صنعتی که حدود ۷۰درصد ذخیره پشت سدها آب می‌بلعد
تاریخ انتشار: ۵ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۳۲۸۲۵۵
به گزارش ایران آنلاین، بررسی‌ها نشان می‌دهد صنعت فولاد به دلیل مصرف بالای آب، ناگزیر به استفاده از منابع زیرزمینی شده و به افت دشت‌ها و فروچاله‌ها دامن زده است.
فرونشست و فروچاله یکی از عوامل طبیعی است که بر اثر خشکسالی و استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی ایجاد می‌شود.
بروز فروچاله‌ها پاسخ طبیعی زمین به فعالیت‌ها و محرک‌هایی است که به دست بشر ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به این ترتیب، با هرگونه دستکاری و ایجاد محرک در این موجود زنده، پاسخ متناسب اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. طی سه دهه اخیر به دلیل برداشت بی‌رویه از آبهای زیرزمینی برای مصارف کشاورزی یا صنعتی، سطح آبهای زیرزمینی به شدت کاهش یافته و همین موجب شده تا فروچاله‌هایی با عمق بیش از ۲۰ متر و قطر بیش از ۸۰ متر در کشور ایجاد شود. در این میان، حجم آب فراوانی که صنعت فولاد استفاده می‌کند باعث شده تا نقش این صنعت و نوع گسترش آن در زمره عوامل اصلی ایجاد فروچاله و فرونشست برجستگی خاصی پیدا کند.
بنابر اطلاعات و آمار منتشر شده از سوی دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، میزان ذخیره سدها در آذرماه سال ۱۴۰۰، نسبت به سال پیش از آن ۴۴ درصد کمتر شد[۱] و آمار تازه هم حاکی از تداوم همین روند است. در کنار کاهش نزولات آسمانی، بهره‌برداری بیش از حد از منابع روان‌آب‌ها و آب زیرزمینی موجب بروز فروچاله‌های بزرگی می‌شود که امروزه بسیاری از شهرها از جمله شهر تاریخی اصفهان را به شدت تهدید می‌کند.
صنعت فولاد به دلیل وضعیت مصرف آب در لیست متهمان اصلی ایجاد فروچاله‌ها قرار دارد
آنچه در این زمینه بسیار مهم است نحوه استقرار و بهره‌برداری صنایع از منابع آبی است و در بین صنایع هم فولاد و ذوب آهن به دلیل آب‌بر بودن بسیار زیاد، در صدر آب‌خوارهای بزرگ قرار می‌گیرند. بر اساس بررسی‌ها، صنعت فولاد خود به تنهایی و به دلیل مصرف و اتلاف بسیار زیاد آب، نقش قابل‌توجهی در ایجاد وضعیت کنونی و پدیدار شدن فروچاله‌ها دارد.
اوضاع مصرف آب در صنایع فولاد ما
صنایع فولاد در کشورهای توسعه‌یافته، حداقل تلفات آب را دارد. به عنوان مثال، آب دریا تقریباً به طور انحصاری در عملیات خنک‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تلفات طی این فرآیندها ممکن است کمتر از ۱٪ از کل و آن هم ناشی از تبخیر باشد. اگرچه مصرف آب در این صنایع قابل توجه است، اما باید توجه داشت، آب مورد استفاده در فرایند بازیافت، بدون تغییر کیفیت به دریا بازگردانده می‌شود. به عبارتی صنعت توسعه‌یافته فولاد با اینکه از مقادیر زیادی آب استفاده می‌کند، اما مقدار بسیار کمی از این آب مستهلک می‌شود، زیرا بیشتر آن دوباره استفاده شده یا به منبع اصلی بازگردانده می‌شود.
به ازای تولید هر تن فولاد در دهه ۱۹۶۰ میلادی، قریب ۳۴۰۰۰ گالن آب (معادل ۱۲۸.۵ مترمکعب) نیاز بوده است. اما به تدریج و با پیشرفت صنایع و به روز شدن تکنولوژی تولید، این میزان بسیار کمتر شده و برای مثال در کشوری مانند ایالات متحده آمریکا که جزو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در جهان محسوب می‌شود، به ۶۸۰ گالن(۲.۵ مترمکعب) در ازای هر تن فولاد می‌رسد [۳]. بررسی اطلاعات نشان می‌دهد هم‌اکنون در ایران به ازای تولید هر تن فولاد، ۲۳۰ هزار لیتر آب(۲۳۰مترمکعب) مورد نیاز است.
بنابر آخرین آمار به دست آمده از وبسایت «انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران» (سال ۹۹)، میزان تولید سالانه محصولات فولادی برابر با ۵۲ میلیون و ۳۳۰ هزار تن بوده است که این میزان به علاوه سهم تولید محصولات آهن اسفنجی که برابر با ۳۱ میلیون و ۱۸۹ هزار تن است، رقمی بالغ بر ۸۳ میلیون و ۵۱۹ هزار تن را نشان می‌دهد.
صنایع فولاد و ذوب آهن در ایران حجمی بیش از ۶۸.۸ درصد آب ذخیره پشت سدهای کشور نیاز دارد
برای تولید هر تن آهن هم (در مجموعه ذوب‌آهن اصفهان) ۵ هزار لیتر یا ۵ مترمکعب آب مصرف می‌شود. این میزان اخیرا به این حد رسیده و چندی پیش به ازای تولید هر تن آهن در این مجموعه ۱۱ مترمکعب آب مصرف می‌شد.
اگر این اطلاعات را تنها برای ایران و در خوش‌بینانه‌ترین حالت یعنی تنها ۱.۵ درصد بازیافت آب و بدون هیچ‌گونه اتلاف برای تولید محصولات فولادی در نظر بگیریم، میزان مصرف آب برای تولید محصولات فولادی برابر با ۱۱ میلیارد و ۸۵۵ میلیون و ۳۶۱ هزار و ۵۰۰ مترمکعب خواهد بود.
به ازای تولید هر تن آهن اسفنجی نیز ۱۵۵ میلیون و ۹۴۵ هزار مترمکعب آب در سال مصرف شده است. در مجموع نیز برای تولید فولاد و ذوب آهن در ایران ۱۲ میلیارد و ۱۱ میلیون و ۳۰۶ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب (تولید کلیه محصولات فولادی و آهن اسفنجی) در سال مصرف می‌شود.
استان یزد به عنوان یکی از کم بارش‌ترین استان‌های کشور، بیشترین تعداد کارخانه فولاد و ذوب‌آهن (۲۸ کارخانه فعال) را در خود جای داده است
با در نظر داشتن میزان آب ذخیره شده پشت سدهای کشور و قیاس آن با سهم آب مصرفی برای تولید فولاد و آهن اسفنجی، سهم صنایع فولاد و آهن برای تولید از این میزان آب برابر با ۱۲ میلیارد و ۱۱ میلیون و ۳۰۶ هزار و ۵۰۰ مترمکعب خواهد بود و حجم باقیمانده آب در مخازن سدها نیز برابر با ۵ میلیارد و ۶۸۸ میلیون و ۶۹۳ هزار و ۵۰۰مترمکعب است که این میزان هم باید برای مصارف کشاورزی، شرب و سایر صنایع مورد استفاده قرار بگیرد.
اطلاعات جدول فوق نشان می‌دهد تنها صنایع فولاد و ذوب آهن در ایران حجمی بیش از ۶۸.۸ درصد آب ذخیره پشت سدهای کشور (در سال آبی پیشین) را به خود اختصاص داده و کمتر از ۳۲درصد باقیمانده به کشاورزی -که بیشترین میزان مصرف آب در کشور را به خود اختصاص داده- و آب شرب و سایر صنایع می‌رسد. چنین وضعیتی با توجه به محل استقرار صنایع آب‌بر در استان‌های کم آب نظیر یزد و اصفهان، معنایی جز دست بردن به منابع آب زیرزمینی و نهایتا افت سطح آب و بروز فروچاله‌ها و فرونشست زمین ندارد.
فولاد و مساله توسعه
شاید تولید فولاد تا اواخر دهه ۸۰ میلادی به عنوان یک شاخص اصلی توسعه‌یافتگی محسوب می‌شد اما این شاخص هم‌اکنون معیار اصلی نیست و اگر هم هنوز بسیاری از کشورها نظیر ایالات متحده آمریکا، چین و ژاپن و ... همچنان در صدر تولیدکنندگان بزرگ فولاد جهان قرار دارند، باید در نظر داشت که استفاده از تکنولوژی روز و بهینه کردن مصرف آب برای تولید فولاد یکی از شاخص‌های مهم این کشورها برای تولید فولاد به صورت استاندارد و بدون آسیب به محیط زیست و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی در حال انجام است.
کشوری مانند ایتالیا که تا سال ۲۰۰۷ دهمین تولید کننده بزرگ فولاد بود، اکنون در بین ۲۰ کشور بزرگ تولید کننده هم قرار ندارند. اگر هم برنامه‌ای برای جهش فولادی در این کشور تدوین شده یا در حال تدوین باشد به احتمال قریب به یقین این صنایع را نه در نواحی صنعتی شمال که در مناطق ساحلی استقرار می دهد.
چین با ۴۰ کارخانه بیش از ۲۷۰ میلیون تن تولید دارد اما کشور ما با ۲۱۲ کارخانه فولاد و ذوب آهن قریب به ۵۲ میلیون تن تولید سالانه
نکته دیگر هم در رابطه با تعداد کارخانه‌های فولاد است. کشورهای پیشرفته با حداقل تعداد کارخانه فولادسازی بیشترین تولید را دارند، چنانچه کشور چین با ۴۰ کارخانه بیش از ۲۷۰ میلیون تن تولید دارد اما کشور ما با ۲۱۲ کارخانه تولید فولاد و ذوب آهن قریب به ۵۲ میلیون تن تولید سالانه را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر جایابی این صنایع هم در مناطق کویری و با کمترین میزان بارندگی است، چنانچه استان یزد به عنوان یکی از کم بارش‌ترین استان‌های کشور، بیشترین تعداد کارخانه فولاد و ذوب‌آهن (۲۸ کارخانه فعال) را در خود جای داده است. همین وضع موجب شده تا این صنایع برای جبران کمبود آب مصرفی به منابع زیرزمینی متوسل شده و با برداشت بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی موجب پیدایش فروچاله‌ها و فرونشست‌های بزرگ شوند.
بحث فروچاله‌ها در کشور بسیار جدی است و دیگر نه در «آینده نه‌چندان دور» بلکه در همین دوران کنونی موجب بروز چالش‌های غیرقابل جبران زیست‌محیطی و اجتماعی با تبعاتی سیاسی است. موضوع فروچاله به‌طور مستقیم با مبحث کم آبی در ارتباط است اما آنچه این موضوع را برجسته می‌کند به وجود آمدن چنین شرایطی در دوران کنونی است. به عبارتی این که چرا فروچاله‌ها در دوران کنونی بیشتر نمایان شدند، به دلیل نوع استفاده از منابع آبی است. اگرچه صنایع فولاد برای ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی کشور تاسیس شد، اما همین صنعت مکان زندگی و زیستن را به چالش جدی کشیده و نیاز به بهره‌گیری از فناوری و فرایندهای تازه صنعتی را به شکلی برجسته آشکار ساخته است.
انتهای پیام/
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: ازای تولید هر تن برای تولید فولاد میلیون تن تولید فولاد و ذوب آهن محصولات فولادی تعداد کارخانه کارخانه فولاد صنایع فولاد آب زیرزمینی نشان می دهد مترمکعب آب فروچاله ها آهن اسفنجی صنعت فولاد مصرف آب منابع آب آب مصرف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۳۲۸۲۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شروط حضور دانش‌بنیان‌ها در معادن
کیوان جعفری طهرانی کارشناس معدن و تحلیلگر ارشد بازار‌های جهانی معدن و صنایع معدنی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: برخی از معادن بزرگ دولتی مانند چادرملو و سنگ آهن مرکزی ایران دچار پیری شده اند. شایان ذکر است که وضعیت معدن گل‌گهر کمی بهتر است، همچنین منظور از سنگ آهن مرکزی معدن چغارت بافق است؛ چرا که معدن سه‌چاهون طی چند سال اخیر به بهره‌برداری مناسب رسیده است.
وی ادامه داد: متاسفانه معادن اصلی چادرملو و چغارت پیر شده اند و تنها راه برخورد با این قضیه کشف ذخایر جدید است. البته لازم به ذکر است که این معادن عمق ۱۰۰ متر را رد کرده اند و به صورت روباز از آنها برداشت شده است. زمانی که به این عمق می‌رسیم، ادامه برداشت در صورت داشتن ذخیره به صورت زیر زمینی مهیا است، اما ما تکنولوژی و ماشین آلات مناسب برای این نوع برداشت را در اختیار نداریم.
جعفری طهرانی در ادامه اظهار کرد: به عنوان مثال زمانی که آقای دکتر کرباسیان رییس ایمیدرو بود، ذخیره‌ای در استان کرمان کشف شد که در عمق ۵۰۰ متری قرار دارد. این ذخیره را به عنوان منبع برداشت برای گل‌گهر می‌توانستیم در نظر بگیریم، اما ما برای برداشت در این عمق فاقد ماشین آلات و تکنولوژی لازم بودیم.
چرایی ضعف در صنعت معدن
وی تصریح کرد: در سال‌های گذشته برای غلبه بر مشکل کمبود قطعات ماشین آلات اقدام به مهندسی معکوس شده است. این امر کمی هزینه‌های ساخت را در ابتدا افزایش می‌دهد، اما در ادامه تولید قطعات برای این ماشین آلات با توجه به موارد متعدد استفاده آنها توجیه اقتصادی خواهد یافت؛ به عنوان مثال حتی گل‌گهر پا را فراتر گذاشت و اقدام به ساخت دامپ‌تراک کرد، اما همچنان محدودیت‌هایی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد از یک تناژی به بالاتر ساخته شود.
این تحلیلگر ارشد بازار‌های جهانی معدن و صنایع معدنی اظهار کرد: دامپ تراک‌های سنگین معمولا ۱۰۰ درصد دیزل نیستند و موتور‌های الکتریکی دارند که ساخت آنها در حالت عادی در کشور ممکن نیست. تحریم‌ها نیز باعث شده است که نتوانیم این قطعات را وارد کنیم و قیمت ارز هم که معضلی دیرینه است.
وی ادامه داد: فراموش نکنیم که پروژه‌های اکتشاف در خیلی از کشورها صرفا توسط دولت آن کشور اتفاق نمی‌افتد، بلکه سرمایه گذاران خارجی نیز در این نوع پروژه‌ها همکاری دارند. اما در کشور ما به واسطه تحریم‌ها این مورد محقق نمی‌شود. جمیع موارد ذکر شده باعث شده است که ما در زمینه توسعه تکنولوژی معادن دچار ضعف شویم.
توسعه وسیع صنعت فولاد در سایه کمبود انرژی
جعفری طهرانی در خصوص افزایش حجم تولید فولاد به ۳۲ میلیون تن گفت: خیز بلند تولید فولاد در ایران حقیقت دارد و حجم حدودا ۵ درصد در سال ۱۴۰۲ به تولید افزوده شده است. قابل ذکر است، همانطور که آقای دکترسبحانی رئیس انجمن فولاد گفته است اگر ما کسری انرژی نداشتیم می‌توانستیم به تولید ۴۰ میلیون تن فولاد در سال نیز برسیم.
وی ادامه داد: با همین میزان تولید ما در رتبه دهمین تولید کننده فولاد در دنیا هستیم، اما لازم است که برای بدست آوردن برتری و حفظ جایگاه خود در بازار جهانی برای کمبود انرژی تمهیداتی اندیشیده شود. این کمبود انرژی سال به سال حادتر خواهد شد، هرچند در سال ۱۴۰۲ این کسری با مدیریت خوب کارخانجات و دولت کمتر از سال قبل موجب آسیب به تولید شد، اما لازم است این مسئله را به صورت پایه‌ای حل کنیم.
دانش بنیان‌ها و تولید
جعفری طهرانی در خصوص حل مشکلات تولید مواد معدنی با استفاده از پتانسیل دانش بنیان‌ها گفت: جدای از توان فنی دانش بنیان‌ها نباید فراموش کنیم که مشکل اصلی در تمام پروژه‌های کشور تامین نقدینگی است. در زمینه دانش فنی تولید فولاد با وجود اینکه فعلا فولاد سبز تولید نمی‌کنیم، اما مشکلی در توسعه تولید نداریم.
وی ادامه داد: هم اکنون مشکل شرکت‌های دانش بنیان نقدینگی است وگرنه کار که از تولید تسلیحات پیشرفته‌ای که هم اکنون می‌سازیم سخت‌تر نیست. مشکل فعلی تامین نقدینگی است و باید دست به دست هم راه حلی برای افزایش ارزآوری و تامین نقدینگی فراهم کنیم. شرکت‌های دانش بنیان هم اکنون قادر به تامین منابع از بانک‌ها نیز نیستند، چرا که خود بانک‌ها هم مشکل دارند.
این کارشناس صنایع معدنی در پایان تصریح کرد: تولید تکنولوژی مشکل بزرگی نیست؛ چرا که مشکلات تکنولوژی در نهایت ۳۰ درصد گره تولید را شامل می‌شود. اگر تامین نقدینگی که باعث ۷۰ درصد مشکلات است به درستی مرتفع شود، قطعا دانش بنیان‌ها قادر به انجام تولید و یا انتقال تکنولوژی و همچنین مهندسی معکوس هستند.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند