خالق معماری بی‌زمان
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۰۸۲۵۶
«هوشنگ سیحون» با دقتی که در انتخاب مصالح ساختمانی آثار خود به کار می‌برد، به تماشاگر نشان می‌داد که در پشت هر طرح و نقشه ساختمانی، تفکری نیز نهفته است. وی دربخشی از خاطرات شفاهی‌اش می‌گوید: «من موقع طرح هر بنا، شخصیت آن شخص را مطالعه کرده‌ام.»
به گزارش خبرنگار ایمنا، «هوشنگ سیحون» در سال ۱۲۹۹ در تهران متولد شد و در سال ۱۳۹۳ در کانادا درگذشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شاید تولد سیحون در خانه‌ای اهل ذوق و هنر بی‌تاثیر در آینده درخشانش نبوده باشد زیرا پدربزرگش میرزا عبدالله فراهانی، از پیشگامان موسیقی سنتی ایران بود که به پدر موسیقی سنتی ایران معروف بود. مادرش هم از نوازندگان چیره‌دست تار و سه‌تار بود. سیحون برای بزرگانی که معمار و طراح آرامگاه‌شان بوده، کوشیده است تا معانی باطنی، فلسفه نظری و ساحت وجودی هر یک را در نقش مقبره‌اش متجلی و نمایان سازد.
سیحون یک تیغ دو لبه بود در آموزش کوتاهی نمی‌کرد اما درعین‌حال در کار بسیار سخت‌گیر بود؛ وی معتقد به سبک نبود و هدف وی معماری بی‌زمان بود و تابع هیچ‌گونه مدی نبود. وی می‌گفت کار ارزشمند نه زمان دارد و نه مکان می‌شناسد و همیشگی است ازاین‌رو معتقد بود ما باید به این نقطه برسیم.
کار وی بر ماندگاری، مصالح محلی، استواری و بی‌زمانی مبتنی بود، به همین دلیل هرگاه آدمی پروژه‌های سیحون را می‌بیند، زنده و قابل‌بحث بودن آن‌ها را نیز درک می‌کند. حرف مهندس سیحون این بود که ما باید جوهره معماری ایرانی را درک کنیم، جوهره یعنی تأثیر اقلیم، فرهنگ، تبحر ساخت و مصالح بومی که همان چیزی است که امروزه به‌عنوان معماری بومی شناخته می‌شود و اگر یک معمار این موارد را رعایت کند اثر وی اثری ماندگار، بومی و ایرانی خواهد بود.
این گزیده‌ای از سخنان «محمود درویش پیشکسوت معماری و شهرسازی» درباره هوشنگ سیحون است که در برنامه‌ای با عنوان «خاطرات و تجربیات بیش از نیم‌قرن هم‌نشینی با هوشنگ سیحون»، اظهار کره است. واقعیت این است که برای اینکه فردی را بشناسیم، باید از فضای پیرامون وی نیز شناخت داشته باشیم، فضایی که هوشنگ سیحون در آن رشد کرد، ویاخر دوره قاجار و شروع کودتای رضاخان بود. این فرد به نقاشی علاقه‌مند شد و جزو نخستین افرادی بود که در دانشکده هنرهای زیبا تحصیل کرد و به دلیل توانمندی در نقاشی دوران موفقی را در دانشگاه طی کرد و شاگرد ویل شد. در ۱۳۲۳ خورشیدی که سال‌های پس از جنگ جهانی است، دولت فرانسه بسیاری از شاگرد ویل‌های کشورهای دیگر در رشته‌های مختلف را بورسیه می‌کرد، از ایران هم هشت تن انتخاب شدند که مهندس سیحون از رشته معماری جزو آن‌ها بود.
پس از فارغ‌التحصیلی و بازگشت از فرانسه سیحون دانشیار دانشکده، پس از چندسال استاد و در ۱۳۴۱ خورشیدی رئیس دانشکده شد؛ وی در ۱۳۴۷ خورشیدی هم از ریاست دانشکده و هم از استادی استعفا داد و تمام‌وقت خود را وقف کارکرد.
سیحون در طول سال‌های فعالیت خود عضو شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاه‌های ایران و کمیته بین‌المللی ایکوموس Icomos(وابسته به یونسکو) و به مدت ۱۵ سال مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران را بر عهده داشته است.
نخستین فعالیت هوشنگ سیحون در معماری در ۲۳ سالگی با طراحی بنای یادبود آرامگاه ابن‌سینا به وقوع پیوست. سیحون در گفت‌وگویی دراین‌باره می‌گوید: ویلین بنای یادبودی که با طرح این‌جانب برپا شد، بنای یادبود و آرامگاه واقع در همدان است که ۵۰ سال پیش‌ساخته‌شده‌است. این بنا، برای مراسم هزارهٔ ابوعلی به وجود آمد که توسط «انجمن آثار ملّی ایران»، سرپرستی می‌شد. تمام عوامل بنا، از اشکال هندسی و نمادین فرویان تشکیل‌شده‌اند و هرکدام مفهوم خاص خود رادارند. مربع، پایه و اساس این بنا است. خود آرامگاه در وسط تالاری مربع شکل قرارگرفته‌است که پلهٔ مدور و پایه‌های دوازده‌گانهٔ برج یادبود به دوره دایرهٔ پله، مزار را احاطه کرده‌اند. شکل بنا از خارج دارای ۲ قسمت است، یکی قسمت زیرین که دربرگیرندهٔ ورودی، مقبره، کتابخانه، تالار اجتماعات و پذیرایی است و دیگر قسمت بالا که برج یادبود بنا است. در میان باغی در اطراف آن، قسمت زیرین بنا، از طرف در ورودی دارای ایوانی است با ۱۰ ستون که هر ستون علامت یک قرن است و ۱۰ قرن اشاره به هزارهٔ ابوعلی است. از طرف دیگر، ابوعلی دانشمندی است، بلندپایه با دانش‌های متعدد، فلسفه، حکمت، پزشکی، موسیقی، کیمیا و غیره که بعضی‌ها وی را متفکر دوازده دانش دانسته‌اند.
از میان دیگر پروژه‌های طراحی و ساخته‌شده می‌توان به آرامگاه بزرگانی چون خیام، کمال‌الملک، ابن‌سینا، نادرشاه افشار و ده‌ها آرامگاه دیگر اشاره کرد.
وی همچنین طراح بنای «موزه توس» در ۱۳۴۷ و همچنین ساختمان مرکزی بانک سپه در میدان توپخانه تهران، مجتمع آموزشی فرح، ساختمان‌های سازمان نقشه‌برداری کشور، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، کارخانه آرد مرشدی، مجتمع آموزشی یاغچی آباد، سینما آسیا، سینما سانترال (سینما مرکزی)، کارخانه کانادا درای (زمزم کنونی) در تهران و اهواز، کارخانه یخ‌سازی کورس اخوان و حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی خصوصی را بر عهده داشته‌است.
هوشنگ سیحون و نقاشیهوشنگ سیحون علویه بر تبحر و تخصص در معماری به نقاشی از مناظر و روستاهای ایران نیز می‌پرداخت و نمایشگاه‌هایی از این آثار خود در ایران و در خارج از کشور برپا کرده‌است. آثار وی در نمایشگاهی در دانشگاه ماساچوست در ۱۹۷۲ میلادی در کنار آثار هنرمندانی چون پیکاسو و دالی به نمایش درآمد. در این نمایشگاه تابلویی از کلافه‌های خط به نمایش گذاشت که در آن از خطوط موازی و پرپیچ‌وتاب که هیچ همدیگر را قطع نمی‌کنند، استفاده کرده بود. یکی از نمونه‌های تابلوی کلاف پرپیچ‌وتاب این‌چنین است:
در میان سبک‌های مختلف نقاشی، سیحون علاقه خاصی به آبرنگ و رنگ‌روغن داشته‌اند. وی در دوره تدریس و ریاست دانشگاه تهران، دانشجویان را به روستاهای مختلف می‌برد و همراه با آن‌ها کروکی ترسیم می‌کرد.
وی از کارهای خود نمایشگاهی در فرانسه برگزار کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و سردبیر مجله آرشیتکتور فرانسه از وی اجازه گرفت که کارهایش را به چاپ برساند و این کتاب در دانشگاه معماری ایران تدریس می‌شود. «نگاهی به ایران در پاریس» نام کتابی است که مجموعه آثار سیحون در آن به چاپ‌شده و مجموعه تجربیات و دستورید های وی در کتابی به نام «هوشنگ سیحون» منتشرشده است.
