چالش‌های پیاده‌سازی شهر هوشمند برای سلامت شهروندان
تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۵۰۹۶۱۲
ایسنا/قزوین توسعه مداوم شهرنشینی و رشد شهرها، مواجهه با بحران‌های جدید زیست‌محیطی و انسانی همچون تغییرات اقلیمی، آلودگی هوا، بحران کمبود آب و بیماری‌های فراگیر جهانی، روز به روز بر پیچیدگی روابط در لایه‌های مختلف شهر افزوده و مدیریت شهرها را مشکل‌تر می‌سازد. بنابراین پایداری شهرهای آینده نیازمند شیوه‌های مدیریت شهری نوین به جای روش‌های سنتی رایج خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش ایسنا، بهره‌گیری از ایده شهر هوشمند با مدیریت یکپارچه و منسجم شهر می‌تواند راهکار کلیدی جهت رفع بسیاری از مشکلات شهرهای امروز و آینده باشد. از سوی دیگر، همه‌گیری کرونا و مشکلات آن در تمامی جهان، افزایش پیامدهای منفی مخاطرات زیست محیطی بر سلامت، تشدید نابرابریهای بهداشتی و درمانی در سال‌های اخیر نشان داد که موضوع سلامت می‌بایست مهمتر تلقی شود و یکی از ارکان اصلی برنامه‌ریزی برای شهرهای آینده باشد.
در این راستا پیاده‌سازی شهر هوشمند می‌تواند سلامتی و بهزیستی شهروندان را بهبود بخشد و گامی به سوی برابری سلامت باشد. برای تحقق این امر، نیاز به زیرساختهای مناسب بهداشت و درمان از جمله کلان داده‌های الکترونیکی در تمامی کشورهاست. اما مشکلات بسیاری در این زمینه وجود دارد که این راه را در کشور، ناهموار ساخته است.
ایسنا در رابطه با این چالش و نحوه برون رفت از آن با مریم رضایی قلعه، پژوهشگر و متخصص حوزه منظرشهری و سلامت محیطی گفتگو کرده است. رضایی پیش از این موفق به کسب جوایز ملی همچون رتبه نخست دومین جشنواره بین‌المللی تألیفات برتر علمی «جایزه ویژه خیام» و جایزه بهترین محقق و بهترین کتاب در جشنواره ویژه «پروفسور حسابی» شده است.
شهر هوشمند چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
مفهوم شهر هوشمند بسیار سریع در سراسر جهان در حال توسعه است، زیرا یک مفهوم کل‌نگر است که هدف اصلی آن مقابله با چالش‌های معاصر و بهره‌برداری از فرصت‌های جدید به وجود آمده توسط پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. شهر هوشمند، شهری است که از این فناوری‌ها برای افزایش کارایی عملی، اشتراک‌گذاری اطلاعات با مردم و همچنین بهبود کیفیت خدمات دولتی و رفاه شهروندان استفاده می‌کند تا به مدیریت یکپارچه و منسجم خدمات و زیرساختهای شهری دست یابد.
از اهداف مهم شهر هوشمند، اتصال مردم به فناوری، افزایش کارایی زیرساختهای شهر، ساده‌سازی عملیات شهر، بهبود سلامت و ایمنی عمومی و نظارت بر شرایط محیطی و اجتماعی زندگی شهری در همه جاست. بدین ترتیب تولید و تجمیع داده‌های متنوع شهر تحلیل‌های چند جانبه آن، تصمیم سازی را برای برنامه‌ریزان شهری آسانتر کرده و از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری می‌کند.
شهرهای مختلف در جهان، قابلیت یکسانی برای پیاده سازی ایده شهر هوشمند ندارند. زیرا شرایط مالی و بودجه، همراهی مقامات سیاسی، زیرساختهای فنی موجود این شهرها مشابه یکدیگر نیست. برای پیاده کردن این ایده در شهرهای کشورمان تقریباً با چالش‌های عمده‌ای روبه‌رو هستیم. برای تحقق شهرهای هوشمند نیاز به زیرساختهای مناسب در تمامی بخش‌ها خصوصاً در حوزه سلامت وجود دارد. هزینه‌های هنگفت ایجاد، نگهداری و توسعه پایگاه‌های اطلاعاتی داده‌های سلامت یکپارچه و مشکلات صیانت از حریم و اطلاعات پزشکی و شخصی افراد و کمبود نیروی متخصص در این زمینه از چالش عمده شهرهای سالم و هوشمند در ایران به شمار می‌روند.
چه ارتباطی میان داده‌های مکانی و شهر هوشمند وجود دارد؟
برای پاسخ به این سؤال، ابتدا بایست تعریف مختصری از داده‌های مکانی ارائه نمود. داده مکانی، بیان‌کننده موقعیت جغرافیایی یک عارضه طبیعی یا مصنوعی بر روی زمین است. موقعیت جغرافیایی داده می‌تواند به صورت طول و عرض جغرافیایی یا آدرس و کدپستی باشد. داده‌های مکانی موجب درک بهتر الگوهای مکانی و ارتباط آن‌ها می‌شود و قابل نمایش در نقشه‌ها هستند. با استفاده از این داده‌ها می‌توان گونه‌های بسیاری از اطلاعات را با یکدیگر مقایسه کرد. از داده‌های انسانی مثل جمعیت، درآمد، سطح تحصیلات و وضعیت بهداشتی گرفته تا داده‌های شهری و زیست محیطی همچون مکان راه‌های انتقال آب و برق، وکاربریهای گوناگون در سطح شهر را در بر می‌گیرند.
مفهوم شهر هوشمند مبتنی بر استفاده از داده‌های مکانی مربوط به محیط ساخته شده شهری، محیط طبیعی و خدمات شهری است. زیرا شهر هوشمند به دنبال جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، اشتراک‌گذاری و تجسم داده‌های مربوط به زیرساخت‌ها و خدمات شهری است و داده‌های مکانی با ساخت مدل بزرگ مقیاس شهر هوشمند و به تصویر کشیدن و مدیریت اطلاعات می‌توانند به پیاده سازی موفقیت آمیز شهر هوشمند کمک شایانی نمایند. بنابراین شهر هوشمند از داده‌های مکانی برای افزایش درک سیستم‌های پیچیده شهری و بهبود کارایی و امنیت این سیستم‌ها استفاده می‌کند.
داده‌های مکانی شهر هوشمند چه تاثیری می‌تواند بر سلامت محیطی داشته باشد؟
در شهر هوشمند، داده‌های سلامت مثل تعداد بیماران به یک داده مکانی متصل می‌شود. مثلاً مکان زندگی یا محل بستری بیمار بر روی نقشه شهر مشخص می‌شود. به طور کلی داده‌های مکانی حوزه سلامت در شهر هوشمند عموماً به دو دسته نقشه بیماریها و نقشه خدمات سلامت تقسیم می‌شود. نقشه بیماریها همچون تعداد و پراکندگی بیماریها در زمان و مکان و نقشه خدمات سلامت همچون جانمایی مراکز بهداشتی و درمانی مثل خانه‌های بهداست، درمانگاه‌ها و بیمارستان‌هاست.
این داده‌های مکانی در شهر هوشمند می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سطح سلامت شهروندان اثرگذار باشد و برنامه‌ریزی، پایش و ارزیابی برنامه‌های سلامت را هدایت کند. بدین معنا که متولیان بهداشت و درمان با کمک این اطلاعات، سیاست‌های مستقیمی برای بهبود وضعیت بیماران و خدمات بهداشتی اعمال می‌کنند و از سوی دیگر متولیان شهری با توجه به این داده‌ها در کنار دیگر اطلاعات و زیرساختهای شهری، عوامل تاثیرگذار غیرمستقیم بر سلامت را مدیریت می‌کند.
به دلیل افزایش بیماری‌های مزمن مانند سرطان، دیابت و اختلالات قلبی عروقی و بیماری‌های همه‌گیر همچون کرونا در سال‌های اخیر، تبدیل داده‌های سلامت به داده‌های مکانی و مدیریت آن در شهر هوشمند، اهمیت فراوانی یافته است. بنابراین جانمایی مبتلایان این بیماریها و مشکلات بهداشتی بر روی نقشه به صورت داده مکانی می‌تواند به متخصصان بهداشت و درمان و حتی دیگر رشته‌ها کمک به سزایی نماید. برای نمونه با شناسایی مناطق پرخطر که ساکنان آن بیشتر تحت تأثیر یک بیماری قرار گرفته‌اند، می‌توان با علت جویی، راهکارهای پیشگیرانه‌ای برای آن یافت. در واقع در شهرهای آینده برای بهبود وضعیت سلامت محیطی بایستی ابتدا به دنبال شناسایی مناطق جمعیتی آسیب پذیر از نظر سلامت بود، تا با بررسی ویژگی‌های این جمعیت همچون سن، جنس، سابقه بیماری، شرایط اقتصادی و تحصیلی و حتی محل زندگی‌شان در کنار موضوع سلامت، بتوان راهکارهای متناسب با ایشان را یافت. زیرا وضعیت سلامت هر جامعه‌ای علاوه بر مراقبت‌های بهداشتی به موارد دیگری همچون ویژگی‌های فردی و محیطی فرد نیز باز می‌گردد که در مناطق مختلف شهر متفاوت است.
به عنوان مثال در یک بخش از شهر، فضای سبز در دسترس‌تر و بیشتری وجود دارد و این عامل امکان ورزش و تحرک برای افراد خصوصاً سالمندان را بیشتر می‌کند که احتمال ابتلا به اغلب بیماریها را در ساکنان کاهش می‌دهد و یا در بخشی دیگر از شهر به دلیل نزدیکی به مناطق صنعتی و یا مراکز تجاری میزان آلودگی هوا بیشتر بوده و احتمالاً ساکنان آن بیشتر به بیماری‌های تنفسی و قلبی مبتلا می‌شوند. بنابراین شهر هوشمند با روی هم قرار دادن لایه‌های مختلف اطلاعات (زیرساخت‌ها و خدمات شهری) به صورت مکانی در سامانه‌های دیجیتال، امکان تجزیه و تحلیل دقیق از عوامل مؤثر بر سلامت در نقاط مختلف شهر را مهیا می‌سازد. بدین طریق، رصد وضعیت بیماران نه تنها به صورت منفرد بلکه در سطح شهر در کنار عوامل متعدد دیگر، با سرعت و دقت بالا انجام می‌شود و نابرابریهای موجود شناسایی و برطرف خواهد شد.
فواید داده‌های مکانی سلامت به عنوان یکی از زیرساختهای شهر هوشمند در مدیریت شهری چیست؟
اصلی‌ترین هدف در این رابطه، تسهیل سیاستگذاری، پایش و ارزشیابی برنامه‌های بهبود سلامت با استفاده از توزیع مکانی داده‌های بهداشتی در کنار زیرساختهای موجود شهر است. در این راستا، این داده‌ها فواید بسیار متعددی دارند که می‌توان به پیگیری روند شیوع و انتشار بیماریها و کنترل به موقع آن‌ها، تعیین مکان‌های بحرانی برای مدیریت بحران، ارزیابی خطرات زیست محیطی بر سلامت و تعیین گروه‌ها و افراد آسیب پذیرتر جهت توزیع مکانی عادلانه منابع و زیرساخت‌ها و اقدامات پیشگیری، یافتن ارتباط بین عوامل محیطی و بروز یا تشدید بیماریها، تحلیل دسترسی به مراقبت‌های سلامتی، پیش‌بینی مشکلات بهداشتی با مدلسازی‌ها، مکان یابی هدفمند تسهیلات و مراکز ارائه خدمات پزشکی اشاره کرد.
چالش‌های اصلی دسترسی به داده‌های مکانی سلامت در کشور ما چیست؟
با توجه به توضیحاتی که گفته شد، داده‌های مکانی سلامت به عنوان منبعی قدرتمند در شهر هوشمند جهت تحلیل‌های ارزشمند و کاهش اتلاف زمان و هزینه در حوزه پزشکی و همچنین برنامه ریزی شهری به حساب می‌آیند. اما برای دستیابی به این مهم در کشور ما چالش‌هایی وجود دارد. زیرا از یک سو حجم، سرعت و تنوع اطلاعات سلامت همچون پذیرش بیمارستانی، مراجعه به اورژانس و پایگاه‌های بهداشت، نسخه‌های پزشکان و ثبت مرگ و میر بسیار زیاد است. از سوی دیگر هر یک از این اطلاعات در پایگاه‌های داده‌ای جداگانه با ویژگی‌های متفاوت، ضبط می‌شود که جمع آوری و تحلیل این کلان داده‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد.
نکته مهم آنکه متأسفانه تقریباً هیچ یک از این داده‌ها به یک مکان خاص در شهر متصل نیست. یعنی اغلب این داده‌ها که مربوط به افراد بیمار و یا تحت مراقبت است، بدون درج آدرس دقیق ثبت شده‌اند. در اکثر موارد نهایتاً محل استان، شهرستان و یا حداکثر شهر افراد قابل تشخیص است، ولی آدرس دقیق و یا محله ایشان تعیین نشده است. حتی اندک داده‌هایی نیز که به همراه آدرس کامل می‌باشند به دلیل نداشتن دسته بندی مشخص و تعداد بیشمارشان قابل پایش و مکان یابی روی نقشه نیستند. به همین دلیل نقشه توزیع مکانی داده‌های سلامت در حد استان قابل انجام بوده و می‌توان نهایتاً مقایسه‌ای بین شهرها یا شهرستان‌ها داشت.
بنابراین پیاده‌سازی شهر هوشمند جهت بهبود سلامت شهروندان با مشکلات جدی روبه‌روست که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نبود داده‌های مکانی سلامت در مقیاس محله‌ای است و باعث شده که نتوان نقاط پرخطر شهر را شناسایی و محلات و مناطق مختلف را با هم مقایسه کرد. در صورتیکه اگر این اطلاعات در دسترس باشد، ارتباط آن با دیگر اطلاعات جمعیتی، زیست محیطی هر منطقه شهر در نظر گرفته می‌شود که نتایج مفیدی برای برقراری عدالت سلامت در میان جمعیت‌های مناطق ایجاد می‌کند.
چه راه حل‌هایی برای بهبود وضعیت داده‌های مکانی سلامت در ایران وجود دارد؟
از دلایلی که اطلاعات محل زندگی بیماران و یا فوتیها، به صورت صحیح و طبقه‌بندی شده ثبت نمی‌شود، می‌توان به اتلاف زمان، کم اهمیت شمردن و عدم تعیین جزئیات آدرس در سامانه‌های مختلف، اشاره نمود. یکی از راه حلهای مناسب برای رفع این مشکلات، ثبت کدپستی به جای آدرس است که آسانتر و سریع‌تر می‌توان از بیمار یا همراه او دریافت کرد و هم دقیقتر و سریع‌تر می‌تواند روی نقشه شهر قرار گیرد. یعنی همانطور که اکنون برای انجام هرگونه خدمات بهداشت و درمان به کدملی فرد نیاز است، بایست کدپستی نیز همزمان ثبت گردد. یا کدپستی در ارتباط با کدملی هر فرد قرار گیرد که به محض ثبت هرگونه اطلاعات در سیستم سلامت، کدپستی افراد به راحتی قابل استخراج باشد.
کدپستی در کشور ما از ارزش فوق‌العاده‌ای برخوردار است که به جز موارد پستی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. زیرا در ایران هر مکان اعم از واحد مسکونی، تجاری دارای یک کد است. در صورتیکه در برخی از کشورهای توسعه یافته در دنیا با چنین دقتی کدپستی تعریف نشده و به هر محله و یا بخش بزرگتری از شهر یک کد اختصاص داده‌اند نه برای هر واحد در یک ساختمان. بنابراین باید ازین فرصت مهم استفاده کرد و با ثبت این کد به همراه داده‌های سلامت، این داده‌های غیرمکانی را به داده‌های مکانی تبدیل کرد. بدین ترتیب با بهبود سیستم ثبت بیماریها و وقایع بهداشتی و با استفاده از توزیع مکان جغرافیایی بیماران بر روی نقشه شهر، راه برای تصمیم گیری‌های هدفمند و هوشمندانه‌ای باز می‌شود که در بالابردن سطح سلامت افراد و برقراری عدالت سلامت بسیار مؤثر خواهد بود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اجتماعی قزوين شهر هوشمند زیرساخت های شهر بهداشت و درمان داده های سلامت شهر هوشمند داده ها زیرساخت ها توزیع مکان پیاده سازی زیست محیطی بیماری ها بر سلامت روی نقشه بر روی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۵۰۹۶۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتخاب شورای شهر محمدیه به‌عنوان شورای برتر استان قزوین
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین از قزوین؛ حسن فرخ، رییس شورای اسلامی شهر محمدیه با اعلام اینکه همدلی و انسجام در شهر محمدیه دستاورد های مهمی به ارمغان داشته است، تصریح کرد: براساس اعلام استانداری قزوین، شورای اسلامی شهر محمدیه علاوه بر کسب عنوان برتر در این استان، به عنوان برگزیده شهرستان‌های البرز نیز دست یافت.
وی با بیان اینکه مدیریت شهری در کنار فعالیت های عمرانی ، خدماتی و فرهنگی توجه ویژه به امور اجتماعی و رفاهی شهر و شهروندان داشته است افزود: متاسفانه در بخش حمل و نقل کاستی های از قبل وجود داشت و همین موضوع باعث ایجاد نارضایتی عموم مردم در این حوزه شده بود.
فرخ یاد آورشد: با نگاه خوب و دلسوزانه شهردار محمدیه به حوزه حمل و نقل خوشبختانه این بخش را در راستای ایجاد آسایش و رفاه حال شهروندان در الویت اصلی قرار داد و با یک برنامه ریزی دقیق و انتخاب مدیر با تجربه گام های موثری در جهت رضایتمندی شهروندان برداشته شد که گام اول رایگان کردن ناوگان اتوبوسرانی بود که مورد استقبال بی نظیر مردم قرار گرفت که خوشبختانه همین موضوع نقش بسزایی در انتخاب شورای برتر استان داشت.
وی همدلی و همبستگی بین اعضای مدیریت شهری را از عوامل مهم کسب این عنوان‌ها برشمرد و افزود: پاسخگویی و شفاف‌سازی عملکرد در حوزه مدیریت شهری وظیفه هر یک از اعضای شورای اسلامی شهر است.
رییس شورای اسلامی شهر محمدیه به تلاش اعضای شورای اسلامی در دوره ششم اشاره کرد و گفت: برگزاری بیش از یکصد و نود جلسه و حضور منسجم اعضای شورا در جلسات جهت حل مشکلات شهروندان طی این دوره از شورای اسلامی شهر در محمدیه بی نظیر بوده که ثبت شده است.
46
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901713
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان