به نقل از «عصر ایران»

وقوع ۲ سیل مانسون تاریخی در تهران/شیطنت خلیج‌فارس در تقویت جسارت مانسونی

تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۱۲۰۴۲

یکی از محققان حوزه علوم پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی جوی با تاکید بر اینکه نفوذ جریان‌های مونسونی همواره در ایران بوده و موجب رگبار و سیلاب شده است، اعلام کرد این جریان در سال جاری با همراهی خلیج فارس و وجود ارتفاعات زاگرس تقویت و باعث شد تا دامنه بارش‌های مانسونی تا تهران کشیده شود و از سوی دیگر با ورود رطوبت از سوی خزر، شاهد بارش‌های در استان‌های شمالی کشور هستیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا، جریان موسمی هند (Indian Monsoon Current) یک جریان اقیانوسی فصلی است که در مناطق گرمسیری شمال اقیانوس هند وجود دارد. همه این جریان از خورشید آغاز می‌شود و تا سیل بر روی مناطقی در کره زمین از هند تا آفریقا و استرالیا ادامه می‌یابد.

پدیده مانسون در تابستان بر روی اقیانوس هند تشکیل می‌شود و طی آن، جریان هوای بلند شده از روی منطقه شبه‌قاره در محیطی کم، منبسط شده و تبدیل به رطوبت و باران می‌شود. منبع بزرگ گرما در مولکول‌های آب باعث می‌شود تا این چرخه منجر به وقوع پدیده "مانسون" و بارش‌های شدید شود. به دنبال این پدیده، کشورهای هندوستان و پاکستان بارش‌های شدیدی را تجربه می‌کنند و با رسیدن این جریان به ایران، گاه تا مناطق مرکزی کشور را متاثر می‌کند.

این پدیده در سال جاری به دلیل اثرات خلیج فارس و همچنین وجود ارتفاعات در ایران تقویت شد، از این رو شاهد وقوع بارش‌های مانسونی تا تهران و قم هستیم. البته تشدید این جریان تنها محدود به سال جاری و وقوع سیل در امامزاده داود تهران نمی‌شود؛ چرا که در ۶۸ سال گذشته، یعنی در ۵ مرداد ماه ۱۳۵۵ سیل، روستای امامزاده داود را فرا گرفت به گونه‌ای که در مدت یک ساعت، کل روستا دستخوش آسیب‌های زیادی از این سیل شد.

این تجربه یک بار دیگر در ۴ مردادماه سال ۱۳۶۶ تکرار شد و منطقه تجریش دستخوش آثار ناشی از سیل مانسونی شد و به گفته محقق حوزه علوم جوی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی، هر چند وجود رشته کوه‌های فراوان در کشور و همچنین خلیج فارس در تقویت این جریان موثر است، ولی نباید از اثرات تغییر اقلیم در تقویت مانسون غافل بود.

مونسون از هند تا تهران

دکتر پروین غفاریان، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در گفت‌وگو با ایسنا، مانسون را یک واژه عربی به نام "موسم" به معنای "فصل" دانست و گفت: جریان مانسون یک سامانه فصلی و مستقر در منطقه اقیانوس هند است که در فصل تابستان تقویت می‌شود و بارش‌های بسیار زیاد و سیل‌آسایی را در کشورهایی چون پاکستان و هند ایجاد می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه جنوب شرق ایران نیز در تابستان متاثر از این جریان است، اظهار کرد: این جریان به دلیل اختلاف دما ایجاد می‌شود. در تابستان به دلیل آنکه زمین تابش بیشتری از خورشید دریافت می‌کند، شبه‌قاره هند به شدت گرم می‌شود و این گرمایش، هوای کم فشار گسترده‌ای در شبه قاره هند را ایجاد می‌کند و این امر، حرکات صعودی شدیدی را به دنبال دارد.

غفاریان با بیان اینکه این حرکات صعودی در سطح زمین، همگرا و در سطوح فوقانی جو واگرا می‌شوند، اضافه کرد: در نهایت بر روی سطح اقیانوس هند یک سامانه پرفشاری ایجاد می‌شود و از آنجایی که جریان باد در این سامانه، جنوب غربی می‌شود، رطوبت عظیمی از سمت اقیانوس به سمت خشکی جریان می‌یابد و با برخورد با رشته‌کوه‌های هیمالیا، صعود هوا تشدید می‌شود و ناپایداری هوا به صورت بارش‌های رگباری شدید خود را نشان می‌دهد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی با تاکید بر اینکه جریان مانسون بیشتر کشورهای هند و پاکستان را درگیر می‌کند، یادآور شد: اما جنوب شرقی ایران هر ساله متاثر از مانسون است؛ از این رو شهرهای ساحلی جنوبی ایران چون "چابهار"، "کنارک"، "ایرانشهر"، نیک‌شهر" و "سراوان" بارش‌های مانسونی را تجربه می‌کنند.

وی خاطر نشان کرد: این جریانات ناپایدار مانسونی به دلیل جریانات صعودی هوا، تا استان فارس نیز کشیده می‌شود، به گونه‌ای که اگر در فصل تابستان با هواپیما به استان فارس سفر کنید، متوجه تکان‌های شدید هوا خواهید شد که این امر به دلیل ناپایداری‌های "هم‌رفتی" تاثیرات مانسون در ایران است.

شیطنت خلیج‌فارس در تقویت جسارت مانسونی

این محقق حوزه علوم جوی، در پاسخ به این سوال که چرا وقتی این جریانات از ایران دور است، ولی شهرهای ایران متاثر از مانسون می‌شوند، گفت: یکی از دلایل آن این است که این سامانه علاوه بر رطوبتی که از سمت هند به ایران می‌آورد، رطوبتی را نیز از سمت دریای عمان و خلیج فارس به ایران وارد می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه خلیج فارس نیز در تقویت جریان مانسونی موثر است، افزود: علاوه بر آن، وجود رشته‌کوه‌های زاگرس نیز زمینه‌ای را برای صعود رطوبت‌های منتقل شده از جریان مانسون ایجاد می‌کند به گونه‌ای که موجب می‌شود که بارش‌های رگباری را در استان‌هایی چون فارس و بخش‌هایی از مرکز ایران داشته باشیم.

غفاری در خصوص قوی‌تر شدن مانسون در سال جاری توضیح داد: امسال این جریان به سمت عرض‌های بالاتر جغرافیایی کشیده و مانسون قوی‌تر شده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تغییر اقلیم و خشکسالی‌های امسال موجب تقویت این جریان شده است، با تاکید بر اینکه نمی‌توان اعلام کرد که تقویت این جریان تنها به دلیل تغییر اقلیم است، اظهار کرد: یکی از خصوصیات تغییر اقلیم این است که الگوی بارش را به شدت تغییر می‌دهد که ما در ایران شاهد این تغییر الگو بارش هستیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی، ادامه داد: تغییر اقلیم، میانگین بارش‌های یک منطقه را به شدت دستخوش تغییر می‌کند، به این صورت که بارش‌ها را تبدیل به رگبار می‌کند؛ یعنی در یک مدت زمان کوتاه، بارش شدیدی رخ می‌دهد و از آنجایی که زمین در فصل خشک تحمل جذب زیادی از بارش را ندارد، به صورت سیلاب بر سطح زمین سرازیر می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه تغییر الگوی بارش نه تنها در ایران، بلکه در کل جهان می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد، گفت: یکی از دلایلی که ما با وجود خشکسالی، شاهد وقوع این بارش‌های رگباری هستیم، این است که در ایران رشته کوه‌های زیادی وجود دارد و این رشته‌کوه‌ها، بارش‌های "هم‌رفتی"‌ را تقویت می‌کنند. نمونه این بارش‌ها، بارندگی روز گذشته در امامزاده داود است.

غفاریان تاکید کرد: هر چه میزان رطوبت و سرعت قائم جو بیشتر باشد، ابرهای تشکیل شده، گسترش قائم بیشتری دارند، ضمن آنکه همراه با رگبار و رعد و برق هستند و بارش‌های آنها نیز سیل آسا خواهد بود.

این محقق حوزه علوم جوی با تاکید بر اینکه تغییر اقلیم در تقویت این جریان مانسونی موثر بوده است، گفت: گرم شدن زمین و امواج گرمایی ناشی از آن موجب شد که جریان کم‌فشار مانسون شبه قاره هند ایجاد شود.

اثرات دو جریان هوایی در کل کشور

عضو هیات علمی پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی با اشاره به بارش‌های اخیر در کشور، با بیان اینکه اثرات مانسون تا مرکز ایران، تهران و قم کشیده شده است، اضافه کرد: بارش‌هایی که در سواحل شمالی کشور رخ داده است، شرایط خاص خود را دارند و ناشی از سامانه‌هایی است که بر روی دریای خزر شکل می‌گیرد و ربطی به جریان مانسون ندارد.

وی با بیان اینکه سامانه خزری در حال حاضر در دریای خزر فعال است و تا روز دوشنبه هفته آینده نیز ادامه دارد، یادآور شد: جریان رطوبت دریای خزر، رطوبت بسیاری زیادی را با خود به سمت سواحل گیلان و مازندران وارد می‌کند و بیشتر بارندگی‌هایی که در این استان‌ها صورت می‌گیرد، ناشی از جریانات دریای خزر است، ولی بارش اخیر تهران ناشی از مانسون است.

وقوع مانسون‌های تاریخی در ایران

غفاریان با اشاره به خسارات ایجاد شده ناشی از بارش‌های روز گذشته امامزاده داود و سایر مناطق اظهار کرد: ما نیاز داریم که مناطق سیل‌خیز کشور را شناسایی کنیم و همچنین باید پوشش گیاهی این مناطق غنی شوند. در صورت غنی‌شدن پوشش گیاهی مناسب ‌در این مناطق، تا حدود زیادی جلوی وقوع سیلاب‌های مهیب گرفته می‌شود.

وی ادامه داد: باید توجه ‌شود شرایط اقلیمی مناطق و شرایط توپوگرافی سطح زمین به گونه‌ای است که همواره ما با این سیلاب‌ها مواجه هستیم؛ همانند سیلابی که در سال مرداد ۱۳۶۶ در تجریش رخ داد.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی به وقوع مانسون‌های تاریخی در کشور اشاره کرد و گفت: ایران در حدود ۶۸ سال قبل مانسون شدیدی را تجربه کرده است و این واقعیت تاریخی نشان می‌دهد که تنها تغییر اقلیم در وقوع این سیلاب تاثیر گذار نیست، بلکه تغییر اقلیم این این جریان‌ها را تشدید می‌کند و نمی‌توان گفت این برای اولین بار است که در ایران شاهد تقویت جریان‌های مونسونی هستیم.

غفاریان با تاکید بر اینکه ما همواره در مردادماه باید انتظار این بارش‌ها را داشته باشیم، ادامه داد: نباید فراموش کرد که تغییر اقلیم می‌تواند هم تعداد دوره‌های بازگشت پدیده‌های ناشی از تغییر اقلیم را کوتاه‌تر و هم شدت آن را افزایش دهد.

تماشاخانه ببینید | صحنه ای عجیب از سیل : باغی که در چند ثانیه غیب شد سیریا؛ زبان تازه نفس موسیقی بوشهر/ وقتی "شعر یادم رفت" خاطره عاشقی در بوشهر می‌شود فیلم های دیگر

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: پژوهشگاه اقیانوس شناسی تقویت این جریان امامزاده داود عضو هیات علمی رشته کوه اقیانوس هند تغییر اقلیم رشته کوه ها گونه ای خلیج فارس دریای خزر حوزه علوم علوم جوی شبه قاره سال جاری بر روی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۱۲۰۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر دفاع پیام صادر کرد

به گزارش تابناک، دهم اردیبهشت ماه که در تقویم رسمی کشور به نام روز ملی خلیج فارس نامیده شده است؛ روزی است که یادآور حماسه از خود گذشتگی ملت سرافراز ایران در موضوع بازپس گیری جزیره هرمز از نیرو‌های متجاوز پرتغالی است.

در تاریخ ایران زمین، روز ملی خلیج فارس در امتداد هویت تاریخی و تمدن دیرپای این سرزمین است. تمدنی که بر شالوده فرهنگ، هنر و پایداری بنیان نهاده شده تا خلیج نیلگون همیشه فارس، از زمره مستحکم‌ترین سند حقوقی در جهان باشد.

این روز که مقارن با اخراج استعمارگران از منطقه است؛ بیانگر واقعیت‌ها، اسناد و مدارک تاریخی، سیاسی، جغرافیایی، باستان شناسی و مردم شناسی منطقه حیاتی و راهبردی خلیج فارس است. در واقع خلیج فارس یک نام جاودانه و عمری ۶۰۰۰ ساله به موازات هویت جغرافیایی ایران می‌باشد.

خلیج فارس این پهنه آبی تمدن ساز، به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در طول تاریخ و از هزاره‌های پیش از میلاد تاکنون، همواره در همه زبان‌ها و به طور مستمر نامی شناخته شده در کتاب‌ها، سفرنامه‌ها، اسناد، نقشه‌ها، پژوهش‌های تاریخی و اسناد بین‌المللی به زبان‌های مختلف با نام کهن خلیج فارس پیوسته مورد اشاره، تصریح و تاکید مورخان و پژوهشگران به ویژه در منابع معتبر عربی و اسلامی بوده است.

در واقع از قدیمی‌ترین اسناد موجود درباره خلیج فارس به دوران یونان باستان برمی‌گردد و تا زمان حال تمام اسناد و نوشته‌های مورخان و جهانگردان در طول چند صد سال گذشته همواره از خلیج فارس به عنوان نامی که از ابتدا روی این آبراه مهم و بزرگ وجود داشته است؛ حکایت دارد.

کرانه‌های این آب‌های نیلگون از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب متاثر از فرهنگ عمیق و اصیل ایرانی- اسلامی و متاثر از این سرزمین بزرگ و کهن است. در این میان وجه برجسته و ارزشمند تنگه هرمز خلیج فارس، گویای زیست فرهنگی و هنرمندانه مردمان این دیار است که با قدرت راهبردی و اندیشه مرزداری عجین شده است تا جلوه‌های دیرپای تمدنی را باشکوه‌تر و نمونه‌های تازه‌تر آن را غنی‌تر به نمایش گذاشته و به جهان عرضه کنند.

آب‌های نیلگون خلیج فارس و دریای عمان در دهه‌های اخیر به ویژه در مقطع جنگ تحمیلی که تهدیدات گسترده جهان خواران و دست نشاندگان آن‌ها بر این منطقه متمرکز شده بود شاهد مجاهد‌ت‌ها و پایمردی‌های رزمندگان نیرو‌های مسلح در حفظ حراست از هویت و ماهیت تاریخی این آبراه حیاتی بوده و همسایگان جمهوری اسلامی ایران در این منطقه راهبردی نیز دلاورمردی و رشادت جوانان ایران در این زمینه را می‌ستایند.

ایران بزرگترین و مهمترین کشوری به شمار میرود که همواره نقش مهمی را در تعاملات و مناسبات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به خصوص در منطقه خلیج فارس بر عهده داشته و اکنون نیز دارای جایگاه ویژه‌ای در منطقه غرب آسیا به ویژه در حوزه خلیج فارس است بنابراین خلیج فارس در عرصه‌های داخلی، منطقه‌ای و بین المللی اهمیت وافری برای ایران دارد و تصمیمات راهبردی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همواره با در نظر گرفتن جایگاه این منطقه اتخاذ و تدوین می‌شود در این میان راهبرد نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران تامین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز و جغرافیای منطقه است.