سرگذشت یک جزیره | خاک‌سفید گلشن شده‌است؟
تاریخ انتشار: ۱۱ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۳۸۰۹۹۳
همشهری آنلاین - پریسا نوری: در سال ۱۳۷۹ پس از اقدام ضربتی پلیس و پاکسازی محله خاک‌سفید از اشرار و قاچاقچیان، «جزیره» به زیرآب رفت و قرار شد طرحی نو در این محله پی‌ریزی شود. حالا با گذشت بیش از ۲ دهه از این خانه‌تکانی، با اهالی، شورایاران، مدیر محله و رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی منطقه۴ تحولات ظاهری، معضلات و آسیب‌های این محله را بررسی کرده‌ایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
شاید تصور کنید خاک سفید، محله‌ای با خیابان‌های کثیف و ساختمان‌های قدیمی و نیمه مخروبه، کوچه پس‌کوچه‌های باریک و پیاده‌روهایی است که در جای جای آن معتادان نشئه و خمار دراز به دراز افتاده‌اند و سر هر چهارراه سارقان و زورگیرها کمین کرده‌اند تا کیفتان را بزنند و جیبتان را خالی کنند، اما این تصور با حقیقت فاصله دارد. واقعیت این است که محله خاک‌سفید که از چند سال پیش نامش به «گلشن» تغییر یافته، مثل خیلی از محله‌های شهر، نسبتا تمیز است و در کوچه و خیابان‌هایش از معتادان متجاهر و زورگیرها خبری نیست.
ساختمان‌های مسکونی اکثرا نوسازند و رنگ و لعاب جدیدی دارند. بافت خیابان اصلی محله (شهید زهدی) تجاری است و در میان مغازه‌های کوچک و بزرگی که در دو سوی این خیابان دایر شده، مجتمع تجاری - فرهنگی «یاس شرق» چون نگینی می‌درخشد. کمی پایین‌تر در محدوده کوچه‌هایی که ۲۰ سال پیش خوفناک‌ترین نقطه تهران بود و به نام «جزیره» شناخته می‌شد، سرای محله و زمین چمن سر برآورده و بر ویرانه‌های کوچه غربتی‌ها که ساکنانش تابع هیچ قانونی نبودند، نماد قانون، یعنی ساختمان کلانتری ۱۴۴ جوادیه هم خودنمایی می‌کند.
حالا در ظاهر این محدوده، هرچه چشم بگردانید کمترین نشانه از خاک‌سفید دو دهه پیش می‌بینید. وقتی حرف اهالی و ساکنان قدیمی خاک سفید را بشنوید، همگی تأیید می‌کنند محله‌شان، از زمین تا آسمان با آن روزهای تلخ و سیاه متفاوت است. هر چند هنوز ردی از گذشته زیر پوست محله به جا مانده است.
پابه سن‌گذشته‌ها و ساکنان قدیمی محله روزگاری را که از خاک‌سفید به عنوان کانون شرارت شهرتش از تهران هم فراتر رفته بود، خوب به یاد دارند و پاکسازی محله در سال ۱۳۷۹ را اقدام درست و نقطه عطف تاریخچه محله می‌دانند. «علی نمک آبرودی» ۶۵ ساله و از ساکنان خیابان زهدی دراین‌باره می‌گوید: «از حق نگذریم، بعد از خرابی جزیره و پاکسازی محله وضعیت نسبت به گذشته که هیچ امنیتی اینجا وجود نداشت بهتر شد. آن سال‌ها محله ما در تهران و حتی کل ایران به محله خلافکارها معروف بود، خجالت می‌کشیدیم بگوییم ساکن خاک سفید هستیم، اما بعد از پاکسازی محله و متلاشی شدن پاتوق خلافکاران کم کم امنیت و آبروی رفته به محله‌مان برگشت و اسم خاک سفید از زبان‌ها افتاد.»
این شهروند ادامه می‌دهد: «هر چند درحال حاضر هم همه چیز گل و بلبل نیست و گاهی در برخی بوستان‌ها معتادان و موادفروشان پرسه می‌زنند، اما امیدوارم با گشت‌زنی مداوم مأموران کلانتری این معضل کمرنگ شود.»
روزگاری نه چندان دور، خاک سفید پاتوق اصلی فروشندگان عمده مواد مخدر و خلافکاران مسلح بود و همه نشانی‌ها برای یافتن انواع مواد به «جزیره» ای در این محله می‌رسید. اما پس از اقدام ضربتی سال ۱۳۷۹ و تخریب جزیره، این موضوع رنگ باخت.
حالا با گذشت بیش از دو دهه، تنها چند موادفروش خرده‌پا در این محله فعالیت می‌کنند که به گفته دبیر شورایاری گلشن، پاتوقشان برخی قهوه‌خانه‌های محله است. «فرهاد صادقی» که معتقد است اقدامات مثبت بسیاری برای بهبود وضعیت محله انجام شده، می‌گوید: «در سال‌های اخیر بارها شهرداری و نیروی انتظامی وانتی‌های میوه فروش خیابان‌های احسان و امین (که اغلب موادفروش بودند) را جمع‌آوری کرده‌اند. همچنین مغازه‌های ضایعاتی که برخی‌شان محل خرید و فروش اجناس سرقتی هستند، با دستور قضایی پلمب شدند.»
او ادامه می‌دهد: «اما متأسفانه این اقدامات مقطعی و کم اثر بوده و پس از مدتی وانتی‌ها به خیابان‌ها برگشته و ضایعاتی‌ها هم فک پلمب شدند.»
به باور این عضو شورایاری تا زمانی که اقدامات انجام شده پیوستگی لازم را نداشته باشد، مثل مُسکن هستند تا درمان و «خاک سفید»، به معنای واقعی «گلشن» نمی‌شود.
به نظر می‌رسد، فعالیت برخی از عطاری‌ها که روزگاری به عنوان نماد فروش ادویه‌های خوشبو و انواع داروهای گیاهی بودند، حالا به معضلی برای محله خاک سفید تبدیل شده‌اند. «مهدی جهانیان» مدیرمحله گلشن با بیان اینکه بیش از ۶۰ مغازه عطاری در محله گلشن وجود دارد، می‌افزاید: «اغلب این عطاری‌ها از راه فروش متادون و انواع مکمل‌های مخدر و ... درآمد خوبی دارند و متأسفانه مشتریانشان هم بیشتر جوانان زیر ۲۰ سال هستند.»
مدیر محله گلشن که مسئولیت فرماندهی پایگاه بسیج مسجد حضرت باب الحوائج(ع) را هم بر عهده دارد، به واسطه مسئولیت‌هایش بر تخلفات انجام شده در برخی قهوه‌خانه‌ها، پراکندگی فروشندگان موادمخدر در بوستان‌ها و... اشراف دارد اما معتقد است با اقداماتی که با هماهنگی NGO ها، شهرداری، نیروی انتظامی و کلانتری در دست انجام است، به‌زودی آسیب‌ها رنگ می‌بازند.
او درباره این اقدامات می‌افزاید: «قرار است با جانمایی مقبره شهدای گمنام و ایجاد پاتوق مذهبی و فرهنگی در بوستان‌های محله، محیطی امن و عاری از آسیب‌های اجتماعی فراهم شود. همچنین در تلاشیم از مجاری قانونی و به پشتوانه حکم قضایی با فروشندگان غیرقانونی ضایعات، عطاری‌ها و قهوه‌خانه‌داران متخلف برخورد کنیم.»
مدیرمحله گلشن تأکید می‌کند: «اگر چه در حال حاضر شرایط اجتماعی محله گلشن چندان رضایت‌بخش نیست، اما امیدواریم که با اجرای اقدامات موثر در آینده‌ای نه چندان دور وضعیت مطلوبی داشته باشیم.»
شهرداری تهران از سال‌ها پیش با هدف کاهش آسیب‌های اجتماعی، مراکز خدماتی در مناطق ۲۲گانه دایر کرده است. مأموریت این مراکز کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی با بهره‌گیری از تجربه مددکاران، آسیب‌شناسان و متخصصان این حوزه است. تا دو سال پیش مرکز خدمات اجتماعی شهرداری منطقه۴ در یکی از آسیب‌پذیرترین محله‌های این منطقه یعنی گلشن دایر بود و خدمات رایگان در حوزه اعتیاد، خانواده، روانشناسی، کودک و نوجوان و ... به شهروندان ارائه می‌داد، اما با وجود تعدد و فراوانی آسیب‌های اجتماعی در این محله، این مرکز مدتی است تعطیل شده است.
«ابوذر قهرمانی» رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی شهرداری منطقه۴ درباره علت تعطیلی تنها مرکز خدمات اجتماعی منطقه می‌گوید: «مرکز خدمات اجتماعی منطقه ۴ به دلیل مشکلات مربوط به ساختمان و نبودن فضای کافی مدتی تعطیل شده است. خوشبختانه با پیگیری‌های انجام شده مشکلات ساختمان رفع و مرکز خدمات اجتماعی منطقه ۴ به زودی در محله گلشن بازگشایی می‌شود تا مثل گذشته در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی منطقه فعالیت کند.»
بعد از پاکسازی خاک سفید از اشرار، ساختمان کلانتری ۱۴۴ جوادیه به عنوان نماد قانون در کوچه غربتی‌ها یعنی مخوف‌ترین نقطه محله سر برآورد تا در کنار دیگر نهادهای دولتی و مدنی، برای پاکسازی محله از جرایم و آسیب‌های اجتماعی تلاش کند. معاون اطلاعات کلانتری ۱۴۴ که متولد و بزرگ شده این محله است و روزگار غربتی‌ها را به یاد دارد، درباره وضعیت دیروز و امروز محله این‌طور می‌گوید: «در گذشته نام خاک سفید با اعتیاد و مواد مخدر گره خورده بود و در همه جای تهران و حتی ایران به خلاف و بزه شهرت داشت، اما در حال حاضر هر چند اوضاع مطلوب نیست، اما بسیار بهتر از گذشته و در کنترل پلیس است.»
سرگرد «یعقوب کریمی» در توضیح بیشتر می‌افزاید: «خاک‌سفید به دلیل مهاجرپذیر بودن و قرار گرفتن در حاشیه شهر نسبت به مناطق دیگر آسیب‌پذیرتر است و در قیاس با سایر محله‌ها، در حوزه اجتماعی مشکلاتش پررنگ‌تر است.»
سرگرد کریمی با تأکید بر اینکه وضعیت فعلی محله قابل مقایسه با گذشته نیست، می‌گوید: «در سال‌های قبل خرید و فروش و مصرف در ملاعام بود، اما در حال حاضر به دلیل اینکه در اغلب جاها دوربین نصب شده است و پلیس از طریق آن و همچنین گشت زنی مداوم اوضاع را نظارت می‌کند، معتادان و فروشندگان مواد از خیابان‌ها جمع شده‌اند.»
معاون اطلاعات کلانتری درباره پاتوق خلافکارها و آشپزخانه‌های موادمخدر ادامه می‌دهد: «در چند سال اخیر، حدود ۴۰ پاتوق معتادان و سارقان خرد در محله شناسایی و تعطیل شده، همچنین با کمک مخبرها چندین آشپزخانه زیرزمینی تولیدکننده شیشه کشف و عوامل آن‌ها تحویل مقامات قضایی شده‌اند.»
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: اعتیاد ستاد مبارزه با مواد مخدر محله پلیس نیروی انتظامی منطقه ۴ متادون همشهری محله سارق سرقت شهردارى تهران اعتیاد معتاد آسیب اجتماعی اعتیاد مواد مخدر مرکز خدمات اجتماعی آسیب های اجتماعی اجتماعی منطقه محله خاک سفید پاکسازی محله محله گلشن خیابان ها انجام شده مواد مخدر عطاری ها آسیب ها خانه ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۳۸۰۹۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خودکشی در ایران کمتر از آمار جهانی
عبدالرضا پازوکی رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران از برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی در ۲۵ و ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ در سالن همایش‌های بین‌المللی رازی خبر داد و گفت: شمار خودکشی در ایران کمتر از میانگین جهانی و ۶.۸ مورد در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است.
به گزارش فارس، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران در نشست مقدماتی برگزاری این همایش، با ابراز خرسندی از اینکه با وجود سیاه‌نمایی رسانه‌های معاند شمار خودکشی در ایران کمتر از متوسط جهانی است، در ادامه اظهار کرد: براساس آمار‌های جهانی، میانگین خودکشی در دنیا ۱۱ نفر در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت و در ایران ۶.۸ نفر در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است. با این وجود در کشور مسلمان حتی یک مورد خودکشی هم گناه است.
وی با اشاره به آمار خودکشی در کشور‌های اسکاندیناوی به‌علت شرایط خاص جغرافیایی، محیطی و نور کم در این کشور‌ها گفت: این نشست مقدمات اجرایی برای تحقق کار‌های علمی در همایش ملی پیشگیری از خودکشی در شهریور۱۴۰۳ است تا برای پیشگیری از خودکشی با تبعات فراوان برای خانواده و جامعه، اقدام موثری انجام شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، با اشاره به آیه ۳۲ سوره مائده درباره اهمیت نجات جان انسان‌ها خاطرنشان کرد: براساس توصیه‌های الهی و دین مبین اسلام بحث نجات انسان و پیشگیری از خودکشی برای دانشگاه‌های علوم پزشکی با وظیفه حفظ و ارتقاء بهداشت و درمان در کشور یک تکلیف است.
تأکید بر ضرورت حفظ تقسیم کار برای پیشگیری از خودکشی در کشوردر ادامه این نشست، حمید یعقوبی رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی با تشریح اهداف همایش ملی پیشگیری از خودکشی تصریح کرد: یکی از اهداف برگزاری این همایش تهیه نقشه بومی پیشگیری از خودکشی با استفاده از تجارب جهانی است، در عین‌حال باید علل خودکشی در ایران بیشتر شناسایی شوند که این همایش می‌تواند زمینه‌ساز این مسأله باشد.
وی با اشاره به مقایسه آمار جدید خودکشی در ایران نسبت به سال‌های گذشته در ادامه بر ضرورت تقویت پیشگیری از خودکشی تأکید و تصریح کرد: بر این اساس باید برای کاهش پدیده خودکشی در کشور تقسیم کار ملی انجام شود که باید در این زمینه سازمان ملی صدا و سیما، حوزه علمیه و سازمان تبلیغات اسلامی وارد عمل شوند.
خودکشی در ۲۳ کشور دنیا جرم و اجرای کامل سند ملی خودکشی در ایران ضروری استحمید پیروی رئیس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز با اشاره به اهمیت برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی در آگاهی‌بخشی و افزایش سطح سواد جامعه درباره این پدیده شوم در ادامه اهداف و بخش‌های مختلف این همایش را تشریح و خاطرنشان کرد: آمار خودکشی در ایالات متحده آمریکا بیش از متوسط جهانی و ۱۴.۴ نفر در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است. با وجود آمار اندک خودکشی در ایران (کمتر از میانگین جهانی) دانشگاه علوم پزشکی ایران همواره می‌کوشد شیب این آمار را کاهش دهد. برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی نمونه بارزی از این اقدامات است.
وی خودکشی را در ۲۳ کشور دنیا جرم دانست و در ادامه بر ضرورت اجرای کامل سند ملی خودکشی ابلاغ‌شده در سال ۱۴۰۰ تأکید کرد.
۳۰ نهاد مسئول کاهش آسیب‌های اجتماعی در کشوردر ادامه این نشست، غلام‌عباس ترکی معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور با تشریح سیاست‌های دادستانی کل کشور گفت: دستگاه قضایی براساس قانون اساسی وظیفه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در کنار مسئولیت رسیدگی به جرائم را بر عهده دارد، با این وجود پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی یک اقدام بین‌بخشی است، و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در اختیار قوه قضائیه نیست.
وی با بیان اینکه در قانون برنامه ششم توسعه، بر پیشگیری از ۵ آسیب اجتماعی حاشیه‌نشینی، اعتیاد، بیکاری و ... تأکید شده تا آمار این آسیب‌ها به ۲۵ درصد کاهش یابد، افزود: بر این اساس مولفه‌های اقتصادی و معیشتی در کاهش آسیب‌های اجتماعی تأثیر بسزایی دارد و به‌نوعی ۳۰ نهاد در این زمینه مسئولند.
معاون دادستانی کل کشور ادامه داد: با وجود شمار اندک پدیده خودکشی در ایران، نسبت به میانگین جهانی، اما در مقایسه با آمار سال‌های گذشته باید اقدامات پیشگیرانه‌تری لحاظ شود، که بر این اساس ارزیابی و به‌روزرسانی سند ملی خودکشی پیشنهاد می‌شود.
ترکی در ادامه آمار‌های مرتبط با حوزه خودکشی در کشور را براساس سن جمعیتی و میزان مداخلات فوری تشریح کرد.
خودکشی در ایران بدون تعقیب کیفریمحمدحسین صادقی مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم و آسیب‌های اجتماعی دادستانی کل کشور هم با اشاره به اهمیت برگزاری همایش ملی پیشگیری از خودکشی با استفاده از ظرفیت دستگاه‌ها و انجمن‌های علمی در ادامه مداخله در حوزه آسیب‌های اجتماعی را از وظایف و دغدغه‌های جدی مقام معظم رهبری برشمرد و افزود: بر این اساس این موضوع برای همه یک تکلیف است.
وی جایگاه ایران در زمینه آمار پدیده خودکشی را مطلوب، اما نه ایده‌آل دانست و در ادامه بر ضرورت تلاش بیشتر در این حوزه تأکید و خاطرنشان کرد: براساس آموزه‌های دینی و قرآنی حتی یک خودکشی در کشور نباید رخ دهد. با این وجود جرم خودکشی در ایران تعقیب کیفری ندارد و این در حالی است که در برخی کشور‌ها چنین نیست.
مدیرکل پیشگیری از وقوع جرم و آسیب‌های اجتماعی دادستانی کل کشور، با اشاره به رویکرد قوانین جزائی در تعریف حبس با درجات متعدد برای افرادی که ارتکاب خودکشی را ترغیب می‌کنند، یادآور شد: بازتاب‌های رسانه‌ای در افزایش خودکشی تأثیر بسزایی دارد.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان