بازارسازی نفت-1| برنامه دولت برای سهامدار شدن در 4 پالایشگاه فراسرزمینی
تاریخ انتشار: ۲۰ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۵۹۴۲۵
سیاست «Buy Demand» یا خرید تقاضا یکی از راهکارهای کشورهای عرضه‌کنند نفت برای بازارسازی و ایمن‌سازی سهم فروش نفت خود از بازار مقصد است.
به گزارش ایران اکونومیست، اقتصاد ایران به عنوان بزرگترین دارنده منابع هیدروکربوری دنیا به صادرات نفت خام وابسته است. این موضوع موجب شده است آمریکا با اعمال تحریم‌های نفتی بر فروش نفت ایران به دنبال محدودیت در صادرات و آسیب رساندن به اقتصاد و معیشت مردم کشور باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در مواجه با تحریم نفتی آمریکا دو رویکرد متفاوت وجود دارد: 1- مذاکره با آمریکا برای رفع تحریم 2- بی‌اثرسازی تحریم با بازارسازی نفت ایران.
در دولت یازدهم و دوازدهم، رویکرد اول در مواجهه با تحریم نفتی اجرایی شد که نتیجه آن در تصویر 1 آورده شده است. طبق تصویر میانگین صادرات نفت ایران در دولت روحانی 1.1 میلیون بشکه در روز بوده است که این میزان صادرات در برهه زمانی «قبل پذیرش برجام» و «بعد از پذیرش برجام» برقرار بوده است.
در واقع تنها دستاورد برجام این بود که نمودار خطی صادرات نفت ایران را به نمودار سینوسی با همان میانگین تغییر داد. کنار گذاشتن و افشا شدن زیرساخت‌های دور زدن تحریم در دوران برجام از عمده دلایل افت شدید در عدد صادرات نفت ایران بعد از خروج آمریکا از برجام بود.
تصویر 1
*بازارسازی نفت، دور زدن تحریم را به موضوع اصلی شریک تجاری ایران تبدیل می‌کند
حال سوال اساسی این است که آیا در شرایط تحریم امکان افزایش صادرات نفت ایران به صورت تضمین شده وجود دارد؟ در پرونده «بازارسازی نفت» به بررسی راهکارهای توسعه بازارهای صادرات نفت به صورت ضمانت شده پرداخته می‌شود.
محمدصادق جوکار، رئیس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در گفتوگو با ایران اکونومیست با توضیح راهبرد بازارسازی نفت اظهار داشت: الگوی فروش نفت ایران در دولت یازدهم و دوازدهم همانند الگوی قرن‌بیستمی بود، با بازگشت تحریم‌ها با کاهش صادرات نفت مواجه شدیم، الگوی قرن بیستمی یعنی اینکه متولیان امر در وزارت نفت همچنان فکر می‌کردند دست برتر با عرضه‌کنندگان است درحالی که معادلات بازار نفت تغییر کرده بود.
وی افزود: حالا ببینیم بازارسازی یعنی چه؟ آیا دولت ایران می‌تواند در شرایط تحریم بازارسازی کند یا نه؟ بازارسازی برای فروش نفت ایران بدین معناست که موضوع تحریم از موضوع دوجانبه آمریکا و ایران تبدیل شود به موضوع مورد دغدغه کشور طرف ثالث در تعاملات نفتی ایران. بدین صورت بازار فروش نفت ایران اثر‌پذیری حداقلی از بازگشت تحریم‌ها داشته و تداوم یابد.
رئیس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گفت: فرض کنید کشور ثالثی می‌خواهد با ایران تعاملات اقتصادی داشته باشد ولی تحت تاثیر تحریم، دچار محدودیت است؛ در بازارسازی ما باید کاری کنیم که کشور ثالث، خودش به فکر حل چالش تحریم در روابط خود با جمهوری اسلامی ایران باشد.
*بازارسازی نفت با سهامدار شدن در پالایشگاه‌های فراسرزمینی
سیاست «Buy Demand» یا «خرید تقاضا» یکی از راهکارهای کشورهای عرضه‌کنند نفت برای بازارسازی و ایمن‌سازی سهم فروش نفت خود از بازار مقصد است. در این روش، کشور عرضه‌کننده نفت با سرمایه‌گذاری در زیرساخت پتروپالایشگاه کشور مقصد، بازار صادراتی خود را تضمین می‌کند.
به بیان دیگر، شرط انجام سرمایه‌گذاری و یا نتیجه سرمایه‌گذاری این خواهد بود که کشور واردکننده نفت، نفت موردنیاز خود را از کشور سرمایه‌گذار خریداری کند.
به طور مثال کشور عربستان برای احداث پالایشگاه در پاکستان سرمایه‌گذاری می‌کند و با سهامدار شدن در این واحد، تامین بخشی از نیاز نفت این پالایشگاه توسط خود را تضمین می‌کند.
همچنین کشور سرمایه‌گذار می‌تواند پالایشگاه را متناسب به مشخصات نفت خود طراحی کند و بدین صورت تمامی نفت موردنیاز این واحد را با نفت خود تامین کند.
به بیان ساده سهامدار شدن کشورهای عرضه‌کننده در پالایشگاه‌های فراسرزمینی ذیل راهبرد «خرید تقاضا» برای بازارسازی نفت تعریف می‌شود.
*ایران سهامدار چهار پالایشگاه در ونزوئلا، نیکاراگوئه و سوریه می‌شود
سیاست خرید تقاضا از طریق سهامدار شدن در پالایشگاه‌های فراسرزمینی برای نخستین بار در دولت سیزدهم پیگیری شد. بدین ترتیب ایران قصد دارد با تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های ونزوئلا و احیای ظرفیت آنها، بخشی از نفت خود را به مقصد ونزوئلا صادر کند که در وهله اول این صادرات نفت مابه‌ازای سرمایه‌گذاری در پالایشگاه، منتج به سهامدار شدن ایران می‌شود و سپس به مقصد اصلی صادرات نفت ایران تبدیل می‌شود.
جواد اوجی وزیر نفت در برنامه تلویزیونی صف اول در این باره توضیح داد: در وزارت نفت همواره یکی از بحث‌ها از سال‌های دور این بود که «پالایشگاه فراسرزمینی» داشته باشیم و خوشبختانه در سفر به کشورهای آمریکای لاتین یکی از دستاوردهای خیلی خوب عقد قرارداد در زمینه استفاده از ظرفیت پالایشگاه‌های نفتی این کشورها بود.
وزیر نفت گفت: خیلی از این پالایشگاه‌ها به‌دلیل تحریم، دچار مشکل بودند و کارشناسان خارجی این پالایشگاه‌ها را ترک کرده بودند و در بهره‌برداری، تعمیرات و اورهال این پالایشگاه‌ها مشکل ایجاد شده بود و از آن زمان با ظرفیت اسمی کار نمی‌کنند.
وی افزود: در این پالایشگاه‌ها، با صادرات نفت خام سنگین که مشتری کمتری دارد، نفت ما می‌تواند با نفت فوق سنگین آنها ترکیب شود. صادرات فرآورده‌های نفتی، میعانات گازی، محصولات پتروشیمی نیز در همین حین دنبال می‌شود. از طرفی با صادرات خدمات فنی و مهندسی پالایشگاه آنها نیز می‌تواند با یک تغییر ساده یا یک تعمیرات اولیه به ظرفیت اسمی بازگردد که برای این کار ما متخصصان و ادوات و تجهیزات مورد نیاز را نیز داریم.
بررسی اخبار سفر اخیر وزیر نفت به کشورهای آمریکای لاتین نشان می‌دهد که فرآیند سهامدار شدن ایران در دو پالایشگاه فراسرزمینی «ال‌پالیتو» و «پاراگوانا» در ونزوئلا و یک پالایشگاه «بولیوار سوپریم سوئنو» در نیکاراگوئه آغاز شده است و چندین محموله میعانات گازی و نفت خام ایران به ونزوئلا صادر شده است.
تصویر 2- پالایشگاه ال‌پالیتو
تصویر 3- پالایشگاه پاراگوانا
مدل سیاست خرید تقاضا با سایر کشورها نیز در حال انجام است که از جمله آن می‌توان به احداث «پالایشگاه الفروقلس» در سوریه اشاره کرد.
جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره این طرح توضیح می‌دهد: مطالعات احداث یک پالایشگاه 140 هزار بشکه‌ای در سوریه پایان یافته است، سه کشور مالزی، ونزوئلا و ایران به صورت مشارکتی برای احداث پالایشگاه الفروقلس اقدام کردند و حتی قرارداد آن نیز امضا شد. دانش فنی این پروژه توسط پژوهشگاه صنعت نفت به طور کامل بومی شده است.
وی افزود: امروز بسته طراحی بنیادی و طراحی جزئیات این طرح به اتمام رسیده است و الان اجرای فرآیند مناقصه در دستور کار قرار گرفته است. دولت گذشته اعتقاد چندانی به این دست از طرحها نداشت و اقدامی برای اجرای طرح پالایشگاه الفروقلس انجام نداد و درباره آن تصمیم‌گیری نکرد.
بازارسازی نفت ایران از طریق سهامدار شدن در پالایشگاه فراسرزمینی از جمله راهکارهای ایمن‌سازی بازار نفت در شرایط تحریم است.
در گزارش‌های بعدی از پرونده «بازارسازی نفت» به سایر راهکارهای توسعه و ایمن‌سازی صادرات نفت ایران پرداخته می‌شود.
منبع: خبرگزاری فارس
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: پالایشگاه ها صادرات نفت ایران سهامدار شدن فروش نفت ایران بازارسازی نفت سرمایه گذاری خرید تقاضا ایمن سازی نفت خود
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۵۹۴۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جنگ جهانی نفت؛ بایدن در تنگنای تحریم‌ها، قیمت‌ها و انتخابات
تدابیر تحریمی جدید مجلس آمریکا علیه ایران، ونزوئلا و روسیه می‌تواند با افزایش قیمت نفت خام، به شانس پیروزی مجدد بایدن در انتخابات امسال آسیب بزند.
به گزارش اکوایران، دولت بایدن از به کار گرفتن تحریم‌های نفتی برای تسلیم‌کردن کشورهای متخاصم بیزار بوده و از بالارفتن قیمت نفت در سال انتخاباتی آمریکا هراس دارد. اما ممکن است جو بایدن مجبور به این کار شود؛ چرا که قانون‌گذاران کنگره دور تحریم‌های جدیدی را علیه کشورهایی مانند ایران اعمال کرده‌اند که می‌تواند بخش بزرگی از نفت موجود در بازارهای جهانی را خارج ساخته و تعادل را به هم بزند.
به نوشته کیث جانسون برای وبگاه فارن پالیسی، سؤال این است که آیا تحریم‌های جدید بر تولیدکنندگان بزرگ نفت، منجر به افزایش قیمت نفت در اواخر سال جاری می‌شود یا اینکه جریان نفت از قاره آمریکا به واشنگتن این امکان را می‌دهد که قیمت نفت و رفتار کشورهای متخاصم را کنترل کند؟
وسواس کنگره به تحریم ایرانآخرین تلاش‌های کنگره شامل لایحه تحریمی جدیدی بود که صادرات نفت ایران (و خریداران چینی آنها) را به عنوان بخشی از یک برنامه جامع هدف قرار می‌داد. این لایحه بخشی از بسته‌ای بزرگ‌تر است که شامل کمک‌های دفاعی به اوکراین، اسرائیل و آسیا-اقیانوسیه نیز می‌شود. در صورت تصویب، تأیید رئیس‌جمهور و اجرای کامل، این تحریم‌ها می‌توانند بیش از ۷۰۰ هزار بشکه در روز نفت ایران را از بازار حذف کند که تقریباً نیمی از صادرات فعلی ایران را تشکیل می‌دهد.
اما این همه ماجرا نیست. لایحه تحریم‌ها تنها چند روز پس از آن ارائه شد که دولت بایدن، تحت فشار دوحزبی کنگره، به دلیل نقض مکرر وعده‌های کاراکاس در مورد برگزاری انتخابات آزاد، امتیاز لغو تحریم‌ها علیه ونزوئلا را پس گرفت. این موضوع می‌تواند در آینده برای نفت خام سنگین که پالایشگاه‌های نفتی ساحل خلیج آمریکا به آن علاقه‌مند هستند، به مشکل تبدیل شود. در همین حال، برخلاف میل واشنگتن، کی‌یف به استفاده از پهپادهای دوربرد برای هدف قرار دادن زیرساخت‌های ضعیف صنعت نفت روسیه و آسیب‌زدن به توانایی صادرات محصولات نفتی این کشور ادامه می‌دهد.
مهار ناموفق اوپکدر مجموع، این اقدامات جدید بازار نفت که در حال حاضر با کمبود مواجه بوده را بیش از پیش تحت فشار قرار می‌دهد. شاخص نفت خام در لندن همچنان در حدود ۸۶ دلار در هر بشکه باقی مانده و اوپک و شرکای آن اعلام کرده‌اند که به طور داوطلبانه تا ژوئن برای حفظ قیمت‌ها، تولید نفت خود را محدود نگه می‌دارند و همچنین تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه نیز بازارهای نفت را نگران نگه داشته است.
روری جانستون، بنیانگذار شرکت مشاوره تحقیقات بازار نفت «کامودیتی کانتکست» گفت: «اوپک مقدار زیادی نفت را نگه داشته و ما در ابتدای امسال با رشد تقاضای قوی مواجه بودیم». او ادامه داد: «میزان افزایش تقاضا در سال جاری یا تسریع رشد نفت شِیل ایالات متحده دو عاملی هستند که تعادل بازارهای نفت را تعیین خواهند کرد».
از نظر عرضه جهانی نفت، در حالی که اوپک و شرکای آن همچنان به کاهش تولید خود (به جز برای عراق و ایران) ادامه می‌دهند، ایالات متحده، کانادا، برزیل وگویان در حال جبران این کمبود هستند.
ایالات متحده با تولید بیش از ۱۳.۱ میلیون بشکه در روز، دوباره به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شده، اما بعید است در سال جاری، شاهد رشد قابل توجهی در این زمینه باشد. کانادا می‌تواند در سال جاری نیم میلیون بشکه در روز به تولید جدید خود اضافه کند که آخرین تلاش برای بهره‌برداری از شن‌های نفتی جنجالی آن خواهد بود. گویان به عنوان بازیگری غیرمنتظره در قاره آمریکا، حدود ۲۵۰ هزار بشکه در روز به تولید خود نسبت به سال گذشته افزوده است. همه این‌ها با هم برای جبران هرگونه کاهش تولید از سوی اوپک کافی خواهد بود، مگر اینکه تقاضای جهانی برای نفت بسیار بیشتر از حد انتظار باشد.
در گذشته، اغلب می‌شد روی عربستان سعودی، به عنوان بزرگترین تولیدکننده اوپک برای بازکردن افزایش تولید و صادرات به منظور حفظ قیمت‌ها در محدوده معقول حساب کرد و به طور تئوری می‌توان انتظار داشت که در صورت لزوم، برای ضربه‌زدن به ایران این کار را انجام دهد. مشکل اینجاست که هدف‌گذاری عربستان سعودی و اوپک تغییر کرده است.
آنها قبلاً بر حفظ قیمت نفت در محدوده ۶۰ تا ۷۵ دلار در هر بشکه تمرکز داشتند. با این حال، جانستون می‌گوید: «در حال حاضر، آنها کف و سقف بسیار بالاتری دارند». او افزود که قیمت نفت باید به نزدیکی یا بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد تا تأمین‌کننده اصلی بازار جهانی نفت، رویکرد خود را به طور کلی تغییر دهد.
به همین دلیل است که هرگونه نفتی که به دلیل تحریم‌های جدید از بازار خارج گردد، می‌تواند برای عرضه و تقاضای جهانی، قیمت نفت و از نظر سیاسی برای دولت بایدن، به مشکلی تبدیل شود.
چالش تحریم‌های جدیدبا وجود افزایش صادرات نفت ایران به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۸، چند دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد قوانین جدید علیه این صادرات، دولت بایدن را فلج نخواهد کرد.
اول، به گفته بن کاهیل، کارشناس انرژی در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، تحریم‌ها تا اکتبر اجرایی نمی‌شوند. دوم، آنها آمریکا را ملزم می‌کنند تا بخش بسیار پیچیده‌ای از بازار صادرات نفت را هدف قرار دهد؛ یعنی پالایشگاه‌های مستقل چین که ارتباط کمی با مؤسسات مالی آمریکا دارند. این مؤسسات همان‌هایی هستند که معمولاً ابزار اصلی اعمال تحریم‌هایند.
کاهیل خاطرنشان کرد: «متوقف‌ساختن تجارت نفت ایران کار سختی است. این تجارت با پالایشگاه‌های کوچک چینی (معروف به «قوری») انجام می‌شود که اصلاً با سیستم مالی آمریکا در ارتباط نیستند. اگر می‌خواهید با این پالایشگاه‌ها مقابله کنید، باید با دولت چین تعامل برقرار داشته و من فکر نمی‌کنم بحث واردات نفت ایران مهم‌ترین مسئله در روابط دوجانبه پکن-واشنگتن باشد».
دلیل اینکه دولت بایدن نسبت به اعمال تحریم‌های جهانی بر صادرات نفت چه ایران، چه ونزوئلا و چه روسیه محتاط بوده، قابل درک است. در شرایطی که اقتصاد آمریکا رونق دارد، تورم همچنان بالاست و قیمت بنزین هم بیشتر از همه به چشم می‌آید. مشاور اقتصادی بایدن در هفته گذشته قول داد که هر کاری برای پایین نگه داشتن قیمت بنزین در طول تابستان انجام دهد و حتی به آزادسازی احتمالی ذخایر استراتژیک نفت آمریکا اشاره کرد.
کاهیل گفت: «هزینه‌های انرژی برای این دولت، از ابتدا، یک دغدغه جدی بوده است. بنابراین، آنها در اعمال شدید تحریم‌هایی که می‌تواند بازار جهانی نفت را بر هم بزند، انگار روی لبه تیغ راه می‌روند».
سلاح مخفی آمریکاشاید برای کنگره فعلی بیش از کاخ سفید، تحریم‌های نفتی همچنان آوازی خوش برای گوش مقامات است. طی یک دهه گذشته، ایالات متحده به لطف انفجار تولید نفت شیل، به تولیدکننده‌ای بزرگ، سپس صادرکننده و در نهایت به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شد.
در طول این مسیر، از نفوذ تازه به دست آمده خود برای اعمال تحریم بر کشورهایی مانند ایران، ونزوئلا و روسیه استفاده کرد، با این اطمینان که چاه‌های فوران‌کننده نفت آمریکا، هر کمبودی را از سوی تحریم‌شدگان جبران کند. قانون‌گذاران فکر می‌کنند اگر آمریکا یک سلاح نفتی دارد، پس چرا از آن استفاده نکند؟
کاهیل گفت: «این واقعیت که ایالات متحده در دهه گذشته چنین منبعی برای رشد تولید بوده است، به آن امکان داده تا بر تعداد بیشتری از کشورها تحریم اعمال کند. و واشنگتن عاشق تحریم‌های انرژی شده است. وقتی می‌خواهید فشار وارد کنید، این همیشه راه‌حل ساده‌ای است؛ هرچند همیشه هم مؤثر نیست».
از دیدگاه کاخ سفید بایدن، صرف اینکه آمریکا بزرگترین بازیگر عرصه نفت است، به این معنا نیست که درست چند ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری، می‌تواند از پویایی بازار جهانی نفت که بر قیمت‌ها در همه‌جا، حتی در شهرهای کوچک آمریکا تأثیر می‌گذارد، چشم‌پوشی کند.
کاهیل گفت: «نفت شیل به آمریکا آزادی عمل برای اعمال تحریم بر کشورهای بیشتری می‌دهد، اما این مجوزی بی‌قیدوشرط نیست».
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»