هر زمینی کربلا و هر زمانی عاشوراست؛ قیام امام حسین (ع) برای همه زمان‌هاست | پیام سیدالشهدا نجات بشر است

همشهری آنلاین- فرشاد شیرزادی: غلامحسین عمرانی، استاد دانشگاه، دکتری عرفان و فلسفه اسلامی دارد. او که در کنار شاعری، دین پژوهی حاذق است، در روز عاشورا در گفت و گو با همشهری آنلاین، درباره فلسفه قیام عاشورا با ما سخن گفت. او معتقد است که امام حسین(ع) اگر امروز روز می بود، با فساد به گونه ای دیگر مبارزه می کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ساده و صریح بفرمایید که قیام عاشورا و برخاستن او علیه یزید زمانه اش برای چه بود؟

بی هیچ مقدمه ای باید بگویم که امروز روز در عصر نوزایی فرهنگی به سر می بریم. بنابراین نگاهمان به دین و جامعه و انسان و حتی به مذهب و مرام حسینی به مقتضای نوزایی عصر و زمان، لابد تغییر کرده است.

چرا؟ این تغییر چه کیفیتی دارد؟

 امروز جامعه و انسان متحول شده و همه چیز با این تحول همراهی می کند. باید از نگاه جامعه شناسانه به مسایل بنگریم. اگر امام حسین که درود خدا بر او باد در صحنه حاضر بود، قیام خود را به شکل دیگری آغاز می کرد.

اینکه می فرمایید به شکل دیگر، شرح دهید.

اینکه می گویم به شکل دیگر ربطی به هدف ندارد. هدف یکی است اما مسائل و موضوعات آن هدف حتماً متناسب با زمان تغییر می کند. می خواهم این دو پیش فرض را تعمیم دهم. یعنی محوریت این گفت و گو را به دو پرسش تاریخی، چه تاریخ عصر امام حسین(ع) و چه تاریخ اکنون جهان ربط دهم.

مگر در تاریخ اسلام هم تحریف یا تحریف هایی راه یافته است؟

بله، تحریف هایی که در مورد تاریخ اسلام و ایران و قیام امام حسین(ع) انجام شده، تا به امروز واضح است. باید همین جا پرانتز باز کنم و بگویم ما مردمی هستیم که کم مطالعه می کنیم. وقتی نوجوان بودم در کتابخانه دنبال کتابی به نام «زندگی امام حسین(ع)» نوشته زین العابدین رهنما می گشتم. آن را خواندم و هنوز طعمش زیر زبان و در قلبم جاری است. اما همین کتاب هم کفایت نمی کرد. بعدها با اشعار اقبال لاهوری- این شاعر پارسی گوی پاکستانی آشنا شدم. اقبال خیلی زیبا و با فلسفه ای متکی به خود که فلسفه خودی نام دارد، به مساله قیام امام حسین(ع) می پردازد و بعد از آن دکتر علی شریعتی در بسیاری از کتاب هایش اشارات بسیار عالی به موضوع قیام امام حسین(ع) دارد. بعد از آن «قیام امام حسین(ع)» سید جعفر شهیدی را خواندم. این کتاب ها را باید به عنوان پیش زمینه درسی یا پیش زمینه مباحثی که طرح می کنیم، مطالعه کنیم تا موضوع برایمان روشن تر شود. 

بسیاری از شخصیت‌های بزرگ دنیا با مطالعه واقعه عاشورا به شدت متأثر شدند | زبان امروز جهان زبان هنر است و با هنر می‌توان با اسلام هراسی مقابله کرد

ببینید | طنین نوای لبیک یا حسین در کربلای معلی

سیدالشهدا (ع) روز عاشورا چه گفتند؟ 

قیام امام حسین(ع) در مجموع چه جنبه ای داشت؟

پیش از هر چیز باید گفت که جنبه اجتماعی دارد. منظورم از اجتماعی یعنی جنبه انسانی هم دارد. یعنی تنها یک تکلیف که ما مکلف باشیم به آن بپردازیم نیست. حتی اگر بخواهیم به آن نپردازیم خود به خود مطرح است. بنابراین فلسفه ای پشت این حرکت(قیام) وجود دارد. سرراست ترین پرسشی که در تاریخ با آن روبه روییم این است که چرا امام حسین(ع) قیام کرد و بعد اگر پاسخ آن است که برای احیای امر به معروف و نهی از منکر، خود این یک موضوع اجتماعی دیگری را می گشاید که امر به معروف و نهی از منکر یعنی چه؟!

قیام امام حسین(ع) جنبه سیاسی هم داشت؟

قیام امام حسین(ع) علاوه بر جنبه سیاسی، زیرساخت فلسفی دارد و منظورم از فلسفه، فلسفه از دیدگاه غرب نیست.

