوریه ۲۰۱۶ بود.

میانمار درپی کودتای فوریه ۲۰۲۱، از شرکت در اجلاس اخیر کنار گذاشته شد و رودریگو دوترته رئیس جمهوری فیلیپین که روزهای پایانی سمت خود را می گذراند نیز تصمیم گرفت در این نشست شرکت نکند.

این اجلاس نیز همچون نشستی که در دوره ریاست جمهوری اوباما برگزار شد، از اهمیتی نمادین برخوردار بود و نقطه عطفی در تلاش های دولت بایدن برای تعامل با جنوب شرق آسیا را به نمایش گذاشت. آمریکا این منطقه را منطقه ای مرکزی برای مقابله با نفوذ روبه رشد چین در آسیا تلقی می کند.

نشست رهبران آسه در واشنگتن برای اولین بار به میزبانی آمریکا در این شهر برگزار شد. در بیانیه مشترکی که پس از این اجلاس صادر شد، آمده است: ما به شراکت راهبردی جامع آسه آن – آمریکا که هدفمند، اساسی و برای دهمین اجلاس آسه آن – آمریکا در نوامبر ۲۰۲۲ سودمند است، پایبند هستیم.

دولت بایدن در قالب بخشی از تعهد خود نسبت به آسه آن، درمورد اختصاص بیش از ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه برای امنیت دریایی، زیرساخت ها و طرح های ابتکاری دیگر متعهد شد.

دولت وی همچنین امیدوار است به زودی یک طرح ابتکاری در زمینه تعامل منطقه ای را ارائه دهد که چارچوب اقتصادی هند – اقیانوس آرام نام دارد که در ضمن غیبت واشنگتن از توافق های اصلی تجارت آزاد در منطقه پیشنهاد شده است.

کارشناسان مسائل تجاری، تعهد کشورهای جنوب شرق آسیا نسبت به این چارچوب را از اهمیت بالایی برخوردار دانسته اند.

اما نگرانی هایی در مورد میزان جذابیت این چارچوب برای این کشورها وجود دارد، زیرا دولت آمریکا به وضوح گفته است که این یک توافق تجارت آزاد سنتی نخواهد بود که دسترسی به بازار را فراهم کند.

در بیانیه مشترک منتشر شده آمده است آمریکا و آسه آن به همکاری برای پیشبرد رشد اقتصادی قوی تر و فراگیرتر همچون مشارکت اقتصادی حیاتی ایالات متحده در منطقه ادامه می دهند.

چین بزرگترین شریک تجاری آسه آن است، اما رفتارهای مالکیتی پکن اختلافاتی را به وجود آورده است، به طوری که چین با چهار کشور عضو این بلوک شامل برونئی، مالزی، فیلیپین و ویتنام و همچنین تایوان در دریای جنوب چین ادعای ارضی مورد مناقشه دارد.

تهاجم نظامی روسیه به اوکراین نیز واکنش هایی را در منطقه هند – اقیانوس آرام به همراه داشته و برخی کشورها از جمله ژاپن را نگران کرده که تایوان ممکن است اوکراینی دیگر باشد، منطقه ای که پکن آن را استانی می داند که در صورت لزوم با زور به سرزمین اصلی چین ملحق خواهد شد.

حال پرسش این است که چه انتظاری می تواند از اجلاس آمریکا – آسه آن داشت؟

راهبرد کاخ سفید در زمینه هند – اقیانوسیه در ماه فوریه منتشر شد و قصد آمریکا برای ایجاد یک منطقه هند – اقیانوسیه آزاد و باز را که متصل تر، مرفه تر، امن تر و انعطاف پذیرتر است، مشخص کرد.

در حالی که رقابت با چین در قلب راهبرد منطقه ای آمریکا قرار دارد، حمایت از آسه آنی منسجم و انعطاف پذیر، یکی از ابزارهای حیاتی برای برخورداری از منطقه هند – اقیانوسیه آزاد و باز محسوب می شود.

اما دستیابی به آسه آنی قدرتمند، آُسان نخواهد بود. آسه آن یک گروه ۱۰ عضوی است که براساس اجماع عمل می کند، به این معنی که به ندرت زیرک و جسور خواهد بود حتی در بهترین روزهای خود. در شرایطی که یکی از اعضای آسه آن یعنی میانمار در بحران به سر می برد، قدرت گرفتن این گروه بعیدتر از همیشه به نظر می رسد.

با این حال، به رغم این اختلافات، یکی از زمینه های توافق واضح در میان کشورهای عضو این است که تنها آسه آن می تواند سنگ بنای مرکزی برای منطقه گرایی هند – اقیانوسیه باشد.

آمریکا و متحد انش و تا حدی چین این دیدگاه را پذیرفته اند که هدایت معماری منطقه ای هند – اقیانوسیه، برای قدرت های بزرگ غیرقابل دفاع است. از اینرو به شدت به نفع آمریکاست که در روابطش با آسه آن سرمایه گذاری کند و برای حمایت از مرکزیت آسه آن در امور منطقه ای، هر آنچه می تواند انجام دهد.

با این وجود آمریکا در این زمینه روشن عمل کرده است که همکاری دو جانبه و حتی سه جانبه و چهار جانبه با متحدان و شرکای کلیدی، برای تعامل و قدرت آمریکا در منطقه، اساسی است.

در یک سال نخست ریاست جمهوری بایدن، تعامل با کشورهای جنوب شرق آسیا و آسه آن به واسطه محدودیت های سفری اعمال شده کرونایی و گسست در آسه آن به دلیل کودتای ۲۰۲۱ میانمار، دشوار بود.

اما نشست اخیر، علاقمندی آمریکا به تعهد نسبت به تعمیق روابط با آسه آن و اعضای تشکیل دهنده آن را به نمایش گذاشت.

در این میان، کشورهای عضو آسه آن نسبت به این مساله که روابط بین آمریکا و چین، پیامدهای مهمی برای کشورهای عضو دارد، کاملا هوشیار هستند.

اما با وجود این مسائل، کشورهای آسه آن جملگی خواستار حضور آمریکا در جنوب شرق آسیا هستند تا نفوذ چین را تعدیل کند.

این کشورها همچنین می خواهند ژاپن، هند، استرالیا و دیگر قدرت های خارجی به میزان کافی تعامل داشته باشند تا توازن در قدرت در منطقه برقرار شود.

آنچه این کشورها نمی خواهند این است که مجبور شوند بین آمریکا و چین، یکی را انتخاب کنند.

آسه آن همچنین مشتاق به شراکت در چالش های متنوعی است که از تغییرات اقلیمی تا آمادگی برای همه گیری و جرایم فراملی را در بر می گیرد.

 

 

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا ، چین ، ایالات متحده آمریکا

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا چین ایالات متحده آمریکا کشورهای جنوب شرق آسیا کشورهای عضو آسه آن ایالات متحده رئیس جمهوری دولت بایدن آمریکا و آ برگزار شد آسه آن آسه آن آسه آن منطقه ای آسه آن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۰۲۴۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فارن افرز: احتمال شکل گیری ائتلاف منطقه ای اعراب و اسرائیل علیه ایران چقدر است؟

نشریه آمریکایی "فارن افرز" با انتشار مقاله ای به تغییر فضای ژئوپلتیک منطقه پس از حمله تلافی جویانه اخیر ایران به اسرائیل پرداخته و امکان شکل گیری یک ائتلاف ضدایرانی با حضور اسرائیل و کشورهای عربی با مشارکت آمریکا و غرب را مورد بررسی قرار داده است.

به گزارش عصرایران، در این مقاله آمده است:

هنگامی که ایران در 13 آوریل بیش از 300 موشک و پهپاد را به سمت اسرائیل پرتاب کرد، دولت اردن به دفع حمله ایران کمک کرد. گزارش‌های اولیه رسانه‌ها حاکی از آن بود که چندین کشور عربی دیگر در دفاع از اسرائیل مشارکت کرده‌اند، تلاش‌هایی که آنها بعدا آن را رد کردند.

 با این وجود، گروهی از رهبران اسرائیل و همچنین برخی ناظران در واشنگتن، این اقدامات را نشانه‌ای از یک تغییر بزرگ تفسیر کردند. تغییری با این پیش فرض که این کشورهای عربی، در صورت ادامه تشدید درگیری اسرائیل با ایران، طرفدار اسرائیل خواهند بود. 

سپهبد "هرزی هالوی" رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، اعلام کرد که حمله ایران "فرصت های جدیدی برای همکاری در خاورمیانه ایجاد کرده است." موسسه مطالعات امنیت ملی، یک اندیشکده پیشرو اسرائیلی نیز اعلام کرد که "ائتلاف منطقه‌ای و بین‌المللی که در رهگیری پرتاب‌های ایران به سمت اسرائیل مشارکت داشت، پتانسیل ایجاد یک اتحاد منطقه‌ای علیه ایران را نشان می‌دهد."

پس از پاسخ اسرائیل به حمله ایران با یک حمله نسبتا محدود به تاسیسات نظامی در ایران، "دیوید ایگنِیشس"، ستون نویس واشنگتن پست، اظهار داشت که اسرائیل "مانند رهبر یک ائتلاف منطقه ای علیه ایران رفتار می کند." او نوشت: "به نظر می‌رسد که اسرائیل با پاسخ نظامی ملایم خود به ایران، منافع متحدان عربش در این ائتلاف رادر نظر گرفت. متحدانی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن که همگی در عملیات رهگیری پرتابه های ایرانی علیه اسرائیل به طور مخفی و آشکار مشارکت کردند.

به نظر این ستون نویس واشنگتن پست، این یک "تغییر پارادایم بالقوه برای اسرائیل"است، تغییری که به خاورمیانه "شکل جدیدی" می‌بخشد.
با این حال، این ارزیابی‌ها بیش از حد خوش بینانه به نظر می رسند و نمی‌توانند پیچیدگی چالش‌های منطقه را درک کنند. مطمئنا، با توجه به ماهیت بی‌سابقه تنش نظامی بین اسرائیل و ایران در ماه آوریل امسال، استراتژی آینده اسرائیل علیه ایران ممکن است ملاحظات منطقه‌ای را بیشتر در نظر بگیرد.

 اما واقعیت‌های منطقه که مانع همکاری اعراب و اسرائیل می‌شود، تغییر قابل توجهی نکرده است. حتی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر و متعاقب آن جنگ اسرائیل علیه غزه، کشورهای عربی که توافقنامه 2020 "ابراهیم" را امضا کردند و عادی سازی با اسرائیل را پذیرفتند، از حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از گسترش شهرک سازی های اسرائیل در کرانه باختری و تلاش وزرای راست افراطی کابینه او برای شکننده کردن وضعیت موجود در اورشلیم ناامید شده بودند. 

مجموعه ای از حملات مرگبار شهرک نشینان اسرائیلی به فلسطینی ها در شهرهای کرانه باختری در بهار سال 2023 به تنش های منطقه ای دامن زد. پس از آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه در ماه اکتبر، که موجی از اعتراضات مردمی را در سراسر خاورمیانه برانگیخت، رهبران عرب در حمایت آشکار از اسرائیل تردید بیشتری پیدا کردند، زیرا می دانستند که همکاری آشکار می تواند به مشروعیت داخلی آنها لطمه بزند.

هیچ چیز درباره واکنش اعراب به این دور از رویارویی ایران و اسرائیل نشان نمی دهد که مواضع سابق آنها تغییر نکرده است. گروهی از دولت‌ها که بسیاری از اسرائیلی‌ها به طور تقلیل از آنها به عنوان "اتحاد سنی" یاد می‌کنند، در واقع همچنان به دنبال متعادل کردن روابط خود با ایران و اسرائیل، حفاظت از اقتصاد و امنیت خود و مهمتر از همه، جلوگیری از یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر هستند. 

آنها همچنین احتمالا پایان دادن به جنگ فاجعه بار در غزه را بر رویارویی با ایران در اولویت قرار خواهند داد. با این حال، با افزایش تنش بین ایران و اسرائیل، اشتیاق کشورهای عربی برای تسریع در ادغام منطقه‌ای اسرائیل بیش از هر زمان دیگری به تمایل اسرائیل برای پذیرش تشکیل یک کشور فلسطینی بستگی دارد.

پیش از حمله 13 آوریل ایران به اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی اطلاعاتی درباره این حمله قریب الوقوع را با ایالات متحده به اشتراک گذاشتند. سپس فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) از این اطلاعات برای هماهنگی پاسخ خود با اسرائیل و سایر شرکا استفاده کرد.

 اردن به هواپیماهای نظامی آمریکا و بریتانیا اجازه ورود به حریم هوایی این کشور را داد تا پرتابه های ایرانی را متوقف کرده و مستقیما حملات ایران را رهگیری کنند. گزارش‌های اولیه رسانه‌ها، به‌ویژه در ایالات متحده و اسرائیل، تأکید کردند که اسرائیل موفق شده با تلاش‌های منطقه‌ای گسترده، حمله تهران را خنثی کند.

اما به زودی مشخص شد که نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان سعودی و هم امارات به صراحت هرگونه کمک نظامی مستقیم به اسرائیل را تکذیب کردند. مقامات اردنی نیز از مشارکت خود برای حفاظت از منافع خود دفاع کردند. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، با تاکید بر اینکه کشورش برای کمک به اسرائیل اقدامی نکرده است، اعلام کرد که "امنیت و حاکمیت" اردن "بالاتر از همه ملاحظات" قرار دارد.

تلاش هایی که کشورهای عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریبا به طور قطع ناشی از تمایل به حفظ روابط آنها با ایالات متحده بود، نه برای همسویی بیشتر با اسرائیل. از زمانی که اسرائیل عملیات خود را در غزه آغاز کرد، رهبران عرب از اینکه جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده موفقیت بیشتری در مهار رفتار اسرائیل در غزه کسب نکرده است، از کاخ سفید ناامید شده‌اند، اما آنها همچنان به دنبال تعمیق همکاری خود با واشنگتن هستند چون هیچ منبع جایگزینی برای نوع امنیتی که از ایالات متحده دریافت می کنند، نمی بینند.

در ماه‌های اخیر، کشورهای عربی خلیج فارس و همچنین مصر و اردن به تشویق واشنگتن برای کمک به مدیریت پویایی‌های امنیتی خاورمیانه، مهار فعالیت‌های مخرب ایران و جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر ادامه داده‌اند. پایان دادن به جنگ در غزه همچنان یک اولویت فوری منطقه ای است و کشورهای عربی در حال کار برای یک طرح صلح با دولت بایدن هستند. رهبران عربستان همچنان معتقدند که یک معاهده دفاعی دوجانبه با ایالات متحده باید بخشی از هر گونه توافق عادی سازی آینده رابطه آنها با اسرائیل باشد و امارات به تلاش خود برای مذاکره درباره توافقنامه دفاعی خود با دولت بایدن ادامه می دهد.

با این حال، در همان زمان، کشورهای حوزه خلیج فارس اکنون تعامل نزدیک تری با تهران دارند. آنها به خوبی می دانند که تقابل آنها با ایران آنها را در معرض خطر قرار می دهد. در سال 2019، پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، تهران بی ثباتی را در سراسر خلیج فارس گسترش داد، به کشتی ها در نزدیکی بنادر امارات حمله کرد و برای اولین بار حملات دقیقی را علیه تاسیسات نفتی عربستان انجام داد. پس از امضای توافقنامه ابراهیم از سوی امارات و بحرین نیز تهران به صراحت به این 2 کشور هشدار داد که حضور نظامی اسرائیل در خلیج فارس خط قرمزی برای ایران خواهد بود.

خیلی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر، کشورهای عربی به طور کلی تصمیم گرفته بودند که بهترین راه برای کاهش خطر یک ایران که به طور فزاینده تهاجمی تر می شود، تلاش برای نزدیکی به تهران است. 

بر همین اساس امارات و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود با ایران را به ترتیب در سال های 2021 و 2023 احیا کردند. از 7 اکتبر، این کشورها همراه با بحرین و عمان، پیام‌ها و هشدارهایی را بین ایران و اسرائیل مخابره کرده و برای مدیریت تنش‌ها پیشنهادهایی رامطرح کرده اند. دو روز پس از حمله ایران در 13 آوریل، وزیر امور خارجه مصر با همتایان ایرانی و اسرائیلی خود به منظور مهار تنش تلفنی تماس گرفت.

علایق آینده

در ماه‌های آینده، کشورهای عربی احتمالا تلاش خواهند کرد تا این اقدام متعادل کننده را حفظ کنند و از همه طرف‌ها به خویشتنداری دعوت کنند و از اقدامات تهاجمی بیشتر اسرائیل فاصله بگیرند. اگر تشدید تنش بین ایران و اسرائیل ادامه یابد، آنها احتمالا تمایل کمتری به حمایت از عملیات اسرائیل خواهند داشت. هزینه های داخلی آنها برای حمایت آشکار از اسرائیل احتمالا با گذشت زمان افزایش خواهد یافت، به ویژه اگر نیروهای اسرائیلی به سمت رفح حرکت کنند، شهری در جنوب غزه که صدها هزار فلسطینی در آن پناه گرفته اند و اسرائیل مدعی است که حماس پایگاهی مستحکم در آنجا دارد.

با وجودی که بسیاری از کشورهای عربی نگرانی های مشترکی با اسرائیل در مورد فعالیت های منطقه ای ایران، به ویژه حمایت این کشور از شبه نظامیان غیردولتی دارند، اما کشورهای عربی خلیج فارس، به تجربه دریافته اند که باز کردن گفتگوهای مستقیم دیپلماتیک، اعمال فشار با انگیزه‌های اقتصادی و انجام دیپلماسی پنهان با تهران امن‌ترین راه‌ها برای حفاظت از منافع آنها و جلوگیری از تشدید درگیری است. 

هر چقدر هم که درگیری ایران و اسرائیل تشدید شود، کشورهای عربی احتمالا از این اشکال تعامل عقب نشینی نخواهند کرد. تلاش های آنها برای عادی سازی روابط با ایران از زمان آغاز جنگ غزه سرعت گرفته است، در حالی که تلاش ها برای عادی سازی روابط آنها با اسرائیل متوقف شده است.

در تلاش برای ترغیب اسرائیل به تفکر فراتر از جنگ غزه، عربستان سعودی همچنان چشم‌انداز عادی‌سازی روابط خود با اسرائیل را به شرط تعهد تل آویو به مشارکت در فرایند سیاسی با هدف تشکیل یک کشور فلسطینی، منوط کرده است. 

با این حال، اسرائیل این درخواست های عربستان را نادیده گرفته است، شاید به دلیل اطمینان بیش از حد به این مساله که پس از پایان جنگ در غزه، روند عادی سازی می تواند از همان جایی که متوقف شد ادامه یابد. عادی سازی بیشتر روابط اعراب و اسرائیل در این شرایط بعید است. 

کشورهای عربی به همکاری با واشنگتن در زمینه دفاع موشکی ادامه خواهند داد، اما این همکاری مستلزم هماهنگی مستقیم با اسرائیل نیست. همچنین به این زودی ها به سطح یک اتحاد رسمی دفاعی نزدیک نخواهد شد. این امر مستلزم همسویی بهتر سیستم‌های دفاعی کشورهای عربی و همچنین اعتماد بسیار بیشتر بین طرفین است، که هر دوی این موارد در خاورمیانه وجود ندارد و ایجاد آن زمان می‌برد.

کشورهای عربی، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، از تلاش‌های اسرائیل برای تنزل دادن توانایی‌های نیابتی ایران استقبال خواهند کرد. اما آنها به احتمال زیاد با هرگونه حمله مستقیم به ایران که می‌تواند چشم‌انداز اقتصادی شکننده منطقه را بی‌ثبات کند یا به حمله متقابل ایران در خلیج‌فارس منجر شود، مخالفت خواهند کرد. 

با وجود اینکه کشورهای عربی علاقه مند به حفظ روابط دفاعی نزدیک با واشنگتن هستند، اما آنها نمی خواهند به بلوکی بپیوندند که آشکارا علیه ایران و حامیان جهانی آن مانند روسیه کار می کند. آنها ترجیح می دهند روابط چندجانبه منطقه ای و جهانی خود را متعادل کنند، نه اینکه در یک مسیر یکطرفه پل ها را پشت سر خود خراب کنند.

با وجود این محدودیت‌ها، کشورهای عربی می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از تشدید بیشتر تنش بین ایران و اسرائیل ایفا کنند. تقویت خطوط ارتباطی بین دو کشور - و ایجاد خطوطی برای مدیریت بحران - بیش از هر زمان دیگری حیاتی است و دقیقا به همین دلیل است که تعدادی از کشورهای عربی روابط خود را همزمان با ایران و اسرائیل تقویت کرده‌اند، آنها می‌توانند از این روابط برای تشویق به خویشتن‌داری و کمک به انتقال پیام‌ها بین دو طرف استفاده کنند و در صورت شروع درگیری‌ها برای جلوگیری از درگیری یا کاهش آسیب تلاش کنند.

 در درازمدت، برای ایجاد ثبات در منطقه، کشورهای خاورمیانه باید سکویی برای گفتگوهای منظم ایجاد کنند که برای مشارکت ایران و اسرائیل باز باشد. حملات اخیر که ایران و اسرائیل را در آستانه جنگ قرار می دهد، تنها نشان می دهد که چقدر نیاز به چنین گفت وگویی ضروری شده است.

اما جهان باید انتظارات خود را برای همکاری نزدیکتر بین کشورهای عربی و اسرائیل کاهش دهد. همکاری کاملا فنی که کشورهای عربی و اسرائیل اخیرا در زمینه‌های مورد علاقه مشترک از جمله انرژی و تغییرات آب و هوا داشته‌اند، احتمالا ادامه خواهد داشت. 

با این حال، به این زودی ها گردهمایی‌های منطقه‌ای پرمخاطب که آشکارا تعامل سیاسی کشورهای عربی با اسرائیل را تبلیغ می‌کنند، در کار نخواهد بود مگر اینکه اسرائیل به جنگ خود با غزه پایان دهد.

 تا آن زمان، تلاش کشورهای عربی برای حفظ روابط اقتصادی خود با اسرائیل نیز محدود خواهد بود. یک استراتژی کوتاه‌مدت واقع‌بینانه‌تر، حمایت از توانایی آن‌ها برای میانجی‌گری و جلوگیری از درگیری‌های آینده بین ایران و اسرائیل را در اولویت قرار خواهد داد.

 

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: نگاه دولت های عربی به درگیری ایران و اسراییل گفت و گوی دیدنی اعراب درباره رویارویی ایران و اسرائیل (فیلم)