طنز تفکر برانگیز، شوخی‌بردار نیست!
تاریخ انتشار: ۵ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۳۳۰۴۸۰
ایسنا/قزوین یک شاعر و طنزپرداز گفت: واژه طنز به جهت مفهومی یک واژه چندوجهی است که فرهنگ نویسان و لغت‌شناسان نیز معنای واحدی مقابل آن ننوشته‌اند. طنز از خانواده‌ای متشکل از فکاهه، هجو و هزل است، اما همیشه یک سر و گردن بالاتر از سایر اعضای خانواده می‌ایستد. طنزنویس نیش و نوش را در هم می‌آمیزد تا ناراستی‌ها ناهنجاری را نقد کند و حماقت‌ها و بلاهت‌ها را اصلاح کند، طنز قطعاً تفکر برانگیز و اخلاق‌گراست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خلیل جوادی در گفت‌وگو با ایسنا بابیان اینکه در ادبیات به چه نوع از آثاری طنز گفته می‌شود، اظهار کرد: سابقه تاریخی طنز فارسی و آثار فاخر طنز نویسان، در ادوار مختلف بیانگر این است که نخبگان صاحب‌قلم ایران در نثر و نظم آثار ویژه خلق کرده‌اند، از سعدی تا عبید زاکانی و حافظ، از علامه دهخدا تا ابوالفضل زرویی نصرآباد شاهکارها خلق کرده‌اند.
وی گفت: ژان باتیست طنزنویس نامدار فرانسوی جمله معروفی دارد که قابل‌توجه و تفکر است، او می‌گوید «طنز اصلاح حماقت‌های جامعه است» ازآنجایی‌که طنزنویس نیش‌ونوش را درهم می‌آمیزد تا ناراستی‌ها و ناهنجاری‌ها را نقد کند و حماقت‌ها و بلاهت‌ها را اصلاح کند، قطعاً تفکر برانگیز است.
جوادی با اشاره به طنز در ادبیات کلاسیک فارسی خاطرنشان کرد: اگر نگوییم صرفاً طنز، شوخ‌طبعی و هجو و هزل از قدیم‌الایام در بیان نخبگان و خواص ایرانی بوده است. گرچه بسیاری رودکی را اولین شاعر فارسی‌زبان می‌شناسند، اما به گواه تذکره‌ها و کتب تاریخی، مانند تاریخ‌الخلفا، تاریخ سیستان و احوال و اشعار رودکی به قلم سعید نفیسی، قبل از رودکی و در زمان خلفای بنی‌امیه در قرن اول هجری شاعری به نام «ابن مفرغ» که اصالتاً عرب بوده اما به دلیل سکونت در ایران فارسی آموخته بود، به زبان فارسی عبیدالله ابن زیاد و برادر او را با زبان هزل هجو کرده است.
وی افزود: از قرن چهار و با رونق گرفتن شعر پارسی به برکت وجود امرای سامانی، شاعرانی چون سوزنی سمرقندی سر برمی‌آورند که بیشتر به هجو و هزل شناخته می‌شدند. حتی در شاهنامهٔ فردوسی به‌ندرت رگه‌هایی از طنز که نه تعمداً بلکه برآمده از خرد ذاتی و ضمیر ناخودآگاه حکیم طوس است، حس می‌شود.
این شاعر با اشاره به نمونه‌های کوتاهی از طنز در کلام سعدی و حافظ اظهار کرد: طنز به معنی واقعی در اشعار سعدی و حافظ و عبید زاکانی به اوج می‌رسد. به‌عنوان‌مثال در گلستان سعدی آمده ناخوش‌آوازی به بانگ بلند قرآن همی‌خواند. صاحب دلی بر او بگذشت. گفت: تو را مشاهره چند است؟ گفت: هیچ. گفت: پس این زحمت به خود چندین چرا همی‌دهی؟ گفت: ازبهر خدا می‌خوانم. گفت: ازبهر خدا مخوان. گر تو قرآن بر این نمط خوانی ببری رونق مسلمانی.
وی با بررسی اشعار حافظ بیان کرد: در شعر حافظ نیز طنز فراوان است. دوره حافظ از شبیه‌ترین دوره‌ها به دوره ماست. همان‌طور که می‌دانید، چند سال از عمر حافظ در حکومت اسلامی گذشته است. بعد از دورهٔ ایلخانیان با توجه به خلأ قدرتی که پس از مغول‌ها به وجود آمده بود، در اقصا نقاط ایران حکومت‌های ملوک‌الطوایفی سر برآوردند. یکی از این‌ها مرد خشن و متعصبی بود به نام امیر مبارزالدین که حکومتی هول‌انگیز و خونبار شبیه به همین داعش عصر خودمان در فارس ایجاد کرده بود که شخصاً خاطیان از خط خود را حد می‌زد و سر می‌برید. در چنین روزگار سیاهی است که حافظ می‌گوید: درِ میخانه ببستند خدایا مپسند/ که درِ خانه تزویر و ریا بگشایند.
این شاعر طنزپرداز بابیان اینکه طنز را در هر قالبی و سبکی می‌شود ارائه داد اظهار کرد: شعر و نثر در آثار عبید زاکانی، دهخدا در اثر ارزشمند «چرند و پرند» به نثر و شاعرانی چون ایرج میرزا و ابولفضل زرویی به نظم دیده می‌شود. همچنین مفاهیم طنز در قالب فیلم و سریال و حتی موسیقی ارائه‌شده و مورد اقبال مردم بوده است.
وی با اشاره به اینکه لطیفه، طنز نیست یادآور شد: طنز تعریف خاص خود را دارد قبل از هر چیز، طنز نجیب و اخلاق‌گرا است. طنز را می‌شود در هر جمعی ارائه داد، فرقی نمی‌کند مخاطب زن باشد یا مرد، کودک باشد یا بزرگ‌سال. طنز آن است که بشود در رسانه‌های عمومی مثل رادیو و تلویزیون و روزنامه منتشر کرد. هر وقت دیدید نمی‌توانید مطلبی را برای پدر و مادر و یا فرزندانتان بخوانید، بدانید که آن مطلب در هر قالبی که باشد، طنز نیست. از دیگر ویژگی‌های طنز خیرخواهی و اصلاح‌گری و حق‌جویی است. طنز خصوصیت آیینگی دارد، آنچه واقعیت دارد نشان می‌دهد، بی‌آنکه بترسد.
وظیفه طنز قبل از آنکه خنداندن باشد فهماندن است
جوادی در پاسخ به این سؤال که آیا در آثار جدی هم طنز دیده می‌شود اظهار کرد: بله به عبارتی «طنز شوخی‌بردار نیست» به باور من طنز باید خیلی جدی و عمیق باشد، وظیفه طنز قبل از آنکه خنداندن باشد فهماندن است. درجایی گفته بودم «طنز سرگرمی نیست، بلکه سرفهمی است» لازم می‌دانم این واقعیت تلخ را بگویم که وقتی در میان جمعی شعر طنز می‌خوانم، اگر احساس کنم بدون اینکه بفهمند می‌خندند، اشتیاقم برای ادامهٔ شعرخوانی از بین می‌رود.
وی در پاسخ به سؤال که آیا طنز همان کمدی است خاطرنشان کرد: واژه کمدی ریشه در زبان یونانی دارد اسم عامی است که ژانرهای مختلف شوخ‌طبعی را زیر چتر خود قرار می‌دهد و اغلب در حوزهٔ نمایش مصطلح است. اگر هدف اصلی صرفاً خنداندن باشد، کمدی طنز نیست، اما اگر در ظاهر خنده‌دار باشد و در باطن تلنگری به تفکر مخاطب بزند، طنز می‌شود. به‌عنوان‌مثال اگر هنرمند بزرگی مثل چارلی چاپلین را کمدین بنامیم، بله طنز همان کمدی است، اما اگر لودگی‌های تهوع‌آور بعضی افراد وطنی و صداوسیمایی را کمدی بنامیم، خیر، طنز کمدی نیست.
این شاعر با اشاره به مخاطب کتاب‌های شعر طنز بیان کرد: سرانه مطالعه در ایران در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته همیشه پایین بوده، در ده سال اخیر هم به دلیل پیدایش شبکه‌های اجتماعی و عادت مردم به ریزه‌خوانی و کوتاه خوانی‌های طولانی، فروش کتاب شعر به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است. به‌عنوان‌مثال کتاب محکمه الهی بنده در سال ۱۳۹۱، ۶۵ هزار نسخه فروش رفت، اما امروز هیچ ناشری همان کتاب را بیش از ۵۰۰ نسخه چاپ نمی‌کند.
وی در پاسخ به این سؤال که مفهوم طنز در حافظ و عبید و سعدی به چه مواردی تأکید دارد تصریح کرد: اگر بگویم این سه نفر معجزه خلقت هستند سخن گزافی نگفته و غلو نکرده‌ام. قبل از اینکه جواب مستقیم سؤال را بدهم دلم می‌خواهد آنچه را که در خصوص این سه نفر سال‌ها در ذهنم بوده با مخاطبین به اشتراک بگذارم.
این طنزپرداز بیان کرد: بارها این سؤال در ذهنم ایجادشده که چرا بعد از شش هفت قرن، دیگرکسی در حد و اندازهٔ سعدی و عبید و حافظ در این آب‌وخاک به وجود نیامده؟ و با خود می‌گویم خوش به حال مردم آن روزگار که خداوند با فاصلهٔ کم سه معجزه و سه شگفتی و سه اعجوبه را برایشان به وجود آورد.
وی گفت: باز از خود می‌پرسم که آیا مردم آن روزگار این فرستادگان ویژهٔ خالق هستی را به‌درستی درک می‌کردند؟ جوابی که به خود می‌دهم یک «نه» بزرگ اندوهبار است. مزارع گندم معمولاً یک‌شکل و همگن به نظر می‌رسد. اما گاهی در میان میلیاردها ساقهٔ گندم چند ساقه و سنبل را مشاهده می‌کنید که یک سر و گردن از همه ساقه‌ها بلندتر است و این استثناست.
جوادی تصریح کرد: این سه تن در مزرعهٔ خلقت استثنا هستند. اما مفهوم طنز عبید و حافظ علیرغم فاصلهٔ اقلیمی و جغرافیایی به هم نزدیک است، هر دو نفر تیر طنزشان به سمت ریاکاری و جهل شلیک می‌شود. سعدی نیز اشتراکاتی با این ۲ دارد اما از جنس و رنگی دیگر است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری قزوين طنز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۳۳۰۴۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قرارداد در چین؛ دلخوری در شورای شهر تهران/ چرا قرارداد زاکانی با چینی‌ها بحث‌برانگیز شد؟
به گزارش خبرآنلاین، بغض شورای شهر مقابل شهرداری زاکانی شکست، امروز جلسه این شورا که برای بررسی وضعیت حمل و نقل و ترافیک پایتخت برگزار شد تحت شعاع ترک جلسه توسط برخی از اعضا شورای شهر تهران قرار گرفت. آن‌طورکه به‌نظر می‌رسید برخلاف اینکه قرار بود واردات ۲۵۰۰ اتوبوس برقی برای تهران از کشور چین تبدیل به کارنامه زاکانی شود حالا پاشنه آشیل شهرداری او شده است.
ترجیح زاکانی؛ اتوبوس چینی به جای ایرانی
اواخر سال گذشته بود که معاون مالی شهرداری تهران از قرار خرید اتوبوس برقی شهرداری پایتخت با چینی‌ها پرده برداشت، لطف‌الله فروزنده دراین‌باره گفت که: «انعقاد قرارداد ۲۵۰۰ اتوبوس برقی ۱۲( متری)، ۲۷۵۰۰ هزار تاکسی انرژی نو، ۱۰ هزار ون و مینی‌بوس و ۱۵۰ هزار موتور سیکلت برقی نیز از دیگر دستاوردهای این سفر بود، که امیدوارم به امید خدا بتوانیم این محموله‌ها را هرچه سریع تر وارد کشور کنیم.»
فروزنده اواخر سال گذشته در گفت‌وگویی با بیان اینکه این شرایط، فرصتی استثنایی برای ماست و تمام ارکان کاملا با هم هماهنگ هستند، گفت: «اینکه یک شرکت چینی تمایل به یوزانس دارد، یک فرصت طلایی است، اگر می‌خواستیم این خریدها را از داخل کشور تامین کنیم چنین پولی وجود نداشت. ۵۰ درصد اعتبارات را دولت تامین می‌کند و رییس جمهور دستور داد که بلافاصله منابع از محل ماده ۱۲ تامین شود.»
شهردار تهران هم با اشاره به ارزان بودن اتوبوس‌های برقی چینی نسبت به اتوبوس‌های ایرانی تلاش کرد از اقدام خود برای انعقاد قرارداد با چینی‌ها دفاع کند: «زمانی که در این سفر بودیم، بررسی‌هایی صورت گرفت و مشخص شد که قیمت اتوبوس‌های برقی در کشور چین به مراتب پایین‌تر از قیمت تولیدکنندگان داخلی است، به طوری که کیفیت و قابلیت آنها بسیار مناسب بود اما قیمت آنها به مراتب کمتر از قیمت‌های اتوبوس‌های برقی داخلی بود. تفاوت قیمت اتوبوس‌های برقی چینی با اتوبوس‌های برقی داخلی بین ۵ تا ۶ میلیارد تومان در هر اتوبوس است. در واقع اتوبوس‌های چینی به مراتب ارزان‌تر از اتوبوس‌های داخلی هستند.»
از شرکت ساختمانی اتوبوس برقی خریدند!
شهردار و مدیر مالی شهرداری تهران علیرغم مخالفت برخی اعضای شورای شهر توانستند موافقت این شورا را برای قراردادی ۲ میلیارد یورویی با چینی‌ها دریافت کنند، تا با عقد آن اتوبوس‌های برقی از چین راهی تهران شوند، اما حالا به نظر می‌رسد این قرارداد با اما اگرهای زیادی مواجه شده است.
چند روز قبل یاشار سلطانی، فعال رسانه‌ای با انتشار متن این قرداد در پایگاه خبری خودش، درباره آن نوشت: «یکی از مهم‌ترین موضوعات در این قرارداد اصرار بر ترک تشریفات و عجله برای امضای قرارداد با طرف چینی است. موضوعی که در مذاکرات رسمی شورای شهر به صراحت به آن اشاره می شود. اما شاید بزرگترین ابهام در قرارداد ۲ میلیارد یورویی علیرضا زاکانی و شهرداری تهران با طرف چینی انتخاب شرکت طرف قرارداد است.»
او توضیح داد: «بر اساس تحقیقات حقوقی که انجام شده شرکت Poly Overseas Engineering Co., Ltd که طرف قرارداد شهرداری است در سال ۲۰۱۰ ثبت شده و دارای شرح خدمات زیر است:آموزشی، دامنه کسب و کار شامل مهندسی با قرارداد خارجی، عمده فروشی تجهیزات الکتریکی، واردات و صادرات فناوری، خدمات مشاوره مدیریت بازرگانی، خدمات مشاوره تجارت، عمده فروشی محصولات سخت افزاری، راه آهن، راه، ساخت و ساز مهندسی تونل و پل، ساخت و ساز کارهای عمومی شهرداری، مصالح ساختمانی، عمده فروشی مواد تزئینی، واردات و صادرات (به استثنای محصولات دارای امتیاز)، بهره برداری از دستگاه های پزشکی بدون مجوز، تجارت تجهیزات پزشکی دارای مجوز.»
به‌گفته یاشار سلطانی: «این شرکت دارای یک تیم حرفه ای مجرب متشکل از کارشناسان راه و پل، مهندسان ارشد و پرسنل مدیریت فنی مختلف می‌باشد. دارای یک مرکز فناوری شرکت ملی و یک آزمایشگاه ملی است و دارای کشتی های جرثقیل پیشرفته ۳۲۰۰ تنی و شمع بندی قاب شمع ۱۰۰ متری است. این شرکت هیچ تخصصی در زمینه خودروهای برقی و حمل و نقل پاک ندارد و حالا قرار است ۲ میلیارد یورو از بیت‌المال مردم ایران به دست آنها سپرده شود تا با تامین خودروی برقی اندکی هوای پاک و کاهش ترافیک را برای تهران به ارمغان بیاورند.»
به‌گفته این فعال رسانه‌ای آن‌طورکه از متن این قرارداد برمی‌آید تضمین‌های لازم وجود ندارد و در صورت بروز اختلاف راه حل‌های حقوقی مناسب پیش‌بینی نشده است.
تنش به شورای شهر کشیده شد
افشای جزئیات قرارداد زاکانی با این شرکت چینی سبب‌ساز تنش در جلسه امروز شورای شهر تهران شد، به گزارش ایسنا در جلسه امروز هرمزی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران به ارائه گزارشی از وضعیت حمل و نقل عمومی پرداخت و در مورد قراردادهای منعقد شده شهرداری در چین توضیحاتی ارائه کرد که این توضیحات سبب واکنش‌های اعضای شورای شهر شد؛ به گونه‌ای که در ابتدا نرجس سلیمانی با تاکید بر اینکه با این حجم از موضوعات مالی در قرارداد چین هنوز ابهاماتی وجود دارد که به آن پاسخ داده نشده است، گفت: «در مورد واردات وسایل حمل و نقل عمومی وعده‌های زیادی شنیدیم و عملا اتفاق خاصی نیفتاده و باید بگویم که مدیریت شهری در حوزه اجرایی با تک ماده هم به نمره قابل قبولی نمی‌رسد.»
در ادامه جعفر تشکری هاشمی نیز با تاکید بر اینکه هنوز متوجه نشدیم که در حوزه اتوبوسرانی اساسا با طرف خارجی قرارداد بستیم یا خیر؟ گفت: باید صراحتا گفته شود که قرارداد به چه شکل بسته شده است و من به یاد دارم که شهردار در یکی از جلسات شورای شهر اعلام کرد که چهار ماهه اتوبوس‌ها را به تهران می‌آورد اما هنوز با گذشت زمان زیادی از این صحبت اصلا تردید دارم که قراردادی منعقد شده یا نه؟»
ناصر امانی، دیگر عضو شورای شهر تهران هم در واکنش به گزارش معاون شهردار گفت: «جای سوال است که واگن‌های مترو از چین چه زمانی پرواز می‌کنند و به تهران می‌رسند تا ما به چشم ببینیم تا قلبمان مطمئن شود.»
مهدی اقراریان نیز با تاکید بر اینکه بارها اعلام کردیم که مباحث مطرح شده در قراردادها برای ما مبهم است و شفافیت ندارد، گفت: «شهردار تهران چند دوره نماینده مجلس بوده و چگونه است که از انتقادات ما ناراحت می‌شود.»
مهدی عباسی عضو دیگر شورای شهر با اشاره به موارد منتشر شده از قرارداد چین در توئیتر گفت: «اگر اسنادی وجود دارد باید این اسناد به ما داده شود و اگر این ادعاها درست است باید به شورا گزارش دهیم. وظیفه شورا مشخص است وقتی شورا بدون پیوست دو میلیارد یورو مصوب می‌کند یعنی ما می‌خواهیم به شهرداری کمک کنیم و بنده نماینده مردم هستم و درست نیست از کنار یک قرارداد بزرگ بین‌المللی بگذریم و باید ناراحت باشیم از اینکه یک خبرنگار اسنادی را دارد که ما به عنوان عضو نداریم.»
اعضای شورا جلسه را ترک کردند
بعد از انتقادهای مطرح شده زاکانی در جایگاه حاضر شد و همزمان با حضور زاکانی در محل تریبون تعدادی از اعضای شورای شهر جلسه را ترک کردند. به گزارش ایسنا همزمان با خروج قائمی، عباسی، امانی، اقراریان، شربیانی شهردار خطاب به آنها گفت: «بنشینید تا پاسخ سوالات‌تان را بدهم اما آنها بدون توجه به سخنان شهردار جلسه را ترک کردند و بعد از آن نیز سوده نجفی جلسه را ترک کرد و شهردار تهران در ابتدای سخنانش خطاب به تشکری گفت که رونوشت قرارداد واگن چین به وی داده شده اما تشکری هاشمی در حین خروج از جلسه اعلام کرد که این قراردادها به وی داده نشده است.»
۲۳۳۲۳۳
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900696
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»