دولت قبلی آمریکا از سر لطف به ایران وارد مذاکره درباره برجام نشد/ایجاد معاونت اقتصادی در وزارت خارجه/تمایل اروپا برای ادامه اجرای برجام

وزیر امور خارجه گفت: دولت قبلی آمریکا از سر لطف به ایران وارد مذاکره درباره برجام نشد، بلکه به این خاطر وارد شد که همه راه‌های دیگر را اعم از تحریم‌ها و فشارهای سیاسی امتحان کرده و ناکام مانده بود.

به گزارش قدس آنلاین، محمدجواد ظریف که امروز (یکشنبه) در جلسه رای اعتماد به کابینه دوازدهم پس از کسب ۲۳۶ رای موافق از ۲۸۸ رای ماخوذه عهده‌دار وزارت خارجه شد، امشب (یکشنبه) در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما طی سخنانی به تشریح سیاست خارجی دولت دوازدهم پرداخت و درباره اولویت‌های سیاست خارجی در دولت جدید اظهار داشت: یک اولویتی که دستگاه سیاست خارجی دنبال خواهد کرد حفظ برجام و جلوگیری از بدعهدی‌های آمریکاست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادامه داد: این سیاستی است که از ابتدای روز اجرایی شدن برجام با علم به بدعهدی‌های آمریکا دنبال کردیم. حتی در زمان مذاکرات برجام با بی اعتمادی به آمریکا، برجام تدوین و زمینه‌ها و مقررات لازم برای مقابله با این بدعهدی‌ها دیده شده است. این یکی از اولویت‌هایی بوده که در دولت قبلی نیز دنبال شده و در این دولت هم انشاءالله دنبال خواهد شد.

رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: دو اولویت دیگر هم به عنوان ابراولویت در برنامه خدمت مجلس ارائه کردم یکی روابط با همسایگان و دیگری دیپلماسی اقتصاد مقاومتی است.

*منطقه نیاز به آرامش دارد

وی درباره روابط با همسایگان با بیان اینکه متاسفانه در منطقه‌ای هستیم که مهد آشوب‌ها، ناملایمات و سیاست‌های غلط کشورهای منطقه و مداخلات خطرناک خارجی و اوج گرفتن افراطی‌گری هم حمایت شده از سوی برخی کشورهای داخل منطقه و هم حمایت شده از خارج است، تصریح کرد:‌ این منطقه نیاز به آرامش دارد.

ظریف با اشاره به حمله تروریستی به مجلس و حرم امام (ره) علیرغم همه توانمندی‌های بسیار خوبی که به لحاظ امنیتی و نظامی داریم، خاطرنشان کرد: کماکان زندگی در یک منطقه ناامن خود به خود ایجاد ناامنی می‌کند و هزینه‌های امنیتی را بالا می‌برد.

ظریف با اشاره به شهید حججی و گرامیداشت خاطره و مقاومت وی اظهار داشت: اینها دلایلی است که باید توجه ویژه به این منطقه داشته باشیم. ما به عنوان امن‌ترین و قوی‌ترین کشور منطقه مسئولیت داریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: اگر به دور و برتان نگاه کنید تنها کشوری که امنیتش را از خودش می‌گیرد و نه بیرون، ایران است و ما نیاز به چتر حمایتی خارجی برای حفظ امنیتمان نداریم. ما امنیتمان را از مردم می‌گیریم، مردمی که با حضور گسترده در انتخابات، یک بار دیگر این امنیت را تضمین کردند.

ظریف با ذکر این نکته که ما پیشرفتمان را از مردم می‌گیریم، یادآور شد: اینگونه نیست که ما انزواطلب باشیم ولی برای پیشرفتمان نگاهمان به داخل است.

وی با بیان اینکه امنیت و پیشرفت ما از درون تولید می‌شود، گفت: منطقه علیرغم اینکه این توانمندی را داریم و شاید به خاطر اینکه این توانمندی را داریم، مسئولیت ویژه‌ای در منطقه داریم. قدرتی در منطقه هستیم که خواهان منطقه‌ای قدرتمند و امن هستیم.

وزیر خارجه دولت دوازدهم به ابراولویت دیگر یعنی دیپلماسی اقتصادی اشاره کرد و افزود: در دولت یازدهم در مجلس در زمان رای اعتماد اعلام کردم که تلاش می‌کنم سیاست خارجی هزینه‌ای برای توسعه کشور نباشد، بلکه به توسعه کشور کمک کند. در گذشته به دلیل فشارها از سوی قدرت‌های سلطه‌گر و تحریم‌ها سیاست خارجی نمی‌توانست کمکی به توسعه کشور کند بلکه از توسعه کشور، هزینه برای سیاست خارجی می‌کردیم و به همین دلیل با تورم و نرخ رشد منفی مواجه بودیم.

وی با بیان اینکه در این دولت (یازدهم) توانستیم موانع توسعه و روابط اقتصادی که همان تحریم‌های ظالمانه بود را برداریم، عنوان کرد:‌ در دولت دوازدهم تلاش بیشتری خواهیم کرد که فعال‌تر در حوزه دیپلماسی اقتصادی حرکت کنیم.

ظریف گفت: بعد از سال‌ها سازوکار جدید در وزارت خارجه ایجاد کردیم به عنوان معاونت اقتصادی و انشاءالله بر کمک به توسعه اقتصادی، تمرکز خواهیم کرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی در منطقه چند نیاز داریم، یکی گسترش همکاری‌های همه جانبه است. بهترین بازارهای ما در همین منطقه است برای بخش خصوصی ما که بتواند تولید اشتغالزا داشته باشد. همان اهدافی که مقام معظم رهبری برای امسال به صورت ویژه مطرح کردند و امروز هم آقای رئیس جمهور عنوان کرد که هدف اصلی دولت، اشتغال است. ما باید برای این اشتغال، تولیدمان بازارهای صادراتی خارج از کشور را داشته باشد و فقط معطوف به بازارهای داخل کشور نباشد تا بتوانیم اشتغال لازم را ایجاد کنیم.

*منطقه مهمترین اولویت ما

ظریف خاطرنشان کرد:‌ برای این کار منطقه ما مهمترین اولویت ماست. در منطقه ما متاسفانه یکی دو کشور هستند که سیاست خارجی و شاید حل مشکلات داخلیشان را در گرو تنش و تشنج می‌بینند و دنبال تنش بودند.

ظریف با بیان اینکه در منطقه خلیج فارس از زمان تجاوز صدام علیه ایران این منطقه روی آرامش ندیده، گفت:‌ باید تلاش کنیم همان سیاستی که از آن زمان ایران مطرح کرده و ایجاد سازوکارهای گفت‌وگو و امنیت منطقه‌ای است و مجددا این سازوکارها را دنبال کردیم، بر این سازوکارها متمرکز شویم و اقداماتی انجام دهیم برای گسترش ارتباطات اقتصادی و فرهنگی و مردمی، رفت و آمدها و تعاملات علمی در منطقه.

وی با بیان اینکه البته موانعی هم وجود داشته که باید با هماهنگی رفع کنیم، افزود: یکی از مشکلاتی که ما داشتیم برخی ناهماهنگی‌های داخلی بوده که تلاش داریم از طریق اقناع و گفت‌وگو و هم افزایی با سایر نهادهای داخلی هم در حوزه اقتصادی و هم سیاسی و هم در زمینه فرهنگی و اعلامی و اظهارنظرها، یک سیاست هم‌افزا و یک رشته اقدامات هم‌افزا را برای پیگیری منافع ملی در منطقه داشته باشیم.

به گزارش فارس، وزیر خارجه درباره ارتقای جایگاه ایران در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در چهار سال آینده اظهار داشت: ما توفیق مهمی در این حوزه داشتیم و آن لغو قطعنامه‌های فصل ششمی شورای امنیت و لغو قطعنامه‌های شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پایان دادن به اتهامات برنامه‌های نظامی هسته‌ای بود. یکی از مهمترین موانع ارتقا و نقش ایران در سازمان‌های بین‌المللی این بود که این سازمان‌ها، ایران را در قالب فصل هفتم یا وضعیت ویژه در آژانس به عنوان معضل امنیتی البته به صورت ظالمانه، غیرواقعی و دروغین مطرح کرده بودند که به لطف خدا و حضور مردم در انتخابات ۹۲ و حضور مجدد در انتخابات اخیر از این مراحل عبور کردیم و این مرحله را پشت سر گذاشتیم.

وی گفت:نکته دیگری که باید تلاش بیشتری در این زمینه صورت بگیرد بحث حضور جدی‌تر ما در مجامع بین‌المللی در حوزه حقوق بشر و سایر حوزه‌هاست.

ظریف با ذکر این نکته که سیاست خارجی ما براساس قانون اساسی یک سیاست ذاتا حقوق بشری است، عنوان کرد:‌ حقوق بشر این است که شما از محرومان در مقابل ظلم ستمگران دفاع کنید. ما این مفهوم را در قانون اساسی داریم و این به معنای مداخله نیست، ما هیچگاه یک دولت مداخله‌گر در امور داخلی دیگر کشورها نبودیم، ولی به عنوان عضو جدی جامعه بین‌المللی دفاع از حقوق بشر به خصوص دفاع از افرادی که مورد ستم قرار گرفتند را همواره هدف اصلی سیاست خارجی تلقی کردیم و یکی از مهمترین قدرت منطقه‌ای ما همین سیاست خارجی حقوق بشری است که همواره ایران دنبال کرده است.

*معاونت اقتصادی در وزارت خارجه/حذف سه معاونت منطقه‌ای و ایجاد یک معاونت سیاسی

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره تاسیس معاونت اقتصادی در وزارت خارجه نیز خاطرنشان کرد:‌ساختار وزارت خارجه در طول سال‌های پس از انقلاب دستخوش تغییر شده و ما طبق قانون موظفیم ساختار وزارت خارجه را کوچک کنیم و داریم این اقدام را انجام می‌دهیم که خود را با مقررات قانونی مخصوصا قوانین برنامه پنجم و ششم تطبیق دهیمکه باید وزارت خارجه در آن زمینه اقدام می‌کرد و همزمان نیاز بود یک تمرکز اقتصادی بدهیم.

وی یادآور شد: البته وزارت خارجه متوجه نقش اقتصادی خودش بوده و متوجه این بوده که باید تلاش‌های بخش‌های خصوصی و دولتی را در عرصه خارجی تسهیلکند، ولی برای اینکه تمرکز بیشتری به این تلاش‌ها شود و سفارتخانه‌ها و مرکز به نقشی که وزارت خارجه باید در کمک به حوزه توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور ایفا کند، توجه کنند تصمیم گرفتیم یک معاونت جدید ایجاد کنیم. ضمن اینکه سه معاونت منطقه‌ای را حذف و یک معاونت سیاسی ایجاد می‌کنیم، یک معاونت اقتصادی هم ایجاد کنیم و ادارات کل منطقه‌ای ما و سفارتخانه‌های ما موظف باشند با هر سه معاونت کار کنند.

ظریف ادامه داد: ضمن اینکه ما تمرکز و توجه سیاسی و امنیتی که وظیفه ذاتی هر وزارت خارجه‌ای در هر جای دنیا هست را حفظ می‌کنیم، یک تمرکز دیگری هم ایجاد می‌کنیم و سفارتخانه‌ها و ادارات منطقه‌ای ما باید همزمان به معاونت سیاسی و همچنین معاونت اقتصادی پاسخگو باشند.

وی توضیح داد: در ذیل معاونت اقتصادی قصد داریم حوزه‌هایی که از نظر اقتصاد مقاومتی مورد توجه بوده به شکل ادارات کل و به شکل مدیریت‌هایی که در آنجا داریم برجسته کنیم، یعنی ما در سه حوزه صادرات و در سه حوزه واردات تمرکز خواهیم کرد. صادرات کالای غیرنفتی، صادرات خدمات فنی و مهندسی که این دو حوزه برای اشتغال ما ضروری خواهد بود. ما نیاز داریم برای بازارهای فراتر از بازار داخلی تولید داشته باشیم و همینطور خدمات فنی و مهندسی فعال باشد و هم صادرات نیروی کار.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه این سه حوزه صادرات را باید با جدیت دنبال کنیم، عنوان کرد:‌ از این طریق ایران در زنجیره ارزش جهانی قرار بگیرد که نه تنها به تولید و اشتغال داخلی کمک کند، بلکه مانعی باشد برای اینکه بخواهند ایران را مجددا تحریم کنند.

وی ادامه داد: در حوزه واردات ما باید توجه ویژه به واردات سرمایه داشته باشیم همانطور که رئیس جمهور امروز در مجلس عنوان کردند. واردات سرمایه برای ایران بسیار مهم است. هم سرمایه ایرانیان که مانع از خروج سرمایه شود و هم سرمایه گذاری ایرانیان خارج از کشور در داخل کشور یک عنصر بسیار مهم است.

*جذب سرمایه‌گذاری خارجی کافی نیست

ظریف اضافه کرد: جذب سرمایه‌گذاری خارجی که در دو سال گذشته توفیق خوبی در این زمینه داشتیم ولی کافی نیست و برای اشتغالی که نیاز داریم کافی نیست. جذب سرمایه اولین اولویت واردات ماست، جذب فناوری هم ضرورت دارد چون برای تولید بهتر و پیشرفت بیشتر نیاز به آخرین فناوری ها داریم. سومین حوزه واردات ما جذب گردشگر است اعم از گردشگر فرهنگی و در حوزه سلامت. در سال‌های گذشته ورود گردشگران افزایش داشته است و امیدواریم با تمرکز بر این حوزه‌ها کمک کار اقتصاد مقاومتی باشیم در حدی که وزارت خارجه می‌تواند و توان دارد که در این زمینه فعال باشد.

وزیر خارجه در ادامه اظهاراتش درباره نیروی انسانی متخصص در وزارت خارجه گفت: در چند سال گذشته در دانشکده وزارت خارجه در حوزه اقتصاد بین‌الملل دانشجو جذب می‌کنیم و همچنین در زمینه جذب نیروی جدید و در آزمون‌های وزارت خارجه توجه ویژه‌ای به اقتصاد بین‌الملل و تجارت خارجی داریم.

وی افزود: برای کارکنانمان اعم از سفرا و کارشناسان آموزش‌های اقتصادی را در برنامه داریم. البته اینگونه نیست که کارشناسان وزارت خارجه از اقتصاد بیگانه باشند. تعداد قابل توجهی از کارشناسان ما دکترای اقتصاد دارند، تعدادی از سفرای ما در گذشته وزیر بوده‌اند و در حوزه‌های اقتصادی و قائم مقام وزارتخانه‌های اقتصادی بودند و سفرای موفقی در حوزه اقتصادی داریم.

ظریف با بیان اینکه بعضی اوقات برخی دوستان نسبت به همکاران من در وزارت خارجه کم لطفی‌هایی می‌کنند، یادآور شد: البته ما این واقعیت را می‌پذیریم که وزارت خارجه به دلیل ضرورت شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی که ایران داشته در طول ۴۰ سال گذشته بیشتر جهت گیری سیاسی و امنیتی داشته و کمتر جهت‌گیری اقتصادی داشته و باید این جهت گیری را در این وزارتخانه تقویت کنیم.

*ما نمی‌توانیم متصدی روابط اقتصادی خارجی باشیم، ما باید هماهنگ کننده این روابط باشیم

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد:‌ نکته دیگری که شاید از توان کارشناسی وزارت خارجه مهمتر باشد این است که این وزارتخانه باید بتواند به عنوان متولی روابط خارجی کشور از توان تمامی دستگاه‌ها استفاده کند. ما نمی‌توانیم متصدی روابط اقتصادی خارجی باشیم، ما باید هماهنگ کننده این روابط باشیم. بخش خصوصی، اتاق بازرگانی و سایر موسسات بخش خصوصی و دولتی باید کمک کار ما در این حوزه باشند و ما حتما از این توانمندی‌های جدی داخلی استفاده بهینه خواهیم کرد.

وی گفت: ولی نیاز است این واقعیت در کشور جا بیفتد که متولی سیاست خارجی و روابط خارجی، وزارت خارجه است و کارهای اقتصادی و سیاسی کشور در خارج باید با وزارت خارجه هماهنگ شود تا بتوانیم منافع ملی را در این حوزه پیش ببریم.

ظریف در ادامه اظهاراتش عنوان کرد: یکی از مشکلات ما موانع داخلی برای جذب سرمایه و طول کشیدن زمان جذب سرمایه است که یک مقدار طبیعی است به این خاطر که دقت‌های ویژه‌ای در حوزه جذب سرمایه خارجی صورت می‌گیرد برای اینکه مانع از این شود که منابع کشور بی دلیل متوجه خارج شود و یا بی جهت به واردات رو بیاوریم. در حوزه صادرات همین مشکلات را داریم، دقت‌هایی می‌شود که برخی اوقات، مانع فعالیت بخش خصوصی در بازارهای خارجی می‌شود.

وی اضافه کرد: وظیفه وزارت خارجه این است که توانمندی‌های داخلی را به خارج معرفی و ظرفیت‌ها، امکانات و فرصت‌های خارج را به داخل منتقل کند. دو سال است با بانک اطلاعاتی که در حال آزمایشی است برای تبادل اطلاعاتی در حوزه اقتصادی بین داخل و خارج که توانمندی‌های اقتصادی را به نمایندگی‌هایمان در خارج معرفی کنیم و ظرفیت‌ها و فرصت‌های خارج را به فعالان بخش خصوصی داخل منتقل کنیم. ما باید یک هماهنگی داشته باشیم که خودمان بازار خودمان را در خارج خراب نکنیم. بسیاری زمان‌ها ما رقابت‌های غیرسازنده در خارج از کشور داریم و نمی‌توانیم به صورت مناسب و موثر در خارج حضور یابیم.

ظریف افزود: یک مجموعه فعالیت‌ها لازم است که در وزارت خارجه تسهیل کننده و هماهنگ کننده باشیم و مانع از اقداماتی شویم که نمی‌گذارد ایران بتواند از ظرفیت‌ها و فرصت‌ها در خارج استفاده کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه مشکلاتی در مورد کار با قطر و روسیه بود و ما نتوانستیم به صورت مناسب از این امکانات استفاده کنیم، عنوان کرد: در توان وزارت خارجه نیست که به تنهایی این کار را انجام دهد، اما وزارت خارجه می‌تواند تسهیل کننده و هماهنگ کننده و همچنین منتقل کننده مشکلات باشد که سازوکارهای قانونی فراهم شود.

*حمایت از بخش خصوصی

وی افزود: یکی از این سازوکارها حمایت از بخش خصوصی است و یکی از برنامه‌هایی که ما در چندین ماه گذشته به صورت جدی دنبال کردیم حمایت از بخش خصوصی برای حضور در بازار کشورهای همسایه است که این حمایت می‌تواند با استفاده از صندوق توسعه ملی صورت گیرد و درخواست‌هایی در این زمینه شده و نمایندگان مجلس وعده دادند که با ما همکاری کنند و ریاست جمهوری برای کمک اعلام آمادگی کردند و ما در این زمینه تلاش‌های بیشتری را در هفته‌ها و ماه‌های آینده در این زمینه با شکل‌گیری معاونت اقتصادی و تمرکز بر این موضوع انجام خواهیم داد.

*دولت قبلی آمریکا از سر لطف به ایران وارد مذاکره درباره برجام نشد

وی درباره خواسته روحانی برای حفاظت از نهال نوپای برجام گفت: چندین زمینه برای اینکه از برجام حفاظت و حراست شود، باید پیگیری شود یکی از این زمینه‌ها آن چیزی است که ما در داخل برجام دیدیم. خود برجام سندی است که بر مبنای این واقعیت تدوین شده که هیچ کدام از طرف‌ها به یکدیگر اعتماد نداشته باشند مخصوصا ما به آمریکایی‌ها اعتماد نداشتیم و به همین خاطر سند برجام براساس بی اعتمادی نوشته شده است. مواردی که در داخل برجام وجود دارد اگر در همه زمینه‌ها توجه کنید، ‌ترتیباتی دیده شده که مانع از بدعهدی شود و ما این ترتیبات را دنبال می‌کنیم.

ظریف افزود: اقدام دوم که ضرورت دارد مشخص باشد این است که ایران انتخاب‌های متعدد دارد و این واقعیت باید به طرف‌ مقابل منتقل می‌شده و شده است که انتخاب‌های ایران متعدد است و انتخاب‌های ایران محدود نیست در تدبیرهایی که در داخل برجام شده در تدبیرهایی که در دستورات مقام معظم رهبری و همچنین در تدبیرهایی که در مصوبه مجلس دیده شده، حفظ توانمندی‌ها و آمادگی برای اینکه در صورت ضرورت بتوانیم به شرایط بسیار پیشرفته‌تر از ابتدای برجام به لحاظ توان هسته‌ای برگردیم.

وی خاطرنشان کرد:‌ در حوزه سوم، وقتی آمریکا و کسانی که با مردم ما سر ناسازگاری دارند می‌توانند در جامعه بین‌المللی موفق شوند که بتوانند ایران را طرف بدعهد نشان دهند و ما زمانی می‌توانیم موفق شویم که بتوانیم نشان دهیم ایران ضمن داشتن انتخاب‌های متعدد و ضمن داشتن فرصت‌هایی که می‌تواند به شرایط قبلی بازگردد، ولی متعهد به تصمیمات و تعهدات قبلی است و تعهدات قبلی را اجرا می‌کند تا زمانی که این اجرا در جهت منافع ایران باشد.

ظریف با بیان اینکه این سه هدف را با هم پیگیری کردیم، توضیح داد: یعنی زمینه‌هایی که در داخل برجام دیده شده، آمادگی‌هایی که داریم برای نشان دادن اینکه انتخاب‌های ایران محدود نیست و سوم نشان دادن قابل اعتماد بودن ایران و نشان دادن این واقعیت که این ایران است که به تعهداتش پایبند است و در تاریخ خود به تعهداتش پایبند بوده است و این آمریکاست که از تعهداتش سرپیچی می‌کند، این باعث می‌شود به جای اینکه آمریکا بتواند با امنیتی سازی چهره ایران و سیاست‌های ایران اجماعی علیه ایران ایجاد کند، ‌ما بتوانیم این کار را در برابر اقدامات آمریکا انجام دهیم.

ظریف ادامه داد: در اوج لفاظی‌های آمریکا، مهمترین قراردادهای ما در زمینه سرمایه‌گذاری از سوی کشورها و شرکت‌های بزرگ خارجی منجمله توتال، ‌ رنو و ... صورت گرفت و شرکت‌هایی هم الان در صف هستند که وارد ایران شوند و سرمایه‌گذاری کنند.

رئیس دستگاه دیپلماسی توضیح داد: این نشانگر موفقیت ایران در این است که از برجام حمایت کند و مانع از این شود که سیاست‌های