به نقل از «ایران اکونومیست»

طراحی سامانه کشف و ردیابی چشمه‌ها و لکه‌های نفتی توسط پژوهشگران ایرانی

تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۰۴۸۵۴۵

پژوهشگران دانشگاه تهران برای نخستین بار در کشور موفق به طراحی و پیاده‌سازی سامانه کشف و ردیابی چشمه‌ها و لکه‌های نفتی در سطح دریاها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای شدند.

به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست از روابط عمومی دانشگاه تهران، محققان دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی دانشکدگان فنی دانشگاه تهران برای اولین بار در کشور، موفق به طراحی سامانه‌ای شدند که قادر به شناسایی چشمه‌های نفتی و همچنین ردیابی لکه‌های نفتی در سطح دریاهاست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 مهدی حسنلو، دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی دانشگاه تهران و مجری این طرح با تاکید بر اهمیت طراحی و ساخت این سامانه برای نظارت در محدوده مرزهای ‌آبی با توجه به مرزهای طولانی آبی ایران در شمال و جنوب کشور گفت: این سامانه علاوه بر شناسایی لکه‌ها و چشمه‌های نفتی، این قابلیت را نیز دارد که جهت حرکت آنها در سطح آب را مشخص کند. این موضوع به لحاظ محیط‌زیستی و برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری حائز اهمیت است.

مجری طرح سامانه اکتشاف چشمه‌ها و لکه‌های نفتی کشف چشمه‌های نفتی را از دیگر مزایا و کارکرد این سامانه برشمرد و افزود: علاوه بر وجود منابع نفتی روی خشکی‌ها، یکی از منابع مهم چشمه‌های نفتی در دریاهاست که این جریان نفت از چشمه‌های نفتی در دریا جریان پیدا کرده و روی سطح آب دریا ظاهر می‌شوند. این سامانه قادر است محل چشمه‌های نفتی را کشف و با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای، اطلاعات مورد نظر را استخراج کند.

حسنلو با بیان مزایای این سامانه، اظهار داشت: این سامانه قادر است اطلاعات یک سطح بسیار وسیعی را در زمانی بسیار سریع دریافت و آن را پردازش کند و محل جدید چشمه‌ها و لکه‌ها را بر اساس تصاویر که مکان مرجع هستند مشخص کند.

وی تکرارپذیری و تعمیم‌پذیری را مزیت دیگر این سامانه عنوان کرد و گفت: اگر تصاویر ماهواره‌ای تکرارپذیر نبودند، اطلاعات دریافتی ارزش چندانی نداشت؛ درحالی که این تصاویر دریافتی هر پنج روز یک بار تکرار می‌شوند و این تکرارپذیری، اطلاعات دقیق‌تر و قابل اتکایی را به ما می‌دهد و تغییرات را ارسال می‌کند.

مجری طرح سامانه اکتشاف چشمه‌ها و لکه‌های نفتی، سرعت بالا و هزینه‌های اکتشاف بسیار پایین را از مهمترین مزایای این سامانه برشمرد و تصریح کرد: کاهش هزینه‌های جستجو و اکتشاف که هزینه‌های بسیار بالایی را دربرمی‌گیرد از مزایای این سامانه است. با استفاده از داده‌های دریافتی در سریع‌ترین زمان و مشخص شدن محل دقیق چشمه‌ها و لکه‌ها، هزینه‌های اکتشاف بسیار کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه شرایط آب و هوایی بر اطلاعات دریافتی در اینگونه سامانه‌ها تأثیر گذار است، مزیت این سامانه در مقایسه با سامانه‌های مشابه خارجی را تطابق با آب و هوا و اقلیم منطقه‌ای ایران عنوان کرد و گفت: سامانه مشابه خارجی بر اساس آب و هوا، اقلیم و جغرافیای منطقه‌ای ما تست نشده‌اند، درحالی که این سامانه متناسب با شرایط آب و هوایی و جغرافیایی منطقه‌ای ایران تست و آزمایش شده‌اند و همه این موارد در خروجی و اطلاعات دریافتی و پردازش‌شده تأثیر دارد. پارامترهای مورد نیاز برای پردازش را متناسب با منطقه جغرافیایی و دریاهای منطقه ایران تنظیم و در حالت بهینه قرار دادیم.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی دانشگاه تهران با بیان اینکه این سامانه تمامی آزمایش‌های میدانی و آزمایشگاهی را طی کرده است، افزود: مقالات حاصل از این طرح نیز در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر شده و تأیید داخلی و تاییدات مجامع معتبر علمی دنیا را دریافت کرده است.

حسنلو  ارزیابی و دقت کارکرد سامانه را بالای ۹۵ درصد عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه این سامانه ارزیابی را در وسعت بسیار بزرگی انجام می‌دهد، هدف پیدا کردن محل دقیق لکه‌ها و چشمه‌هاست که این هدف با دقت ۹۵ درصد انجام می‌شود.

وی درباره کاربرد اختصاصی این سامانه در بخش‌های مختلف از جمله محیط‌زیست، افزود: میزان تخلیه و نشت آلاینده‌ها و اثرات مرتبط با آن بر محیط دریایی، پارامترهای مهمی در ارزیابی کیفیت آب دریا هستند. نظارت مؤثر، شناسایی زودهنگام و برآورد حجم این لکه‌های نفتی، اولین و مهمترین مرحله برای یک عملیات اکتشاف، پاک سازی و نظارت موفق است و برای مقامات مربوطه امری ضروری محسوب می‌شود تا به موقع واکنش نشان دهند و آلودگی و نشت نفت در سطح دریا را محدود و از آسیب بیشتر جلوگیری کنند.

مجری طرح سامانه اکتشاف چشمه‌ها و لکه‌های نفتی با بیان اینکه این سامانه پایشی برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بسیار مهم است، اظهار کرد: اگر مدیران مربوطه بدانند یک لکه نفتی به سمت ایران نزدیک می‌شود یا اتفاق ناخوشایندی رخ داده است، مطلع می‌شوند و تصمیمات را بر اساس اطلاعات مکانی دقیق که از محل دارند اتخاذ می‌کنند.

حسنلو افزود: این سامانه علاوه بر مزایای محیط زیستی و اقتصادی، در مذاکرات منطقه‌ای و سیاسی هم اهمیت دارد و اطلاعات مهمی را در اختیار مذاکره‌کنندگان و تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. به طور مثال در بحث میادین مشترک و اینکه کدام کشور زودتر منبعی را کشف کند دارای اهمیت است.

وی درباره امنیت این سامانه نیز گفت: برنامه با همه رویکردهایی که برای یک سامانه از نظر امنیتی، نداشتن دسترسی و عدم انتشار ضروری است، نوشته شده است.

مجری طرح سامانه اکتشاف و شناسایی چشمه‌ها و لکه‌های نفتی با بیان اینکه این سامانه با همکاری معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری انجام شده است، درباره تجاری‌سازی این سامانه گفت: این سامانه به مرحله تجاری‌سازی رسیده است و دانشگاه تهران آمادگی دارد علاوه بر بازارهای داخلی، محصول این دستاورد علمی را به کشورهای دیگر منطقه هم صادر کند.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: آلودگی نفتی ، ایران ، ماهواره

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: آلودگی نفتی ایران ماهواره دانشگاه تهران اطلاعات مکانی چشمه های نفتی منطقه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۴۸۵۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کنترل و مدیریت آسیب‌های اجتماعی زنان سرپرست خانوار

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، زنان به عنوان نیمی از پیکرۀ هر جامعه‌ به تناسب نقش خود، نقش‌های بسیار مهمی را در زندگی اجتماعی ایفا می‌کنند و باید گفت زنان از مهم‌ترین مخاطبان و گروه‌های اجتماعی مؤثر در فرایند توسعه به در اجتماع هستند و در هر جامعه‌ای عامل مؤثری در پیش‌برد اهداف توسعه‌اند.

صالح‌الدین قادری (دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی) در مقاله‌ای با عنوان «کنترل و مدیریت آسیب‌های اجتماعی زنان سرپرست خانوار» به این موضوع می‌پردازد که زنان سرپرست خانوار یکی از گروه‌های اجتماعی هستند که ازنظر اجتماعی وظیفه‌های زیادی دارند و توانمندی آنها به قدرتمندی اعضای خانواده می‌انجامد.

قادری در پژوهشی به واکاوی طرح «سپکم» که اختصار «سامانه/ اپلیکشن پایش، کنترل و مدیریت آسیب‌های اجتماعی زنان سرپرست خانوار» است، می‌پردازد، قادری به این نکته اشاره می‌کند که این سامانه خروجی نتایج یک پژوهش تجربی در مورد زنان سرپرست خانوار در استان البرز است که با مشارکت شهرداری و شورای شهر کرج، دانشگاه خوارزمی، امور بانوان استانداری البرز، کمیتۀ امداد، سازمان بهزیستی، انجمن‌های مردم‌نهاد حوزه زنان سرپرست خانوار، خیریه‌های حوزه زنان سرپرست خانوار و مصاحبه با خود زنان سرپرست خانوار انجام گرفته است.

* طراحی اپلیکشن در راستای خدمات به زنان سرپرست خانوار

این پژوهشگر در این مقاله به این موضوع اشاره می‌کند که در جهت ارائە خدمات به زنان سرپرست خانوار سامانه/ اپلیکشن با استفاده از بستر‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات با این اهداف طراحی شد:

 سازمان‌دهی این گروه اجتماعی،  هم‌افزایی در ارائە خدمات به آنها، جلوگیری از هدررفت منابع، سوءاستفاده‌های خاص ازمنابع و...، به روزکردن اطلاعات پایه‌ای از زنان سرپرست خانوار و نیاز‌ها و مشکلات آنها مبتنی بر خروجی‌های نقش‌های طراحی شد. سامانه/اپلیکشن امکان دسترسی زنان به خدمات و اطلاع از مراکز خدمات‌رسان   را فراهم می کند

* تاثیر سامانه بر پیشبرد اهداف زنان سرپرست خانوار

به زعم این پژوهشگر در پی طراحی یک سامانه/ اپلیکشن امکان دسترسی زنان به خدمات و اطلاع از مراکز خدمات‌رسان شناسایی مسائل و نیاز‌ها را فراهم می‌شود که در راستای آن این سامانه، سازمان‌های خدمات‌رسان را به گروه هدف هدایت و عامل ایجاد هم‌افزایی و شراکت منجر به تحقق تقسیم کار ملی در زمینۀ آسیب‌های اجتماعی می‌شود.

او در ادامه می‌نویسد در این راستا یک بستر مناسب برای پایش استفاده از سامانه/ اپلیکشن با کمک هوش مصنوعی و مشخص‌کردن ابعاد مورد استفاده از این فناوری در زمینۀ تشخیص و اجرا در تمامی مراحل فراهم خواهد شد.

از نظر این پژوهشگربرای طراحی یک سامانه/ اپلکیشن مناسب زنان سرپرست خانوار گروه‌های متخصصان حوزه آسیب‌های اجتماعی، فعالان مدنی، متخصصان حوزه کسب‌وکار‌های خُرد و متخصصان فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در کنار هم فعالیت می‌کنند.

* تشکیل بانک اطلاعات زنان سرپرست خانوار 

به گفته این پژوهشگر با استفاده از اپلیکشن و با پُرکردن پرسش‌نامه به صورت خوداظهار اطلاعات زنان سرپرست خانوار وارد می‌شود و سپس اطلاعات مددجویان مختلف سازمان‌های دولتی و عمومی و خصوصی بارگذاری می‌شود.

قادری بیان می‌کند ازطریق هوش مصنوعی اطلاعات با لینک شدن به بانک اطلاعات ثبت احوال و سازمان خصوصی‌سازی و متوالی هدفمندسازی یارانه و سازمان‌های خدمات رسان راستی‌آزمایی می‌شود و اطلاعات خوداظهاری شامل خود فرد و اعضای تحت سرپرستی گردآوری می‌شود و در نهایت نیاز‌ها به تفکیک حوزه‌های معیشتی، مسکن، بهداشت و درمان، اشتغال و کارآفرینی، مناسبات و روابط اجتماعی و... دسته‌بندی می‌شوند.

* بستر اشتراک‌گذاری و اطلاع‌رسانی در مورد نوع و مکان و زمان خدمات نهاد‌ها و افراد خدمات‌رسان

قادری در ادامه این موضوع را مطرح می‌کند که بارگذاری اطلاعات دقیق و جامع در یک سامانه/ اپلکیشن  برای به اشتراک‌گزاری خدمات موجود برای زنان سرپرست خانواده اهمیت زیادی دارد و به‌ اشتراک‌گذاشتن فعالیت‌های خدماتی که ارائه می‌شود برای جلوگیری از هم‌پوشانی و ارتقاء هم‌افزایی بسیار مهم است.

لازم به ذکر است تعیین مسئولیت‌های سازمانی و نهادی براساس تقسیم کار ملی آسیب‌های اجتماعی و پایش و ارزیابی این نهاد‌های خدمات‌رسانی در این امر بسیار تاثیر‌گزار است.

* ارائه تجارب و راهکار‌های جدید مبتنی بر پژوهش‌های به‌روز برای ارائه به خدمات‌دهندگان و خدمات‌گیرندگان

به زعم قادری با استفاده از هوش مصنوعی به صورت مداوم داده‌های سامانه استخراج، تحلیل و دسته‌بندی خواهد شد و به صورت مداوم توسط یک تیم پژوهشی تجارب و دانش و اطلاعات جدید برای استفاده کاربران سازمانی و خود زنان سرپرست خانوار ارائه می‌شود و این بخش می‌تواند شامل آموزش و توانمندسازی، ارتباط‌گیری و ... باشد.

براساس پیشنهادات پژوهش، اولین اقدام در راستای بهبود زنان سرپرست خانوار تشکیل یک بستر و سامانه‌ای است که وضیعت پراکنده، آشفته و غیرهمگرای خدمات را مدیریت و کنترل کند. 

انتهای پیام/