محمدرضا شمس: نویسنده تا غم نان دارد، نمی‌تواند اثر خوب تألیف کند
تاریخ انتشار: ۲۲ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۷۶۶۰۹
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، ادبیات حوزه کودک و نوجوان چند سالی است که دارد جایگاهش را به آثار ترجمه‌ای که خود را در بازارهای جهانی ثابت کرده‌اند، می‌دهد. با توجه به آمار خانه کتاب، کتاب‌هایی که با موضوع کودک و نوجوان از فروردین ماه سال ۱۴۰۰ تا تیرماه سال ۱۴۰۱ چاپ شده‌اند، ۱۳ هزار و ۸۴۲ جلد کتاب تألیفی و ۹ هزار و ۱۹۳ جلد کتاب ترجمه‌ای بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ادبیات کودک و نوجوان را در دهه گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در دهه‌های گذشته ادبیات کودک و نوجوان از لحاظ کیفی خیلی بهتر بود، چرا که کمیت بالا باعث بهبود کیفیت می‌شود.اما بخاطر وجود کرونا، گرونی خارج از عُرف و قدرت پایین خرید که الان وجود دارد؛ مقداری صنعت چاپ افت کرده است. بسیاری از ناشران برای چاپ کتاب دیگر خطر نمی‌کنند چرا که می‌ترسند سرمایه‌شان بر نگردد و متضرر شوند. این نکته به چاپ کتاب‌های خوب لطمه می‌زند. ناشران کمتر کتاب چاپ می‌کنند و رقابت به آن صورت وجود ندارد. الان مدت زیادی است که کتاب‌های من و بسیاری از نویسندگان زیر چاپ مانده و این مدت به یک تا چهار سال کشیده شده است. وضعیت چاپ به قدری وخیم است که ناشرین دست به عصا راه می‌روند، به همین دلیل وقتی پای مقایسه به میان می‌آید باید گفت که دهه گذشته دهه بهتری نسبت به الان بوده و کتاب‌های بیشتر و بهتری چاپ شده بود. البته این دلیل نمی‌شود که گفت الان کتاب‌های خوبی تولید نشده. چون تعداد کتاب‌ها کم است به همان میزان، کتاب‌های خوب هم کم می‌شود.
به نظر شما علت اینکه آثار ترجمه‌ای در حوزه کودک و نوجوان نسبت به آثار تألیفی مخاطب بیشتری را جذب می‌کند چیست؟
یک رقابت نابرابری بین نویسندگان ایرانی و خارجی است. وقتی که به بررسی آثار ترجمه می‌پردازیم، کارهایی ترجمه می‌شوند که بهترین هستند، یعنی اگر چند میلیون اثر در کشورهای دیگر چاپ شود بهترین‌های آنان از لحاظ کیفیت چاپ، تصویرگری و محتوا گلچین می‌شود. در حقیقت این مقایسه یک قیاس نابرابر است. فروش بالای این نوع آثار هم به این دلیل است که این کتاب‌ها، بهترین کتاب‌های موجود از نظر بسیاری از منتقدان و ادیبان هستند. این‌ها همه نکاتی است که برتری آثار ترجمه را نسبت به آثار تالیفی نشان می‌دهد.
ادبیات کودک و نوجوان آنها قبل از ما شروع شده و شاید صد سالی قدمت دارد، درحالی که در ایران نوپاست. مسئله دیگر این است که کشورهایی که آثارشان را ترجمه می‌کنیم با مسئله ژانر کنار آمدند و ژانری می‌نویسند در حالی که در ایران با ادبیات ژانری برخورد خوبی نمی‌شود. ژانرهای مختلف و همچنین کتاب‌هایی با سبک کالسکه‌ای، مقوایی، حمام و اشکال دیگر در ایران نداریم. به همین دلیل وقتی کتابی ترجمه می‌شود بخاطر تنوع، خواننده‌های بیشتری را به خود جلب کند. شاید علت کم بودن سرانه مطالعه هم همین کمبود تنوع باشد. ما به سراغ یکی دو ژانر داستان‌نویسی می‌رویم مثل داستان‌نویسی رئالیسمی و طنز و یا اگر همت کنیم به سراغ ژانر فانتزی خواهیم رفت. در ادبیات، گوناگونی کمی داریم که بتواند تنوع زیادی که بین خوانندگان وجود دارد را پوشش دهد، چرا که ما به دنبال ادبیات ژانری نمی‌رویم و خیلی از نویسندگان و منتقدان، این نوع ادبیات را عامه پسند می‌دانند و به نوعی ادبیات ژانری را ادبیات حقیری می‌دانند.
علت اینکه دیگر نشریاتی چون سروش نوجوان و کیهان بچه‌ها دیگر به صورت تخصصی برای قشر کودک و نوجوان تولید نمی‌شود چه است؟
متأسفانه بها داده نمی‌شود. در دنیا مجلات متعددی برای کودکان و نوجوانان است که در رشد ادبیات کودک و نوجوان تأثیر به سزایی دارد. متأسفانه این مجلات وجود ندارد و آن تعداد کمی هم که بودند، دارند یک به یک از بین می‌روند و بسته می‌شوند؛ مثل مجله دوچرخه، آفتاب گردان، چلچراغ، نبات، سلام بچه‌ها و پوپک دارند تعطیل می‌شوند. این عوامل به مخاطب و صنعت چاپ آسیب وارد می‌کند و باعث می‌شود که ما مخاطبان را از دست بدهیم.
سطح آثار ادبی را در قیاس با دهه ۸۰ که آثار موفق‌تری در این حوزه به چاپ رسیده را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه سیری را پیش گرفته‌اند؟
من آینده ادبیات کودک و نوجوان را با تمامی مشکلاتی که دارد درخشان می‌بینم. نویسندگان خوبی داریم که آثارشان با تولیدات جهانی رقابت می‌کند. نسبت به دهه هشتاد خیلی جلوتر هستیم و اعتقاد دارم نویسندگانی که الان هستند کارهای خیلی درخشان‌تری از دهه هشتاد عرضه کردند؛ نویسندگانی که در سطح جهانی دیپلم افتخار گرفتند و یا در سطح ایران کارهایشان برجسته بوده مثل فریبا کلهر و محمدرضا بایرامی که مخاطبین زیادی را به خود جذب کرده و خیلی از دوستانی که کارهای خوبی تولید کرده‌اند.
نویسنده در حوزه کودک و نوجوان به نظر شما باید در چه بستری رشد کند؟
باید یک صنعت نشر قوی،که همه موضوعات در آن تعریف شده باشد و نهادهای ادبی بسیار قوی داشته باشیم که بتوانند در راستای پرورش نویسنده ادبیات کودک و نوجوان کار کنند؛ و وزارت ارشادی داشته باشیم که آثار برتر ایرانی را در سطح جهان حمایت کند و شرایطی را برای ارتباط ناشران و نویسندگان با ناشران و نویسندگان خارجی فراهم کند. بستری باید درست شود که نویسندگان داخلی رشد کند و موانع و سخت‌گیری‌ها از نویسندگان رفع شود.
جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های متعددی که اهداف از پیش تعیین شده دارند برای رشد ادبیات کودک و نوجوان برگزار شود. نمایشگاه‌های کتاب در حال حاضر، بیشتر بازار فروش کتاب هستند. شرایطی باید فراهم شود که نویسندگان آثارشان را برای صادرات ترجمه کنند.
من ۳۰ سال در راه آهن جمهوری اسلامی کار کردم و در کنارش می‌نوشتم، چرا که نوشتن نمی‌توانست مخارجم را تأمین کند. من ۱۵ سال وقت صرف جمع‌آوری اثری کردم که فقط یک بار چاپ و دیگر کنار گذاشته شد، مگر می‌شود از از این طریق زندگی کرد؛ خوب وقتی که این همه نابرابری وجود دارد چطور ممکن است با آثار ترجمه ای رقابت کنیم. زمانی که نویسنده غم نان دارد نمی‌تواند اثر قوی تألیف کند. بستر مناسب یعنی تمام امکاناتی که در صنعت نشر وجود دارد در اختیار نویسندگان و مترجمین قرار بگیرد. شش ماه بعد از پروسه طولانی چاپ تازه تازه هزینه نویسنده پرداخت می‌شود آن هم با درصد‌های کمی که در قراردادها بسته می‌شود، در حالی که یک کتابفروش با ۳۵ درصد تخفیف کتاب را می‌گیرد و پخش می‌کند؛ اما به نویسنده، اگر رمان نوشته باشد ۱۳ درصد و اگر کودک و نوجوان باشد ۹ درصد پرداخت می‌شود، تازه الان با توجه به این وضعیت درصدها پایین‌تر هم آمده است.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: محمدرضا شمس نویسنده کودک و نوجوان ادبیات کودک و نوجوان ادبیات کودک و نوجوان آثار ترجمه ترجمه ای کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۷۶۶۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کودکان با شعر زندگی موفق‌تری خواهند داشت
به گزارش خبرگزاری مهر، امیراسماعیل آذر نویسنده، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی میهمان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود و با حامد علامتی مدیرعامل کانون برای طراحی و اجرای برنامه‌های ترویج شعرخوانی و مشاعره در بین کودکان و نوجوانان گفتگو کرد.
امیراسماعیل آذر مجری برنامه‌های مشاعره محور صدا و سیما در این نشست به دعوت علامتی برای همکاری در حوزه پرورش استعدادهای ادبی و شعری کودکان و نوجوانان ایرانی و ترویج فرهنگ و زبان فارسی در بین بچه‌ها پاسخ مثبت گفت و برای همکاری در این زمینه اعلام آمادگی کرد.
این شاعر و مترجم دیروز شنبه ۸ اردیبهشت و در جمع مدیران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به اهمیت شعر و ادبیات در تربیت کودکان گفت: اگر شعر در وجود کودکان متمکن و جایگزین شود و بچه‌ها با این مفاهیم آشنا شوند آنها در زندگی آینده انسان‌های موفق‌تری خواهند شد. نتیجه یک بررسی گذرا نشان داد که این کودکان در زندگی خود انسان‌های آرام و دور از خشونت بودند و آنان محصول شعرها هستند.
اسماعیل آذر ضمن اظهار خوشحالی از حضور در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به‌عنوان یک مجموعه ریشه‌دار گفت: من یک معلم هستم و در دانشگاه تدریس می‌کنم اما در همه این سال‌ها کانون همیشه یکی از محورهای ذهن من بوده و هر مجموعه‌ای که پشتوانه نداشته باشد محکوم به فناست اما پشتوانه کانون اندیشمندان و شخصیت‌های بزرگی هستند که سبب رشد این مجموعه شده‌اند و اکنون ما زیر سایه آنها نشسته‌ایم و حرف می‌زنیم.
وی با اشاره به تاریخ کهن قصه و قصه‌گویی در ایران گفت: در برخی از دوره‌های تاریخی و از زمان صفویه، قصه‌گویی به یک منصب تبدیل شد و در دوران قاجاریه هم ناصرالدین شاه، «قصه‌گو» یی ویژه داشته و فخرالدوله دختر او این قصه‌ها را می‌شنیده و می‌نوشته است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: آن‌چه امروز رایج است شعر است که در ایران پشتوانه دارد و در ضمیر ایرانیان نهفته است و همه ما با شعر بزرگ شده‌ایم. در حال حاضر هم با حرکت‌هایی که در حوزه ترویج مشاعره راه انداخته‌ایم خوشبختانه تعداد کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به شعر افزایش قابل توجهی داشته است. بچه‌ها دوست دارند شنیده شوند.
اسماعیل آذر گفت: من کانون پرورش فکری را دوست دارم و معتقدم از آموزش و پرورش و صدا و سیما هم می‌تواند مهم‌تر باشد چرا که این مجموعه می‌تواند انسان بسازد در حال حاضر بسیاری از شعرهای بچه‌ها محصول ذوق آن‌هاست نه دانش و تجربه‌های نو آنان، به همین دلیل باید بچه‌ها را با شاعران قدیمی آشنا کنیم.
پیشنهاد این نویسنده و مترجم، راه‌اندازی جریان مشاعره در مراکز کانون سراسر کشور با استفاده از فناوری‌های جدید و فضای مجازی بود و او اعلام آمادگی کرد تا مربیان کانون در زمینه آموزش شعر به بچه‌ها تحت آموزش قرار بگیرند و شعرهای بسیار ساده و قابل فهم برای کودکان جمع‌آوری و منتشر شود.
برای نسل جدید باید از ابزار هنر و ادبیات مانند شعر، داستان و قصه‌گویی استفاده کنیم
در ادامه حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سخنانی از اسماعیل آذر به‌عنوان یکی از قله‌های مسلّم ادبیات و شعر نام برد و گفت: ما به دنبال این هستیم که از تجربه‌های ایشان استفاده کنیم و درخواست می‌کنیم در ساخت برنامه‌هایی برای کودکان در حوزه شعر و شعرخوانی به ما کمک کنند.
وی افزود: برنامه ترویج شعرخوانی و مشاعره با سه سیاست محوری سال ۱۴۰۳ یعنی مرکز محوری، مخاطب محوری و نوجوان محوری کاملاً مطابقت دارد.
مدیرعامل کانون پرورش فکری با بیان این که کانون قصد ندارد گرفتار روزمرگی شود، گفت: قصد داریم در این حوزه کارهای ماندگاری را که شمولیت داشته باشد از خود به یادگار بگذاریم. برای نسل جدید باید از ابزار هنر و ادبیات مانند شعر، داستان و قصه‌گویی استفاده کنیم و البته ابزار رسانه که بسیار مهم است.
وی اهمیت ایجاد یک پیوست رسانه‌ای برای تمامی برنامه‌های فرهنگی و هنری را یادآور شد و گفت: کودکان و نوجوانان امروز غرق در گوشی هستند و ما باید از ظرفیت رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی و فضای مجازی برای ترویج ادبیات استفاده کنیم.
علامتی با تاکید دوباره بر اینکه احیا کانون و بازگرداندن آن به دوران درخشان دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی گفت: این امر تصمیمی راهبردی است و قصد داریم هر کار خوبی که انجام شده است ادامه دهیم و تقویت کنیم و اگر می‌بینیم کاری مناسب زمان فعلی نیست، حتماً تغییر خواهیم داد.
اعضا کانون پرورش فکری گنجینه همیشه درخشان عرصه هنر و ادبیات هستند
در ادامه محمدرضا کریمی‌صارمی معاون تولید کانون پرورش فکری گفت: اعضای کانون پرورش فکری به عنوان گنجینه‌ای هستند که همیشه در رویدادهای هنری و ادبی و سینمایی کشور درخشیده‌اند.
در ادامه سمیه‌سادات ابراهیمی مدیرکل حوزه مدیرعامل، روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری گفت: سیاست کانون گسترش زبان و ادبیات فارسی با بهره‌گیری از خلاقیت و نوآوری است و ما در این زمینه از طراحی برنامه‌های ترکیبی برای کشف استعدادهای نوجوانان در قالب‌های مختلف استقبال می‌کنیم.
در ادامه محمدحسین علی‌مددی دستیار رسانه‌ای مدیرعامل کانون پرورش فکری از حضور اسماعیل آذر در کانون استقبال کرد و گفت: با حضور شما و از راه طراحی برنامه‌های تلویزیونی و بهره‌گیری از قالب‌ها و طرح‌های گوناگون و جذاب، نشر کتاب و… می‌توانیم به گسترش زبان و ادبیات فارسی کمک کنیم.
در ادامه مجتبی حاذق مدیر آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری گفت: طرح‌های در دست اجرا این مجموعه مانند کارگاه‌های خوانش متن، یا پروژه استعدادیابی نوجوانان در قالب باشگاه ادبی قاف را ظرفیت‌های مناسبی برای اجرای برنامه مشاعره است.
در ادامه عباس محمددینی مدیرکل نظارت بر انتشارات اظهار امیدواری کرد از دیدگاه‌ها و مشورت‌های اسماعیل آذر برای ایجاد بانک ایده انتشارات و نشر کتاب‌هایی جذاب و موردپسند کودکان و نوجوانان در حوزه اساطیر و ادبیات کهن در کانون بتوانیم استفاده کنیم.
در ادامه مجتبی دانشور مدیرکل نظارت بر چاپ و توزیع محصولات کانون از ارائه بیش از یک هزار عنوان کتاب در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران توسط کانون پرورش فکری خبر داد و گفت: امسال در نمایشگاه ۶ تا ۸ عنوان کتاب شعر نوجوان هم رونمایی می‌شود. سیاست کانون اکنون تجاری‌سازی محصولات و توزیع آن در همه فروشگاه‌ها و کتاب‌فروشی‌های غیر کانون بوده است. مطمئن هستم با حضور آقای آذر انتشار این کتاب‌ها وضعیت بهتری پیدا می‌کند.
در پایان این نشست اسماعیل آذر با همراهی مدیرعامل کانون پرورش فکری از کتابخانه مرجع کانون بازدید کرد و به عضویت افتخاری این کتابخانه درآمد.
کد خبر 6091114
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است