خیامانه‌ها کجا و رباعیات خیام کجا!
تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۲۷۵۹۴
خیلی‌ها پس از خیام سعی کردند رباعی بگویند و در طول تاریخ ادبیات هم تعداد بسیار زیادی رباعی به خیام نسبت داده شده که مضمونِ شعر خیامی دارند و به اصطلاح «خیامانه» گفته می‌شوند اما هیچ‌کدام به گرد پای همین تعداد اندک رباعیِ باقی‌مانده از خیام هم نمی‌رسند.
به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه خراسان نوشت: «شاید رباعی‌های خیام نیشابوری را بتوان اولین محموله صادرات شعر فارسی به کشورهای مختلف جهان به شمار آورد؛ حکیم فرزانه‌ای که در قرن پنجم می‌زیست و فیتزجرالد، شاعر انگلیسی، را در قرن نوزدهم شیفته خود کرد و این شیفتگی باعث شد رباعیات او را ترجمه کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به مناسبت ۲۸ اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام نیشابوری، با استاد بهاءالدین خرمشاهی، شاعر و ادیب پیشکسوت و دکتر نجمه شبیری، رئیس مرکز خیام در اسپانیا، گفت‌وگو کرده‌ایم.
خیامانه‌ها به گرد پای رباعی‌های خیام هم نمی‌رسند
استاد بهاءالدین خرمشاهی سخنش درباره حکیم خیام را با یک رباعی که در وصف او سروده است، آغاز می‌کند:
دانای معانیِ معانی خیام
جویندۀ راز آسمانی خیام
در مزرعۀ رباعی و دانش او
بشکفت بهار جاودانی خیام
وی در ادامه می‌گوید: حکیم نیشابور یک ادب‌پژوه و شاعر حرفه‌ای نیست و شعرش بیشتر به دلیل فرهنگ والایی که دارد، ماندگار شده است. خیام آنقدر شعر ندارد که بخواهیم او را یک شاعر صرف به حساب بیاوریم. او بیشتر ریاضی‌دان و منجم است تا شاعر. در منابع قدیم بین ۵۰ تا ۷۰ رباعی را متعلق به خیام دانسته‌اند. من در کتاب «رباعیات خیام» که شامل ۱۷۸ رباعی است، مقاله مینورسکی، ایرانشناس روس، درباره خیام را به فارسی ترجمه کرده‌ام. در این کتاب، ترجمه انگلیسی فیتزجرالد از رباعیات خیام هم آمده است.
خرمشاهی از مضمون اصلی شعر خیام و اندیشه متفاوت او نسبت به شاعر عرب‌زبانِ هم‌عصرش، یعنی ابوالعلاء معرّی این طور می‌گوید: خیام، شاعر هم‌عصرِ رباعی‌سرایی به نام ابوالعلاء معری است و در اندیشه شعری برعکس این شاعر عرب می‌اندیشد. اندیشه معرّی این است که چرا به این دنیا آمده‌ایم ولی خیام می‌گوید چرا باید از این دنیا برویم. یکّه‌سخن خیام همین رباعی اوست:
ای کاش که جای آرمیدن بودی
یا این ره دور را رسیدن بودی
کاش از پی صد هزار سال از دل خاک
چون سبزه، امید بر دمیدن بودی
سخن خیام در واقع، مغتنم‌شمردن فرصت‌ها در دنیاست. خیلی‌ها پس از خیام سعی کردند رباعی بگویند و در طول تاریخ ادبیات هم تعداد بسیار زیادی رباعی به خیام نسبت داده شده که مضمونِ شعر خیامی دارند و به اصطلاح «خیامانه» گفته می‌شوند اما هیچ‌کدام به گرد پای همین تعداد اندک رباعیِ باقی‌مانده از خیام هم نمی‌رسند.
شوخی با رباعی‌های خیام
استاد خرمشاهی همچنین از طرفداران جهانی شعر و اندیشه خیام و دلیل علاقه‌اش به قالب رباعی می‌گوید: جهانیان دوستدار خیام هستند و می‌توان گفت خیام اولین شاعری است که شعرش از طریق ترجمه به جهانیان شناسانده شد. من در قالب‌های مختلف شعر سروده‌ام اما دلیل علاقه‌ام به قالب رباعی این است که کوتاه و موجز است و از همه مهم‌تر، حواس مخاطب از شنیدن یا خواندنش پرت نمی‌شود. در حالی که ممکن است حواس مخاطب در زمان خوانش یک قصیده ۴۰ یا ۵۰ بیتی پرت شود یا حوصله‌اش سر آید اما بعید می‌دانم مخاطب دو بیت رباعی در زمان شنیدن، حواسش جای دیگری برود.
این اندیشمند معاصر در ادامه به نقیضه‌هایی که بر شعر خیام سروده است اشاره می کند و می‌گوید: من گاهی نوآوری‌هایی را هم در سرودن رباعی به خرج داده‌ام. مثلاً از دو قافیه استفاده کرده‌ام یا به جای چهار مصرع، پنج مصرع سروده‌ام. همچنین، رباعی‌های طنز بر اساس شعرهای خیام سروده‌ام که یک نمونه‌اش را برای شما می‌گویم:
آن قصر که جمشید در او جام گرفت
بگذاشت به رهن بانکی و وام گرفت
آنگاه بساخت روی آن یک طبقه
آن را به اجاره داد و آرام گرفت
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: عمر خیام ، بهاءالدین خرمشاهی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: عمر خیام بهاءالدین خرمشاهی رباعیات خیام شعر خیام خیام هم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۲۷۵۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ببینید | آسمان سرخ لیبی
تعداد بازدید : 0 کد ویدیو دانلود فیلم اصلی تعداد بازدید : 0 کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد