‌‌ مصرف بنزین چطور افسار پاره کرد

پس از واکسیناسیون گسترده مردم در دولت سیزدهم مصرف افزایش چشم‌گیری می‌یابد، با توجه به عدم اعتقاد وزارت نفت تدبیر و امید به احداث پالایشگاه، میزان تولید بنزین افزایش نیافت و بنابراین منفی شدن تراز بنزین در سال 1401 محتمل بود.

به گزارش ایران اکونومیست، در روزهای گذشته زمزمه‌هایی درباره سربه‌سر شدن تولید و مصرف بنزین در رسانه‌های مختلف شنیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نقطه آغاز این بحث‌ها به اظهار نظر جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بازمی‌گردد.

وی در اظهاراتی در جمع خبرنگاران گفته بود: تعداد خودروهای شخصی و موتورسیکلت در کشور حدود 25 تا 26 میلیون دستگاه را شامل می‌شود، اگر استاندارد جهانی را در این خودروها و موتورسیکلت‌ها داشته باشیم 50 درصد کاهش مصرف خواهیم داشت، یعنی روزانه 50 میلیون لیتر کاهش مصرف است و این حجم کاهش ارزش افزوده بالایی داشته و برای کشور و ارزآوری دارد.

در واقع با یک حساب سرانگشتی، مصرف بنزین در خودورهای بی‌کیفیت داخلی، سالانه بیش از 10 میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می‌کند.

* افزایش مصرف‌ تراز بنزین ایران را سر‌به‌سر کرد

اما بحث پیشی گرفتن مصرف بنزین از تولید، موضوعی نیست که به تازگی عنوان شده باشد، ایران اکونومیست در سلسله گزارش‌هایی در بهمن و اسفند‌ سال گذشته با بررسی روند افزایشی مصرف طبق آمارنامه مصرف فرآورده‌های نفتی انرژی‌زا، نسبت به صفر و سپس منفی شدن تراز بنزین هشدار داده بود.

تصویر 1 در گزارشی با عنوان «مرگ تدریجی درآمد 3 میلیارد دلاری ایران از صادرات بنزین/ سال آینده تولید و مصرف بنزین سربه‌سر می‌شود» در تاریخ 17 بهمن سال 1400 در ایران اکونومیست منتشر شده است.

طبق تصویر 1، پس از واکسیناسیون گسترده مردم در دولت سیزدهم و تعدیل قیمت بنزین با تورم، مصرف این سوخت افزایش چشم‌گیری می‌یابد. با توجه به عدم اعتقاد وزارت نفت تدبیر و امید به احداث پالایشگاه، میزان تولید افزایش نیافته و در نتیجه ایران اکونومیست از منفی شدن تراز بنزین در سال  1401 (سال جاری) خبر می‌دهد.

 

تصویر 1

«تحویل طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس با پیشرفت حدود 75 درصد به دولت روحانی» و بهره‌برداری از آن در سال 97 باعث افزایش تولید بنزین شد. به طور همزمان «افزایش قیمت بنزین در آبان 98» و «شیوع کرونا» از مصرف بنزین کاست و بدین ترتیب، در سال‌های 1398 تا 1400 ایران در باشگاه صادرکنندگان بنزین قرار گرفت. حال با از بین هر سه عامل موثر، ایران به سمت خروج از باشگاه صادرکنندگان بنزین حرکت می‎کند.

* پیش‌بینی معاون سابق وزیر نفت درباره صفر شدن تراز بنزین در سال 1400

البته موضوع سربه‌سر شدن تراز بنزین تحت تاثیر افزایش مصرف سوخت، پیش‌تر در دولت دوازدهم هم پیش‌بینی شده بود. علیرضا صادق‌آبادی مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش در یادداشتی در روزنامه همشهری مورخ 18 بهمن 1399 به صفر شدن تراز بنزین در سال 1400 اذعان کرده بود (تصویر 2).

تصویر 2

وی در این باره می‌گوید: پیش‌بینی می‌کند متوسط مصرف بنزین در سال1400 به روزانه 95 تا 100میلیون لیتر برسد‌؛ در این صورت خروج نام ایران از باشگاه صادرکنندگان بنزین دنیا و محروم ماندن از دلارهای صادرات بنزین جدی‌تر و یک گزینه محتمل در سال‌های آینده خواهد بود.

اشاره مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مهر تأییدی است برای شدت بسیار بالای «مصرف» انرژی در کشور و در واقع این هشدار صادق‌آبادی در شرایطی بیان می‌شود که به‌نظر می‌رسد سهمیه‌بندی بنزین در آبان 1398 هم نتوانسته جلوی رشد مصرف مورد انتظار بنزین را بگیرد.

* مطالبه‌ از وزارت نفت برای «بهینه‌سازی مصرف سوخت»

همانطور که اشاره شد طبق گفته مدیرعامل فعلی و سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، افزایش مصرف سوخت با کاهش شیوع کرونا از مهم‌ترین دلایل صفر شدن تراز بنزین است، موضوعی که آمارنامه مصرف فرآورده‌های نفتی انرژی‌زا هم آن را تایید می‌کند.

بدین ترتیب جمعی از خبرنگاران تخصصی حوزه اقتصاد انرژی با راه‌اندازی پویشی با هشتگ «بهینه‌سازی مصرف انرژی»، راهکارهای کنترل مصرف سوخت شامل اصلاح صنعت خودروسازی و توسعه سوخت‌های جایگزین CNG و LPG را به رئیس‌جمهور محترم و وزیر نفت دولت سیزدهم پیشنهاد دادند که ایران اکونومیست در گزارشی با عنوان «مطالبه از وزارت نفت در بهینه‌سازی مصرف سوخت/ بلاتکلیفی برنامه وزارتخانه‌ها در بهینه‌سازی‌» به بازتاب آن پرداخته است.

نخستین گام برای حل مشکل تراز بنزین، ریشه‌یابی درست مسئله است که در این ماجرا به جهش مصرف بنزین برمی‌گردد. اما در این بین برخی بدون ارائه «هیچ مستنداتی»، قصد دارند درباره قیمت بنزین یا واردات بنزین بی‌کیفیت توسط دولت شایعه‌پراکنی کنند که طبیعتا گرهی از مشکلات باز نخواهد کرد.

«بهینه‌سازی مصرف سوخت» هم‌اکنون به مطالبه عمومی نخبگان و مردم تبدیل شده است و انتظار می‌رود وزارت نفت دولت سیزدهم اقدام موثری در این باره انجام دهد.

شایان ذکر است تاکنون وزارت نفت هیچ برنامه و اقدام موثری در حوزه بهینه‌سازی مصرف سوخت ارائه نکرده است.

 

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: شرکت ملی پالایش و پخش بهینه سازی مصرف سوخت فرآورده های نفتی ایران اکونومیست دولت سیزدهم مصرف بنزین وزارت نفت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۶۲۱۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بازگشت بنزین مرگبار به چرخه سوخت

تین نیوز

 «قرار است ۵۰ درصد متانولی ها به سمت تولید بنزین بروند»؛ این خبر را مرتضی شاهمیرزایی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرده است. هرچند وزیر نفت هم پیشتر و در جریان امضای قرارداد با پتروشیمی ها از تولید بنزین از طریق متانول خبر داده بود، با این حال تعداد و حجم بنزین تولید مشخص نبود.حال شاهمیرزایی پرده از تصمیمی برداشته که بنا به گفته کارشناسان هم می تواند خطرناک باشد و هم نگران کننده.

به گزارش تین نیوز به نقل از جهان صنعت، به دنبال اعلام جواد اوجی وزیر نفت برای تولید بنزین از متانول، مرتضی شاهمیرزایی معاون وزیر نفت در حوزه پتروشیمی درباره جزئیات تولید بنزین از متانول به ایسنا گفت که در این زمینه قرار شده هلدینگ ها برنامه خود را ارائه دهند و درحال برنامه ریزی در این حوزه هستند و قطعا بیشتر از ۵۰درصد متانولی ها به این سمت خواهند آمد.
شاهمیرزایی گفته است که کاری که شرکت ملی صنایع پتروشیمی انجام می دهد تسهیل مسیر است به طوری که اجازه می دهد در این زمینه هلدینگ ها سرمایه گذاری کنند و ارزش افزوده بیشتری از ماده نیمه خام خود یعنی محصول پایه تحت عنوان متانول به دست آورند و به سمت این زنجیره بروند.

ناترازی بنزین و افزایش تقاضا برای بنزین، وزارت نفت را در تنگنا قرار داده است تا برای تامین نیاز داخل، بنزین وارد کند. براساس گفته نمایندگان مجلس سال گذشته ۵ میلیارد دلار بنزین وارد شد و امسال هم پیش بینی شده که ۳ میلیارد دلار بنزین وارد شود. ا گرچه وزارت نفت طرح های موقتی مثل استفاده از کارت سوخت شخصی یا محدودیت در سوخت گیری در استان های مرکزی را اجرا کرده است، با این حال این موضوع مانع از واردات بنزین نشده است.

گزارش ها نشان می دهد که مصرف بنزین در روز ۲۹اسفند ۱۴۰۲ به ۱۵۲ میلیون لیتر رسید، رکوردی که سال قبل در چنین روزی ۱۴۴ میلیون لیتر بوده است. میانگین مصرف بنزین طی۳سال گذشته در کشور رو به افزایش است. تا جایی که صادرات بنزین مدت هاست که قطع شده و واردات جای آن را گرفته است.

سال گذشته، قطع صادرات بنزین توسط مقام معظم رهبری به وزیرنفت تذکر داده شد. ایشان در جریان بازدید از نمایشگاه توانمندی های تولید داخل با انتقاد از شرایط موجود فرمودند: ما الان در مساله سوخت، به معنای واقعی کلمه مشکل داریم. ما کشور تولیدکننده نفت، بااین همه منابع زیرزمینی نفتی، بنزین وارد کنیم؟ این معنی دارد؟ معنایش همین است که ما در یک مساله کلان دچار مشکلیم.

بازگشت به عقب

ناترازی بنزین در اواخر دهه ۸۰ و در دولت محمود احمدی نژاد برای اولین بار تولید بنزین از پتروشیمی ها را باب کرد. این طرح زمانی اجرایی شد که قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران صادر شده بود و ایران برای اولین بار تحت تحریم های غرب قرار گرفت. دولت محمود احمدی نژاد برای تامین بنزین مصرفی کشور، ناچار به تولید بنزین از آروماتیک های پتروشیمی ها شد. طرحی که باعث آلایندگی شدید هوا شد.

تولید بنزین از پتروشیمی ها به دنبال ثبت مرگ و میر ناشی از آلاینده های بنزین پتروشیمی ها در دولت حسن روحانی متوقف شد. البته طراحان آن طرح هرگز زیربار آلاینده بودن بنزین پتروشیمی ها نرفتند اما بسیاری از کارشناسان تایید می کردند که بنزین پتروشیمی ها در آن مقطع آثار زیست محیطی بسیار داشته و باعث مرگ ومیر و گسترش بیماری های ناشی از این نوع سوخت شده است.این روزها که مصرف بنزین در حال ثبت رکوردهای تازه نسبت به سال های قبل است، یک بار دیگر این طرح روی میز وزیر نفت قرار گرفته و از قرار معلوم تصمیم وزارت نفت برای تامین کسری بنزین کشور این بار از طریق متانول سازان جدی است.

هرچند در سال های گذشته هم بخشی از بنزین تولیدی کشور از طریق پتروشیمی ها تامین شده است اما ورود متانولی ها به حوزه تولید بنزین تصمیم تازه ای است.جواد اوجی در این رابطه گفته است: در بحث تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی به خصوص پتروشیمی هایی که تولید محصول متانول دارند، تفاهم نامه های خوبی امضا شد تا با همکاری شرکت پالایش و پخش و شرکت صنایع ملی پتروشیمی بخشی از تولید متانول تولید کشور به سمت تولید بنزین سوق داده شود.

اوجی گفت: امروز در بسیاری از کشورها از خوراک متانول برای تولید بنزین استفاده می شود. در ایران نیز دانش فنی و ظرفیت انجام این کار وجود دارد. در برخی پتروشیمی ها که سهامداران آنها تمایل داشتند با همکاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی این اتفاق رقم خورد و بخشی از تولید متانول را به تولید بنزین سوق خواهیم داد.
به گفته وی، این ریل گذاری انجام شده و با توجه به افت قیمتی که در سال های گذشته در محصولات متانول داشتیم و از طرفی به منظور حل ناترازی بنزین می توانیم در تولید بنزین از خوراک متانول استفاده کنیم. این موضوع در کشور چین نیز اکنون اتفاق می افتد و در ایران نیز می توانیم از این ظرفیت بهره مند شویم.

ایران بعد از چین، دومین تولیدکننده متانول در دنیاست. بخش بزرگی از تولید متانول ایران به چین صادر می شود. در سال گذشته به دلیل کاهش قیمت متانول، محصول متانول کاران به سختی به فروش رفت. ظرفیت تولید متانول کشور در چند سال اخیر از حدود ۵ میلیون تن به بیش از ۱۴ میلیون تن در سال رسیده و تصمیم هم این است که طی ۵سال آینده به بیش از ۲۵ میلیون تن برسد.تقاضای داخلی برای متانول کمتر از یک میلیون تن است در نتیجه متانول ایران با مشکل بازار صادراتی مواجه است. از طرفی سال گذشته بحث سنگینی بین نمایندگان مجلس و پتروشیمی ها مبنی بر خام فروشی پتروشیمی ها به خصوص درباره متانول در گرفت که در نهایت مقرر شد که از صادرات این محصول عوارض دریافت شود.

علاوه براین مرکز پژوهش های مجلس پیشنهاد کرده که حال به جای افزایش ظرفیت متانول در کشور توسعه واحدهای پایین دستی در دستور کار قرار بگیرد. این در حالی است که کارشناسان می گویند، بررسی زنجیره پایین دستی آن و همچنین توانمندی مالی واحدهای متانولی به خصوص آنها که با کمبود نقدینگی روبه روهستند، این امکان کمتر است و در بهترین حالت شاید بتوان برای ۱۰ درصد ظرفیت فعلی این تصمیم را اجرایی کرد. شاید به همین دلیل است که وزارت نفت تصمیم گرفته تا تولید اضافه متانولی ها را تبدیل به بنزین کند!

مرگ و میر بیشتر می شود؟

فرزین سوادکوهی کارشناس انرژی در این رابطه به جهان صنعت می گوید: بنابراین به نظرم تولید بنزین از متانول راهکار درستی برای جبران ناترازی بنزین نیست . اگر در حوزه پالایشی سرمایه گذاری صورت بگیرد و صنایع پالایشی را به روز کنیم، نه نیاز به واردات داریم و نه نیاز داریم که از متانول تولید پتروشیمی ها را برای جبران نیاز داخل تبدیل به بنزین کنیم.

او با بیان اینکه این سوال را هم از وزیر نفت و هم معاونانش پرسیده است، اظهار داشت: در جریان امضای قرارداد پتروشیمی ها از آقای شاهمیرزایی پرسیدم که آیا تضمینی می دهد که بنزینی که پتروشیمی ها از متانول تولید می کنند، استاندارد باشد و آیا سازمان استاندارد این موضوع را تایید می کند که رییس روابط عمومی این شرکت به جای آقای شاهمیرزایی بلافاصله پاسخ داد که چه تضمینی؟! ما چرا باید تضمین بدهیم مگر ما تولید می کنیم؟! به ایشان گفتم که شما متولی تولید هستید! در نهایت آقای شاهمیرزایی گفت که قطعی بدانید که این بنزین پاک و درستی است و مشکلی ندارد.

وی افزود: در ادامه از ایشان پرسیدم که با توجه به تولید بنزین از پتروشیمی ها در دهه ۸۰ که بنزین از آروماتیک تولید شد و بسیار سمی بوده و آلودگی های بسیار شدیدی در کشور تولید کرد، چه تضمینی وجود دارد که تولید پتروشیمی ها از متانول قابل قبول باشد؟ در نهایت این گفت وگو، من جواب قابل قبولی از آقایان نگرفتم بنابراین من هم تایید می کنم که این بدبینی نسبت به بنزینی که از متانول تولید می شود، وجود دارد به دلیل اینکه به نظر می رسد هیچ سازمانی مدیریت و نظارت بر آن را برعهده نمی گیرد. حتی با رییس سازمان استاندارد صحبت کردم، ایشان جواب درستی به من نداد.

سوادکوهی تصریح کرد: همه ما می دانیم که در این رابطه عدم شفافیتی وجود دارد، البته این عدم شفافیت به دلیل کم کاری شرکت پالایش و پخش است که جواب درستی به افکار عمومی نمی دهد و رسانه ها مطمئن نیستند که بنزینی که تولید می شود آیا بنزین مناسبی هست یا نه؟

سوادکوهی با اشاره به مرگ و میر ثبت شده در دهه ۸۰ به دلیل تولید بنزین پتروشیمی ها گفت: متاسفانه ما در دهه ۸۰ مرگ و میر بالایی ناشی از این نوع بنزین داشتیم و همین آقای سالاری که امروز مدیرعامل شرکت پالایش و پخش است، ایشان کلید این ماجرا زده بود. ایشان دوباره در دولت رییسی پست گرفته است و همان طرح را اجرا می کنند. با توجه به بدبینی که از قبل وجود دارد و دیده شده که بنزین ها هم با کیفیت نیست به این دلیل که هیچ سازمانی بر تولید بنزین نظارت نمی کند که این بنزین تولید شده مورد تایید سازمان استاندارد هست یا نیست؟

او اضافه کرد: ردیف های استاندارد این نوع بنزین هنوز برای هیچ کس روشن نیست.

این کارشناس انرژی در پاسخ به این سوال که آیا در دنیا چنین تولیدی مرسوم است یا خیر، گفت: شرکت های خارجی پالایشگاه های به روز دارند و صنعت پالایش آنها مثل ما قدیمی نیست . متاسفانه صنعت پالایش ما قدیمی و کم بازده است. در حالی که در دوره قبلی بنزین خیلی خوبی تولید می کردیم که این بنزین قابلیت صادرات هم داشت اما متاسفانه به دلیل عدم مدیریتی که در دوسال اخیر به وجود آمد، تولید ما پایین آمد. در نتیجه نه تنها صادرات قطع شد، بلکه مجبور به واردات هم شدیم. بر این واردات هم خیلی نظارت جدی نیست. در دنیا چنین مواردی بوده اما فرآیند خاصی بوده؛ یعنی باید تا مراخل آخر کار دقیق انجام شود تا آن بنزین مورد نظر که قابلیت استفاده دارد و خطر ندارد، تولید شود.

سوادکوهی گفت: در دنیا این روش قبلا تجربه شده است، اما کشورهایی که این کار را انجام دادند نه به این شکل عمده، بلکه موقتی و در مقاطعی این کار را انجام داده اند، چون پالایشگاه ها در دنیا آنقدر به روز هستند که نیاز به تولید بنزین از پتروشیمی ها را ندارند.

این کارشناس انرژی با بیان اینکه در همه جای دنیا بنزین گران است و خودرو ارزان است، در کشور ما برعکس است، یادآور شد: وقتی اجازه واردات خودروهای جدید نمی دهیم و همه خودروهای مونتاژ و تولید داخل در مساله احتراق مشکل دارند مشخص است که مصرف بالا می رود.

او تصریح کرد: اگر بنزین آلاینده دوباره وارد چرخه ناوگان عمومی شود واقعا مساله بسیار بغرنج تر از قبل می شود.
سوادکوهی گفت: با تاکید بر اینکه تولید بنزین از متانول راهکار درستی برای جبران ناترازی بنزین نیست ، گفت: اگر در حوزه پالایشی سرمایه گذاری صورت بگیرد و صنایع پالایشی را به روز کنیم، نه نیاز به واردات داریم و نه نیاز داریم که از متانول تولیدی پتروشیمی ها برای جبران کمبود داخل ، بنزین تولید کنیم.

به گفته وی، در روند عدم شفافیت همین بس که هفته گذشته که آقایان این قرارداد را بستند در حالی که هیچ پوشش رسانه ای در این رابطه نداشتند و هیچ کدام از مقامات هم پاسخ درستی به ابهامات موجود ندادند.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید