اهمیت راه آهن رشت-آستارا برای عبور بار‌های ترانزیتی از ایران/ روسیه پای کار ساخت این مسیر ریلی است

کارشناس مسائل اقتصادی گفت: اتصال زمینی روسیه به هند از طریق ایران نسبت به مسیر دریایی معمول بیش از ۲.۵ برابر زمان و هزینه تجارت بین دو کشور را کاهش می‌دهد.

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، اساسا از حمل و نقل ریلی برای حمل بار‌های ریل پسند استفاده می‌شود. بار‌های ریل پسند به بار‌هایی گفته می‌شود که حجم و یا چگالی بالایی دارند و به صورت فله حمل می‌شوند و یا مسافت حمل بالاتر از ۵۰۰ کیلومتر دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بار‌هایی که جریان بار دائمی دارند نیز به عنوان بار‌های ریل پسند می‌توانند شناخته شوند. برای حمل چنین بار‌هایی مهمترین و شایسته‌ترین مد حمل و نقل، استفاده از شبکه ریلی است که به واسطه قابلیت حمل گسترده و حجیم و مصرف سوخت بسیار پایین‌تر از حمل و نقل جاده‌ای و سرعت بالاتر از حمل و نقل دریایی، مزیت‌های فراوان اقتصادی ایجاد می‌کند.

تکمیل زیرساخت‌های ریلی می‌تواند باعث رشد عملکرد راه آهن کشور شود

متاسفانه به رغم اینکه حجم بالایی از بار‌های حمل شده در کشور ما به عنوان بار‌های ریل پسند شناخته می‌شوند، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده است، سهم پایین این مد حمل و نقلی در جابجایی بار‌های داخلی نسبت به مدل حمل و نقل جاده‌ای است. به طوری که تنها ۱۰ درصد از مجموع بار‌های داخلی حمل شده در کشور توسط شبکه ریلی جابجا می‌شود و ۹۰ درصد دیگر با استفاده از وسایل نقلیه جاده‌ای جابجا می‌شود. این در حالی است که مطابق با هدف گذاری انجام شده در اسناد بالادستی، حداقل می‌بایست بالغ بر ۳۰ درصد از حمل بار‌های داخلی توسط شبکه ریلی کشور صورت گیرد.

ساخت راه آهن رشت آستارا به عنوان تکمیل کننده شاخه غربی کریدور شمال-جنوب بیش از ۲۰ سال است که مطرح است. البته این خط ریلی در ادامه مسیر ریلی قزوین-رشت و برای تکمیل کریدور ریلی شاخه غربی مطرح بوده است که تکمیل و بهره برداری از راه آهن قزوین-رشت در دولت‌های یازدهم و دوازدهم صورت پذیرفت؛ بنابراین راه آهن رشت-آستارا به عنوان تنها حلقه مفقوده اتصال ریلی شمال-جنوب، پس از تکمیل قطعه قزوین-رشت به طور جدی تری مطرح شده است.

راه آهن رشت-آستارا می‌تواند سهم کشور از ترانزیت بار روس‌ها را زنده کند

اهمیت این خط آهن در ایجاد اتصال تمام ریلی مابین بنادر جنوبی ایران با آستارا در آذربایجان و سپس اتصال به مسکو و سن پطرزبورگ است که می‌تواند حجم بالای تجارت روسیه با کشور‌های حوزه خلیج فارس و هند را تسهیل کند. قرارگیری ایران در این مسیر ترانزیتی با توجه به حجم بالای تجارت بین این کشور ها، می‌تواند عوائد فراوان اقتصادی، دیپلماتیک و امنیتی را بیش از ۳۴ میلیون تن تجارت بین روسیه و کشور‌های ذکر شده انجام می‌شود که تمامی این حجم می‌تواند با استفاده از موقعیت ترانزیتی ایران صورت پذیرد. این در حالی است که در پنج سال گذشته به طور متوسط سالانه ۱۰۰ هزارتن کالا از طریق خاک ایران در این مسیر ترانزیت صورت گرفته است.

با وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین و تحریم مبادلات تجاری روسیه با کشور‌های اروپایی، عملا می‌توان گفت که ایران به عنوان مهمترین شاهراه تنفسی روسیه مطرح شده است و شاهد افزایش میزان تقاضای روسیه از ایران برای بازگشایی و تسهیل در ترانزیت کالا از طریق کریدور ا-جنوب هستیم. به بیان دیگر، وقوع درگیری بین اوکراین و روسیه، فرصتی تاریخی پیش روی جمهوری اسلامی ایران قرار داده است که با بهره گیری از آن می‌تواند عوائد فراوانی از قبل ترانزیت کالا‌های وارادتی و صادراتی روسیه کسب نماید.

برای اینکه این مهم صورت پذیرد، به مجموعه‌ای از عوامل و امکانات نیاز است که تکمیل زیرساخت‌های ریلی مورد نیاز، یکی از عوامل مهم برای تسهیل ترانزیت از خاک ایران قلمداد می‌شود. شاید بتوان ادعا کرد که مهمترین زیرساختی که می‌تواند ترانزیت روسیه از خاک ایران را تسهیل نماید، راه آهن رشت آستارا است.

بهره وری پایین ریلی با افق‌های پیش روی راه آهن رشت-آستارا همخوان نیست

در همین رابطه محمدجواد شاهجویی؛ کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری دانشجو بیان کرد: حتی اگر فرض کنیم که جنگ اوکراین نیز پایان یابد و تحریم‌های بین المللی بر علیه روسیه نیز خاتمه یابد، باز می‌توان ادعا کرد که مسیر کریدور شمال-جنوب یکی از مهمترین مسیر‌هایی است که این کشور می‌تواند از طریق آن به آب‌های گرم جنوبی دسترسی پیدا کند و فرآیند تجارت خود با سایر کشور‌های این حوزه علی الخصوص هند را تسهیل نماید. اساسا پیمان کریدور شمال-جنوب که در سال ۲۰۰۰ میلادی بین سه کشور هند، روسیه و ایران امضا شد نیز به همین واسطه صورت گرفت. چرا که اتصال زمینی روسیه به هند از طریق ایران نسبت به مسیر دریایی معمول بیش از ۲.۵ برابر زمان و هزینه تجارت بین دو کشور را کاهش می‌دهد.

وی در خصوص ادعای مسئولین شرکت ساخت و توسعه در خصوص جذب بار ۲۰ میلیون تنی برای این محور ریلی گفت: این ادعا در حالتی درست است که صرفا بخواهیم میزان تقاضای باری که برای این محور ریلی وجود دارد را بسنجیم. با این رویکرد می‌تواند ادعا کرد که حتی بیش از ۲۰ میلیون تن تقاضای بالفعل و بالقوه برای این مسیر ریلی وجود دارد. اما آنچه در عمل این خط ریلی می‌تواند بهره برداری واقعی صورت دهد، با مدل فعلی بهره برداری شرکت راه آهن از محور‌های ریلی موجود در کشور، نمی‌تواند رقمی بیش از ۸ میلیون تن باشد. ضمن آنکه گلوگاه‌های ظرفیتی موجود در ادامه مسیر (قزوین-تهران-اصفهان-بافق-بندرعباس) اجازه بهره برداری بیش از این مقدار را نخواهد داد. هر چند با اصلاح شیوه‌های بهره برداری مورد استفاده در شبکه ریلی کشور، می‌توان امید داشت که بتوان بالغ بر ۲۰ میلیون تن ترانزیت از این مسیر صورت داد و این امر از نظر فنی شدنی است.

احداث رشت-آستارا؛ پرهزینه، ولی امکان پذیر

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: این پروژه به واسطه نوع توپوگرافی منطقه و شرایط سخت تملیک اراضی مورد نیاز، به عنوان یکی از پروژه‌های پر هزینه ریلی کشور مطرح است و مطابق با اعلام شرکت ساخت، بهره برداری از این محور به مبلغی معادل ۸۰۰ هزار تا یک میلیون یورو اعتبار نیاز دارد که به واسطه مدل نامطلوب تخصیص بودجه‌های عمرانی به پروژه‌های زیربنایی و همچنین وجود کسری در تامین اعتبارات مورد نیاز برای پروژه‌های زیربنایی کشور که متاسقانه در سال‌های اخیر نیز تشدید شده است نمی‌توان امیدی به تامین این پروژه از مسیر اعتبارات دولتی داشت.

شاهجویی ادامه داد: ضمن آنکه مساله تامین مالی پروژه از طریق فاینانس خارجی نیز برای این خط ریلی سال‌ها مطرح بوده و پیش از روسیه کشور‌هایی نظیر آذربایجان و ایتالیا نیز برای تامین مالی این پروژه پیشنهاداتی داده بودند که متاسفانه عملیاتی نشد. با این وجود به واسطه نیازی که امروز روسیه به خط ریلی دارد، تامین اعتبار این پروژه از طریق روسیه دور از انتظار نیست. اما نکته حائز اهمیت این است که این پروژه را می‌توان بدون استفاده از فاینانسور خارجی و با بهره گیری از سرمایه‌های داخلی و مردمی کشور و از طریق ابزارهایی، چون شرکت‌های سهامی عام پروژه محور نیز تامین مالی کرد تا به سرعت این پروژه مهم و استراتژیک به بهره برداری برسد.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: راه آهن رشت آستارا ترانزیت حمل و نقل ریلی جنگ اوکراین راه آهن رشت آستارا بهره برداری شمال جنوب میلیون تن تجارت بین شبکه ریلی حمل و نقل خط ریلی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۷۵۰۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۱۰ واگن جدا شده محموله های ترانزیتی افغانستان به مرز رازی رسید

