چرا «غلط ننویسیم» هم غلط شد؟!
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۵۷۴۲۵۴
انکار نباید کرد که سال‌هاست بسیاری از عوام و خواص، ابوالحسن نجفی را بیشتر با «غلط ننویسیم» می‌شناسند؛ اما به‌نظر می‌رسد شهرت کتاب این زبان‌شناس فقید حالا دامن نویسنده‌اش را نیز گرفته و موجب غلط گفتنِ نام او شده است!
به گزارش ایران اکونومیست، شاید اغراق‌آمیز نباشد اگر بگوییم غلط‌نویسی و در واقع غلط ننوشتن، بیش از هر کس با نام ابوالحسن نجفی پیوند خورده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کتابی که هرچند در همۀ این سال‌ها یادآور نام ابوالحسن نجفی بوده است، چندی پیش نامی ناآشنا را به خود دید. ماجرا این‌طور روایت شده است که رییس دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران، در مراسم معارفۀ حمیرا زمردی، به‌عنوان مدیر جدید موسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، از شخص دیگری به‌عنوان نویسندۀ غلط ننویسیم یاد کرده است.
فرهاد قربان‌زاده، فرهنگ‌نویس و ویراستار در روایت این ماجرا (در توییتی) نوشته است: «... رییس دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران، از دکتر سعید نجفی‌اسداللهی، از مؤلفان مؤسسۀ لغت‌نامه، برای تألیف کتاب غلط ننویسیم تشکر کرده‌اند و فرموده‌اند ما ادبیاتی‌ها از این کتاب بسیار استفاده می‌کنیم!
پانوشت: مؤلف غلط ننویسیم ابوالحسن نجفی است.»
این اتفاق، واکنش‌های دیگری را هم ازجمله از جانب معاون گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی که خود استاد دانشگاه است، در پی داشت که به نقد این اتفاق و ابراز تعجب خود پرداختند.
نجفی البته «غلط ننویسیم» را به گفتۀ خودش (در آغاز این کتاب) برای عامۀ خوانندگان نوشته بود و نه فقط «ادبیاتی‌ها»؛ شماری که به‌نظر می‌رسد تا امروز، پس از گذشت حدود هفت سال از درگذشت او، هنوز نامش را با این کتاب زنده نگه داشته‌اند. برخی از این افراد نیز البته از پژوهشگران و نگارندگان تخصصی حوزۀ زبان و ادبیات فارسی بوده‌اند که دربارۀ غلط ننویسیمِ او گفته‌اند یا نوشته‌اند.
فرهاد قربان‌زاده در بخشی از مقالۀ نقد و بررسی غلط ننویسیم (درست و غلط در زبان از دیدگاه زبان‌شناسی، ویراست دوم، کتاب بهار، ص ۲۳۳-۲۳۴.) نوشته است: «این کتاب که جامع و ناسخ آثار پیشین است، بر تمامی آثار مرتبط پس از خود تاثیری عمیق گذاشت. گزافه نیست اگر فن ویرایش زبانی فارسی را به دو دورۀ پیش از غلط ننویسیم و پس از غلط ننویسیم تقسیم کنیم. اغلب ادیبان آن را بسیار پسندیدند و دیدگاه‌های موجود در آن را الگوی خود در نوشتن قرار دادند. از دهۀ هفتاد به بعد، توجه روزافزون به ویرایش نام غلط ننویسیم را بیشتر بر سر زبان‌ها انداخت و در دهۀ نود، با گسترش رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، بسیاری از ویراستاران مندرجات آن را در فضای مجازی هم‌رسانی کردند و موجب شهرت بیشتر کتاب شدند.»
این ویراستار در همین پژوهش بر این باور است که تاثیر شگفت‌انگیز غلط ننویسیم بر بسیاری از ویراستاران ایرانی موجب شده است آن را «کتاب بالینی» خود بدانند و نوشته است: «شمار زیادی از نویسندگان و مترجمان و ویراستاران نیز، که برای تشخیص معیار و نامعیار یا به اصطلاح «درست و غلط» منبعی جز غلط ننویسیم در اختیار نداشته‌اند، دیدگاه‌های مندرج در آن را الگوی خود در نگارش و ترجمه و ویرایش قرار داده‌اند.»
مقالۀ نقد و بررسی غلط ننویسیم نیز گواه این است که برپایۀ این کتاب انبوهی کتاب و مقاله و پایان‌نامه در زمینه ویرایش زبانی تالیف شده‌است. قربان‌زاده در پژوهش یادشده دراین‌باره توضیح داده است: «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در «برنامۀ درسی دورۀ کارشناسی ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، گرایش ویرایش و نگارش» (مصوبۀ هشتصدوپنجاه‌وپنجمین جلسۀ شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی در تاریخ ۱۶/۶/۹۳، ص ۳۴) برای درس قواعد نگارش، غلط ننویسیم را یکی از منابع اصلی قرار داده است و استادان و مدرسان نیز در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها مطالب آن را تدریس می‌کنند.»
محمدرضا ترکی، استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی نیز در مقالۀ در حاشیۀ غلط ننویسیم (نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی (تهران)، پاییز ۱۳۸۷، دوره ۵۹، شمارۀ ۱۸۷، از صفحۀ ۵۵ تا صفحۀ ۶۸.) در توصیف این کتاب نوشته است: «کتاب ارزشمند غلط ننویسیم از زمان انتشار تا کنون، مورد توجه اهل فضل و به‌ویژه اصحاب ویرایش قرار گرفته و تا به حال، ضمن چاپ‌های متعدد، نسخه‌های پرشماری - در حدود ده‌ها هزار نسخه - از آن به فروش رسیده است. غلط ننویسیم، از همان آغاز با نقدهای متعددی رو به رو شد و شماری از زبان‌شناسان و ادیبان روزگار بر آن حاشیه و تعلیقه نوشتند. این کتاب، اینک با گذشت نزدیک به دو دهه از انتشار آن، همچنان یک اثر بالینی برای ویراستاران و نویسندگان به شمار می‌آید. غلط ننویسیم، کمابیش یک متن آموزشی نیز محسوب می‌شود و کم نیستند استادانی که آن را به عنوان یک درسی به شاگردان خویش معرفی می‌کنند.»
با این همه شاید در عین اختصار، شیواترین توصیف را دربارۀ غلط ننویسیم بتوان در قلم نویسنده‌اش خواند: «این کتاب راهنمایی است برای مترجمان و معلمان زبان و محصلان و ویراستاران و به‌طور کلی همۀ کسانی که برای نوشتن قلم به‌دست می‌گیرند یا، اگر هم اهل نوشتن نباشند، به حفظ و سلامت زبان فارسی، عنصر اصلی وحدت و قومیت ما، مهر می‌ورزند.» (نجفی، ابوالحسن، غلط ننویسیم، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۴۰۰، پیشگفتار)
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: غلط ننویسیم ، ابوالحسن نجفی ، فرهاد قربان‌زاده ، محمدرضا ترکی ، جعفرشجاع کیهانی ، سایه اقتصادی‌نیا ، عبدالرضا سیف
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: غلط ننویسیم ابوالحسن نجفی محمدرضا ترکی سایه اقتصادی نیا عبدالرضا سیف زبان و ادبیات فارسی ابوالحسن نجفی غلط ننویسیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۵۷۴۲۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عاشق شعر عالمگیر ایران هستم/ بهترین سوغاتی از نمایشگاه کتاب تهران
طالب آذرخش گفت: عاشق شعر عالمگیر ایران هستم و همچنین ادبیات معاصر فارسی را نیز دوست دارم. من از نمایشگاه کتاب تهران بازدید کرده و کتاب‌های شعر شاعران معاصر ایرانی را برای دوستانم سوغاتی بردم.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، طالب آذرخش شاعر ملی تاجیکستان (با تخلص آذرخش) و سردبیر نشریه «پیام سغد» است. تاکنون به قلم او کتاب‌های بسیاری به خط سیریلیک در تاجیکستان منتشر شده است. اثری هم به نام «دیوان عشق» به خط فارسی و سیریلیک دارد که گلچینی از آن توسط انتشارات خردگان در تهران با عنوان «چشم، جانم، چشم...» منتشر شده است.
او بسیار تاکید دارد که آثارش به خط سیریلیک و فارسی منتشر شوند تا کسانی که در تاجیکستان با خط فارسی آشنایی ندارند با آن آشنا شوند و فرصتی برای مقایسه پیدا کنند. همچنین برخی اشعارش نیز در چند نشریه در تهران منتشر شده است. در چندین کنگره و همایش در تهران، تبریز، اصفهان و شیراز شرکت کرده و به قول خودش این «شهرهای عزیز» را دوست داشته است.
طالب آذرخش سابقه حضور در محافل ادبی بسیاری در ایران را دارد و کتاب شعر را بهترین سوغات از ایران می‌داند. آذرخش درباره سابقه حضورش در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: خوشبختانه تجربه حضور در نمایشگاه کتاب تهران را دارم که برایم بسیار جالب بود. همچنین در چندین محفل فرهنگی از جمله محفل جشنواره فضولی نیز شرکت داشته‌ام.
وی افزود: نمایشگاه کتاب تهران یک بازار بزرگ کتاب است. یکباری که حضور داشتم از صبح تا عصر نتوانستیم حتی نصف نمایشگاه را هم ببینیم. من از حضور در این نمایشگاه که به عنوان یک فروشگاه بزرگ کتاب به نظر می‌رسد بسیار شاد و مسرور شدم. کتاب‌های جالبی در این نمایشگاه دیدم.
آذرخش ادامه داد: در نمایشگاه کتاب تهران، کتاب‌های ادبیات کلاسیک را که سال‌ها آرزوی دست‌یابی و مطالعه‌شان را داشتم پیدا کردم. با ناشران گوناگونی که آثار شعرای بزرگ مثل حافظ، سعدی، فردوسی و ... را منتشر کرده‌اند، گفتگو کردم. وقتی هم که به تاجیکستان بازگشتم کتاب‌های جیبی این شاعران را به عنوان سوغات برای دوستانم آوردم.
این شاعر فارسی‌سرا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که به ادبیات معاصر ایران بسیار علاقه‌مند است، گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، محل آشنایی من با آثار معاصر ادبیات ایران بود. من عاشق شعر و خصوصا شعر عالمگیر ایران هستم. با شعر معاصر ایران هم آشنایی دارم. آثار شاعرانی همچون شهریار، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، نادر نادرپور، هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه)، شاملو و ... در تاجیکستان شناخته شده است. از اینکه در نمایشگاه کتاب تهران بدون واسطه و به راحتی به این کتاب‌ها دسترسی داشتم موجب خشنودی‌ام بود.
آذرخش همچنین با اشاره به این نکته که گویش تاجیکستانی‌ها و ایرانی‌ها باهم تفاوتی ندارد، ادامه داد: ما یک زبان داریم. شعر معاصر ایران و شعر معاصر تاجیکستان یک زبان دارد که همان زبان رودکی، خیام و حکیم فردوسی است. ما همان چیزی را که شما می‌خوانید، می‌خوانیم. البته در حوزه شعر معاصر ایران شعر‌هایی هم هست که به لهجه تهرانی یا شیوه‌های متفاوت است. اما همه اینها به زبان فردوسی و حافظ است. ما امروز شعری که در شاهنامه می‌خوانیم در شعر معاصر تاجیک هم می‌بینیم.
وی اضافه کرد: وقتی از ادبیات ایران حرف می‌زنیم، تفاوتی بین ایران و تاجیکستان نمی‌بینیم. فقط یک ادبیات فارسی در میان است. حتی ادبیات معاصر ایران هم در تاجیکستان شناخته شده است. بسیاری از آثار رمان‌نویسان معاصر در تاجیکستان منتشر شده است. اما در تاجیکستان شاعران ایرانی بیشتر مورد اقبال عموم قرار گرفته‌اند. من در اخبار دیده بودم که یکی از کتاب‌های فاضل نظری در یک فروشگاه در تهران، فروش چند هزار جلدی داشته است. این کتاب در تاجیکستان هم به زبان سیریلیک برگردانده شده است و غزل‌های او علاقمندان خاص خودش را دارد. من سردبیر مجله «پیام سغد» در تاجیکستان هستم. ما در هر شماره از مجله شعری از هم‌زبانان ایرانی یا افغانستانی را چاپ می‌کنیم. من تاکید می‌کنم که شعر هم‌زبان خود را منتشر می‌کنیم نه شعر ادبیات ایران یا افغانستان را.
آذرخش در بخش دیگری از این گفتگو به نقش نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بهبود دیپلماسی فرهنگی میان دو کشور ایران و تاجیکستان اشاره کرد و ادامه داد: خیلی خوب می‌شد اگر نمایشگاهی مانند نمایشگاه کتاب تهران در کشورهای فارسی‌زبان یعنی افغانستان و تاجیکستان هم می‌داشتیم. چون در افغانستان و تاجیکستان نمایشگاه‌های صنعتی و اقتصادی مشترک و غیرمشترک بسیاری برگزار می‌شود، اما نمایشگاه کتاب نداریم. نکته دیگر این است که خیلی خوب می‌شد اگر در نمایشگاه کتاب تهران مکان معینی وجود داشت تا خوانندگان با ادیبان، نویسندگان و ناشران گفتگو و دیدار داشته باشند. من خیلی علاقه‌مندم که آثار شاعران تاجیکستانی در نمایشگاه کتاب تهران معرفی شود و در معرض دید و خرید عموم قرار گیرد. ما می‌توانیم کتاب‌هایی منتشر کنیم که یک طرف آن خط فارسی و طرف دیگر آن خط سیریلیک باشد. این موضوع به آموزش زبان فارسی کمک خواهد کرد، چون تاجیکستانی‌ها حتما باید خط فارسی را یاد بگیرند. آشنایی با خط فارسی باعث می‌شود که از گذشته خود آگاه شوند و آینده خود را ببینند. البته اگر خوانندگان ایرانی هم با خط سیریلیک آشنا شوند خیلی خوب می‌شود.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که «چرا با وجود پیوند‌های فرهنگی و زبان مشترک میان ایران و تاجیکستان، ارتباطات فرهنگی محدودی میان دو کشور وجود دارد؟» گفت: فکر می‌کنم سرحدات و مرز‌های جغرافیایی دلیل این موضوع باشد. اخیرا قابلیتی ایجاد شد و در فضای مجازی صفحاتی پدید آمد که خوانندگان، ادیبان و شاعران ایرانی و تاجیکی با یکدیگر در تعامل باشند و مثلا یک شاعر تاجیکستانی بتواند با خواننده ایرانی طرف گفتگو قرار گیرد. چون تاجیکستانی‌ها هم به زبان فارسی سخن می‌گویند. فقط لازم است که با زبان فارسی آشنایی داشته باشند تا بتوانند از آثار شاعران ایرانی استفاده کنند. اگر رفت‌وآمد این محافل ادبی بیشتر شود شاهد نتایج بهتری هم خواهیم بود. همچنین ارسال کتاب‌های تاجیکستانی به ایران و بالعکس می‌تواند عامل مهمی برای تقویت این پیوند‌ها باشد.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»