به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

چگونه در فضای مجازی دروغ را از واقعیت تشخیص دهیم؟ + تصاویر

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۰۵۷۴۵

اصلاح ارز ترجیحی بهانه خوبی بود تا ضدانقلاب بخواهد برنامه همیشگی خود را در القای آشوب و جو امنیتی در ایران به مرحله اجرا برساند. 

اخیراً کلیپی تحت عنوان «غارت یک فروشگاه در قزوین» منتشر و ادعا شد که این کلیپ پس از ماجرای اصلاح ارز ۴۲۰۰ بوده است. پلتفرمی که فیلم در آن منتشر شد نیز اینستاگرام (وابسته به فیس‌بوک) است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیشتربخوانید

از کلاه و کاپشن در فصل گرما تا صادرات محصولات ۳ سال قبل!/ انتشار اخبار جعلی بعد از اصلاح نرخ اقلام اساسی

بررسی‌ها نشان داد که تاریخ این کلیپ آبان ۹۸ است نه اردیبهشت ۱۴۰۱. موقعیت جغرافیایی آن نیز کرج است نه قزوین.

از طرفی، با کمی دقت متوجه خواهید شد که افراد حاضر در این فیلم لباس زمستانی پوشیده‌اند.این در حالیست اخیراً قزوینی‌ها به رسم دیرینه خود ۵۰ بدر را برگزار کردند؛ مراسمی که ۵۰ روز بعد از نوروز و با ورود به فصل گرما برگزار می‌شود.

شبکه «منوتو» هم پیرو سایر رسانه‌های ضدانقلاب در حال القاء اعتراضات سراسری در ایران است. پیج فضای مجازی این رسانه بین ساعت ۲۲:۳۰ جمعه ۲۳ اردیبهشت تا ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه شنبه ۲۴ اردیبهشت، بیش از ۳۰ کلیپ با مضمون اعتراضات سراسری منتشر کرده است. ۱۳ کلیپ مربوط به شهرستان بروجرد، ۴ مورد مربوط به شهرستان دهدشت و ۶ مورد مربوط به شهرستان فارسان است.

کل جمعیت حاضر هم معدود و پراکنده است. ۸ مورد از کلیپ‌ها نیز با عناوینی نظیر «جو امنیتی» منتشر شد که اساساً جریان عادی عبور و مرور را نشان می‌دهد و گوینده کلیپ صرفاً با تکرار واژه «جو امنیتی ... » تلاش می‌کند فضای عادی کلیپ را غیر عادی جلوه دهد.

با این اوصاف، این رسانه با پمپاژ کلیپ این ۳ شهرستان از زوایای مختلف درصدد القاء فضای اعتراضات گسترده است. دقت کنید که این رسانه می‌خواهد با نشان دادن کلیپ‌هایی از این ۳ شهرستان ( از میان ۴۶۹ شهرستان کشور) آن هم در حد چند نفر تجمع نتیجه بگیرد کشور در اعتراضات سراسری فرو رفته است.

با چه چیزی مواجهیم؟

در اینجا به وضوح با پدیده «DisInformation» طرف هستیم. این واژه به معنای اطلاعات غلطی است که  تعمداً به منظور ضربه به شخص، گروه، سازمان و یا کشوری خاص است و با هدف مبهم نشان دادن واقعیت منتشر می‌شود.

چند نکته ذیل می‌تواند تا حدودی کاربران را به مرزهای میان دروغ و واقعیت مسلط کند:

۱: در فضای مجازی برای باور کردن عجله نکنید: فرمولی ثابت برای تشخصیص اطلاعات جعلی در میان یک بحران (واقعی یا فکاهی) وجود ندارد. امّا اگر فرد با هرعقیده به دنبال حقیقت باشد، در وهله اول با دیده شک به روایت یا ویدئو درحال پخش می‌نگرد. اجازه ندهید احساسات بر دیدگاه در مورد داستان تأثیر بگذارد. شک، خط اول نیل به حقیقت است. 

۲: اسیر پمپاژ جو رسانه‌ای نشوید: عملکرد منوتو یک نمونه مشخص از این پمپاژ رسانه‌ای است. نباید اسیر این تعدد مطالب بشویم. سعی کنید همیشه در چنین لحظاتی به منتشر کننده این فیلم‌ها فکر کنید. او دقیقا چه چیزی را دنبال می‌کند. فکر کردن به هدف منتشر کننده رسانه‌ای که مدام تلاش دارد فیلم‌های متعددی را در فضای مجازی پخش کند می‌تواند اولین لحظه خروج شما از این جو پمپاژ شده باشد. در این صورت بهتر می‌توانید نسبت به ماجرا تصمیم بگیرید.

۳: صحت‌سنجی روایت (از منظر رنگ، لباس، هوا و جزئیات پیام/ویدئو/صوت): دستکاری در افکار عمومی به یک صنعت تبدیل شده است. نمونه آن را در جنگ اخیر روسیه و اوکراین نیز مشاهده کردیم. تجزیه و تحلیل عناصر روایت خبری می‌تواند مانعی دربرابر جعل حقیقت باشد. مانند ویدئو موسوم به «غارت یک فروشگاه در قزوین» که از روی لباس گرم حاضران، دروغین بودن ادعای ویدئو معلوم شد. 

 ۴: سایر منابع معتبر را بررسی کنید: رسانه‌های خبری معتبر را جستجو کنید تا ببینید آیا در حال گزارش این خبر هستند یا خیر. اغلب سرمنشا اخبار جعلی به یک نقطه می‌رسد. نمونه آن ماجرای شکدم بود. روایت ارتباط با ۱۰۰ مقام نظام از یک اکانت توئیتری جعلی شروع شد و همین، منبع سایر اخبار شد. این درحالیست که شکدم نیز منکر موضوع بود.

ایران تنها کشوری نیست که هدف حمله است

چنین فضاسازی‌هایی صرفا برای ایران نیز اتفاق نمی‌افتد. روز یکشنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۹ ساعت ۵ بعد از ظهر بود. یک حساب کاربری در فیس‌بوک در حال پخش ویدئو زنده‌ای (live) بود که طی آن صدها تن از مردم میانمار در خیابان‌ علیه کودتای ارتش آن کشور دست به تظاهرات زده‌اند. ارتش این کشور با ادعای تقلب در انتخابات توسط حزب وابسته به «آنگ سان سوچی»، کنترل دولت را برعهده گرفت.

بررسی‌های مجله «MIT Technology Review» نشان می‌دهد که این ویدئو در مجموع بیش از ۱.۵ میلیون بازدید را به ثبت رسانده و قریب به ۵۰/۰۰۰ بار به اشتراک گذاشته شد. این آمار در کشور ۵۴ میلیون نفره میانمار قابل توجه است. تا اینجا ظاهراً مشکلی نیست.

ماجرا از اینجا جالب‌تر می‌شود، همین ویدئوی به اصطلاح لایو (live) کمتر از ۵ ساعت بعد مجدداً پخش شد! این اتفاق طی یک روز بعد نیز تکرار شد و هربار ادعا بود که این ویدئو پخش زنده از تظاهرات است!

ویدئویی که پلتفرم «فیس‌بوک» ادعا می‌کرد زنده (live) است! 

امّا این اولین مورد برای این کشور نبود. تابستان ۱۳۹۶ نیز اخبار جعلی در فضای مجازی میانمار بدین مضمون منتشر شد:‌ مسلمانان روهینگیا (یک اقلیت قومی با جمعیت بین ۱/۵ تا ۲ میلیون نفری) در حال مسلح شدن برای حمله و کشتن شما هستند!

همزمان با سرکوب مسلمانان روهینگیا ذیل دولت وابسته به حزب «سوچی»، حجم انبوه اخبار جعلی به مثابه بنزینی بر آتش احساسات قومیتی مردم میانمار بود. تحقیقات سال ۲۰۱۸ سازمان ملل نشان داد که «فیس‌بوک» نقشی تعیین کننده در نسل کشی مسلمانان میانمار ایفا کرد.

 نتیجه حیرت آور بود: مرگ ۱۰/۰۰۰ نفر و آوارگی۷۰۰/۰۰۰ نفر از اهالی روهینگیا طی چند ماه!

 

آمار بخشی از جمعیت آواره روهینگیا پس از دهه ۷۰ میلادی | طرح گرافیک: الجزیره

این تنها نمونه‌ای از ارائه اطلاعات جعلی (DisInformation) سازمان یافته از سوی یک پلتفرم مطرح جهانی در کشوری بود که فیس‌بوک در آن معادل اینترنت است (کمپانی فیس‌بوک به متا تغییر نام داد) و طبعاً محتواهای سطح پایین بر دیگر منابع اطلاعاتی رسمی غلبه دارد.

در ایران نیز موارد متعددی از سیل اخبار جعلی وجود دارد. آخرین نمونه‌های آن در ماجرای افغانستان در تابستان ۱۴۰۰ (با هدف تحریک شیعیان ایران و عراق برای لشکرکشی علیه طالبان) و اصلاح ارز ترجیحی در بهار ۱۴۰۱ (با هدف آشوب داخلی) شاهد بوده و هستیم.

فضای مجازی نه در دارد و نه دروازه! دوست و دشمن با نیت‌های مختلف در چنین محیطی فعال هستند. باید خودمان را مجهز کنیم ابزارهایی که بتوانیم میان ادعاهای مختلف حرف درست را تشخیص دهیم. یادمان باشد بسیاری از مطالبی که در این فضا منتشر می‌شود به صراحتِ یک دروغ نیست و باید کمی بیشتر از آنچه که لازم است زمان بگذاریم و دقیق شویم تا متوجه زاویه دید غلط محتوا بشویم. این جنس محتوا مخصوصا در ایام خاص که کشور در حال عبور از یک مرحله مهم است بیشتر بروز می‌کند. خوب است در چنین روزهایی منابع معتبر را بیشتر مد نظر قرار دهیم تا محتوایی که منابعشان نا مشخص است.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: اصلاح ارز ترجیحی یارانه معیشتی یارانه نقدی ضدانقلاب آشوب خیابانی فضای مجازی اخبار جعلی فیس بوک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۰۵۷۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خنثی‌سازی دروغ‌های رسانه‌ای صهیونیست‌ها در قاب تلویزیون

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا حدود پنج ماه از آغاز عملیات طوفان الاقصی و در پی آن حمله وحشیانه رژیم صهیونیستی به شهر غزه می‌گذرد. در این مدت شبکه‌های مختاف معاونت برون مرزی صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران از جمله شبکه پرس تی وی به خوبی در مسیر روشنگری و تبیین جنایات این رژیم علیه مردم غزه گام برداشته است.

کنش رسانه‌ای پرس تی وی به طور خاص برای رژیم صهیونیستی هزینه‌زا بوده و روایت‌های مطلوب آن را که سال‌ها با استفاده از تریبون‌های رسانه‌ای اش مطرح کرده و ترویج می‌کند، دچار خدشه نموده است.

این شبکه با نوعِ خاص کنش رسانه‌ای خود در مورد مسائل منطقه‌ای و بین المللی و البته با توجه به جامعه هدفِ گسترده در سطح جهان، حامل چالشی جدی برای جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای غربی و متحدان بین المللی آنها بوده و با تکیه بر جهان بینی و گفتمان ایرانی، پوششی متفاوت را از رویداد‌های بین المللی در دستورکار قرار داده است.

در این راستا پرس تی وی به طور خاص دو افشاگری قابل تأمل را در قالب تولید محتوای خود از کنش‌ها و سیاست‌های رژیم صهیونیستی انجام داده است.

دو حیله صهیونیست‌ها که نقش بر آب شد

اولاً، رژیم صهیونیستی سال‌هاست که با استفاده از تریبون‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی اش سعی داشته و دارد تا خود را به عنوان تنها دموکراسی حقیقی منطقه غرب آسیا به جهانیان معرفی کند. به بیان دیگر، این رژیم بر آن بوده است تا خود را به مثابه جزیره تمدن و ثبات در منطقه‌ای از جهان معرفی کند که در سال‌های اخیر شاهد بیشترین تنش‌ها و نا آرامی‌ها بوده است.

دوم این که صهیونیست‌ها همواره با پوشش رسانه‌های متحد با خود سعی داشته اند نقش کنشگری حامی صلح و ثبات را در چارچوب معادلات منطقه‌ای و بین المللی برای خودشان قائل شوند و تصویر بازیگری مصلح که تهاجمات و تجاوزات آن بایستی در قالب حقِ دفاع از خود به رسمیت شناخته شود، بازی کنند.

در این رابطه نیز شبکه پرس تی وی با تهیه و تولید برنامه‌های کارشناسی و تحلیلی همچون «فلسطین؛ محرمانه‌زدایی»، تا حد زیادی به نزاع با این رویای دروغین پرداخته و ابعاد مختلف شبکه پیچیده و گسترده صهیونیست‌ها در ایجاد تنش و ناآرامی چه در داخل اراضی اشغالی و چه در سطح بین المللی را هدفِ افشاگری قرار داده است.

این در حالی است که اساساً این جنس روایت جز با پول‌های لابی‌های صهیونیستی و البته جریان‌های رسانه‌ای که از این طریق تامین و شانتاژ می‌شوند، مطرح نشده و گسترش نمی‌یابد. در این فضا، شبکه پرس تی وی در قالب برنامه‌های مختلف خود، با نگاهی کارشناسی و تحلیلی تا حد زیادی این جنس از استدلال صهیونیست‌ها را زیر سوال برده و آن را با چالش مواجه ساخته است. دستور کاری که حامل هزینه‌ها و خسارت‌های قابل توجه برای رژیم صهیونیستی بوده است.

از همه مهمتر اینکه برنامه‌های تولیدی شبکه پرس تی وی با حضور طیف قابل ملاحظه‌ای از منتقدان بین‌المللی رژیم صهیونیستی نیز همراه بوده اند و این طیف‌ها هرکدام بر جنبه‌ای خاص از کنشگری‌های نامشروع صهیونیست‌ها دست گذاشته اند و آنها را هدف افشاگری قرار داده اند. مساله‌ای که کمتر افکار عمومی عادی به آن دسترسی دارند و نتیجه پژوهش‌های گسترده افراد مذکور است.

رژیم صهیونیستی، لابی‌های متحد آن و همچنین جریان‌های رسانه‌ای متحد با این رژیم، پرس تی وی را به ویژه در بُعد زیر سوال بردن استدلال‌های رژیم اشغالگر قدس در سطح بین‌المللی و مشروعیت بخشی به روایت‌ها و سیاست‌های نامشروعش، یکی از اصلی‌ترین اهداف و دشمنان خود تصور کرده و می‌کنند.

پرس تی وی که از تابستان سال ۱۳۸۶ کار خود را آغاز کرده است در سال‌های آغازین، کارکرد بسیار عالی داشت و توانست مخاطبان زیادی به دست آورد، اما توسط غرب با محدودیت مواجه شد که همین محدود شدن شبکه توسط امریکا و اروپا نشان می‌دهد این رسانه در ۱۶ سال گذشته موفق عمل کرده است و چنانچه تاثیرگذار نبود هرگز چنین تحریم و سانسوری علیه آن اعمال نمی‌شد.

شاید در گذشته که غرب قدرت کامل را در عرصه بین‌الملل در اختیار داشت تا حدی در برخورد با رسانه‌ها مراعات می‌کرد، اما در حال حاضر که شرایط جهان تغییر یافته و غرب در حال شکست خوردن است بنابراین به اختناق رسانه‌ای دست می‌زدند و دیگر ادعای آزادی بیان برای آنها مطرح نیست.

اگر شخصی صد بار در دروغگویی موفق باشد کافیست یک بار حقیقت مشخص شود دیگر کار آن دروغگو تمام است. در عرصه رسانه هم وضعیت به همین شکل است. وقتی وارونه نمایی رسانه‌های غربی مشخص شود افکار عمومی دیگر به آنها اعتماد ندارد و غربی‌ها به همین علت است که شبکه‌های مستقل مانند پرس تی وی که تحت سلطه آنها نیستند و حقیقت را بیان می‌کنند را سانسوز و تحریم می‌کنند. رسانه می‌تواند مدیریت ادراک انجام دهد که اکنون بخش اصلی جنگ ترکیبی است.

جنگ روایت‌ها و مقابله با گفتمان‌های هالیوودی

موضوع نبرد رسانه‌ای در عرصه بین الملل این است که جهان آینده چه شکل و نظمی خواهد داشت. غرب نمی‌خواهد «پایان یافتن سلطه دلار بر اقتصاد جهانی» اطلاع رسانی شود بنابراین کنشگری پرس تی وی برای اطلاع رسانی درباره این مهم سخت است، اما باید انجام شود. از این منظر رسانه‌های برون مرزی ابزار دیپلماسی عمومی ما هستند.

درست در همین نقطه، اهمیت فعالیت و کنش رسانه‌ای شبکه پرس تی‌وی بیش از پیش آشکار می‌گردد. رسانه‌ای که به واسطه تقابل با این قبیل روایت‌ها و البته افشاگری از آنها در برهه‌های زمانی مختلف، هدف اقدامات خصمانه‌ای نیز از سوی دولت‌های غربی و متحدان آنها قرار گرفته و این دسته از کنشگران در مقام مدعیان آزادی بیان و دموکراسی دست به هر کاری زده اند تا شاید صدای این شبکه که در نوع خود به صدای بی صدایان درجهان تبدیل شده را خاموش کنند.

از این نظر شاید بتوان یکی از کارکرد‌های مهم و مفید شبکه پرس تی وی را تقابل با روایت‌ها و گفتمان‌های هالیوودی و غیرواقعی جهان غرب و متحدان بین المللی آن بدانیم. دستورکاری که پرس تی وی از نخستین سال‌های تاسیس خود تا به امروز، به نحو ویژه‌ای بر آن متمرکز بوده است.

انتهای پیام/