در دور جدید مذاکرات وین چه می گذرد؟
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۸۸۳۲۶
«پیشنهاد مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای نهایی کردن توافق احیای برجام»؛ این عبارت در روزهای گذشته به تیتر نخست بسیاری از رسانههای بینالمللی تبدیل شد و بهانه جدید پدید آورده تا طرفهای غربی بتوانند دو بازی همیشگی تعیین ضربالاجل و مقصرنمایی ایران را پیگیری کنند.
هنوز جزئیاتی از طرح پیشنهادی جوزپ بورل به دست نیامده اما قابل پیشبینی است که هر طرحی برای طرف ایرانی (با توجه به سوابقی که از رفتار آمریکاییها و اروپاییها در اجرای برجام وجود داشته) تنها در صورتی قابل پذیرش خواهد بود که بتواند حاوی راهکارهایی عملیاتی برای رفع نگرانیهایش در زمینه چند موضوع باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
با آنکه طرفهای غربی از زمان توقف مذاکرات بارها مدعی شدهاند که توافقی آماده امضا بر روی میز مذاکرات قرار دارد مقامهای جمهوری اسلامی ایران گفتهاند که مسائلی که از ابتدا عامل اصلی نگرانی ایران بودهاند باقی ماندهاند و لازم است در خصوص آنها گفتوگوهای بیشتری انجام شود.
نخستین نگرانی تهران که ظاهراً آمریکاییها هنوز راه حلی برای آن پیشنهاد ندادهاند تضمین ماندگاری برجام است. این مسئله که چرا ایران خواستار چنین تضمینی است تا حد زیادی روشن است.
طرف آمریکایی یک بار توافق را نقض کرده و نمایندگان جمهوریخواه همین حالا به طرق مختلف از جمله معرفی طرحهای قانونی، نگارش نامه و موضعگیریهای شفاهی تهدید کردهاند در صورتی که بار دیگر یک رئیسجمهور از حزب آنها به قدرت برسد توافق جدید به سرنوشت توافق قبلی دچار خواهد شد.
مسئله تضمین، جدا از این برای شرکتها و بانکهای بینالمللی که خواستار معامله با طرفهای ایرانی هستند نیز اهمیت دارد. همانطور که به یاد داریم حتی در همان دولت «باراک اوباما» که خط و نشان کشیدنهای نمایندههای جمهوریخواه درباره پاره کردن برجام هنوز امکان باقی ماندن در حد یک تهدید غیرعملیاتی را داشت نیز شرکتها و بانکهای بینالمللی به دلیل برخی سیاستهای واشنگتن که سعی میکرد ریسک همکاری با ایران را بالا نگاه کرد از نزدیک شدن به مراوده با طرفهای ایرانی حذر میکردند.
قابل پیشبینی است که از نگاه مذاکرهکنندگان ایرانی توافق جدید تنها در صورتی که به مکانیسمهایی مجهز باشد که مانع تکرار تجربه گذشته شود امکان جلب همکاری بانکهای و شرکتهای ریسکگریز در سطح بینالملل را خواهد داشت و در غیر این صورت، بار دیگر به سندی تبدیل خواهد شد که تعهدات اضافی را به دوش برنامه هستهای ایران تحمیل میکند بدون آنکه ما به ازای اقتصادی معقول ارائه دهد.
دغدغه دیگری که از زاویه دید طرف ایرانی باز هم ریشه در تجارب اجرای برجام از سال 2015 به این سو دارد، اطمینان از «رفع واقعی تحریمها» به جای رفع تحریمها روی کاغذ است. مذاکرهکنندگان ایران میگویند در صورتی که قرار است برجام به طور کامل اجرا شود بایستی بر خلاف نقض عهدهای گذشته برای ایران انتقاع اقتصادی واقعی به همراه بیاورد.
مسئله مهم دیگری که تجربه نشان داده این است که دولت ایالات متحده از ابزارهای حقوقی مختلفی برخوردار است که میتواند با حفظ برخی اهرمهای فشار اجرای توافق را گروگان گرفته و آن را به گونهای که به نفع خودش باشد، اجرا کند. یکی از این اهرمهای بالقوه فشار موضوعات پادمانی آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
بر همین اساس یک دیپلمات ایرانی روز گذشته گفت: «مسائل ادعایی پادمانی با فشار سیاسی ایجاد شدند و با فشار سیاسی ادامه پیدا کردهاند و ماهیت سیاسی دارند و نباید دستاویزی برای سواستفاده علیه ایران در آینده باشند.»
جمهوری اسلامی ایران میگوید تهران همزمان با اجرای محدودیتها و تعهدات هستهای برجامی نمیتواند بپذیرد که همچنان متهم به عدم اجرای تعهدات پادمانی باشد. از طرف دیگر، اصرار طرفهای غربی بر تفکیک میان برجام و موضوعات ادعایی پادمانی این گمانه را تقویت میکند که دستور کار پنهانی برای باز نگه داشتن این موضوعات و بهرهگیری از آنها جهت اعمال فشار به ایران در آینده، وجود دارد. سابقه عملکرد شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان میدهد که تصمیمات و قطعنامههای این نهاد انگیزههایی سیاسی دارد.
جمهوری اسلامی ایران گفته هر چند برای رسیدن به توافق آماده است اما از پیگیری منافع خود دست نخواهد کشید. تجربه نحوه رفع تحریم در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما نشان میدهد چنانچه در مرحله مذاکرات محکمکاریهای لازم صورت نگیرد نه تنها مشکل تحریمها برطرف نمیشود، بلکه دستیابی به لغو تحریمها در قالب برجام ناممکن میشود./تسنیم
منبع: فردا
کلیدواژه: مذاکرات وین بین المللی تحریم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۸۸۳۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مذاکرات دوجانبه صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان در آلماتی
قزاقستان اعلام کرد: مذاکرات صلحی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام میشود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست و اگر این دو کشور به صلح برسند تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای آذربایجان، وزارت امور خارجه قزاقستان جزئیات دیدار مقامات ارمنستان و جمهوری آذربایجان در آلماتی را اعلام کرد. آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان در این باره گفت: مذاکراتی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام میشود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست.
این دیپلمات تأکید کرد: قزاقستان خدمات حسن نیت ارائه میدهد، یعنی بستری برای مذاکره فراهم میکند. اگر این دو کشور به صلح برسند و به امضا برسد، تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت.
الهام علیاف رئیسجمهور آذربایجان طی سخنرانی خود در اجلاس بینالمللی «COP29 و چشمانداز سبز برای آذربایجان» که در 23 آوریل در دانشگاه ADA برگزار شد، گفت که باکو با نشست روسای امور خارجه آذربایجان و ارمنستان در قزاقستان موافقت کرده است. در صورتی که ارمنستان نیز با این امر موافقت کند، نشست بعدی روسای امور خارجه در قزاقستان برگزار خواهد شد.
آنی بادالیان، دبیر مطبوعاتی وزارت امور خارجه ارمنستان در این خصوص گفت: ایروان در حال بررسی امکان دیدار بین آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان و جیحون بایراموف وزیر امور خارجه آذربایجان در قزاقستان است.
به گفته وی، تاریخ این دیدار توافق شده است.
لازم به ذکر است که جیحون بایراموف و آرارات میرزویان آخرین دیدار خود را در تاریخ 28 تا 29 فوریه در برلین برگزار کردند. قزاقستان به عنوان کشوری است که با مواضع طرفدار آذربایجان شناخته میشود، عضو سازمان کشورهای تُرک است و در بازسازی منطقه اقتصادی قرهباغ آذربایجان مشارکت دارد و روسای جمهور هر دو کشور باهم از شوشا بازدید کردند. اما توکایف رئیسجمهور قزاقستان از ارمنستان نیز دیدن کرد و به پاشینیان برای صلح پیشنهاد میانجیگری کرد. این دو کشور در سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمایندگی دارند. به هر حال، ابتکار قزاقستان به عنوان میانجی در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان تازگی ندارد. در نوامبر 1991، نورسلطان نظربایف رئیسجمهور سابق قزاقستان و همتای روسی او بوریس یلتسین از باکو و از آنجا از استان خودمختار قرهباغ سابق بازدید کردند. اما آن مأموریت در آن زمان چندان موفق نبود و بینتیجه ماند. مقامات قزاقستان از جمله کسانی بودند که در حمله تروریستی هلیکوپتر در 20 نوامبر 1991 کشته شدند. اقدام تروریستی انجام شده در آسمان قاراکند، باطل کننده مذاکراتی بود که قزاقستان و روسیه در آن شرکت داشتند. از این نظر، ابتکار دوباره از آستانه موضوعی جالب است.
صاحب علیاف نماینده پارلمان جمهوری آذربایجان در مصاحبه با ینی مساوات اظهار داشت: پیشنهاد توکایف برای برگزاری مذاکرات صلح آذربایجان و ارمنستان در آستانه به هیچ وجه از جنس سازمان دهندگان نشست 5 آوریل بروکسل نیست. دو دلیل برای این ادعا وجود دارد. دلیل اول این است که ماهیت دوجانبه مذاکرات آستانه بیشتر مشهود خواهد بود که به نفع کسانی نیست که سعی میکنند بازیهای خود را در این منطقه تحت عنوان میانجیگری یا اعتدال انجام دهند. ثانیاً، مذاکرات آستانه به این معناست که روند عادیسازی در چارچوب قالب همکاری 3+3 انجام میشود که با برنامههای قدرتهای غیرمنطقهای همخوانی ندارد. علاوه بر این، قزاقستان طرفی نخواهد گرفت، تعادل را حفظ خواهد کرد. از این نظر، وزارت امور خارجه قزاقستان اعلام کرد که آنها با سند صلح شریک نیستند.
الخان شاهین اوغلو، تحلیلگر سیاسی، اظهارات آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان مبنی بر اینکه «مقامات قزاقستان هنگام سازماندهی نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان در آلماتی نقش میانجی در مذاکرات را ایفا نخواهند کرد» را مفید دانست.
وی گفت: جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیازی به میانجی ندارند، مذاکرات مستقیم نتایج مثبتی به همراه دارد. در 30 سال گذشته، هر چند واسطه و میانجی، هیچ کدام کارساز نبود. طرفین نیازی به میانجی ندارند، بلکه به مکانی برای ملاقات نیاز دارند که توسط مقامات قزاقستان فراهم شده است. اگرچه قزاقستان یک میانجی نیست، اما یکی از کشورهای اصلی است که مایل به دستیابی به توافق بین آذربایجان و ارمنستان است. آستانه خواهان کریدور زنگزور تا باکو و آنکارا است. این کریدور اجرای پروژه کریدور میانه را که قزاقستان در آن نقش پیشرو خواهد داشت، تسریع خواهد کرد. سفرهای رئیسجمهور قزاقستان به آذربایجان و ارمنستان در هفتههای اخیر نیز در همین رابطه بود.
شاهین اوغلو تأکید کرد: توافق اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تعیین مرزها برخلاف منافع کرملین است. زیرا توافقات بین باکو و ایروان خارج از کنترل روسیه و از طریق مذاکرات مستقیم حاصل میشود. دلیل نگرانی کرملین روشن است. با مشخص شدن مرزهای دو کشور، آذربایجان و ارمنستان به امضای یک توافقنامه صلح یا چارچوب نزدیک میشوند. این موضوع حضور سربازان روسی در ارمنستان را در آینده زیر سؤال خواهد برد. نیکول پاشینیان فعلاً میخواهد سربازان روسی را از فرودگاه زوارتنوتس خارج کند اما در صورت توافق با ترکیه دیگر نیازی به حضور سربازان روسی در مرز با این کشور نخواهد بود. کرملین میخواهد از این روند جلوگیری کند.
رامیه ممدوا، کارشناس سیاسی معتقد است: آستانه بیطرف است و مانند بروکسل، واشنگتن و مسکو نیست. این پلتفرم میتواند توسعه یابد و نشست بعدی میتواند در تفلیس یا تاشکند باشد. باکو و ایروان متن صلح را در قالب مکاتبات آنلاین ادامه میدهند و این یک روند عالی است. طرفین مذاکرات صلح را در قالب ایمیل بدون نیاز به پیمودن مسافتهای طولانی تا پایتختهای جداگانه توسعه میدهند. قزاقستان نیز به عنوان یک موقعیت مکانی موفق است. اگر ارمنستان امتناع نکند، اگر رفتار سازندهای داشته باشد، دیپلماتهای ارشد میتوانند در مورد تعدادی از مسائل گفتگو کنند.
این تحلیلگر تأکید میکند: موضوع اصلی محل ملاقات نیست، بلکه بحث درباره این است که یک سند صلح را میتوان در ماههای تابستان امضا کرد. این یک پیشرفت بسیار جدی تلقی خواهد شد. همانطور که رئیسجمهور آذربایجان گفت، اکنون ایدههای روشنتری در مورد توافقنامه صلح در حال ظهور است. اکنون جامعه بینالمللی نیز از توافقات دوجانبه بدون دخالت در روند استقبال میکند. در این راستا قزاقستان میتواند محرک جدیدی برای مذاکرات باشد. این همچنین نشانه خوبی است که این کشور میگوید میزبان است، نه میانجی.
دیدار وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قزاقستانانتهای پیام/