به نقل از «ایسنا»

اولیس و روایت بی‌عملی در جامعه جهان سوم

تاریخ انتشار: ۲۲ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۸۱۶۱۵

ایسنا/اصفهان یکی از چیزهایی که اولیس را حتی از رمان‌های مدرن همنوع خود متمایز می‌کند، این است که در آن هیچ اتفاقی نمی‌افتد و ما بیشتر با بی‌کنشی روبرو هستیم  و این بی‌عملی، مشخصه کامل اولیس و مشخصه کامل جامعه مستعمره است،  جامعه‌ای که فلج شده و این فلج شدگی محور اصلی اراده جویس در نوشتن است.

پور بهیان، نویسنده، مترجم و پژوهشگر جامعه‌شناسی ادبیات در نهمین نشست شهرتاب از سلسله نشست‌های طرح ملی فصل سخن که عصر سه‌شنبه، ۲۱ تیرماه در کتابفروشی جهاددانشگاهی برگزار شد، با اشاره به اینکه  رمان اولیس می‌تواند دغدغه سال‌های زیاد برای انسان بشود، گفت: در بین نسلی از نویسندگان از جمله هرمز شهدادی، این تصور وجود داشت که اولیس یک اثر داستانی غیر متعهد و بی‌توجه به مسائل روز است، در حالیکه این تصوری غیر منطقی و ناعادلانه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: نسل قبل نویسندگان نگاه دقیق‌تر و درک بهتری از این نویسنده داشتند، محمدعلی جمال‌زاده اولیس را ستایش می‌کند و صادق هدایت او را انسان بزرگی می‌داند که ادبیات را به دو قسمت  پیش و پس از خود تقسیم می‌کند.

بهیان با بیان اینکه رفتار جویس با زبان،  خود عمل و کنشی انقلابی است، اظهار کرد:  او زبان ایرلندی که زبان خود او نیست را برای عمل انقلابی و اعتراض به روال جامعه مستعمره در اختیار می‌گیرد، همچنین در کتاب‌های دیگر او سرکشی و تن ندادن به روال جامعه تحت استعمار مشهود است.

این نویسنده و مترجم ادامه داد: در این کتاب بی‌کنشی مشهود است و مهم‌ترین حوادث به شخصیت اصلی ارتباطی ندارند، ایگلتون نظریه‌پرداز ادبی این ویژگی را به سرشت جامعه مستعمراتی ایرلند ارتباط می‌دهد و بیان می‌کند که در میان ایرلندی‌ها بر خلاف مردم انگلیس امید به موفقیت اندک است، چرا که تمام زندگی آنها از پیش توسط کشور برتر و اتوپیایی که در لندن است، برنامه‌ریزی شده است.

بهیان با اشاره به اینکه جویس از الگوی اسطوره اودیسه هومر استفاده می‌کند، گفت: این الگو استفاده می‌شود با این تفاوت که اودیسه هومر قهرمانی جنگاور و سرسخت  از جهان باستان است که با موفقیت از تمام موانع می‌گذرد، ما نسخه بدل این اودیسه را در کتاب جویس می‌بینیم،  اولیس در این کتاب آدمی است در جهان مدرن که پیوندهای اجتماعی دوران باستان و  هیچ یک از مشخصه قهرمانی مانند صفات مردان عضب آلود  و جنگاور باستانی را  ندارد، صلح‌دوست و خوش رفتار است و بر خلاف اودیسه هومر وقتی متوجه می‌شود اتفاقی در حال وقوع است که توان مقابله با آن را ندارد، مکان را ترک می‌کند.

وی تاکید کرد: یکی از چیزهایی که اولیس را حتی از رمان‌های مدرن همنوع خود متمایز می‌کند این است که در آن هیچ اتفاقی نمی‌افتد و ما بیشتر با بی‌کنشی رو برو هستیم  و این بی‌عملی، مشخصه کامل اولیس و مشخصه کامل جامعه مستعمره است،  جامعه‌ای که فلج شده و این فلج شدگی محور اصلی اراده جویس در نوشتن است؛ او می‌گوید که من می‌خواهم درباره فلج شدگی مردم و جامعه‌ام بنویسم و اراده اخلاقی و روح اخلاقی آنها را دوباره باز بیافرینم.

این نویسنده و مترجم ادامه داد: تری ایگلتون، منتقد و نظریه‌پرداز ادبی، این اقدام را اقدام سیاسی می‌داند و می‌گوید پس از انتشار کتاب،  دولت ملی ایرلند اعلام موجودیت کرد؛ درواقع اولیسی که جویس خلق کرد بعدا توسط مردم آفریده شد، اولیس یک جامعه اتوپیایی چند زبانه بود که مردم در آن توان حرف زدن و شنیدن  داشتند و جویس یک نویسنده جهان سوم، که با ذهنیت مدرن  به مسائل جهان سوم می‌پردازد.

بهیان با بیان اینکه دایره لغات جویس بسیار گسترده است و ۳۰ هزار کلمه در ۷۰۰ صفحه،  تنها یک بار تکرار می‌شود، اظهارکرد:  جویس، اولیس را طی ۸ سال نوشت، برای آن پرس‌وجو کرد، مرارت دید و درست مثل یک پژوهشگر تحقیق کرد، چرا که او مثل برخی از نویسندگان به خلق ناگهانی و فی‌البداهه  آثار ادبی و  نویسنده ملهمی که اثب ادبی به او  الهام می‌شود، اعتقاد نداشت.

پژوهشگر جامعه‌شناسی ادبیات گفت: برای مثال جویس درباره تعداد پله‌های ساختمان مجلس ایرلند تحقیق کرد و بیشتر اطلاعاتی که درباره شهر دوبلین ارائه می‌کند از کتابی به نام نقشه شهر دوبلین دریافت کرده و این راهکاری برای ماست که اطلاعات مختلف را درباه یک موضوع بخوانیم و با آنها خلق مجدد انجام دهیم. 

وی با اشاره به اینکه برای خوانش اولیس باید صبر داشت، بارها بارها خواند و هربار پیامی برداشت کرد، افزود: در داستان‌نویسی مدرن نویسنده زمانیکه از خود می‌نویسد از آن در مسیر داستان و یا برای نقد خود استفاده می‌کند، در حالیکه در داستان‌نویسی ما نویسنده به خود می‌پردازد بدون کاربرد در مسیر داستان و از این جهت نیاز است که روح مدرن در داستان‌نویسی ما دمیده شود.

بهیان تصریح کرد: در اثار جویس کارهای بیوگرافیک وجود دارد،  اما نه برای لطف به خود و بزرگ کردن خود، بنابراین این که نویسنده از تمام مصالح در دسترس برای کار خود استفاده کند چیز غریبی نیست، اما نیاز به نگاهی درست دارد و  اینکه نویسنده از خود بیرون آمده و به عنوان یک دیگری به خود نگاه کند، این  نقد به نویسندگان ایرانی به خصوص زنان نویسنده وارد است که از خود بیرون نمی‌آیند؛ حال آنکه نویسنده باید از خود فاصله بگیرد و از  زیرذره بین دیدگاه منتقدانه حاکم بر داستان به خود بنگرد،  کاری که جویس انجام داد.

این مترجم گفت: داستان یک ابزار مدرن است که ما را به خودآگاهی و اشراف نسبت به نیروهای شر درون می‌رساند و شاید کمترین کمک نوشتن، شناخت بهتر خود است.

انتهای پیام 

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۸۱۶۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حمایت جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران از خیزش ضد صهیونیستی دانشجویان و اساتید آمریکا

جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران از خیزش ضد صهیونیستی دانشجویان و اساتید ایالات متحده آمریکا حمایت کرد.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران با صدور بیانیه‌ای از خیزش ضد صهیونیستی دانشجویان و اساتید ایالات متحده آمریکا حمایت کرد.

متن بیانیه به شرح زیر است:

به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان

﴿آن‌ها مى‌خواهند نورِ خدا را با دهان خود خاموش کنند؛ ولى خدا جز این نمى‌خواهد که نور خود را کامل کند، هر چندکافران ناخشنود باشند.﴾

جهان پس از واقعه هفتم اکتبر ۲۰۲۳، هیچگاه به مانند دوران قبل از آن نخواهد بود. مردم مجاهد و رنج کشیده فلسطین در عملیات طوفان الاقصی حیثیت رژیم ظالم و غاصب صهیونیستی را زیر پای خود له کردند و پس از آن با مقاومت جانانه خود آبروی نداشته اشغالگران قدس را به باد دادند و بار دیگر ثابت کردند رژیم صهیونیستی از خانه عنکبوت سست‌تر است.

سال‌های سال سلطه رسانه‌ای صهیونیسم بین الملل بر افکار و اذهان جهانیان به خصوص مردم ایالات متحده آمریکا، این امکان را به آن‌ها داده بود که ذات واقعی خود که چیزی جز خونریزی و خون خواری نیست پشت نقاب پنهان کنند و با استعمال کلید واژه هولوکاست در تلاش باشند تا خود را جای مظلوم جا بزنند. در حالیکه چشم حقیقت بین تاریخ در طول عمر کوتاه این رژیم، شاهد انواع جنایت از سوی آنان بوده است. از ترور و وحشت افکنی گرفته تا نسل کشی و تجاوز.

جهان دیگر جهان سابق نیست و خون پاک مردم قهرمان غزه پرده تزویر را از چهره این کریه منظران کنار زد و هر دروغی که غاصبان صهیونیست خواستند به مردم حقنه کنند با واکنش حقیقت جویان و آزادگان جهان مواجه شد، گویا دیگر سلاح جادویی رسانه کار نمیکند و ساحران دیگر نمیتوانند از ریسمان‌های خود در برابر موسی نبی که معجزه می‌کند استفاده کنند. به راستی، این موج درهم شکننده‌ی فرعونیان، پیامد همان ید بیضای پیر فرزانه‌ی ما در ۲۲ بهمن ۵۷ است که تشعشع نورش جهانی را از ظلمت و قهقرا نجات داد و نوید آمدن نسیمی از فتح و آزادسازی اندیشه‌ها در سراسر عالم را جهت قیامی همگانی علیه ریشه‌کنی ظلم و جور را می‌دهد.

رفتار دوگانه سازمان‌ها و نهاد‌های بین المللی در فجایع اخیر بر جهانیان ثابت کرد که برابری انسان‌ها شعاری بیش نیست و یک رژیم حق دارد ملت مظلومی را شبانه روز بمباران کند و حمام خون به راه بیندازد، به بیمارستان‌ها که به عنوان پناهگاه استفاده میشوند تعرض کند و به مردم دست اندازی کند بدون اینکه مجازاتی بین المللی شامل حالش شود.

در این میان، اما دانشجویان و اساتید و مردم حقیقت جوی آمریکایی نشان دادند که تفکر آنان با اندیشه خونخوار و کودک کش سیاستمداران خبیثشان یکسان نیست و یار و یاور ستمدیدگان خواهند بود تا آنجایی که حتی دستگیری توسط ماموران امنیتی را به جان بخرند. 

شما دانشجویان و اساتید آزاده و عدالت طلب آمریکایی که انسانیت را فریاد می‌زنید و همنوا با منادیان آرمان فلسطین مظلوم شده اید، در حالیکه زخم تازیانه‌های سرکوب، دستگیری و اخراج از دانشگاه را بر تن خود دارید، شما مایه افتخار بشریت هستید. حرکت انسانی شما، نیروی سرکوب نظام سلطه را وادار به واکنش‌های وحشیانه‌ای کرد که خلاف شان شما عزیزان است و با این اقدام بار دیگر پوچ بودن شعار‌هایی همچون آزادی بیان و حقوق بشر که خود از مدعیان اصلی آن است را نشان داد.

ما دانشجویان و اساتید در جمهوری اسلامی ایران، مراتب حمایت و همدردی خود را با شما انسان‌های پاک و غیور اعلام میداریم و این حرکت عظیم و پرشور را ارج می‌نهیم و از هیچ اقدامی که کمک کننده به این موج ضد ظلم باشد دریغ نخواهیم نمود.