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، ماجرای محموله ترانزیتی افغانستان از ابتدای اردیبهشت ماه آغاز شد که پس از گذشت چند روز  کنسرسیوم ایرانی توسعه ریلی افغانستان خبر از توقف این قطار ترانزیتی به دلیل عدم  تامین لوکوموتیو را داد که پس از آن بلافاصله شرکت راه آهن آن را تکذیب کرد چراکه عبور بارهای ترانزیتی از کشورهای مختلف، ابتدا تشریفات قانونی و هماهنگی لازم و اخذ مجوز برای عبور بار از کشورهای میانی مسیر انجام شده و سپس نسبت به اعزام قطار اقدام می‌شود. این در حالی است که برای عبور قطار ذکر شده از افغانستان به ترکیه از مسیر ایران، هماهنگی مربوطه و در نهایت صدور مجوز راه آهن جمهوری اسلامی ایران انجام نشده است.

پس از آن شرکت راه آهن چندین بار آمادگی خود برای حمل این بار پس از کسب مجوزهای لازم از گمرک اعلام کرد.

امروز هم شرکت راه آهن اعلام کرد با وجود طی نشدن روال قانونی و عدم اخذ مجوز از سوی "کنسرسیوم ریلی افغانستان"، با توجه به رویکرد توسعه‌ای راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در حوزه کریدورهای بین‌المللی ریلی، راه‌آهن از روز دوشنبه (سوم اردیبهشت ماه) آمادگی خود برای اعزام ۱۰ واگن موجود در مرز "شمتیغ" به ترکیه را اعلام کرده است.

شرکت راه آهن اعلام کرد  با توجه پیگیری های انجام شده  و با وجود عدم اخذ مجوزهای لازم و عدم هماهنگی با راه آهن جمهوری اسلامی ایران، ۱۰ واگن محموله صادراتی کشور افغانستان به ترکیه که لکوموتیو آن توسط مجموعه موسوم به کنسرسیوم جدا شد و در مرز شمتیغ رها شده بود، روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت، توسط راه‌آهن ایران و با همراهی مرزبانی کشور به سمت مرز رازی در غرب کشور حمل شد.

همچنین راه آهن جمهوری اسلامی ایران، آمادگی خود را برای حمل قطار دوم محموله تجاری پس از انجام تشریفات گمرکی و مرزبانی توسط صاحبان بار و شرکت فورواردر اعلام می‌کند.

در پی اطلاع رسانی‌های گذشته تاکید می‌شود که مجموعه موسوم به «کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان» بدون طی روال قانونی اعم از اخذ مجوزهای مرزبانی و گمرک و همچنین عدم اخذ مجوز از راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان متولی حمل‌ونقل ریلی کشور، اقدام به ارسال تعداد ۱۰ واگن با محموله تجاری به مرز شمتیغ و سپس رها کردن این واگن‌ها در شمتیغ کرد و کوشید با فشارهای رسانه‌ای و توسل به برخی ادعاهای بعضاً کذب، نسبت به عبور این بار از مسیر ریلی جمهوری اسلامی ایران اقدام کند.

طبق اعلام شرکت راه آهن حمل بخش نخست محموله تجاری را روز پنجشنبه (۱۳ اردیبهشت( آغاز کرد و این محموله روز شنبه گذشته (۱۵ اردیبهشت) از تهران نیز عبور کرد و اکنون در مسیر مرز رازی واقع در شمال غرب کشور است. همچنین راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود به‌منظور حمل محموله تجاری بعدی را پس از کسب مجوزهای لازم از سوی مراجع ذیربط از جمله مرزبانی و گمرک اعلام می‎‌کند.

راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌کند برقراری خط دائمی تبادلات تجاری ریلی افغانستان به ایران مستلزم انجام اصلاحات لازم بر روی خطوط ریلی افغانستان برای رسیدن به استانداردهای مورد نیاز و همچنین انجام روال اداری و تشریفات قانونی لازم شامل اخذ مجوزهای مربوطه از مرزبانی، گمرک و راه‌آهن توسط فورواردرها خواهد بود.

راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست دولت سیزدهم مبنی بر توسعه ارتباط با همسایگان، ضمن تاکید مجدد بر تمایل خود برای گسترش هرچه بیشتر حمل ریلی محموله‌های تجاری افغانستان به صورت صادرات، واردات یا ترانزیت آمادگی خود به‌منظور کمک به بهسازی و بازسازی خطوط مربوطه و تسریع در برقراری مبادلات تجاری ریلی میان دو کشور ایران و افغانستان را اعلام می‌دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی راه و شهرسازی