نوعی دیگر از کارهای هنری وی نوعی نقاشی خاص با ترکیب خطوطی است که در فضا در هم می‌پیچند. وی بیان کرده است که شروع این طرح‌ها از جلسات خسته‌کننده اداری شروع شد. در سال ١٩٧٢ میلادی از سوی دانشگاه ماساچوست نامه‌ای به دست وی رسید و از وی خواسته‌شده بود که ۲ طرح برایشان بفرستد اما وی ١۶ اثر از نوع کلاف خط را برایشان فرستاد تا آن‌ها به سلیقه خود انتخاب کنند و بعد وی نامه‌ای دریافت کرد که آن آثار بسیار موردپسند قرارگرفته و آن‌ها تصمیم گرفته‌اند که سه غرفه برگزار کنند، یک غرفه از آثار پیکاسو و یک غرفه از آثار سالوادور دالی و دیگری هوشنگ سیحون. این نمایشگاه در آخرین سال زندگی پیکاسو برگزار شد.
از دیگر ابتکارات وی می‌توان طراحی بر روی نمد و ابداع کار با کاغذ ابری نام برد. در نقاشی‌های وی نقاشی اسب بسیار به چشم می‌خورد وی گفته است «اسب جانور بسیار نیرومند است و نرمش خطوط و انحنای زیبای بدن از هر جانور دیگر زیباتر است.»
سرانجام این هنرمند خلاق و باذوق در ساعت چهار و نیم صبح بیست و ششم مه ۲۰۱۴ مصادف با درگذشته پنج خرداد ۱۳۹۳ خورشیدی در بیمارستان ونکوور براثر پاره شدن رگ آئورت در ۹۳ سالگی درگذشت
کد خبر 598556منبع: ایمنا
کلیدواژه: هوشنگ سیحون آثار هوشنگ سیحون شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق هوشنگ سیحون
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۰۸۲۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران؛ یک خانه و کوچه‌اش پیدا شد!
تپۀ پیرزال در ۶۰ کیلومتری جنوب زابل در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این تپه در سال ۱۴۰۲ از طرف دانشگاه زابل برای آموزش دروس عملی باستان‌شناسی به دانشجویان این رشته در دانشکدۀ هنر و معماری، برای فصل دوم کاوش شد که مهمترین یافته‌های آن، یک سازه معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ پیش از میلاد) بود، که شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است.
به گزارش ایسنا، حسین سرحدی، عضو هیأت علمی دانشگاه زابل، که سرپرستی دومین فصل کاوش آموزشی دانشگاه زابل در تپۀ پیرزال سیستان را به عهده داشت، گاه‌نگاری محوطه پیرزال را بر اساس یافته‌های سطحی، به دورۀ IV شهر سوخته نسبت داده است، درباره جزئیات کشف بقایای معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ پیش از میلاد) توضیح داد: این معماری شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است. این خانه متشکل از تعدادی اتاق در حاشیۀ جنوبی یک حیاط مرکزی است.
او اضافه کرد: کاوش‌های اخیر بیانگر وجود یک کوچه است که احتمالاً این ساختمان را به ساختمان‌ها یا خانه‌های دیگر مرتبط می‌کرده است. بقایای این کوچۀ در ضلع شمالی کارگاه ۳ نشاندهندۀ توسعۀ ساخت و ساز در دورۀ آخر عصر مفرغ سیستان است.
در این فصل، که کارگاه شماره ۳ به ابعاد ۱۰ در ۱۰ متر کاوش شد، سفال‌هایی متعلق به حدود ۴۳۰۰ سال پیش، اشیاء گلی شامل پیکرک‌ها و اشیاء شمارشی نیز کشف شد.
باستان‌شناسان همچنین اشیائی را در ارتباط با مدیریت کالا و نظام داد و ستد محلی کشف کرده‌اند که استقرار در این مکان را با سایر محوطه‌های اطراف برقرار می‌کرد. این کالا‌های مبادلاتی به گمان باستان‌شناسان شامل ظروف سنگی، جانورانی همانند گاو، گوسفند و گندم و سایر ملزومات زندگی در آن دوران بوده است. به نظر آن‌ها، مبادلۀ اشیاء سنگی همچون پیکَرَک‌ها و ظروف مرمرین در این تپه از رونق خوبی برخوردار بوده است.
سرحدی درباره اهمیت این تپه باستانی گفت: بنا به یافته‌های سطحی، به نظر می‌رسد «پیرزال» یکی از بزرگترین تپه‌های متعلق به فاز انتهایی عصر مفرغ سیستان است، که تاریخ و کیفیت آن هنوز از مسائل مورد بحث باستان‌شناسی جنوب شرق ایران به شمار می‌رود.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت