به نقل از «فارس»

اختلافات داخلی آمریکا مانع احیای برجام شده است

تاریخ انتشار: ۲۹ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۷۴۳۲۶

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس، دوره دانش‌افزایی اساتید با موضوع مذاکرات هسته ای با حضور جمعی از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و هادی آجیلی دانشیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
 
در این دوره که به‌منظور تبیین روند مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها برگزار شد، آجیلی با تشریح اینکه امنیت در سایه داشتن قدرت خود بنیاد و استقلال یا اتکا و وابستگی به یک ابر قدرت بدست می آید گفت:  پیداست اگر کشوری ضعیف باشد مورد تعرض قرار می گیرد، قدرت باعث می شود مقابله با تهدید به خارج از مرزهای خود محدود شود، لذا ایران تلاش می‌کند برای ایجاد بازدارندگی اولا توان خود را افزایش دهد و ثانیاً بازوهای منطقه ای خود را نیز تقویت کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

توانمندی هسته‌ای از جمله مولفه‌های قدرت‌آفرینی ایران است

وی توانمندی هسته ای را از جمله مولفه های قدرت آفرینی ایران برشمرد و افزود: بمب اتم سلاح کشتار جمعی است و از آن برای تخریب در ابعاد وسیع انسانی استفاده میشود، از این رو در دکترین دفاعی ایران وجود ندارد، اما پتانسیل ساخت بمب اتم برای موازنه قدرت و ایجاد بازدارندگی در محاسبات دشمن اثر دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه گفت: به‌عنوان نمونه اوکراین سومین قدرت هسته ای دنیا بعد از امریکا و شوروی بود که امروز آن را از دست داده و به اذعان خود آنها بخاطر همین موضوع به این روز افتاده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه پرونده هسته ای ایران از سال 1381 آغاز و در سال 1394 به برجام منتهی شد به تشریح داده ها و ستانده های کشور بر اساس متن 150 صفحه ای برجام پرداخت و اظهار داشت: هدف از مذاکرات فعلی نیز تلاش برای احیای برجام است.

مفهوم احیای برجام از نظر ایران و امریکا متفاوت است

آجیلی مفهوم احیای برجام از نظر ایران و امریکا را متفاوت عنوان کرد و گفت: هدف اصلی غرب از مذاکره با ایران و معاهده برجام این بود که به زعم آنها فاصله فنی معناداری تا آستانه تولید بمب اتم توسط ایران بوجود بیاید.

وی تصریح کرد: مسیر تولید بمب در فعالیت هسته‌ای صلح آمیز و غیر صلح آمیز، یکی است، چرا که در مسیر صلح آمیز با سوخت 2.5 تا 5 درصد نیز انتهای فرآیند، تولید پسماندی است که غنای 99درصد دارد و می تواند برای تولید بمب مورد استفاده قرار گیرد و تنها اراده سیاسی برای تولید یا عدم تولید بمب از مواد بدست آمده از انتهای این فرآیند لازم است.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی علامه طباطبایی افزود: ایران دانش تولید مواد لازم برای تولید بمب اتم را دارد اما حصول مقدار لازم مواد برای تولید اورانیوم 99 درصد غلیظ شده بستگی به یک مدت زمان خاصی دارد که در برجام مقرر شده این زمان باید به یک سال برسد.

آجیلی به تفاوت داده ها و ستانده های ایران در توافق برجام هم اشاره کرد و گفت: داده های ما کاملاً فنی، قابل سنجش و راستی آزمایی با امکان داوری توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی بود و در مقابل، امتیازات ستانده که فقط روی کاغذ بود قابل راستی آزمایی نبود و تفسیر پذیر بودند و داوری هم برای راستی آزمایی اجرای آنها وجود نداشت.

آجیلی در ادامه به تشریح داده ها و ستانده ها  پرداخت و عنوان کرد بر اساس متن برجام داده های ایران شامل موارد زیر است: یک؛ نباید بیش از 3.67 درصد غنی سازی انجام شود. دو؛ حجم اورانیوم3.67 درصد نباید بیش از 300کیلوگرم در داخل کشور باشد و اضافه تولید بایستی به خارج از کشور منتقل شود، پس از برجام، این اضافه تولید در عمان انبار می شود و علاوه بر تحمیل هزینه انبارداری، استفاده ای هم ندارد، این در حالی است که فقط سالی30 تُن اورانیوم برای نیروگاه بوشهر لازم است و این مقدار از روسیه خریداری می شود. در آن مقطع، 11 تن در ایران وجود داشت که باید بر اساس برجام رقیق می شد.

وی در توضیح داده های ایران در برجام اظهار داشت: فقط از سانتریفوژهای نسل 1 به تعداد 5000 سو استفاده شود، این در حالی بود که نسل 6 این سانتریفوژها در ایران تولید شده بود و 19000 سو  هم از اینها داشتیم که با این توافق از مدار تولید خارج شدند قابل ذکر اینکه با وجودی که سرعت غنی سازی در هر نسل از سانتریفیوژ نسبت به نسل قبل آن حالت تصاعدی دارد هم اکنون در امریکا از نسل 300 این سانتریفیوژها استفاده می شود.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در تبیین داده‌های چهارم و پنجم ایران در برجام گفت: طبق برجام، تاسیسات آب سبک فقط در نطنز باشد و ایران حق ایجاد تاسیسات جدید ندارد. همچنین تاسیسات هسته ای فردو  هم باید تعطیل شود چرا که 60 متر زیر زمین است و از آنجا که این تأسیسات بیشتر حالت بازدارندگی داشته و قابلیت تهدید موشکی هم ندارد، به صراحت گفته شد به علت نفوذ ناپذیری و عدم امکان تخریب توسط موشک بایستی تعطیل شود.

تعهدات فرانظارتی ایران برای هیچ کشور دیگری در جهان سابقه نداشته است

وی به ششمین و هفتمین داده ایران در برجام اشاره کرد و گفت: ایران در برجام تعهد داد که تاسیسات آب سنگین اراک به علت فاصله کم تا حد آستانه برای تولید بمب اتم بایستی تخریب شود که پس از چانه زنی، قلب راکتور با بتن پر شد و به موزه هسته ای منتقل گردید و علاوه بر پروتکل الحاقی، در برجام از ما تعهد فرانظارتی گرفته شد یعنی نظارت آنلاین بر تمامی فعالیتهای هسته ای در حالیکه ما عضو ان پی تی و تحت نظارت آژانس بودیم و طبق پروتکل الحاقی بازرسی سرزده با اطلاع 48 ساعت قبل که تشعشعات قابل سنجش است و بازرسی نامحدود مکانی هم در اختیار آژانس بود اما علاوه بر الزام پروتکل الحاقی تعهدات فرانظارتی نیز داده شد که برای هیچ کشور دیگری در جهان سابقه نداشته است.

آجیلی گفت: هشتم؛ در مکانیسم داوری و حل اختلاف در اجرای تعهدات برجام اگر از کشورهای مذاکره کننده، شکایتی مبنی بر نقض فاحش برجام توسط هریک از اعضا مطرح شود 30 روز مهلت داوری وجود دارد در صورت عدم رضایت شاکی پرونده شکایت به شورای امنیت سازمان ملل می رود.

وی ادامه داد: پرونده 30 روز هم در شورای امنیت می ماند تا شاکی قانع شود اگر قانع نشد روز شصت و یکم طبق توافق برجام تمام قطعنامه های قبلی شورای امنیت که علیه ایران صادر شده و متعاقب برجام تعلیق شده بر میگردد، نکته جالب ماجرا اینجاست اگر ایران هم شکایت کند مسیر همین است، این همان مکانیسم ماشه است.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: بر اساس متن برجام ستانده های ایران شامل: اجازه مکتوب برای غنی سازی در خاک ایران (در حالیکه قبلا هیچ نوع غنی سازی پذیرفته نبود) ، نصب1000 سانتریفوژ در تاسیسات فردو بصورت غیر فعال اما آماده به کار برای تولید سوخت 20 درصد درصورت نقض برجام،  اجازه فعالیت به ایران درحوزه تحقیق و توسعه هسته ای بصورت آزمایشگاهی، در این توافق قوانین تحریم های چند جانبه کنگره امریکا توسط دولت امریکا عملا برداشته نشدند حتی دستورالعمل های اجرایی تحریم ها که در اختیار رییس جمهور امریکاست نیز لغو نشده بلکه توسط رییس جمهور وقت موقتاً نادیده گرفته شدند.

وی ادامه داد: بر این اساس رییس جمهور امریکا از طرف کنگره موظف شد هرسه ماه یکبار به کنگره گزارش دهد که آیا ایران به تعهدات خود عمل کرده که به او اجازه داده شود کماکان اجرای دستورالعمل ها را نادیده بگیرد یا خیر.

استاد روابط بین الملل در ادامه تشریح امتیازات ستانده با اشاره به اینکه این امتیازات حق ما بود ولی در مذاکرات آن را به رسمیت شناختند عنوان کرد: از آن جا که اصل هدف ما از مذاکرات هسته ای رفع تحریم ها بود اما امتیازات داده شده در رفع تحریم ها بیشتر روی کاغذ بود و اتفاق عملی در این حوزه نیفتاد.

وی با ذکر این نکته که طبق توافق برجام در موضوع PMD  Possible Military Dimensions (ابعاد نظامی احتمالی در برنامه‌های هسته‌ای) نیز بایستی فعالیت های ایران تحت نظارت آژانس باشد گفت: بعد از بازرسی در آستانه برجام، آژانس گزارش کرد که ایران انحراف رادیواکتیویته در تاسیسات نظامی ندارد و قبلا هم نداشته است، خود این گزارش 12 سال مذاکرات و تحریم و فضاسازی علیه ایران را زیر سوال برد و اگر محکمه عدلی وجود داشته باشد بایستی طبق این گزارش اعاده خسارت شود ولی از آنجا که دادگاهی برای احقاق خسارت های واردشده به ملت ایران در این 12 سال بواسطه ادعاهای واهی که در این گزارش به عدم اثبات آنها پرداخته شد وجود ندارد عملا چیزی عاید ایران نشد.

آجیلی در ادامه به تشریح انواع تحریم ها و نحوه مواجهه با آنها در برجام پرداخت و گفت: تحریم ها به پنج دلیل هسته ای، تروریسم، موشکی، پولشویی و حقوق بشر و از سه منشاء صدور یعنی شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و کنگره امریکا اعمال شده و در این میان دلایل چندگانه برای اعمال تحریم مانع از برداشته شدن آنها می شود، تحریم های ایسا، یوترن و کاتسا از جمله این تحریم های جامع هستند که برچسپ های متعدد تحریمی دارند.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: به علت تحریم های چند علتی، حتی در زمان خود اوباما که برجام امضا شده بود علاوه بر عدم رفع تحریم های قبلی، تحریم های جدیدی نیز به علل دیگر غیر هسته ای اعمال شد و ایران بخاطر مکانیزم ماشه در برجام از شکایات نقض برجام در این رابطه هم منصرف می شد.

وی افزود پس از روی کار آمدن ترامپ، علاوه بر عدم انجام تعهدات برجام، 1600 تحریم جدید را هم اضافه کرد و حتی به تحریم های صرفا هسته ای، برچسب تروریستی را هم اضافه کرد که دولت بعد از او هم نتوانند بواسطه احیای برجام آنها را بردارد.

آجیلی در ادامه گفت: با خروج امریکا بعنوان اصلی ترین مجری برجام ایران نیز می بایست اعلام خروج می کرد اما با وعده های اروپایی ها مبنی بر اینکه اروپا می ماند دولت وقت هم در برجام ماند و نتیجه این شد که هیچ استقلال عملی از اروپا نیز دیده نشد و حتی سامانه اینستکس که برای تبادلات مالی وعده داده بودند هیچوقت عملیاتی نشد و عملاً ایران یکسال معطل اقدام اروپایی ها ماند.

وی در ادامه گفت: اینجا بود که با ورود مجلس شورای اسلامی به موضوع برجام ایران اقدام به کاهش تعهدات برجامی کرد و فاصله حد آستانه را به تدریج کاهش داد لذا مجدداً طرف مقابل حاضر به ادامه مذاکره با ایران و احیای برجام شد و مذاکرات جدید پیرامون احیای برجام شکل گرفت.

آجیلی ابراز کرد: پس از انتخاب بایدن، تصور غالب در ایران این بود که او برجام را احیا خواهد کرد اما منظور و هدف امریکا و ایران از احیای برجام متفاوت بوده و هست، چرا که مقامات امریکایی می گفتند برای احیای برجام  تعهدات ایران در برجام که 10 ساله بود باید طولانی تر یا به عبارتی ابدی شود، تضمین های محکمتری برای انجام تعهدات از ایران گرفته شود تا اگر دوباره ما نقض کردیم نتواند به حالت قبل برگردد، و در آخر موضوعات منطقه ای و موشکی هم به برجام اضافه شود یعنی برجام پلاس.

وی ادامه داد: از طرفی سه نکته در منظور ایران از احیای برجام بود: یک؛ کشوری که نقض توافق کرده باید به تعهدات خود برگردد چرا که ایران همه تعهدات خود را انجام داده و طرف مقابل هیچ اقدامی نکرده است دو؛ با توجه به تجربه قبلی مبنی بر اجرای تعهدات ایران و نقض برجام توسط امریکا، ایران بایستی امکان راستی آزمایی از تعهدات جدید طرف مقابل در احیای برجام داشته باشد. سه؛ تعهدات طرف مقابل نیاز به ضمانت اجرایی دارد بطوریکه با تغییر دولت در امریکا توافق نقض نشود. این در حالی است که هنوز هم کنگره امریکا می گوید که دولت بعدی جمهوریخواه از برجام جدید هم خارج خواهد شد این موضوع در نامه 47 سناتور امریکایی جمهوریخواه به رهبر انقلاب نیز تصریح شده است، جالب تر اینکه حتی دولت فعلی امریکا حاضر نشده ضمانت اجرای تعهدات در دولت خودش را هم بدهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به این واقعیت که هم تحریم های ترامپ و هم کنگره امریکا یکی از بن بست های فعلی در احیای برجام است گفت: همین تحریم ها که با برچسب های مختلف موشکی و منطقه ای و هسته ای وضع شده است دستمایه دولت بایدن برای مذاکره بیشتر و زیاده خواهی او شده است و می گوید در این مذاکرات صرفاً برچسب هسته ای این تحریم ها را بر می دارد اما خود تحریم ها باقی خواهند ماند.

وی ادامه داد: تصور دولت بایدن این بود که ایران تحت فشار حداکثری است و تحریم های ترامپ هم مربوط به او نیست که در قبال آن مسئولیتی داشته باشد، در ضمن اضطرار دولت وقت هم برای احیای برجام مزید علت شده بود لذا این تصور او را برای احیای برجام با طرز تلقی که اشاره شد به طمع انداخت اما قانونی که مجلس شورای اسلامی تصویب کرد همه محاسبات را به هم ریخت و این بار نقض تعهدات ایران به گونه ای شد که برای طرف مقابل دردناک شد و از نظر آنها ایران را به مرحله آستانه نزدیک تر نمود و لذا به محض اعلام خبر غنی سازی 60درصد، طرف مقابل را برای مذاکره به وین کشاند دومین اقدام دردناک ایران در بستن دوربین های آنلاین هم طرف مقابل را برای احیای برجام مصمم تر کرد. 

استاد دانشگاه در موضوع تحریم سپاه و رابطه آن با احیای برجام نیز گفت: تحریم سپاه بواسطه تروریستی خواندن سپاه که بعد از خروج امریکا از برجام بود و از طرفی هم قبلاً به خاطر نیروی قدس سپاه تحریم شده بود باعث شد هرنوع همکاری با این ارگان نیز جرم و حمایت از تروریسم شناخته شود، لذا هر شرکت و بانکی که بخواهد با ایران و یا هرکدام از ارکان اقتصادی سپاه کار کند در لیست گروه های تروریستی قرار می گیرد بنابراین عملاً رفع تحریم ها با ماندن سپاه در لیست تحریم ها امکانپذیر نبود و عملا نظام تحریمی علیه ایران اگر برچسپ تروریستی سپاه برداشته نشود باقی می ماند بعلاوه اگر هم برچسپ تروریستی سپاه برداشته شود چون نیروی قدس سپاه تحریم است، سپاه کماکان تروریستی شناخته می شود و این تحریم های چند لایه و با برچسپ های گوناگون مانع از رفع آنها شده است. 
عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان با ذکر این نکته که همچنان موارد اختلافی درون خود امریکا مانع از برداشتن گام های جدی و عملی این کشور برای احیای برجام شده است، گفت: مسئله اصلی دولت بایدن، داخل خود امریکاست که نتوانسته اجماعی ایجاد کند که توافق برجام باید احیا شود و از این توافق ایران هم نفع ببرد.

انتهای پیام/

 

منبع: فارس

کلیدواژه: دانش مذاکرات هسته ای ایران تحریمها زمین شاکی علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی برای احیای برجام ایران در برجام عضو هیئت علمی کنگره امریکا راستی آزمایی رفع تحریم ها شورای امنیت توافق برجام برای تولید تولید بمب طرف مقابل ستانده ها غنی سازی بر اساس داده ها هسته ای بمب اتم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۷۴۳۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

محمد صدر: ایران با اسرائیل درگیر نشد، با ناتو رو در رو شد

سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در شرایط فعلی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید به‌شدت فعال‌تر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، به‌دنبال خنثی کردن تلاش‌های حامیان (رژیم) اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد.

به گزارش هم میهن، این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شده‌است که استمرار تحریم‌های گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.

سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نکاتی را مطرح کرده است که می‌خوانید:

به نظر می‌رسد فاز نظامی رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل به پایان رسیده‌است. فکر می‌کنید که دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این شرایط چه مسئولیتی بر عهده دارد؟

شرایط به‌گونه‌ای است که موقعیت نظامی و جایگاه ایران در منطقه تا حدی مورد توجه کشورهای منطقه و جهان قرار گرفته‌است. الان شرایطی پدید آمده‌است که باید فعالیت‌های جدی دیپلماتیک در زمینه‌های مختلف آغاز شود. حامیان (رژیم) اسرائیل، چه در آمریکا و اروپا و چه در نهادهایی مانند اتحادیه اروپا و گروه ۷ سعی می‌کنند که از این وقایع سوءاستفاده کنند و فشارها را بر تهران افزایش دهند.

این کشورها و نهادها به‌هیچ‌وجه نگران حمله (رژیم) اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق نبودند، اما حالا به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که انگار پاسخ مشروع ایران به این اقدام نظامی باعث نگرانی آن‌ها شده‌است. با توجه به اینکه جو تبلیغاتی علیه ایران تشدید شده و این کشورها قصد دارند به‌دنبال تحریم ایران بروند، باید کارزار جدی دیپلماتیک در زمینه‌های مختلف، هم در منطقه و هم در اروپا و سازمان ملل داشته‌باشیم تا بتوانیم اقدام‌هایی را که کشورهای غربی قصد دارند علیه ایران انجام دهند، خنثی شود.

در عین حال دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که قضایای مسکوت و معطل‌مانده از گذشته مانند برجام و FATF را نیز حل و فصل کند، چراکه تا این قضایای دیپلماتیک حل‌وفصل نشود، ما از تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی شدید ناشی از آن رنج خواهیم برد.

فکر می‌کنید با تحولات اخیر آیا آمریکایی‌ها حاضر خواهند بود باز هم پای میز مذاکره بنشینند و در مورد برجام صحبت کنند؟

الان آمریکا در شرایط خاصی قرار دارد. در شش ماه گذشته هم مشخص شد که آمریکایی‌ها به دنبال مشارکت در جنگ یا گسترش بحران در منطقه نیستند و تا این حد مشخص شده‌است که سیاست آمریکا این است که جنگ غزه در سراسر خاورمیانه گسترش پیدا نکند، پای کشورهای دیگر به آن کشیده‌نشود و آمریکا درگیر یک منازعه جدید در منطقه نشود.

در این زمینه به نظر می‌رسد که انگیزه‌های ایران و آمریکا مشابه یکدیگر باشد و ایران هم علاقه‌ای به گسترش منازعه در منطقه ندارد. اما در مورد برجام و مسائل مرتبط با آن، شاید هنوز وقت گفت‌وگو در این مورد فرا نرسیده‌باشد. در چارچوب تعامل دیپلماتیک شاید هم لازم نباشد که در گام نخست سراغ احیای برجام برویم.

الان اولویت‌های مهمی وجود دارد. آمریکا که ۶ سال است از برجام خارج شده‌است و عضو این توافق نیست، این امکان وجود دارد که با طرف‌های باقی‌مانده در برجام برای اجرای احکام معطل‌مانده آن تعامل کرد و در این زمینه مذاکرات را با جدیت پی گرفت.

برای این مهم لازم است که کارشناسان خبره سیاست خارجی وارد کار شوند و دولت از ظرفیت‌های دیپلمات‌های باتجربه و نخبه کشور برای مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای ایران استفاده کند و اجازه بدهد که چه در حوزه مذاکرات هسته‌ای و چه در حوزه خارج شدن از فهرست سیاه FATF وضعیت از حالت توقف خارج شود و کارها پیش برود.

ارزیابی شما از عملکرد ۷ ماه گذشته دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی بعد از عملیات طوفان‌الاقصی و جنگ غزه چیست؟

این سوال خیلی کلی است و نمی‌توان به سادگی به آن پاسخ قاطعی داد. قضایای مختلف در حوزه سیاست خارجی با هم مرتبط است. دستگاه سیاست خارجی موظف است که منافع بین‌المللی کشور را در همه حوزه‌ها با جدیت پیگیری کند. همانگونه که عرض کردم چه در حوزه برجام و FATF و چه در حوزه جلوگیری از افزایش فشار به ایران پس از پاسخ نظامی ایران به (رژیم) اسرائیل، دستگاه دیپلماسی باید مقتدرانه پیگیر منافع ایران باشد.

در عین حال باید در حوزه‌های دیگر مانند روابط دوجانبه مثل روابط با سوریه، روابط با روسیه و چین، دستگاه دیپلماسی ما فعالانه‌تر عمل کند. مهم‌ترین مسئله این است که باید از این محدودیت‌هایی که برای سیاست خارجی ایجاد شده‌است، خارج شویم و باید روابط خارجی خود را خیلی جدی با همه کشورها گسترش دهیم. نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود.

اگر روابط ما مثل شرایط کنونی محدود باقی بماند، قدرت‌های دیگر از این محدودیت سوءاستفاده خواهند کرد. دستگاه دیپلماسی باید به صورت جدی در این زمینه‌ها فعال شود و تغییرات جدی به وجود بیاورد.

عملیات وعده صادق تا چه اندازه باعث شد که اسرائیلی‌ها نسبت به عملکردشان در آینده محتاط‌تر شوند؟

بسیار مؤثر بود. اسرائیلی‌ها باور نمی‌کردند که ایران دست به اقدامی چنین گسترده در واکنش به اقدامات آن‌ها بزند. اسرائیل بعد از جنگ ۱۹۷۳ پوشش امنیتی قدرتمندی برای خودش ایجاد کرده‌بود و هم متحدانش چه در غرب از طرف آمریکا و اروپا و چه در شرق از طریق شوروی و بعد از آن روسیه، کمک‌های گسترده نظامی و دفاعی در اختیار اسرائیل قرار می‌دادند.

قدرت‌های جهانی پذیرفته‌بودند که موجودیت (رژیم) اسرائیل و امنیت اسرائیل از اولویت‌های اصلی خودشان است. این موضوع در آمریکا به یک سیاست دوحزبی و اجماعی تبدیل شده‌بود و کار تا جایی پیش رفت که از اسرائیل با عنوان ایالت پنجاه‌ویکم آمریکا یاد می‌شد. در نیم قرن گذشته به جز یک مورد پرتاب موشک‌های عراق به سمت اسرائیل، هیچ حمله‌ای به اسرائیل نشده‌بود و اسرائیل تصور می‌کرد که سازوکار بازدارندگی‌اش صددرصد موفق بوده‌است.

برای کل قدرت‌های جهانی، به‌ویژه آمریکا جا افتاده‌بود که (رژیم) اسرائیل باید از لحاظ نظامی و به‌خصوص از نظر توانمندی نیروی هوایی از همه کشورهای منطقه قوی‌تر باشد. پاسخ نظامی ایران نشان داد که این حجم از تلاش‌ها بی‌فایده بوده و اسرائیل ضربه‌پذیر است و اگر مرتکب اشتباهی شود، ضربات دیگری هم خواهد خورد.

مشارکت ائتلاف آمریکا، بریتانیا و فرانسه با حمایت برخی کشورهای عربی در رهگیری و انهدام موشک‌ها و پهپادهای ایرانی باعث شد که برخی تحلیل‌گران این موضوع را مطرح کرده‌اند که اسرائیل و آمریکا یک گام به ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای با مشارکت اسرائیل و کشورهای عربی برای مقابله با ایران نزدیک‌تر شده‌اند. نظر شما در مورد این مسئله چیست؟

منازعه‌ای که بین ایران و اسرائیل پیش آمد، در واقع فقط بین ایران و (رژیم) اسرائیل نبود، بلکه بین ایران و ناتو بود. تمام ظرفیت‌های کشورهای عضو ناتو به کمک اسرائیل آمد و به همین دلیل هم بود که موفق شدند برخی از پهپادها و موشک‌های ایران را منهدم کنند. صرفاً خود اسرائیل در عملیات ایران مدافع نبود، بلکه ظرفیت بزرگی از کشورهای عضو ناتو در این دفاع مشارکت کردند. همین موضوع نشان‌دهنده توان و قدرت موشکی و پهپادی ایران بود، چراکه برای بی‌اثر کردن این عملیات کل ظرفیت کشورهای متحد اسرائیل در ناتو با همه امکانات وارد صحنه شدند.

بعضی از کشورهای عربی مثل اردن از (رژیم) اسرائیل دفاع کردند و برخی کشورهای عربی هم آسمان خودشان را در اختیار آمریکا و انگلیس و فرانسه قرار دادند و سعی کردند که در این حمله اسرائیل ضربات کمتری بخورد. اسم این ائتلاف را هر چیزی بگذاریم، چه به آن بگوییم ناتوی خاورمیانه یا ناتوی عربی یا هر چیز دیگر، در این شرایط شاهد بروز عملی آن بودیم.

ولی اینکه در آینده قرار باشد چنین تشکیلاتی واقعاً شکل بگیرد، به شرایط آینده منطقه بستگی دارد و از الان نمی‌توان پیش‌بینی کرد؛ به‌خصوص اینکه کشورهای منطقه هم می‌دانند که اگر بخواهند وارد فاز یک ائتلاف شوند، آنگاه باید امنیت و آینده خود را دربست در اختیار آمریکا و اسرائیل قرار دهند و خودشان را با آن‌ها هم‌سرنوشت کنند. همانگونه که در سال‌های گذشته مشاهده کرده‌ایم، همه سیاست‌های آمریکا و اسرائیل همیشه برای همه کشورهای عربی قابل پذیرش نیستند.