این فصل را با من بخوان
تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۳۱۹۰۸
ما این پرسش را با دکتر سعید طاووسی مسرور عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر تاریخ اسلام در میان گذاشتیم. دکتر طاووسی می‌گوید یکی از محورهای مطالعه در این ایام می‌تواند خودِ مقتل یعنی شرح واقعه باشد و در پاسخ تفصیلی به پرسش ما، چند اثر از مقاتل کهن و مهم تا پژوهش‌های معاصر در این حوزه را پیشنهاد می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از قدیمی‌ترین مقتل تا روایت شیعه و اهل سنت از واقعه کربلا
یکی از قدیمی‌ترین مقتل‌هایی که به ما رسیده « مقتل ابومخنف» است که نسخه‌ای از آن به جا نمانده اما از طریق نقل توسط طبری وشیخ مفید باقی مانده است. مقتل ابومخنف توسط استاد محمدهادی یوسفی غروی استخراج شده و ایشان حواشی مهمی بر این کتاب زده‌اند. مقتل ابومخنف با تحقیق استاد یوسفی غروی توسط محمدصادق روحانی به فارسی ترجمه شده و در دسترس است. تحقیق دیگری که روی این متن انجام و به فارسی هم ترجمه شده و مزیت آن این است که متن عربی و فارسی را همزمان دارد، توسط دکتر حجت‌الله جودکی عرضه شده است. تفاوت مورد اخیر با کار آقای یوسفی غروی این است که ایشان نگاه انتقادی به تحقیق استاد یوسفی دارد و استاد یوسفی برخی مسائل را حذف کرده و نیاورده است. بخش مربوط به امام حسین(ع) از ارشاد مفید هم خواندنی است، هر چند اشتراکات مهم و زیادی با مقتل ابومخنف دارد که می‌شود به ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی مراجعه کرد.
مقتل دیگری که می‌توان آن را معرفی نمود، «لهوف» یا به تعبیر درست‌تر، «الملهوف» است که اثر عالم گرانقدر شیعه، سید بن طاووس است. مخاطبان می‌توانند به ترجمه مرحوم آیت‌الله سیداحمد فهری زنجانی مراجعه کنند که انتشارات چاپ و نشر بین‌الملل به صورت دوزبانه عرضه کرده و عربی و فارسی در کنار هم درج شده و اگر می‌خواهند اطلاع بیشتری از این متن پیدا کنند و با نکات و زوایای آن بیشتر آشنا شوند، می‌توانند لهوف با تحقیق و ترجمه مصطفی صادقی کاشانی را ملاحظه نمایند که بر اساس ۵۷ نسخه خطی کار شده است.
مقتل بعدی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم، «مقتل الحسین علیه‌السلام» خطیب خوارزمی است که در میان مقاتل قرن ششم که توسط اهل سنت هم نوشته شده، جایگاه مهمی دارد و همواره در متون بعدی هم مورد توجه بوده است. این مقتل هم با عنوان «شرح غم حسین(ع)» توسط مصطفی صادقی به فارسی ترجمه شده است.
از مقاتل متأخر چه بخوانیم؟
اگر بخواهیم از مقاتل متأخر نمونه جالبی را برای مطالعه انتخاب کنیم، با اینکه به خاطر برخی ضعف‌ها و اشکالات و آسیب‌ها که در مقتل‌های دوره صفوی و قاجاری معمولاً هست و من توصیه به آنها نمی‌کنم، ولی مقتلی که در اواخر دوره قاجار توسط مرحوم محدث قمی با عنوان «نفس المهموم فی مصیبة سیدنا الحسین المظلوم» نوشته شده را خواندنی می‌دانم. اگرچه این مقتل در اواخر دوره قاجاریه نوشته شده اما فاصله محسوسی با برخی تحریفات و گزافه‌گویی‌هایی که در برخی مقاتل قاجاری دیده می‌شود، دارد.
کتاب نفس المهموم توسط مرحوم علامه شعرانی با عنوان «دمع السجوم» به فارسی ترجمه شده؛ از این ترجمه یک بازنویسی و ویرایش توسط یاسین حجازی با عنوان کتاب «آه» عرضه شده که مورد استقبال هم قرار گرفت. ترجمه دیگری که نفس المهموم دارد، ترجمه مرحوم میرزای کمره‌ای است که با عنوان «در کربلا چه گذشت» منتشر شده اما عنوان اصلی آن «رموز الشهاده» بوده و ترجمه‌ای از «نفس المهموم» را نیز استاد علی نظری منفرد انجام داده است. من خودم معمولاً از ترجمه میرزای کمره‌ای استفاده می‌کنم چرا که برای مخاطب عام و خاص قابل استفاده است و علاوه بر متن کتاب، قاب‌هایی در متن برای تبیین هر قسمت از مقتل تعبیه شده و اشعار عربی نیز به فارسی و به صورت شعر ترجمه شده است.
این مقاتل به روایت پژوهشگران و محققان معاصر را از دست ندهید
اگر کسی بخواهد مقتلی را با پژوهش محققان و پژوهشگران جدید مطالعه کند، بخش مقتل از کتاب «تأملی در نهضت عاشورا» نوشته دکتر رسول جعفریان که مقتلی خواندنی و مستند و البته مختصر است را باید از نظر بگذراند. همین بخش در کتاب حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع) نیز درج شده است. اگر می‌خواهید با تفصیل بیشتری در اختیار داشته باشید می‌توانید به کتاب «مقتل سیدالشهدا» نوشته محمدهادی یوسفی غروی مراجعه کنید که ترجمه فارسی آن را انتشارات اطلاعات عرضه کرده است.
اگر کسی بخواهد مقتل جامعی را به این شکل یعنی نوشته پژوهشی و به سبک جدید و به صورت جامع در اختیار داشته باشد، می‌تواند به «شهادت‌نامه امام حسین(ع)» مراجعه نماید که نوشته مرحوم محمد محمدی ری‌شهری و همکاران آن‌هاست. در همین راستا می‌توانیم به کتاب «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)» اشاره کنیم که در دو جلد قطور زیرنظر مرحوم استاد مهدی پیشوایی توسط تیمی از محققان حوزه تاریخ در قم تدوین شده است.
از نگاه تحلیلی آیت‌الله جاودان تا پژوهش‌های محمد اسفندیاری
اما مطالعه در حوزه عاشورا ابعاد دیگری هم دارد؛ مثلاً پرداختن به تحلیل‌هایی که از واقعه عاشورا شده است. عاشورا به خاطر اهمیتی که داشته و بی‌نظیر بودن این واقعه در تاریخ اسلام، همواره مورد بحث و بررسی بوده است. کتابی که به صورت مختصر اما مفید به تحلیل واقعه عاشورا پرداخته، «عاشورا، چگونه و چرا؟» از استاد محمدعلی جاودان است که نقش عواملی مثل تبدیل خلافت به الوهیت و ضرورت اطاعت از حاکم در شهادت امام حسین(ع) را به خوبی نشان داده است.
اما کتاب‌های تحلیلی مفصل‌تری نیز در اختیار است که از جمله آنها می‌توانیم به «حماسه حسینی» اثر استاد شهید مطهری اشاره کنیم که البته حاصل سخنرانی‌ها و یادداشت‌های ایشان بوده که پس از شهادت استاد منتشر شده است. همچنین «شهید جاوید» که نگاه متفاوتی به واقعه عاشورا در زمان معاصر دارد و از این نظر مورد نقد و اشکال بسیاری هم قرار گرفته است. مثلاً از آثار مهمی که در نقد این اثر نوشته شده، می‌توانیم به کتاب «شهید آگاه» از مرحوم آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی اشاره کنیم. اگر بخواهیم سیری در مجموعه تحلیل‌ها در واقعه عاشورا داشته باشیم، مطالعه کتاب عاشوراشناسی از استاد محمد اسفندیاری پیشنهاد می‌شود که انواع دیدگاه‌ها در عاشورا را در هفت نظریه دسته‌بندی کرده و البته در این کتاب از نظر مرحوم صالحی نجف‌آبادی صاحب شهید جاوید دفاع شده است.
حال که به استاد محمد اسفندیاری اشاره شد، دیگر آثار عاشورایی ایشان نیز قابل استفاده است، از جمله «حقیقت عاشورا» که جدیدترین اثر ایشان در این حوزه است و بحث‌های قابل توجهی در چرایی بروز واقعه عاشورا در آن وجود دارد. از آثار دیگر محمد اسفندیاری، «کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)» است که ۱۰۰ اثر مهم عاشورایی در طول تاریخ را معرفی و نقد کرده و از خلال آشنایی با این آثار نیز انسان می‌تواند آن رویکرد تحلیلی را دنبال کند. خلاصه‌ای از دو کتاب یعنی عاشوراشناسی و کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) همراه با مضامینی دیگر در کتابی با عنوان «از عاشورای حسین تا عاشورای شیعه» عرضه شده است.
خبرنگار: فاطمی نژاد
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: قیام حسینی کتاب عاشورایی محمد اسفندیاری واقعه عاشورا مقتل ابومخنف نفس المهموم امام حسین ع استاد محمد یوسفی غروی اشاره کنیم ترجمه شده نوشته شده
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۳۱۹۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ضربه کاری به ارتش اسرائیل و ترجمه عملی تهدیدات نصرالله
ورود حزبالله به مرحله حملات ترکیبی و پیشرفته و به ویژه عملیات مهمی که دیروز در واکنش به جنایت رژیم صهیونیستی در ترور یکی از رزمندگان مقاومت لبنان انجام داد، حامل پیام‌هایی هشدارآمیز برای دشمن اشغالگر و ترجمه عملی تهدیدات شخص سید حسن نصرالله است. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، جنگ غزه در حالی دویستمین روز خود را پشت سر گذاشت که طی مرحله اخیر از این جنگ شاهد تحولات قابل توجهی در راهبرد و همچنین نوع عملیات‌های جبهه‌های مختلف حامی غزه بوده‌ایم.
بار بزرگی که حزبالله از دوش مقاومت در غزه برداشت
در این میان حزبالله لبنان که به عنوان اولین جبهه محور مقاومت برای حمایت از غزه اقدام کرد و در دومین روز نبرد طوفان الاقصی یعنی 8 اکتبر 2023 رسما پیوستن خود به این نبرد را اعلام نمود از همان ابتدا با یک استراتژی مشخص برنامه‌های خود را برای حمایت از مردم و مقاومت فلسطین در غزه اجرا کرد.
هدف مقاومت لبنان در ابتدای ورود به نبرد طوفان الاقصی این بود که بخشی از تیپ‌های ارتش رژیم صهیونیستی را در جبهه شمالی فلسطین اشغالی مشغول کرده و به این ترتیب باری از دوش مقاومت در غزه بردارد که حتی به اذعان خود صهیونیست‌ها این هدف حزب الله محقق شد. بعد از آن مقاومت اسلامی لبنان به شکل تدریجی شروع به گسترش عملیات‌های خود در ابعاد کمی و کیفی نموده و با وجود اینکه حزب الله در این نبرد هنوز قدرت واقعی خود را نشان نداده اما از چندین سلاح جدید رونمایی کرد که موجب سردرگمی و گیجی دشمن شده است؛ به ویژه اینکه صهیونیست‌ها نمی‌توانند پیش بینی کنند در مرحله بعد حزب الله قصد استفاده از چه سلاح‌هایی را دارد و همین مسئله مقابله اسرائیل با عملیات‌های حزب الله را دشوار می‌کند.
مرحله پیشرفته عملیات‌های حزبالله و سردرگمی صهیونیست‌ها
در همین راستا به ویژه طی یک ماه گذشته شاهد تغییر چشمگیری در سطح کیفی و کمی عملیات‌های حزب الله بوده‌ایم که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران صهیونیست بر این باورند که حزب الله موفق شده معادله‌ای را که از ابتدای جنگ غزه به دنبال تحمیل آن به اسرائیل بود تثبیت کند. نگرانی صهیونیست‌ها از عملیات‌های حزب الله زمانی بیشتر شد که این حزب قدرت خود را در سرنگونی پهپادهای پیشرفته اسرائیلی نشان داد، به طوری که از ابتدای جنگ غزه تاکنون 5 پهپاد پیشرفته ارتش اسرائیل از جمله پهپادهای هرمس 450 و 900 که هزینه سنگینی برای رژیم صهیونیستی داشته و این رژیم به کارایی آنها به ویژه در زمینه جمع آوری اطلاعات افتخار می‌کرد، توسط حزبالله سرنگون شده است و آخرین مورد آن هم مربوط به چند روز گذشته بود که حزب الله موفق شد یک فروند دیگر از پهپادهای هرمس 450 اسرائیل را در آسمان مناطق مرزی لبنان سرنگون کند.
پایگاه‌های راهبردی اسرائیل زیر آتش حزبالله
اما یکی از روش‌های قابل توجهی که حزب الله در عملیات‌های جدید خود ضد مواضع ارتش رژیم اشغالگر در پیش گرفته استفاده از حمله ترکیبی در هدف قرار دادن مواضع حساس این رژیم می‌باشد؛ موضوعی که موجب سردرگمی سامانه‌های پدافندی دشمن می‌شود. در همین راستا هفته گذشته حزب الله یک مقر فرماندهی سری ارتش رژیم صهیونیستی در منطقه «عرب العرامشه» را هدف یک حمله ترکیبی با استفاده از موشک‌های هدایت شونده و پهپادهای تهاجمی قرار داد؛ عملیاتی که موجب شوک محافل امنیتی و نظامی رژیم صهیونیستی شد.
اما یکی از مهمترین عملیات‌هایی که حزب الله علیه ارتش رژیم صهیونیستی انجام داده مربوط به حمله هوایی در بعد از ظهر روز گذشته می‌باشد که طی آن مقر فرماندهی تیپ گولانی ارتش اسرائیل و مقر یگان ایگوز وابسته به این تیپ در شمال شهر اشغالی عکا با چند فروند پهپاد پوششی و شماری پهپاد انتحاری هدف حمله مقاومت لبنان قرار گرفت و رادیو ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کرد که این اولین تهاجم علیه عکا در سال 2024 محسوب می‌شود. در پی این عملیات آژیر خطر در عکا و همچنین حیفا به صدا درآمد. از طرف دیگر رسانه‌های صهیونیستی از فرو رفتن شهرک کریات شمونه در خاموشی کامل بعد از شلیک 30 فروند موشک به سمت منطقه الجلیل اعلی در شمال فلسطین اشغالی خبر دادند.
موشک‌های مقاومت کریات شمونه را در تاریکی فرو بردمقاومت لبنان 2 پایگاه اسرائیل را هدف قرار دادنگرانی صهیونیست‌ها بعد از سرنگونی پهپاد هرمس توسط حزباللهمهمترین پیام عملیات حزبالله علیه تیپ گولانی
در حالی که ارتش رژیم صهیونیستی همچنان در تلاش برای سرپوش گذاشتن بر شکست‌های خود و تلفات مادی و انسانی در جنگ غزه است اما رسانه‌های این رژیم اذعان کردند که در حمله روز گذشته حزب الله شمار زیادی از افسران تیپ گولانی کشته شده‌اند. در این میان شبکه کان رژیم صهیونیستی به نقل از تحلیلگران نظامی خود اعلام کرد که رسیدن پهپادهای حزب الله به شمال عکا یعنی «ما قبل از حیفا» باتلاقی که ارتش اسرائیل در عرصه‌های مختلف از جمله جبهه لبنان با آن مواجه است را عمیق تر می‌کند؛ جایی که اسرائیل در قطع ارتباط میان جبهه جنوب لبنان و غزه به طور کامل شکست خورده و نتوانست نیروهای حزب الله را وادار به عقب نشینی از مرزهای فلسطین اشغالی کند.
اما گذشته از ابعاد نظامی مهم عملیات حزب الله علیه مقر فرماندهی تیپ گولانی ارتش رژیم صهیونیستی که در پاسخ به جنایت این رژیم در ترور شهید «حسین عزقول» رزمنده حزب الله در منطقه عدلون در جنوب لبنان، انجام شد، اما این عملیات حامل پیام‌های هشداردهنده مهمی برای دشمن صهیونیستی بود. در اینجا باید به سخنان مقامات حزب الله از جمله شخص سید حسن نصرالله برگردیم که قبلا به دشمن صهیونیستی هشدار داده بودند که حزب الله در حمایت از غزه و دفاع از خاک لبنان و مردم این کشور هیچ خط قرمزی را نمی‌شناسد و اگر دشمن صهیونیستی به فکر گسترش تجاوزات باشد حزب الله با معادله «چشم در برابر چشم» و فورا پاسخ آن را خواهد داد. این اتفاقی است که از بیش از شش ماه گذشته از زمان ورود حزب الله به نبرد طوفان الاقصی شاهد آن بوده‌ایم. عملیاتی که دیروز حزب الله در واکنش به ترور یکی از رزمندگان خود توسط ارتش صهیونیستی، انجام داد هشداری بود برای اشغالگران مبنی بر اینکه عملیات‌های حزب الله از حدود و قواعد درگیری عبور خواهد کرد.
در اینجا لازم به ذکر است که تیپ گولانی که نیروهای آن پیشتر هم مورد هدف حملات حزبالله قرار گرفته و متحمل تلفات جانی شده بودند، در ارتش اسرائیل به سپر حفاظتی معروف است که سخت‌ترین مأموریت‌ها را انجام می‌دهد. نیروهای این تیپ به اقتضای شرایط، به ویژه در وضعیت سخت جنگی، از منطقه‌ای به منطقه دیگر منتقل می‌شوند و اعضای آن مراحل طولانی از آموزش‌های تخصصی را گذرانده‌اند.
زمانی که ارتش رژیم صهیونیستی از تیپ گولانی استفاده می‌کند به معنای آن است که در شرایط سخت جنگی گرفتار شده و همچنین طرف مقابل برای جنگ با نیروهای این تیپ نیاز به مهارت و قدرت زیادی دارد. به همین دلیل است که تلفات تیپ گولانی برای ارتش اسرائیل بسیار دردناک است.
یگان ایگوز هم که هدف حمله حزبالله قرار گرفت، در سال 1995 به عنوان یک یگان رزمی کیفی برای جنگ در شرایط سخت در جنوب لبنان با حزبالله تاسیس شد. هدف از تاسیس این یگان، ایجاد یک گروه کوچک کماندویی بود تا بتواند در شرایط سخت جنگی در جنوب لبنان ماموریت خود را به عنوان یک نیروی پیشرفته وابسته به ارتش اسرائیل انجام دهد.
از آنجایی که تیپ گولانی وابسته به فرماندهی منطقه شمالی ارتش رژیم صهیونیستی است، یگان ایگوز نیز از نظر عملیاتی تابع تیپ گولانی محسوب می‌شود؛ البته هیچ ارتباطی میان تیپ گولانی و یگان ایگوز وجود ندارد.
تعمیق باتلاق اسرائیل در لبنان
بعد از این عملیات حزب الله رسانه‌های صهیونیستی بار دیگر به اشتباه محاسباتی و شکست اطلاعاتی ارتش اشغالگر اعتراف و اعلام کردند که اسرائیل روی این مسئله حساب کرده بود که حزب الله عملیات‌های خود را از یک سطح و حد خاصی بالاتر نخواهد برد اما اتفاقی که طی دوره اخیر شاهد آن بودیم کاملا برعکس این تصور است و همین مسئله اسرائیل را در برابر گزینه‌های سختی قرار می‌دهد.
این عملیاتی که حزب الله انجام داد در واقع در قالب هشداری برای رژیم صهیونیستی و یکی از نمونه واکنش‌هایی بود که در آینده در انتظار صهیونیست‌ها خواهد بود ؛ البته با این تفاوت که ابعاد عملیات‌های بعدی حزبالله در سطح کمی و کیفی را نمی‌توان پیش بینی کرد.
روشن است که عملیات‌های روزانه حزب الله که با شدت و سرعت بیشتری علیه رژیم صهیونیستی ادامه دارد در سایه بن بست بزرگی که ارتش اسرائیل در غزه گرفتار آن شده فشارها را بر رهبری سیاسی و امنیتی این رژیم افزایش می‌دهد. اینکه حزب الله ترور یکی از رزمندگان خود را با چنین عملیات پیشرفته‌ای علیه تیپ های مهم و حساس ارتش اسرائیل پاسخ می‌دهد برای مقامات صهیونیستی بدان معناست که هرگونه عملیات تروریستی دیگر در لبنان عواقب خطرناکتری برای اسرائیل خواهد داشت.
تحلیلگران بر این باورند که در مرحله جدید از تقابل مقاومت لبنان با رژیم صهیونیستی و در سایه معادلات جدیدی که حزب الله ترسیم کرده باتلاقی که اسرائیل در جبهه لبنان گرفتار آن است عمیق‌تر خواهد شد.
انتهای پیام/
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد