چگونه فیلم مهرجویی باعث تحولی جهانی شد؟

«دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی نقش مهمی داشته و گفته می‌شود تنها فیلمی در تاریخ سینمای جهان است که به چنین تحولی منجر شده است.

اما قصه ساخت این فیلم چیست، داریوش مهرجویی در نخستین سال‌های فعالیت خود به پیشنهاد یکی از دوستان پزشکش با بازدید از بخشی محله‌های حاشیه‌ای تهران متوجه وضعیت هولناک تجارت خون شد و تصمیم گرفت مستندی درباره این فجایع بسازد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او که با غلامحسین ساعدی دوستی نزدیکی داشت، این ماجرا را برای دوست خود تعریف کرد و ساعدی هم که همزمان پزشک و نویسنده بود، گفت که اتفاقا قصه‌ای درباره همین موضوع دارد و این چنین بود که فیلم «دایره مینا» با اقتباسی از قصه «آشغالدونی» ساعدی ساخته شد.

تازه‌ترین نشست شنبه‌های خانه هنر کاج به نمایش و نقد و بررسی فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی اختصاص داشت.

در این برنامه که شامگاه شنبه ۲۲ مرداد ماه در خانه هنر کاج برگزار شد، نیما حسنی‌نسب، منتقد برنامه، توضیحاتی درباره تاثیر مهم این فیلم در ایجاد یک تحول اجتماعی، توقیف سه ساله آن توسط سازمان نظام پزشکی و مقایسه نسخه سینمایی این فیلم با قصه «آشغالدونی» ارایه کرد.

او «دایره مینا» را فیلمی منحصر به فرد در تاریخ سینمای جهان دانست چراکه این فیلم سبب راه‌اندازی سازمان انتقال خون شد که تحولی اساسی در سیستم پزشکی کشورمان به شمار می‌آید.

این منتقد توضیح داد که «دایره مینا» یکی از بزرگ‌ترین قربانیان سانسور در سینمای پیش از انقلاب بود و به سبب تصویر سیاهی که از وضعیت بهداشت و بیمارستان‌های آن دوره ارایه کرده، با شکایت سازمان نظام پزشکی سه سال در محاق بوده است و در این مدت، سازمان انتقال خون تاسیس می‌شود و بعد از راه‌اندازی آن، این فیلم امکان اکران پیدا می‌کند.

حسنی‌نسب یادآوری کرد که این فیلم قصه دگرگونی نوجوانی است که از معصومیت و بکارت دوره نوجوانی به هیولایی مهیب تبدیل می‌شود.

این کارشناس سینما خاطرنشان کرد که مهرجویی در این فیلم به شکل استادانه‌ای تصاویری از شهر و زیر پوست شهر نشان می‌دهد و مهارت هوشنگ بهارلو، مدیر فیلمبرداری این فیلم غیر قابل انکار است.

حسنی‌نسب یادآوری کرد که در «دایره مینا» هم مانند بعضی آثار روشنفکری دیگر در دوران پیش از انقلاب، تصویری که از شهر مدرن ارایه شده، سیاه است. گویی نگاه روشنفکران آن دوره به مدرن شدن ایران و زندگی شهری، منفی و تند است. به طوری که ساعدی مطالبی درباره زندگی شهری بیان کرده که غریب می‌نماید و «دایره مینا» هم چنین نگاهی دارد. شاید به این دلیل که بخشی از جامعه روشنفکری آن دوره باور داشتند که حکومت پهلوی بدون در نظر داشتن زیرساخت‌های لازم و آمادگی جامعه، اصرار به مدرن کردن جامعه آن زمان داشته است.

او اضافه کرد: در «دایره مینا»، بیمارستان که باید محل بهداشت و ایجاد سلامتی باشد، عملا به فضایی سیاه تبدیل شده که در آن با جان و خون انسان‌ها معامله می‌شود. در این فیلم برخلاف قصه بر تحول نوجوان تمرکز دارد، موضوع شبکه مخوف خون برای مهرجویی و ساعدی مهم است. ضمن اینکه در «دایره مینا» هم دشمنی ساعدی با هم‌صنفانش دیده می‌شود.

حسنی نسب با اشاره به تمرکز گرایش‌های چپ در روشنفکران پیش از انقلاب، یادآوری کرد که «دایره مینا» آخرین فیلمی است که مهرجویی درباره طبقه فرودست جامعه ساخته و در سال‌های بعد تا حدودی به طبقه خودش، یعنی طبقه متوسط روشنفکر توجه داشته است اما برغم ادعاهای مطرح شده، تصویری که مهرجویی از طبقه روستایی و فرودست در فیلم‌هایی مانند «گاو» و «دایره مینا» ارایه می‌دهد، خیلی زامبی‌گونه است.

به گفته این منتقد، آنچه در کنار سیاهی فیلم، سبب توقیف سه ساله «دایره مینا» شد، شاید نام نویسنده تند و تیزی مانند ساعدی است.

او با تشریح تفاوت داستان و فیلم افزود: «فیلم تا یک سوم پایانی خود اقتباسی وفادارانه از داستان است، ولی به نسخه سینمایی شخصیتی پزشکی اضافه شده که نقش او را بهمن فرسی، نویسنده مشهور بازی می‌کند. ضمن اینکه پایان قصه خیلی بهتر از پایان فیلم است، چون امکان ساخت چنین پایانی برای این فیلم نمی‌توانست وجود داشته باشد.»

این مدرس سینما مهارت کارگردانی مهرجویی را در «دایره مینا» ستود و توضیح داد که مهرجویی در مقاطعی در آمریکا زندگی می‌کرده و کاملا با سینمای روز دنیا آشنا بوده و «دایره مینا» هم به خوبی نشان‌گر مهارت او در کارگردانی است. به طوری که منطق فیلم که مبتنی بر آوارگی شخصیت اصلی است، کاملا با سینمای مدرن آن دوره تطابق دارد. ضمن اینکه مهرجویی استاد نشان دادن موقعیت‌های عادی در سینماست.

حسنی نسب در ادامه وضعیت سینمای ایران را در سال‌های پیش از انقلاب تشریح کرد و توضیح داد که در آن دوره چگونه آثار بزرگ‌ترین کمپانی‌های فیلمسازی دنیا برای رقابت با فیلمفارسی‌های رایج در این اکران می‌شده تا جایی که حاکمیت متوجه می‌شود در کنار فیلم‌های عامه‌پسند لازم است سینمای آلترناتیوی ایجاد شود و این گونه است که موج نو سینما با همراهی تلویزیون و وزارت فرهنگ و هنر آن دوره شکل می‌گیرد چون بدون حمایت اینها، امکان ساخت چنین آثاری نبوده است.

او با تاکید بر اهمیت جریان بدنه سینما خاطرنشان کرد: «بدون فیلمفارسی، فیلم‌های جریان نو امکان ساخت پیدا نمی‌کرد. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم همه منزلت فیلمی مانند «قیصر» این است که در ادامه فیلم‌های جاهلی آن دوره ساخته شده و آنها را ارتقا بخشیده است.»

۵۷۲۴۴

کد خبر 1661987

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: داریوش مهرجویی سینمای ایران کارگردانان سینمای ایران پیش از انقلاب دایره مینا حسنی نسب آن دوره

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۴۶۶۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

راند دوم

دور دوم دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی جمعه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد. ۲ ماه و ۲۰ روز قبل یعنی ۱۱ اسفند سال گذشته، دور اول انتخابات برگزار شد و از آنجا که برخی داوطلبان در برخی حوزه‌های انتخابیه نتوانستند تعداد آرای موردنیاز را کسب کنند، به دور دوم راه‌ یافتند تا بار دیگر شانس خود را برای دریافت مجوز ورود به مجلس شورای اسلامی امتحان کنند. 

به گزارش ایسنا، متن پیش رو گزارش «وطن امروز» از فرآیند برگزاری دوردوم انتخابات سیزدهمین دوره مجلس شورای اسلامی است که در ادامه می‌توانید بخوانید: فلسفه برگزاری دومین دوره انتخابات به این ترتیب است که بر اساس قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، هر داوطلبی باید یک پنجم آرای صحیح را کسب کند تا در مرحله اول به مجلس راه یابد. اگر این اتفاق به هر روی رخ ندهد، طبق ماده نهم قانون انتخابات مجلس، انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد. 

در ماده ۹ آمده است: «چنانچه در مرحله اول برای یک یا چند نفر از نمایندگان اکثریت مطلق حاصل نگردید، انتخابات دومرحله‌ای خواهد شد، بدین معنی که از ‌بین نامزدهایی که اکثریت مطلق آرا را در مرحله اول به دست نیاورده‌اند، فقط به تعداد ۲ برابر نمایندگان مورد نیاز از بین کسانی که بیشترین آرا را در ‌مرحله اول داشته‌اند، در انتخابات مرحله دوم شرکت می‌کنند و در صورتی که تعداد نامزدهای باقیمانده، کمتر از ۲ برابر باشد، تمام آنان در مرحله دوم‌ انتخابات شرکت خواهند کرد».

اگر یادمان باشد، در دور اول انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برخی رسانه‌ها  خصوصا آن دسته که وابسته به جریان موسوم به اصلاح‌طلب هستند، با تیتر «سونامی آرای باطله» به بحث انتخابات ورود کردند و دلیل اصلی رفتن برخی حوزه‌های انتخابی به دور دوم را تعداد بالای «آرای باطله» اعلام کردند اما با نگاهی شفاف‌تر به این مقوله درمی‌یابیم رفتن انتخابات به دور دوم امر غریبی نیست و در سراسر جهان و همین‌طور کشورمان ایران نیز مسبوق به سابقه است. چنانکه انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی و همین‌طور دوره نهم ریاست‌جمهوری به دور دوم کشیده شده بودند. در واقع طبق قانون هرگاه کاندیداها به حد نصاب آرا نرسند، انتخابات دومرحله‌ای خواهد شد و در انتخابات اخیر نیز این اتفاق رخ داد. کما اینکه احمد وحیدی، وزیر کشور روز ۱۴ اسفند ۱۴۰۲ با اعلام رسمی آمار ۴۱ درصدی مشارکت مردم در انتخابات دور دوازدهم مجلس شورای اسلامی اعلام کرد آرای سفید ۵ درصد و مجموع آرای سفید و ناخوانا و با اسامی غیر نامزدها ۸ درصد است که این یک رقم معمول برای انتخابات‌ به شمار می‌آید.  

رقابت ۹۰ نفر از ۲۲ حوزه انتخابی

به هر روی در دور اول انتخابات مجلس دوازدهم، داوطلبان در ۲۲ حوزه انتخابی نتوانستند حد نصاب آرای مأخوذه را کسب کنند و ۹۰ نفر از کاندیداها به دور دوم راه یافتند تا برای ۴۵ کرسی از ۲۹۰ کرسی مجلس شورای اسلامی به رقابت بپردازند. انتخاباتی که ساعت ۸ صبح روز جمعه ۲۱ اردیبهشت شروع می‌شود و به مدت ۱۰ ساعت ادامه خواهد داشت.

در دور دوم، ۱۵ استان کشور در ۲۲ حوزه درگیر بحث انتخابات خواهند بود. شهرهای «تبریز، آذرشهر و اسکو»‌، «شبستر»، «میانه»، «پارس‌آباد، بیله‌سوار و اصلاندوز مغان»، «سمیرم»، «لنجان»، «کرج، اشتهارد و فردیس»، «تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس»، «ورامین، پیشوا و قرچک»، «مشهد و کلات»، «بیرجند، درمیان، خوسف»، «آبادان»، «رامهرمز و رامشیر»، «خدابنده»، «زنجان و طارم»، «شیراز و زرقان»، «مرودشت، ارسنجان و پاسارگاد»، «کرمانشاه»، «گنبد کاووس»، «خرم‌آباد و چگنی»، «قائم‌شهر، سوادکوه، جویبار، سیمرغ و سوادکوه شمالی» و «ملایر» این حوزه‌های انتخابیه هستند.

برگزاری موفق انتخابات الکترونیک در دور اول انتخابات مجلس موجب شد ستاد انتخابات کشور با هماهنگی شورای نگهبان اعلام کند انتخابات ۲۱ اردیبهشت را نیز در تبریز، تهران، آبادان، شیراز، کرمانشاه، خرم‌آباد، قائم‌شهر و ملایر به صورت الکترونیک برگزار می‌کند. بر اساس آنچه اعلام شده، در شعبی که انتخابات به صورت الکترونیک برگزار می‌شود، رأی‌گیری با تعرفه دستی انجام نخواهد شد و صندوق الکترونیک در حکم تعرفه خواهد بود. البته گفته شده در راستای پیش‌بینی موارد غیرمترقبه، تعرفه‌های دستی در تمام شعب از جمله شعب اخذ رای الکترونیک بارگذاری می‌شود. 

تهران و بازار گرم انتخابات در دور دوم

در دور اول انتخابات شاهد بودیم در مهم‌ترین و پرنماینده‌ترین حوزه انتخابی کشور یعنی «تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس» از ۳۰ نماینده‌ای که طبق قانون باید از این حوزه به مجلس راه می‌یافتند، ۱۴ نفر در دور اول مجوز ورود به ساختمان هرمی‌ شکل میدان بهارستان را کسب کردند و تکلیف ۱۶ نفر دیگر به دور دوم کشیده شد. با یک جمع و تفریق ساده می‌توان دریافت تکلیف بیش از ۵۰ درصد این حوزه انتخابی هنوز مشخص نشده است و با توجه به حساسیت‌هایی که تهران به عنوان پایتخت کشورمان دارد، در دور دوم باید شاهد یک انتخابات گرم و نفسگیر باشیم.

حوزه تهران در دور اول شاهد رقابت احزاب، گروه‌ها و تشکل‌های مختلف و متعددی بود که از حیث تعداد و همین‌طور تنوع کاندیداها اتفاق جالبی را رقم ‌زده بود. به عنوان نمونه در دور اول ۳۳۷۲ نفر برای ۳۰ کرسی حوزه تهران کاندیدا شده بودند. یعنی برای هر کرسی بیش از ۱۱۲ نفر به رقابت می‌پرداختند، در حالی که آمار برای کل کشور برای هر کرسی ۵۰ کاندیدا بود.  

مردم تهران در دور اول با حضور ۳۴ درصدی در پای صندوق‌های رای، روز یازدهم اسفند ۱۴۰۲ از میان صدها کاندیدای نمایندگی مجلس در حوزه انتخابی خودشان ۱۴ نفر را به صورت مستقیم به مجلس فرستادند که همگی از احزاب و تشکل‌های موسوم به اصولگرا بودند؛ سیدمحمود نبویان، امیرحسین ثابتی‌، حمید رسایی، محمدباقر قالیباف، رضا تقی‌پور، روح‌الله ایزدخواه، مرتضی آقاتهرانی، منوچهر متکی،  اسماعیل کوثری، مهدی کوچک‌زاده، علی یزدی‌خواه، علی خضریان،  مالک شریعتی و کامران غضنفری این ۱۴ نفر را شامل می‌شدند.

در دور اول، گذشته از حضور چهره‌های سرشناسی از احزاب و تشکل‌های اصلاح‌طلب، اصولگراها نیز لیست‌های متعددی را منتشر کردند تا از این حیث رکورد جدیدی برای خود ثبت کنند! اگر در مجلس یازدهم، جناح موسوم به اصولگرایان در قالب ۲ ائتلاف یا فهرست اصلی «شورای ائتلاف» و «شورای وحدت» وارد کوره انتخابات شده بودند، برای مجلس دوازدهم تعداد این ائتلاف‌ها به عدد ۴ افزایش یافت و علاوه بر لیست ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب (امنا)، فهرست «صبح امید» نیز وارد کورس رقابت‌ها شد. 

در  نهایت ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ مشخص شد با ورود ۱۴ نفر به صورت مستقیم به مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابی تهران، ۳۲ نفر باید شانس خود را در دور دوم امتحان کنند تا از میان آنها ۱۶ نفر به مجلس راه یابند. بر همین اساس به تازگی ائتلاف‌های اصولگرایان از امنا گرفته تا شانا، جبهه انقلاب و... لیست‌های ۱۶ نفره خود را اعلام کرده‌اند تا بار دیگر روز ۲۱ اردیبهشت‌ماه شاهد رقابت تنگاتنگی میان کاندیداهای باقیمانده باشیم. 

شکست کمپین تحریم انتخابات 

دور اول انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در شرایطی برگزار شد که نیمه دوم سال قبل از آن (۱۴۰۱) کشور در تب و تاب اغتشاشاتی به سر می‌برد که با نام «زن، زندگی، آزادی» به بهانه درگذشت مهسا امینی، شکل گرفته بود. در پی این اغتشاشات، کمپین بزرگی از مخالفان و معاندان نظام اسلامی در آن سوی مرزها شکل گرفت که به دنبال تحریم تمام فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی ورزشی ایران بود، چه برسد به موضوعی چون انتخابات که از مهم‌ترین مباحث سیاسی است و اپوزیسیون توان بسیاری برای تحریم آن صرف کرده بود.

اگر یادمان باشد در همان سال اغتشاشات «زن، زندگی، آزادی» جام‌جهانی فوتبال به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای ورزشی جهان انجام گرفت. در این دوره از جام‌جهانی که ایران ششمین حضور خود را تجربه می‌کرد و اتفاقا امیدهای زیادی نیز از تیم ‌ملی می‌رفت، هجمه عظیمی علیه این تیم شکل گرفت. حتی کار به جایی رسیده بود که نگاه‌ها معطوف لب‌های بازیکنان بود تا ببینند کدام یک سرود ملی را زمزمه کرده و کدام یک سکوت می‌کنند!

در چنین وانفسایی، انتخابات بحث مهمی بود که تمرکز بسیاری از سوی جریان معاند روی آن شد. بر همین اساس از ماه‌ها قبل از انتخابات مجلس بزرگ‌ترین کمپین تحریم انتخابات در تاریخ انقلاب از سوی مخالفان نظام اسلامی شکل گرفت. در همین خصوص بازار گمانه‌زنی‌ها برای درصد مشارکت مردم بالا گرفته بود و آمارها مشارکت‌کننده‌ها را زیر ۳۰ درصد القا می‌کردند. چنانکه روزنامه گاردین از مشارکت ۲۷ درصدی و اینترنشنال نیز از مشارکت ۲۵ درصدی و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، از حضور ۳۵ درصدی مردم سخن می‌گفتند. اما در پایان تمام این هیاهوها، آن کسی که حرف نهایی را زد، ملت ایران بود و ۲۵ میلیون نفر از واجدان شرایط پای صندوق‌های رای رفتند. به این ترتیب با مشارکت ۴۱ درصدی، بزرگ‌ترین کمپین تحریم انتخابات در تاریخ انقلاب اسلامی شکست خورد. حال باید ببینیم مردم ۲۲ حوزه انتخابی در دور دوم چه واکنشی را به هیاهوهای رسانه‌ای معاندان و مخالفان ایران اسلامی نشان خواهند داد.

انتهای پیام