به نقل از «ایرنا»

پاتوق هنری و کنسرت‌های کوچک هفتگی جواب می‌دهد/چنگ کیبورد بر گلوی موسیقی نواحی

تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۶۸۵۱۵

سید فواد توحیدی موسیقیدان و پژوهشگر مطرح موسیقی نواحی کشور و استان کرمان تاکید بسیار دارد که برای حفظ موسیقی نواحی و تقویت آنها باید کار کنیم؛ از پاتوق های هنری و کنسرت های کوچک ۴۰، ۵۰ نفره گرفته تا کارهای دیگر زیرا این نوع موسیقی نه تنها بخشی از هویت ما به شمار می روند بلکه کارکردهای مختلفی نیز در زندگی روزمره داشته اند و می توانند همچنان داشته باشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به طور مثال از جایگاه موسیقی‌نواحی در ماه رمضان می‌گوید؛ از موسیقی خاص ماه مبارک در ایران زمین که می پرسد به نظر شما آیا دیگر می توان آن را احیا کرد؟ از ساز سفیدمهره که مردم را با آن سحرگاهان بیدار می کردند و این روزها زنگ گوشی تلفن همراه جای آن و خیلی چیزهای دیگر را گرفته است.

چندی پیش در هفتم تیرماه جاری مراسمی با عنوان جستاری در موسیقی نواحی شرق استان کرمان برگزار شد که هم نیم‌نگاهی پژوهشی به این حوزه انجام شود و هم محل و بهانه‌ای باشد برای تجلیل از سیدفواد توحیدی که برای موسیقی نواحی استان و کشور زحمت زیادی تاکنون کشیده است. به بهانه این مراسم خبرنگار ایرنا با وی مصاحبه ای انجام داده است تا درباره جایگاه موسیقی نواحی و کارکردهای آن صحبت کند.

در کنار همه آثار و فعالیت های توحیدی، نتیجه دستکم ۲ دهه تحقیق وی درباره موسیقی نواحی کرمان به انتشار کتاب مرجع و مهم «نگاهی به موسیقی نواحی کرمان» در سال ۱۳۹۷ و با مقدمه‌ای از محمدرضا درویشی ( مولف دایره المعارف سازهای ایران زاده شیراز) توسط انتشارات سوره مهر حوزه هنری انجامیده است.

جایگاه ممتاز کرمان در موسیقی نواحی

این موسیقیدان نه صرفا از این منظر که خود اهل استان کرمان است بلکه با استنادات علمی و پژوهشی و حتی به نقل از دیگران از جمله محمدرضا درویشی روایت می‌کند که کرمان معادل دستکم هفت استان موسیقی‌خیز کشور ساز و نت دارد و حضور چندصد ساله انواع اقوام ایرانی در کرمان باعث شده تا رنگین کمان رنگارنگی از موسیقی نواحی در کرمان وجود داشته باشد.

وی البته تاکید دارد که تقویت گردشگری موسیقی از جمله راه های مهم نجات موسیقی نواحی به شمار می رود و گلایه دارد که آنطور که باید شناخت از این نوع موسیقی در کشور و خارج از کشور وجود ندارد و این اصلا خوب نیست.

توحیدی در تشریح جایگاه موسیقی نواحی کرمان به تنوع منحصربه فرد آن اشاره می کند و ضمن اینکه از این استان به عنوان دارالامان در تاریخ یاد می کند که می گوید که همین مساله سبب افزایش این تنوع شده است.

وی که غیر از تولید آثار موسیقیایی مختلف سال ها در کرمان و کشور تدریس موسیقی و نیز پژوهش های کاربردی و علمی داشته می گوید: کرمان در موسیقی تاریخچه بسیار کهنی دارد و به نوعی ما چند هزار سال قدمت موسیقی در کرمان داریم.

توحیدی گفت: با آثاری که در شهداد، قلعه اردشیر همچنین جنوب کرمان از تمدن های مختلف تاریخی از جمله زمان های هخامنشی و ساسانی کشف شده نشان می دهد که قدمت موسیقی در کرمان دیرینه است.

وی با اشاره به اینکه کرمان دارالامان بوده تصریح کرد: تمامی اقوام به کرمان کوچ می کردند و حضور چند صدساله دارند به نوعی که تمامی اقوام ایرانی از جمله قشقایی، بختیاری، ترک، لر، عرب، بلوچ، تاجیک و هر قومی که نام ببرید در کرمان حضور چند صد ساله دارد.

توحیدی افزود: این اقوام به همراه خود فرهنگ، آداب و رسومشان را می آوردند؛ یکی از مولفه های فرهنگی نیز موسیقی بوده و یکی از دلایل اینکه موسیقی کرمان در ایران اینقدر متنوع است حضور تمامی فرهنگ ها در کرمان بوده است.

 پاتوق هنری در بم نیست

این پژوهشگر موسیقی در زمینه آسیب‌شناسی موسیقی بم نیز عنوان‌کرد: باید پاتوق‌های هنری و کنسرت‌های کوچک ۴۰ یا ۵۰ نفره به صورت هفتگی برگزار کنیم و همچنین سطح موسیقی را با دعوت از اساتید برجسته در زمینه موسیقی کلاسیک یا بومی بالا ببریم.

توحیدی اضافه کرد: شرق استان کرمان دارای موسیقی غنی است اما باید فارغ از اینکه تحت تاثیر سایر موسیقی ها باشد به کارکرد خود بپردازد.

کیبورد گلوی موسیقی نواحی را گرفته است

این پژوهشگر موسیقی درباره موسیقی‌های کلاسیک نیز معتقد است: کیبورد گلوی موسیقی نواحی را گرفته است و برای این موضوع باید کاری کرد.

وی گلایه کرد: در مورد استیلای کیبورد همین نکته بس که حتی در برخی روستاها هر شخصی کیبوردی خریده است و به نوازنده کیبورد برای برخی آیین های مردم مثلا مبلغ ۲ میلیون تومان می‌دهند اما به نوازنده سورنا که زدن آن ۱۰ برابر سخت‌تر است ۳۰۰ هزار تومان .

توحیدی درباره موسیقی ماه رمضان نیز افزود: موسیقی ماه رمضان را دیگر نمی‌توان احیا کرد یا خیلی سخت شده زیرا زندگی‌ها تغییر کرده است. در ایام قدیم در ماه مبارک رمضان با سفیدمهره مردم را بیدار می‌کردند اما اکنون همه با زنگ موبایل بیدار می‌شوند

نوازنده و پژوهشگر موسیقی نواحی ایران افزود: با موسیقی های جدید مانند کیبورد مخالف هستم زیرا موسیقی نواحی ریشه و شناسنامه ما است و باید به ریشه خودمان برگردیم.

وی تاکید کرد: موسیقی نواحی یک نوع موسیقی مقدس و حاصل مواجهه انسان با اقلیم است زیرا موسیقی نواحی از قلب بلند می شود.

توحیدی بیان‌کرد: فرهنگ بم به قدری سطح بالایی داشته است که در ایام قدیم مانع سرایت بیشتر برخی فرهنگ ها به دیگر نقاط کرمان شده است.

به گفته وی تنوع موسیقی نواحی در استان کرمان در هیچ جای دنیا دیده نمی‌شود.

۱۰ ساز موسیقی نواحی در شرق کرمان وجود دارد

توحیدی اظهارداشت: حدود ۳۵ نوع ساز محلی در استان کرمان وجود دارد که ۱۰ مورد آنها متعلق به شرق این استان است.

وی خاطرنشان کرد: استان کرمان در تنوع رقص نیز با ۴۰ نوع رقص محلی رتبه اول را دارد و کردستان با ۱۲ رقص در رتبه دوم قرار دارد.

این پژوهشگر موسیقی ادامه‌داد: موسیقی شرق استان کرمان چه در زمینه موسیقی نواحی یا موسیقی کلاسیک بسیار غنی است.

سازهای منحصربه فرد در بم

وی درباره انواع ساز در شرق استان کرمان تاکیدکرد: سازهای منحصربه فردی در بم وجود دارد که در دنیا بی‌نظیر هستند به طور مثال ساز چوغرو که خاستگاه آن در بیدخون مرغک بم است تنها ساز چهارگوش دوطرفه دنیاست که نظیر این ساز در دنیا وجود ندارد و فقط اسکیموها یک مدل از این ساز دارند که آن هم یک طرفه است.

چوغِرو تنها ساز چهارگوش دوطرفه دنیا که خاستگاه آن در شرق کرمان است

توحیدی درباره سورنا یکی دیگر از سازهای مخصوص شرق استان کرمان نیز اظهارداشت: سورنای نَرماشیر که سورنای نرلاس مضاعف نیز به آن می‌گویند کاملترین نوع سورنا در دنیاست.

به گفته وی سازهای منحصر به فردی مانند چوغرو، دایره روده‌ای، جاریک، سورنای نرماشیر، دهل، نی، نی‌انبان، تنبک و غیره در منطقه شرق استان کرمان وجود دارد.

کلاسیک، سنتی نیست

توحیدی تصریح کرد: به طور اشتباه به موسیقی کلاسیک، موسیقی سنتی می‌گوییم چرا که اطلاق موسیقی سنتی، به موسیقی نواحی درست‌تر است زیرا سنت ما سازودهل است نه موسیقی که از زمان قاجار به ما داده شده است.

وی توضیح‌داد: بم از مناطقی است که در زمینه موسیقی کلاسیک بسیار پیشرو است و اگر ما هم مانند استان‌های دیگر به داشته‌هایمان اهمیت می‌دادیم اکنون در موسیقی صاحب مکتب بودیم.

جایگاه موسیقیدانان کرمانی

توحیدی اظهارداشت: در هیچ جای دنیا نمی‌توانیم خواننده‌هایی مانند کورس سرهنگ زاده، داریوش رفیعی، مهدی بهزادپور و ایرج بسطامی پیدا کنیم که روایت شخصی از موسیقی دارند.

توحیدی گفت بنده با اینکه از بم دور هستم اما شرایط آن و موسیقی در آن را از خود بمی‌ها بهتر می‌دانم و به دلیل تعصب خاصی که به روی شهرم دارم همیشه موسیقی شهرم را رصد کنم.

مشکل بم کار انفرادی است

خبرنگار ایرنا درباره وضعیت موسیقی در بم و کاستی ها در این منطقه نیز پرسید که وی گفت: یکی از مشکلاتی که در بم وجود دارد اینکه همه به صورت انفرادی کار می‌کنند و کار جمعی بسیار کم دیده می‌شود.

این نوازنده موسیقی تصریح‌کرد: اگر در هنر همگی دست به دست هم دهند می‌توانند جریان‌ساز شوند و این موضوع مخصوص هنر موسیقی بتنهایی نیست و لازمه آن این است که همگی فکر کنیم یک واحد هستیم.

وی افزود: نقدی که بر موسیقی نواحی شرق استان کرمان وارد است اینکه موسیقی برخی مناطق دیگر را هم اجرا می‌کنند؛ حال آنکه وقتی در شرق استان کرمان موسیقی غنی داریم دیگر نیازی به استفاده از موسیقی دیگر مناطق نیست.

توحیدی بیان‌کرد: البته غرب زدگی در همه چیز رخ داده است و تنها مربوط به موسیقی نیست حتی در گویش، لهجه و پوشش ما نیز تاثیر گذاشته است به گونه‌ای که حتی دیگر به لهجه منطقه خودمان هم صحبت نمی‌کنیم و خودباخته شده‌ایم؛ اینها خوب نیستند و باید فکری برای آن کرد.

به گزارش ایرنا در مراسم جستاری در موسیقی نواحی شرق استان کرمان در محل باغ راز شهر بم در نزدیکی ارگ تاریخی و جهانی این شهر از توحیدی تجلیل شد.

در پایان این مراسم تعدادی از گروه‌های موسیقی نواحی شرق استان کرمان و خانم پروین غلامشاهی خواننده لالایی در فیلم شیار ۱۴۳ نیز به اجرای موسیقی پرداختند.

بم در ۱۹۵ کیلومتری شرق مرکز استان کرمان قرار دارد.

برچسب‌ها موسیقی سنتی کرمان بم موسیقی نواحی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: موسیقی سنتی کرمان بم موسیقی سنتی کرمان بم موسیقی نواحی موسیقی نواحی پژوهشگر موسیقی موسیقی کلاسیک جایگاه موسیقی استان کرمان کرمان وجود نوع موسیقی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۶۸۵۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مظلوم‌تر از تئاتر، موسیقی اصیل ایرانی است/ تخصیص یارانه دولتی برای سفره فرهنگی مردم

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ کنسرت «اشعار نو از نغمه‌های کهن» در نوزدهمین شب موسیقی فرهنگسرای ارسباران در شب‌های پنج شنبه و جمعه، ۶ و ۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ برگزار شد. در این کنسرت که به سرپرستی محمدرضا برزین و خوانندگی صادق شیخ زاده اجرا شد، تصنیف‌ها و قطعات پیش در آمد اصفهان، شاه ختایی، پنبه جاری، المنت و لله، کهربا، نخجیر، ریشه در خاک، حریم یار، کردی و آفتابکاران با آهنگسازی علی اصغر بهاری، محمد رضا برزین، صادق شیخ زاده و قطعاتی با ملودی‌های قدیمی و محلی بر اساس اشعاری ازهوشنگ ابتهاج، فریدون مشیری، فاضل نظری، علی حاتمی، حامد عسگری و اشعار محلی اجرا شد.

صادق شیخ زاده خواننده درباره این کنسرت گفت‌وگویی با خبرگزاری آنا انجام داده که مشروح آن را می‌خوانید:

لطفا درباره جزییات این کنسرت برایمان توضیح بدهید .

کنسرت نغمه‌های کهن یا اشعاری نو از نغمه‌های کهن یک اجرای دغدغه انگیز برای شنیده شدن نغمه‌های با اصالت است، آنچه که امروزه بیشتر مردم در ارتباط با گذشته با آن در ارتباط هستند. تمام تلاشمان این بود که بتوانیم در قالب یک موسیقی اصیل به بازخوانی نغمه‌هایی بپردازیم که برگرفته از موسیقی فولکلور، موسیقی دستگاهی یا برگرفته از رسوم و آیین‌های مناطق مختلف  هستند تا با اشاعه آنها مردم شعر تازه بشنوند و فضایی تداعی کنیم که اگر چه به جهت کلامی به مردم نزدیکتر است، اما ممکن است نغمه‌های آن در طول سالیان سال فراموش شده باشد.

چطور شد در فرهنگسرای ارسباران اجرا رفتید؟

از سویی به جهت حمایت‌های فرهنگسرای ارسباران و اینکه تصمیم گرفتیم جایی اجرا برویم که مردم هم قدرت خرید داشته باشند و بتوانند در این کنسرت شرکت کنند و خوشبختانه استقبال هم از کنسرت خوب بود به طوریکه یک سانس را به دو سانس در دو شب رساندیم ، امیدواریم این استقبال ادامه پیدا کند و بتوانیم در روزهای دیگر هم اجرا داشته باشیم

درباره قطعات و سازندگان آن هم برایمان توضیح دهید؟

اجرا توسط قطعات تنظیم و یا ساخته شده محمدرضا برزین اتفاق می‌افتد که نوازنده خوبی در ساز سه تار است، سنتور را سوها شمعدانی،‌عود آناهیتا نصیریان، سازهای کوبه‌ای پویان توکلی ، تنبک امیرحسین تات و ساز سه تار با مسعود صادقی است.

با توجه به مبالغ بالای کنسرت‌ها در این ایام، چقدر قدرت خرید مردم و حضور عموم برای شرکت در این کنسرت برایتان اولویت داشت؟

در واقع این نکته برایمان حائز اهمیت بود، چقدر هم خوب است که دولت و حاکمیت بخشی از هزینه‌های کنسرت‌ها را تقبل کند. بدون تعارف این تعداد کنسرتی که هر شب در کشور برگزار می‌شود اگر بخشی از هزینه‌ها را هم دولت بدهد، خیلی استقبال چشمگیر می‌شود، بنابراین سر سفره فرهنگی مردم باید یارانه‌های دولتی با حمایت‌هایی این چنین داشته باشیم که خوشبختانه ما توانستیم از آن برخوردار شویم.

ما امروز می‌بینیم که حتی خواننده‌های شهیر موسیقی ایرانی روی به موسیقی‌های الکترونیک و موسیقی‌های غیر ایرانی می‌آورند، حتی به نظر من آن موسیقی‌ها موسیقی‌های پاپ نیست همانطور که بهتر از من می‌دانید موسیقی پاپ موسیقی مردمی هست بنابراین یک موسیقی می‌تواند موسیقی کلاسیک باشد، فولکلور باشد حتی سنتی باشد به خاطر فرم اجرا ولی پاپ تلقی شود، یعنی جمیع مردم با آن احساس نزدیکی کنند، حتی این موسیقی‌هایی که توسط بعضی از خواننده‌ها اجرا می‌شود و به روی صحنه می‌رود موسیقی‌های پاپ نیستند.

البته برخی هم موسیقی خاص هستند، موسیقی که در ژانر موسیقی الکترونیک، موسیقی کلاسیک، حتی موسیقی کلاسیک غربی است ولی باز این حرف به این منظور و به این مفهوم نیست که آن‌ها نباید باشد چرا آنها هم باید باشند، اما اقبال صد درصدی خوانندگان موسیقی اصیل ایرانی به آن موسیقی‌ها منجر به این می‌شود که این سمت ما خیلی خالی باشیم ما خیلی تنها و معدود باشیم امروزه شما می‌شنوید که توسط یک سلسله از هنرمندان عزیز و گرامی ابراز نگرانی درباره تئاتر وجود دارد،‌ این هم به جا است اما واقعا باید بگویم که مظلوم‌ تر از تئاتر، موسیقی اصیل ایرانی است حتی موسیقی سنتی هم نه، موسیقی اصیل ایرانی.

متأسفانه به دلیل ذائقه‌ای که توسط عده‌ای بین مردم ایجاد شده، دافعه نسبت به سازهایی چون سه تار، سنتور،‌عود، سازها کوبه‌ای و آواز ایرانی ایجاد شده است، در صورتی که اینها شاخه‌های موسیقی اصیل ایرانی هستند. 

شما سالهاست که در عرصه آواز ایرانی فعالیت می‌کند، دراین باره چه تجربیاتی دارد و برایمان بگویید.

به عنوان کسی که برنامه های مختلف داشته‌ام می‌گویم، که اتفاقاً مردم در مناسبت‌های آیینی خودشان بسیار هم علاقمند این موسیقی و آواز‌ها هستند، اگر این آواز‌ها درست طراحی شود برای لحظات خلوت آدمی فوق العاده است.

ما انسان‌ها دارای حالت‌های مختلف، متنوع و گوناگونی به جهت روانی هستیم و برای هر کدام از این حالت‌ها موسیقی خاص خود را طلب می‌کنیم و مثل یک نوع تغذیه روحی است، به همین دلیل ما به تمام فرهنگ‌ها که از دل فرهنگ خودمان بیرون می‌آید ادای دین می‌کنیم و به آن اصالت می‌دهیم و در این مواجهه هم نیاز داریم که هر کدام از آنها را مصرف کنیم اتفاقاً موسیقی جدی هم موسیقی مصرفی است، اما موسیقی مصرف شده برای حالات خاص آدمی و هر آدمی البته حالات خاص خودش را دارد اما این طیف حالت‌ها از چند گونه بیرون نیست و من امیدوارم که این نوع اجراها مورد حمایت قرار بگیرد.

بنابراین اگر حمایت درستی صورت گیرد، اقبال مردمی هم زیاد می‌شود و ما با فوجی از مخاطب روبه رو می‌شویم، در حال حاضر کنسرت‌هایی که در سالن‌های مجلل برگزار می‌شوند که بعضا حتی استانداردهای ابتدایی موسیقی را هم ندارند. ما سالن تخصصی اجرای کنسرت کم داریم اما هستند اندازه‌ای که کارمان راه بیافتد.

انتهای پیام/