منظورتان از فلسفه دقیقاً چیست؟

منظورم همان حکمت اسلامی است. بر کسی پوشیده نیست که هر دینی اصول و فروعی دارد. هر دین فلسفه و حکمتی دارد که پایه و ستون دین را تشکیل می دهد. این فلسفه در هر زمانی به تبیین نیاز دارد. من حرکت امام حسین(ع) را صرفا حرکتی تاریخی یا مثلاً سیاسی نمی دانم، بلکه این حرکت حرکتی حکمی- فلسفی است.

قهرمانان واقعی سال ۶۱ هجری در یک کلام چه قصد و نیتی داشتند؟

 اندیشه آزادگی و آزادی خواهانه شان هنوز در ایران و پاره ای نقاط جهان اسلام و در دنیای متمدن امروز زنده و پویاست. خلفای بنی امیه و بنی عباس مردم را پس از رحلت پیامبر(ص) خلع سلاح کردند. خون های پاک مردان و شیرزنانی که تا به امروز ریخته شده، در همه جبهه ها منبعث و برانگیخته شده از حرکت تاریخی امام حسین(ع) است.  زیارت وارث  فلسفه ای دارد که پرچمدارش حسین بن علی(ع) است. خدا کند که حکمت این کلمات در آینده هم از اعتبار و اهمیت نیفتد. چون در زیارت وارث حسین(ع) را وارث آدم و آدمیت می دانیم. از یاد نبریم که پیامبر اسلام(ص) با اشرافیت قریش و جاهلیت مبارزه کرد و پس از آن پرچم این مبارزه را هم امام حسین(ع) و یارانش سپرد. امروز همین وضع به همان منوال ادامه دارد. گرچه ۱۴۰۰ سال گذشته اما این حرکت ادامه دارد. فقط زمان، طی ۱۴ قرن کش آمده. آنچه در زیارت وارث اهمیت دارد، آن لحن انسانی و خطابی اش است. در این زیارت نوشته شده: «درود بر تو ای وارث آدم(برگزیده خدا). درود بر تو ای وارث نوح(پیغمبر خدا(ص)). درود بر تو ای وارث ابراهیم(ع)(دوست خدا). درود بر تو ای وارث موسی(ع)(هم سخن خدا). درود بر تو ای وارث امیر مومنان(علی ولی خدا). -این آخری خیلی اهمیت دارد. در حقیقت زیارتنامه ما فلسفه است- درود بر تو ای فرزند فاطمه زهرا(س).

باید دقت کرد که این بزرگواران در یک رابطه طولی با پیامبران ظهور کرده اند و وارث اند.

و در ادامه می خوانیم: درود بر تو ای فرزند خدیجه کبری(س). درود بر تو این فرزند برگزیده خدا، ای شهید و ای فرزند شهید.

 می خواهم بگویم که قیام انسان ساز امام حسین(ع) فقط در ظهر عاشورا آغاز نمی شود که در همان ظهر هم پایان یابد و بعد هم شام غریبان اتفاق افتد. به هیچ وجه چنین نیست. نبرد امام حسین(ع) –امام مفهومی بالاتر و مهم تر از رهبر و پیشوا دارد- نبردی نیست که فقط در ساحل فرات و کشور عراق رخ داده باشد.  بلکه حرکت و نهضت امام حسین(ع) نهضتی حکمی و فلسفی است. حکمت و فلسفه و تاریخ آدم(ع) از آغاز تا به امروز در آن نهفته است. یعنی یک حرکت مقطعی تاریخی نیست. مطلبی هم نیست که پس از گذشتش تمام شود.

اصل فلسفه اش چیست؟

این تلقی که ما از تاریخ و مبارزات و فداکاری هایی که داریم، با آن پیوند یافته. فداکاری ها به دلیل ایمان و اعتقاد و عقیده است. خود امام حسین(ع) می گوید اگر دین ندارید آزاد مرد باشید. برخی ها حتی این سخن او را هم نمی خواهند بپذیرند. آزادمردی و آزادگی و آزاداندیشی در فرهنگ اسلامی- ایرانی ما جوهری شده و فقط لفظ نیست و نهادینه است. این فلسفه به دلیل همان روح امانت است که در قرآن آمده: به این معنا که انسان خلیفه خدا بر روی زمین است و وظیفه ای دارد که کار خدایی انجام دهد. همه فسلفه هایی که در جهان است، فلسفه تاریخی است اما فلسفه و حکمت ما مسلمانان و ایرانیان خدا را در خود نهفته دارد و نه خدای لفظ و عقیده، بلکه خدای ایمان و قلب. به نظرم حرکت امام حسین(ع) حرکتی قلبی و معنوی است که اقبال هم به آنها به درستی اشاره کرده است. بسیاری از متفکران شرق هم به آن اشاره کرده اند. بنابراین رسالتی هم که امروز روز ما داریم و خاص یک عده معدود هم نیست، و پایه اش همان امر به معروف و نهی از منکر است و جهانی است. به همین دلیل امام حسین(ع) امام آزادگان جهان است. این ها جملگی به آن برمی گردد که نگاه امام حسین(ع) ایمانی است. یعنی امروز اگر نیک بنگریم، منطبق بر نگاه جامعه شناختی، نگاه نجات بخش است. او برای نجات انسان ها گام برمی دارد. حرکت او نه برای حکومت است و نه برای سیاست. اما به خودی خود حماسه ای هم به دنبال دارد. معنویتی از قیام امام حسین(ع) داریم که نباید فراموش شود و این کار هم به هیچ وجه فراموش نخواهد شد. شعائر با دریافت های معنوی متفاوت است. امام حسین(ع) هم برای مسئولیت و تعهد انسانی و آدمیت قیام کرد. آن هم نه تنها در یک مقطع تاریخی بلکه برای همیشه تاریخ.

بنابراین ما از درون باید به این موضوع بنگریم. باید به زندگی امروز هم سمبولیک و نمادین بنگریم . همچنان که شمر هنوز هست. یزید هست. ابن سعد هم هست. این شخصیت های منفی وجود دارند و به فرض همان حسد، دروغ، ظلم، ریاکاری و رانت است که همچنان می ببینیم و شاهدش هستیم. ما باید به حرکت امام حسین(ع) امروزی نگاه کنیم. اگر امام حسین(ع) هم بود امروز همین گونه نگاه می کرد و با این ها به مبارزه برمی خواست. اولویت با این است که با فساد هر جا که سر زد مبارزه کنیم. امام حسین(ع) با فساد یزید مبارزه کرد. به لحاظ تاریخی هم اگر بخواهیم بنگریم هیچ چیز جز این نیست. به گواهی تاریخ، دوست و دشمن و مسلمان و غیر مسلمان، امام حسین(ع) برای مبارزه با ظلم و برقراری عدالت مبارزه کرد.

برای فهم این موضوع در چه حوزه های دیگری باید مطالعه کرد؟

کتاب های فقها را هم باید خواند.  سخن امام حسین(ع) هم به تعبیری همین است که می گوید: «هر زمینی کربلاست.» یا «هر زمان و هر روز عاشوراست.» پس الحاد همچنان وجود دارد. ملحدان و مغرضان وجود دارند. مجموعه ای از درس ها پشت سر حرکت تاریخی امام حسین(ع)   وجود دارد.  امام حسین(ع) هم با جهان سر و کار دارد. او با معروف سر و کار دارد و این «معروف» همان نیکی و شناخته شده ها است. شناخته شده ها هدیه خداوند است و اصلش نزد پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) و فرزندان و نوادگانش است. امام حسین(ع) یکی از بهترین نوه های پیامبر(ص) است. آنها اهل البیت اند و بدون آنها کاری از ما ساخته نیست. فلسفه آنها به فلسفه ظهور و انتظار ارتباط دارد. اگر از منظر صلح کل به دین اسلام بنگریم، جهان اصلاح می شود و انسان ها هم از غفلتی که هر روز مرتکبش هستند نجات خواهند یافت.               

کد خبر 696367 برچسب‌ها امام حسین عاشورا ماه محرم

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: امام حسین عاشورا ماه محرم قیام امام حسین ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۹۶۱۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عزاداری مردم آذربایجان غربی در سوگ شهادت امام صادق(ع)

به مناسبت سالروز شهادت ششمین اختر تابناک سپهر امامت و ولایبت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام مراسم عزاداری در خیابان ها، مساجد و تکایای آذربایجان غربی با شکوه خاصی برگزار شد.

دوستداران و عاشقان اهل بیت (ع) در خیابان‌های شهرهای مختلف استان به ویژه در شهرستان ارومیه گردهم آمدند و در سوک شهادت جانسوز امام ششم شیعیان و رئیس مذهب جعفری در قالب دسته های سینه زنی و شاه حسین گویی عزاداری کردند و اشک ماتم ریختند.

مردم مؤمن و ولایتمدار و متدین ارومیه علاوه بر حضور در مساجد، تکایا، حسینیه‌ها و اماکن مذهبی، امروز در خیابان امام خمینی ارومیه در سوگ صادق آل محمد (ع) به عزاداری پرداختند و ارادت خود را به خاندان اهل‌ بیت (ع) ابراز داشتند.

مراسم سنتی شاه حسین گویی نیز توسط مردم ولایی و عزادار ارومیه با حضور اقشار مختلف از جوانان و پیران دوستدار اهل بیت در خیابان عطایی ارومیه برگزارشد. 

باشگاه خبرنگاران جوان آذربایجان غربی ارومیه