حامی مشهد در دربار مغولان
تاریخ انتشار: ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۳۵۴۲۸
مشهور است که تاریخ را مردان مینویسند و به همین دلیل به نقش مهم و راهبردی بانوان در رویدادهای تاریخی، کمتر اشاره میشود.
اما همیشه هم این طور نیست. نمونهاش همسر «صوفیان خلیفه» که داستانش را یک بار در صفحه نخست رواق برایتان تعریف کردم؛ بانویی که فرماندهی محافظان شهر مشهد را در زمان هجوم ازبکان در عهد شاه طهماسب یکم صفوی برعهده داشت و البته به پیروزی هم دست یافت. امروز میخواهم درباره یکی از این بانوان صحبت کنم که شاید تا به حال اسمش را نشنیده باشید؛ بانویی مشهدی که حدود ۷۷۰ سال پیش، در دوران تسلط مغولان بر ایران، سر از دربار خان مغول در مغولستان درآورد و برای آرامش و آسایش همولایتیهایش در خراسان و به ویژه زائران و مجاوران حرم رضوی، کارهای مهمی انجام داد؛ خانمی به نام «فاطمه طوسی» که مرحوم سعید تشکری نیز سرگذشت او را در رمانی به نام «فاطمه طوسی» روایت کرده است.آغاز اقتدار بانوی مشهدی
خراسان نخستین جایی در ایران بود که مورد هجوم مغولان واقع شد؛ آنها در شهرهای بزرگ این دیار مانند مرو، هرات و نیشابور دست به قتلعامهای وحشتناک زدند و تقریباً به حیات اقتصادی و اجتماعی این خطه پایان دادند؛ با این حال به دلایلی که پیشتر هم به آنها اشاره کردهام، مشهد تا حدود زیادی از تعرض مغولان مصون ماند. فاطمه طوسی طبق گزارش کتاب «جهانگشای جوینی»، زنی از «مشهد مقدس علی الرضا» بود که از قضای روزگار، همراه با خانوادهاش گرفتار مغولان شد و او را به عنوان برده به «قراقورم» پایتخت حکومت چنگیزیان در مغولستان بردند تا سر از قصر «تورکیناخاتون» درآورده و خدمتکار مخصوص او شود. شاید اگر ندانید تورکیناخاتون کیست، درست متوجه مهم بودن این اتفاق نشوید؛ او عروس چنگیز و همسر اوگتای، پسر وی بود که فرمانروایی کل امپراتوری مغول را برعهده داشت. فاطمه طوسی که بانویی بسیار باهوش و خوشبیان بود، خیلی زود زبان مغولی را فرا گرفت و چون در امر مشورت، راهنماییهای مؤثری به تورکیناخاتون میکرد، به سرعت از یک خدمتکار به ندیمی مهم و مورد اعتماد تبدیل شد و اندکاندک بر قدرت خود در دربار مغولان افزود.
دفاع از مشهد و خراسان
فاطمه طوسی ارتباطش را با زادگاهش حفظ کرد و توانست برخی از افراد خاندان خودش را در مشهد و اطراف آن، به عنوان مأمور حکومتی مستقر کند. این افراد، گزارشهای مربوط به وضعیت مشهد و اطراف آن را نو به نو برای فاطمه میفرستادند. در این زمان، حاکمی مغولی به نام «گُرگُز» بر خراسان حکومت میکرد؛ حاکمی که خون مردم را در شیشه کرده و شرایط زندگی را برای آنها بسیار سخت نموده بود. فاطمه طوسی که حالا از نزدیکان ملکه و به تعبیر جوینی، از ارکان حکومت مغول محسوب میشد، با تلاش فراوان و به کار بردن روشهای سیاسی توانست «گُرگُز» را از حکومت خلع کند. ارتباط فاطمه با سادات رضوی شهر مشهد نیز بسیار نزدیک و صمیمانه بود و به همین دلیل برخی از احتمال شیعه بودن یا حتی نسبت داشتن وی با سادات رضوی سخن گفتهاند. این ارتباط سبب میشد او تمام قدرتش را برای بهبود شرایط مردم مشهد و اطراف آن به کار گیرد و علاوه بر این بکوشد تا وضعیت اسفبار مردم خراسان بهبود یابد. فاطمه در موقعیتی دست به این کار پرخطر زده بود که در آن زمان، مغولانِ حاکم بر نواحی مختلف ایران، منبع درآمدی جز غارت نمیشناختند و اصولاً برای فرهنگ و اقتصاد مدیریت شده، ارزشی قائل نبودند. این رویکرد موجب از بین رفتن ساختارهای اقتصادی و اجتماعی در مناطق اشغالی شده بود و مردم دستهدسته از محل زندگیشان میگریختند. نفوذ فاطمه در دربار مغول موجب شد دستکم در این بخش از مناطق اشغالی ایران، یعنی مشهد و نواحی اطراف آن، روال حکومتی مغولان تا حدی تعدیل شود. جوینی درباره این نفوذ مینویسد: «رُتبت او زیاد گشت و تمکن او به غایت انجامید، چنان که محرم اسرار اندرونی و محل رازهای پنهانی شده و ارکان از کارها محروم شدند و دست او در اوامر و نواهی گشاده شد و بزرگان اطراف به حمایت او توسل مینمودند. خاصه بزرگان خراسان و جمعی از سادات مشهد مقدس نزدیک او برفتند که در زعم او آن بود که از سلاله سادات کبارست». با این حال، فاطمه طوسی فرجام خوشی پیدا نکرد. ورود به فعالیتهای سیاسی آن هم در دربار مغولان که عرصه برای کشتار رقبا خیلی ساده فراهم میشد، کاری خطرناک بود. در سال ۶۲۵ خورشیدی به دنبال مرگ تورکیناخاتون، تعدادی از مخالفان فاطمه طوسی در دربار مغول، به او اتهامهای مختلفی وارد کردند و زمینه زندانی شدن و قتل او را فراهم کردند.

تبلیغات در خبربان
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: اطراف آن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۳۵۴۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۰۰۲۲۱۰۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
افزودنی های بتن چیست؟
در دوران کرونا از کولر آبی استفاده کنیم یا...
طراحی سایت املاک
رفتار قیمت بیت کوین در ۶ ماه آینده چگونه...
کلینیک بتن ایران
آیا میدانید چه مواردی در تلویزیون قابل تعمیر است؟
تفاوت کولر گازی و آبی
انفجار قیمتها در بازار مسکن قابل پیشبینی بود
زمان پخش پارت 2 فصل 1 مانی هیست کره...
اجاره کلبه چوبی
ورود به خانه هوشمند با دستگیره دیجیتال فیلتا
معرفی بهترین اپلیکیشن رزرو هتل 1401
اخبار فناوری
آزمایشگاه تشخیصطبی پیوند
کارتریج را شارژ کنیم یا تعویض
دریافت درگاه پرداخت فقط در چند دقیقه
فروش کفش
بهترین برند کولر چیست؟
چطور بلیط لحظه آخری بخریم؟ دیجی چارتر 1401
خواجه سیدظریف چشتی کیست و چرا در هند به...
تفاهم ایران و کویت برای مقابله با گردوغبار
حضانت فرزند در طلاق توافقی
با انواع دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات آشنا شوید...
خبر هوشمند فهام
کولر گازی 36000 گری
دوره دیجیتال مارکتینگ
دومان سهند
فیفا در جام جهانی از هوش مصنوعی برای اعلام...
داربست
آیامیدانید دمایمناسب برایپکیج در زمستان چقدراست؟
تهیه غذا
کتاب صوتی
تعمیر فوری گوشی شیائومی
بهترین راهکار ذخیره سازی اطلاعات کدام است؟
آموزش بروزرسانی تقویم میزبانی
خبر بعدی:
ادامه روند دمای هوا درخراسان رضوی
زهرا عنایتی گفت: دمای هوای مشهد در شبانه روز گذشته بین ۱۹ و ۳۱ درجه سیلسیوس بوده و تا اول هفته روند کاهشی و افزایشی دمای هوا نخواهیم داشت. همچنین تا چند روز اینده در سطح استان بارندگی نخواهیم داشت.
او گفت: در شبانه روز گذشته فریمان با ۱۳ درجه سلسیوس و بردسکن با ۶۱ درجه سیلسیوس به ترتیب خنکترین و گرمترین شهرستانهای خراسان رضوی بوده اند و بیشترین شدت وزش باد از بجستان با ۶۱ کیلومتر در ساعت به ثبت رسیده است.
کارشناس مرکز پیشبینی هواشناسی خراسان رضوی گفت: وزش شدید باد نواحی باد خیز موجب کاهش کیفیت هوا می شود.